장음표시 사용
471쪽
per adfinitatem conixinctissimi di denique Amicissime Ecrix Vos omnes hic praesentes non sine tristi voluptate intueor Videtis autem quid faciat ut Amstelodamensem illam, mihi gratissimam, stationem cum Traiectina commutaverim sentio quibus iam mihi carendum sit beneficiis utinam vestra illa ne excidam caritate, qua per longam annorum seriem frui mihi contigit Vos autem, optimi atres diu fruamini vegeta illa senectute, ardenti illo in bonas iteras, in disciplinam etiam nostram amore, sana illa mente in corpore sano, quibus in paucis distinguimini. Vos, fratres carissimi, rempublicam mare, reipublicae prodesse pergite Tu autem optime collega, amice coniunctissime optimus mihi collega, fidissimus mihi amicus maneas iam non animo simus divisi neque aliud ego, cum his collegis viris celeberrimis, agam Traiecti, quam tu Amstelodami, cum noStro illo HOEVENIO, quem Amstellatamensis magistratus tibi collegam, mihi
vero Successorem dedit, maxime expetitum lSuperest ut vos compellem, Omatissimi Iuvenes Nobilissimae huius Academiae cives Vos imprimis, qui disciplinae operam datis, ad quam explicandam praeceptoribus vestris collega datus sum Audivistis quanti
faciendam his nostris temporibus et in patria nostra censeam iurisprudentiam. Non dubito, quin vos imprimis, generosi iuvenes habeam adsentientes; non dubito, quin os patrum nostrorum exemplum sequend 1 censeatis, et essiciendum, ut sint qui apud exteros ius nostrum, nostrumque nomen tueantur, ut sint qui prudenter rempublicam administrent, civilemque libertatem tueantur, ut sint qui recte ius dicant et egregie causas agant; sed hic animi vestri nudus consensus non sussicit. Rebus ipsis lactisque appareat oportet. Nam vel imprimis in vestri est potestate, an antiquam aliquando erelandicam in disciplina nostra tuenda et colenda laudem simus recuperaturi. Quod ut fiat, ab omni ignavia atque socordia vobis cavete, studiis incumbite, denique in investigando alacres, in iudicando cauti estotelis autem studiorum, ut caeteros raeceptores vestros, ducem et auctorem, sed comitem etiam et commilitonem accipitet Ιta conspirantibus, ad unum eundemque finem tendentibus, doctoribus et discipulis, annuente Deo, Rheno-Τraiectinam Academiam Muret I tiliae MI DIXI Dj0jtjgod by
473쪽
DIE XXI . SEPTEMBRIS A. MDCCCXLm,
475쪽
0uod Cicero quondam praedicavit de historia, testem eam dicens
temporum, lucem Veritatis, Vitam memoriae, magistram vitae, nuntiam
vetustatis, potest hoc prosecto hac nostra aetate repeti et assimari. Ea enim non amplius satis unius gentis absolvitur, sed amplissimum nacta est argumentum, quod tractare debet, totius generis humani sata, nec tantum gentium acta regumque facinora inquirit, sed mores etiam et instituta populorum, vivendi cogitandique rationem exponit, declarat quid singulae gentes in artibus, doctrinis, disciplinis valuerint, praesert illa sacem, qua praeterita illustret, ut nobis originem progressusque monstret ejus quod nunc obtinet. Non tantum gentium, sed artium quoque doctrinarumque historia excolitur, earum primordia, incrementa describuntur, exponuntur inventa, placita cogitationes priorum, quibus utantur posteri, pergantque, hoc insistentes quasi rundamento, doctrina excolere et promovere.
476쪽
466 B. G. LINTELO nc GE ERIntelligitis, quid debeant artes et doctrinae, Auditores, historiae studio,
quantumque valuerit accuratior investigatio ejus ad nullas non melius cognoscendas et percipiendas nec mirum multorum audiri jam vocem ammantium historiam ipsarum doctrinarum esse paulo tractandam. Habet enim unaquaeque doctrina suam quasi vitam, qua per aetatum successionem vixit, habuit suam insantiam, cum primum orta, ad certam formam nondum excreverit, habuit suam adolescentiam aetatemque virilem. Excoluerunt eam diversae gentes, singulae suo modo, proque sui ingenii ratione, alia via pro temporum diversitate procedere solent eruditi, terminos suae doctrinae proserre, distinguendo accuratius, subtilius explicando eam melius
definire student, sormamque illi dare meliorem nituntur. Atque valet hoc in primis de jurisprudentia, quae ex ipsa societate humana orta, easdem sere ac illa subiit vicissitudines. Apud hanc sese praecipue commendat haec progrediendi via, quae historiae luce collustratur Sic enim videmus, ex quibus illa initiis progressa, quomodo a singulis exculta, quomodo tractata ad eum pervenerit, quem jam habet, ambitum. Nec hoc tantum volumus, ut ipsius doctrinae sata apud diversos populos cognoscantur, atque explicetur, quinam in ea excolenda excelluerint, quid fecerint vel scripserint, sed hoc item requirimus, ut investigetur, ipsa quomodo sese doctrina explicuerit, fines ejus fuerint prolati, auctus ejus ambitus, studium provectum. Sic historiam jurisprudentiae exponentes, ipsam melius
Quod tamen ut consequamur, in ipsa urisprudentiae historia, prout ingentium historia, aetates distinguendae sunt, non popularum gentiumque diversitate distinctae, sed discretae inter se diverso quo exculta ea sui et tractata modo. Quae quidem distinctio, si recte et ex doctrinae ipsius natura instituitur, hanc in primis affert utilitatem, ut tanquam in tabula quadam id nobis positum ante oculos habeamus, quo modo doctrina nata tuerit, quas formas induerit, qua via fuerit progressa. Sic demum intelligimus, quid praeclari viri ad doctrinae florem contulerint, quare sic eam tractarint, quid ipsi prioribus, quid illis posteri debuerint, quale illud sit, quod nobis jam excolendum reliquerint proavi, qua jam sit pringrediendum. Tum demum apparet, quam arcte conjuncta fuerint juris- prudentiae sata cum gentium conditione et historia.
477쪽
argumentum solemni hac opportunitate, qua munus mihi suscipiendum est et jurisprudentiae prosessio, ut sic non a dicentis lacundia, sed ab argumenti gravitate commendationem sibi inveniat mea oratio. Spectat enim illud non hanc illamve doctrinae partem, sed ad universam uri rudentiam resertur ejusque ortum et progressus. Qua de re si ita dicere mihi contingat, ut in minus doctrinam et acundiam, attamen doctrinae amorem et studium vobis probem, nae me felicem beatumque habebo. Vestram igitur mihi benevolentiam imploro, quo benigne me audiatis dicentem de aetatibM Iuris udentiae. Quam multae artes doctrinaeque in Oriente sua incunabula habuerunt, unde genus humanum suam ducit originem, lubi primum societates coluerunt loriae ibi disciplinae quas vitae necessitas produxit, quasve sedula lavit observatio, sed Juri rudentiae primordia ibi ne quaeratis, Auditores. Mndum justi injustique notio separata sui et distincta a religione et cultu deorum leges erant deorum placita, poenae divina continebantur vindicta et voluntatis divinae interpretes et antistites sacrorum iidem erant uris conditores. Non distinctum tum fuit inter pietatis et religionis ossicia, quae homines peragunt, si pii, boni, justi esse velint et ea praecepta
quibus hominum inter se necessitudo nititur, quibus obtemperare cogitur, ne ipsa corruat societas conjunctionis humanae. Antiquissima habemus scripta Hebraeorum, in quibus agitur de multis rebus, quae ad jus pertinere censentur. At videte quam magna religionis ratio in iis habeatur, cum eo reserantur omnia praecepta, ut firmum maneat et conservetur inculum Deum inter et populum, ut omnes puri sint et integri nec juris sit laesio, quae non simul peccatum sit et Dei contumelia. Nec longius progressae sunt aliae Orientis gentes, quarum ad nos notitia quaedam pervenit quamquam moribus et institutis multum a se invicem diversae hac una in re similes, quod justitiae et pietatis notiones non separarint. lurima deorum voluntate et arbitrio definita habuerunt, religionis praeceptis descripta, quaeque ibi omissa erant aut minus plene tractata, moribus et consuetudini, aequitati et auctoritati
seniorum relinquere solebant. Indicavi jam duo, quibus jus primum apud 59.
478쪽
46 B. G. I IN TELO na GE EROrientales inciebatur, elementa, religio et consuetudo harum vinculo civitates gentesque conjungebantur in primis, conjunctaeque manebant, sed magna illa imperia, ibi condita, magis unius voluntate et arbitrio quam juris communione erant sociata. Quid quod ne nunc quidem, qui vivunt ibi populi, hac in re ab antiquis sunt dissimiles. Receperunt plurimi Μοhammedis doctrinam, eamque sequuntur et observant, sed his quoque qui a coelo allatus creditur directionis liber, uris est unicus sons et codex, cujus auctoritate omnes aliae normae nituntur, quas ex proavorum traditionibus vel sententiis et interpretationibus doctorum derivant ni igitur nulla uris scientia, nulla uri rudentia sui unquam nec est hodie. Et quid dicam de Graecis Leges aetemas celebrarunt poetae, justi injustique notionem philosophi explicuerunt. Cui in mentem non venit Pindaricum illud de lage, Ἀωντων βασιλευς, νηὶ τῶν τε καλαθαναπων, quis latonis non recordatur, qui in civitatis ordinatione justitiae imaginem quandam exprimere conatus fuit, eamque tanquam summam virtutem celebraverit Quis ignorat Aristotelis de justo disquisitiones Et quot hoc loco philosophos nominare possem, quam longam seriem excitare eorum, qui suis singuli civitatibus leges scripserunt. Et tamen propria juris disciplina nulla in Graecia, nulli juris periti, nulla urisprudentia. Quid multa Civitatem unice respiciebant Graeci, ad eam jus reserebant, ustitiam eam dicebant virtutem, qua quis optimus civis fieri posset. Legibus illi condendis civitatis salutem et prosperitatem tuebantur, hominum intei se necessitates et ossicia imperfecte tantum ordinantes. Revera autem, ΑΑ. jurisprudentia tum demum existere potuit, cum justi injustique notio adhiberi coepisset multiplici hominum inter se commercio, diversisque vitae necessitatibus, cum singulorum in civitate jura accuratius suissent descripta, cum leges non tantum salutem civitatis, ejusque ordinationem, sed etiam defensionem et tutamen jurium omnium inter se civium singulorumque libertatem spectarent. Sic demum illa uris doctrina oriri potuit, qua quid per singulas rerum opportunitates justum sit definitur, qua legis jubentis vetantisve praecepta juste adhibentur, explicantur, conciliantur cum ea, quae ex causis prodeat, aequitate, qua, ut verbo dicam, vox additur juri idque ex philosophiae umbra et legum stabilitate in vitae actionem et hominum lucem deducitur. Dj0jtjgod by
479쪽
O O. 46s Est haec Romanorum non ultima laus, quod hanc urisprudentiam primi excoluerint. Alieni quidem erant a philosophia, iisque quibus Graeci maxime inclaruerunt artibus sed eo excelluerunt magis iis doctrinis, quae ad vitae usum artemque civilem reseruntur. Ex moribus populi antiquissimis et religionis praeceptis apud eos quoque jus prodiit, sed mature hoc jam certam simul formam accepit. Nonne in XII tabulis descripta jam erant multa civilia jura, quamquam breviter et concise Tum vero deinde apparuit, quam acuis juris justitiaeque sensu praediti fuerint Romani, quam acriter orbis terrarum victores inter se jus suum vindicaverint et defenderint. Quantum prosuerint dicta illa raetorum, quae quotannis proponere solebant, ut juris notio explicaretur perpetuo, corrigeretur jus ipsum et tempori aptaretur, eique, quae apud populum obtineret, de jure persuasioni Sublatus his sui ille dissensus, qui tam facile exsistit, inter voluntatem et judicium populi progredientis ad cultum et humanitatem, vitaeque necessitates et legum stabilem rigidamque naturam. Prodiit ita apud Romanos juris civilis studium et crevit a summis in civitate viris perpetuo curatum et tractatum, ad eumque pervenit ambitum, quem numquam ante habuerat. Hujus juris scientia summae laudi fuit principibus viris. Clari ea fuerunt Aelii Catones, Scaevolae, summi in republica viri; post hos fuerunt Servius Sulpicius, Brutus, anilius, qui undaverunt jus civile et uri rudentiam. Horum domus totius oracula civitatis, respondebant consulentibus, aderant iudiciis, adhibebantur in concilio, florebant honore, gratia et auctoritate apud mes. Cogitavit jam Cicero de juris civilis persecta arte condenda, illustrarunt deinde multi diversos uris sontes, nec tantum juris interpretes, sed conditores quoque suis respontis Vaserunt. Ab his progressa tam longa illa series Iurisconsultorum praeclarissimorum, qui nomen suum scriptis illustrarunt, quorum clara est gloria, quamdiu erae uri rudentiae sua laus constat. Eleganter illi, subtiliter, copiose jus exposuerunt, in genera sua et quasi membra digesserunt aut de dissicillimis quaestionibus disputarunt sagaciter et acute, optimis Imperatoribus aderant in conciliis, erudiebant usque docebant generosos adolescentes. Quid plura Condiderunt uri rudentiam. Nec condiderunt tantum, sed excoluerunt etiam summo studio et acumine. Quantum contulerint sua auctoritate et responsis ad jus --
480쪽
470 B. I. a IN TELO 4 ME ERpliandum et constituendum quis ignorat Quis non ipse admiratus est sagacitatis et acuminis exempla in jure usurpando et adhibendo vitae
necessitatibus pSi quidem jam indicavi illud, quod propriam notam quasi atque naturam Romanae jurisprudentiae emit. Egregie sane erat illa tractata et exculta, sed arctioribus erat circumscripta limitibus totaque ad vitae usum relata Romani j civile sedulo excoluerunt, quo jura civium inter se accurate definirent, sed juris publici et gentium doctrina iis deerat, aequi honestique notionem parum a notione justi separarunt, aliena erat apud eos in is tractatio a meditatione et philosophia, verbo hac prima juris-
prudentiae aetate erat ea ex vitae usu orta civilis apientia, Warin forumque in primis, pectan8. Corini sua mole oppressum vastum Romanum imperium, sed jam ante sana illa Jurisprudentia interierat, remanserat tantum ars illa orensis, quae ex scriptis veterum omnem suam doctrinam derivans, colligendis legendisque summorum Viror 1 operibus suam sibi laudem quaesivit Non opus, ut vobis heodosii Justiniani, Basilii collectiones, earumque interpretationes et compendia in memoriam revocem, intereuntis uris scientiae, ultimos fructus. At vero interea stirpis Germanicae gentes Romanorum sibi vindicarant provinciae novaque condiderant regna. Videte illos Quam rudes erant et incultae primum, apud quas boni mores plus quam bonae leges valerent, quaeque viverent sine lege, patrio imperio, moribus avitis. Facile illi Germani exhaustiis senioque consectum Romanum imperium superantes, a Victis Victores acceperunt, quibus ipsi carebant, cultus artiumque semina. Tum his accessit, quam Christianae
religioni debebant, humanitas et civilis societatis ordinatio. Notae sunt omnibus illae leges scriptae latina lingua, in quibus antiquissima habemus juri Germanici testimonia. Spectant in primis delictorum poenas et compositiones, quaedam tantum de jure civili continent. Immane quantumaci sprudentia remoti erant Germani cum has sibi leges inde a saeculo quinto scriberent nec qui deinde haec ura confirmavit et ordinavit Carolus Μagnus juris doctrina excessest. eo prosecto illos inter jurisconsultos, reserendos putabitis clericos, qui in Francorum imperio lagos, Capitularia,