장음표시 사용
381쪽
cipiant. Nec obstate prouerbia Salomonis relata, ait, dicens Salomon ibi non loqui de vera emptione , N. venditione , nisi Metaphorice, volens dicere sapientiam in tantum aestiniandam , quod qui illam haberet, etsi posset eam vendere, nullo pretio eam esset datumst de Theologia , quae continet in se scientiam supernaturalem dicemus in mos ad ultimam.
1 Ad secundam quaestionis patiem, an sit smonia vende te scientiam legalem & ui dei ut secundum aliquos simoniam posse
committi: nam ex quo Gregorius in Registro illa vel ba profert: nam calum appetri,
si ad summa Διι fauigia post Ois gradibus,
per alio a Asensem quaeras , quia si poll- quam recto Ordine , & aequa iustitia praeci in te ad Cathedrae culmen elatus aliquis est, nefas iudicatur, de simonia a pluribus credi iur, aliquid se holasticis elargiti, ut ipsius potius, quam aliorum disciplinae sub
dant ut di sequitur ut eum ciuilis sapientia, sancti lima ubique pronuncietur , nec inde , ut aestimari pretio valeat ex I. i. g. de et r. ετ exIracturnam cogniι. Angel in Liss detis. Pro. II. ανι. ubi etiam Horos n. t . idem Angel. in L 1. A is calam. Mascard. de pro
sumia a Magiuris Cenarrar, I. i C. Iu. 17. p. I. de qua sub M ita, te fert Narbona in I. 3 i. ID. I. tib. i. Recopstat. glossa 6. ex numera videturque suaderi ex text. nos Iro, cum
aliis. 6 Tamen vi vertim dicendum est, in hoc quidem casu D ullam fmoniam , sue eius speciem committit quia cis quodammodo diei posset elargientem pccuniam pro legali seientia , simoniam committere, cram sanctissima proferatur dict. L i. g. rati, o exiravia n. cognit. quod praeter supra relatos tenuit glossa in cap. non licet II. qu. 3. Hostiens de Caesinat . in cap. quia non ah 4. hoc risuo, qui propterea existimant docentem quamlibet scientiam pecunia . smoniam committere, adhuc id inquam comparatiue , seu quasi per similitudinem ra tionis accipiendum est, non vere, de iuxta rectam tutis normam , quia i monia non committituri nisi super rebus spiti malibus, aut quas, iuxta dicta in toto ris. de simonia,
sed sapientia, scientia, siue prudentia, de
omnis alia virtus intellectualis, de naturalis, modo naturali quaesita, non est res spiritualis, in qua possit committi simonia, ut
vos ex qua, licet inuendibilis st; eo quod aettimationem non patiatur per iam dictast mers isa primam, O iuxta Egia sapie tiae V. iunctis aliis rationibus congestis a Nauattode datis, & promissis num. 3. vers. stalars
affirmaritia , ibi: quoniam omne aurum in comparatrone insus arena es exigua , o t.inquam latum aestimatur argentum in conssecra ili vis.
Nec obstat dicere passim in uniuersia- atibus salatia pio Magistris constituta esse, ut patet in Salamantina, Vallisoletana, de Compluti apud nos maioribus, & in aliis
huius Regni , ac extraneorum, quia renpondetur cum eodem Nauarto de datis, Sylvestro in summa verto et ara, Stephano Gratiano doce'. forens cap. 138. numero 9. Areuedo in L 16. t t. I. Ab. I. Nar. bona ubi septa num. io. 9 I i. tunc scientiam non vendi, nec salarium dari in pretium , vel snem principalem praedictarum virtutum: sed pio labore , quem in docendo sustinent , de in Obligationis recompensam, qua se ad id faciendum adstringunt, quod de in spiritualibus fieri posse, docent, ac nos supra latissitne diximus Ial dicto e. t.
p. nemo l . cap. suam 19. cap. ad Aposta-O- i. de Onia , de Nauair, testatur, a cionum 4M Nat bona dicto num. io. qui arcummero ii. alia addit ex dictis, Suel uest. Gratiano , Azeuedo , de ex Abbate in eap. deestiris. Ad tertiam quaestionis partem, an si res oponset casuum conscientiae recipiat pecuniam ad paccandam coniciem iam , & in illiu solo st simoniacus λ in hac inquam dissicultate , ut simoniam committat, docent Ledesina in sum pri ιν act. 11. dig. r.
p. 3. dubio s. Moscosus in summa ιracr. ι 1. . 1. Villatobos in samma dict. p. a. Iraa.dst 8. m. 1. rarea sinem ; de quod Theolologia perficit intellectum uirtutibus super natu talibus, deductis ex sacra scriptura spe ctantibus , ut animae in coelum luctentur, de ex aliis.
Sed adhue dicendum est ex dictis, nec , o
in hoc casu simoniam committi, ut tenent in terminis Suareet L RHY, . tom. I. Lb. . cap. 1 8. num. 19. Paulus Layman. in Nesto'.
Diana p. v ι EZi miser res . eo quod tale consilium licet ad paccandas coniciemias,
382쪽
f stii praecipue In puta instructione intel
l ctus, quae non est simoniae materia, etiam si ab iniet rogante petatur ad illam sedan clam : plura adducit videnda Suareet, ubi supta, & Dyman confirmat in veibis se quentibus : pra res se , seu ransso moratimenes acc ' potes, quia perse , ae directe M Antiatis aliqua m fructis es, licti per aegidens,
Ei ob id glossa relata bie in principio,
qua videtur smonia committi, non potuit
sustineti , a iam adductis I squidem , ut tradit Balbosa sab nam. g. pos messium, est intelligenda de venditione doctrinae, per quam alii scientia communicatur, quae pretio aestimati potest, ae proinde ait in tali venditione, nullam posse interuenire smo niam , etiam late sumptam , quin imo ait ex D. Thoma , quod si is qui publicum stipendium habet, ab alio pretium exigat,ntin scientiam vendete iudicandus si, sed id , quod piae stare potest i nempe Doctri nam, & docendi laborem, & tunc vltra iustum pretium petendo, quod peccet contra iustitiam. Imo dicunt alij, quod s aliquis se tentiam ipsam vendere intenderet, nec si moniam tune committi, sed iniustam alienae rei contrectationem, dum pro re , quam praestare non potest, pretium exigit; quod adeo verum esse dicunt ipse Balbosa, Bonaci na , variar. tractat o is sue de simonia. quasi 4. ἀιIo I. i o. m. 3. in L Filiue. dict.
ιractia . cap. a. quas. s. 3-m. . Lessus, de iustlib. I. cap. 3 3. Abu i 3. num' s. Suareet, dictotis 4. cap. 18. nam. . ut etiam si vendens scientiam , vel doctrinam, intendat ven de te ipsam veritatem , nec tune smoniam ab illo committi 3 quia ipsa vetitas non est aliquid spirituale , & sacrum, nec proinde possit esse s moniae materia. Ad ultimam quaestionis partem , an sismonia theologalem scientiam vendere, vel alios actus, &c. Et dicendum cum distinctione quod si actus ipsus theologiae venderentur, vi pote actus praedicandi, per se simoniacum esset, non sie docete ipsam scientiam theologalem pretio , quia sue illa sit scholasti ea, siue expost tua , potest doceti, accipiendo Magi siti pecuniarium stipendium, ut accidit , atque practicatur in omnibus Uniuet sitatibus , ut docent Adtian. quoah u s. Victolia, relis. ae si
difffi Mnum 8. t ex ea ratione, quia etsi I ea seientia sit supernaturalis, modus tamen addi endi, & docendi illam est naturalis, qui pretio est aestimabilis, ex iam in prinen
pio iadactu. Villalobos, dict. dasfg. δει na. a. ti se relati Filliueius, dicto traia. I. cap. 4. tuas. . Balbosa hic, d,m num. 8. in fine, vesiam relligitur , dicunt simoniam non eom mittere , qui pletio doeuerit theologiam, practicam, vel speculativam , aut interpretatiuam scripturarum, quia actiones Maia pistri docentis theologiam naturales sunt, dc labor, atque opus ipsius est pretio aestimabile. ' Tum quia theologia naturalis i sititibus comparatur, Ec ad exemplum eo tum docetur . versaturque in deducendis conclusionibus ex principiis supernaturalibus. ' Tum etiam quia licet doctrina ipsa Theologiae in se quidem supernaturalis
si s actus tamen docendi, ut iam dictum est , non est supernaturalis, nec ex pariepi incipis, cum possit quis , posta reuela tione atticulorum versati circa illos, acti bus mere naturalibus , dicunt etiam ut nee si naturalis ex parte termini . quia per se non Ordinatus ad salutem spiritua lem, nec est supernaturalis quoad esse elum , cum instruat intellectum, quaterus naturaliter ab eo fieri potest ex Vidiscursu S. Nee obstant sylvester, et οἷο smonia Q. 17Hossiens in iacto eap. quia non tisti Aee sit Palud. in . in . a'. quas. 3. & Moscos, Mi supra, qui uid niut dice te hie simoniam committi, eo quod haec scientia ordinatur ad bonum animarum supernaturale &quia , ut dicit Moscosus ccnsilium se prae situm ad sedandam conscientiam non
posse esse pretio aestimabile, quin simonia
committatur. Sed respondetur, ex dictis,
quod licet Theologiae principia snt supe naturalia ; sed quia Theologia per bonas
consequentias, deducit inde conclusiones,& proinde actus illius, qui non ordinantua immediate ad salutem animatum, sed ad illuminandum intellectum, dicuntur naturales etiam ratione finis. Aliud inquam
dicit Suare et, dacto cap. I 2. nam. I9. Continis
geret , si fieret per modum exhortationis ι ita ut aequi ualeat, veluti priuatae concioni squia runc eadem ratio de illo , quae de concione diceretur, de qua dictum est, sus iusti de smonia , cum eadem diuio sit publicae, vel ptiuam concionis , se uti est
eadem ratio de concione, quam tres audiunt, vel quae coram populo copioso fit. Alias rationes ipse Suareet adducit apud eum legendas, cum quibus hunc textumeat po
383쪽
exposuimus die '. Augusti in v pspera Caneti Laurentij, Hispaniae nostim tantum Or
SVM MARI VIMi Acrus doc nili non est res sacra, nee actus leuatis spiritualis.
1 Srmonia ratis non es vendens Doctoratum,
mes Magraraiam Theologiae. 3 Vsura solata antie et arantis reisuiui se
E Y et v s iste pet dicta in eap. i. praeeedenti elucidatur abunde,& se licet. Lessius , de ius. ιι. 1. cap. 3 D du i 3. num. 81. dixerit da re , seu exigere aliquid pici licentia do. eendi . esse simoniam iuris humani , non autem tutis Diuini ii sed verius est hoe non esse : nam ut supta late dictum est, actus docendi, non est res secta ; nec actus potestatis spiritualis, pro qua pretium dari non possit. ' Et sic non esse reum smoniae uenae te Doctoratum , seu Magisterium Theologiae, resoluunt SuareZ, ae r g. lib. .
ssim dato i 3. num. 83. amplians etiam si Magisterium, seu ius docendi conserat ut a Papa potestate spirituali. Balbosa hic, sub num. i. vos Io, ne Parrochia r unde in serendum est ex iam dictis sub alas cap. i. minus parete smoniae somitem Doctora tus legalis, aut medicinalis scientiae vendi
Et ad verba ibi: si qaia poma flatum βου-
ri . mi premissam . re iri promissum facias, cirratisi si appesta sone cessame sturtim , sed hoe quidem non ex capite simoniae, sed ratione iniustae acceptionis ad dicta, sus es debitires . de iureian ubi soluta usura , adhuc testituitur ab usurario recipiente , de qua . iniusta acceptione plura insta, de suo
Iouis congruis inasurae tibi liceas vires ργιaidos aliorum inifractioni praeficere tineari, o disererose qua verba exornati valent ex dictis , sub eap. II. er cap. decimo Atim , aea estas. ubi quod celeti remedio sunt exequenda atque reparanda causae publicae necessaria.
I c textus etiam expenditur ex
nu, agit de expellendis ineptis Magistris, in vers. dignes , atque de admittendis aptis, in vers. τι quuumque irimi viri, in scholis ad docendum : quate poteris hic applicare quae iam sunt dicta de Magistiis 1ab Rubrita. t Et ibi : ram au tem hae praua consaritido, & ibi : cons s in/ipsa de mestris Ecclesiis ex irpata . cumque supra , sub iis. Asmonia , inter alia dictis mst smoniam te prehendi , ut proueni cntem a cupiditatis radice : qua de causa peccatum si graue , ut sus Rubrica . ibi, &
sus es. i. cap. nemo i . inde est, ut consue
tudo, de qua hie etiam impiobatur, per adducta, in eap. non latis 8. eap. ad Aposta4- eam 41. eo tit. plura sub cap. . de conquet. Ersu cap. 1. de probation. Ad versiculum, qai nomen Mas stristiti. rum, er agnitatem assamunt, quod Doctoratus, & Doctor dicantur dignitate frui; item re nobilitate ι multis probat hic, a. o 3 Barbosa ; sed quia haec pars exornatui abunde ees dictis hie, in Rub subqu. i. ubi de exemptione Doctorum, Magistrorum, & aliorum littera totum ideo non alia addimus t interim videndi Tytaquel. de nobilitate cap. 8. Casaneus,
384쪽
Cassaneus, in ebatalogo seria mundi, parte .
, Lectoralias praebendae in quasset eauedrati, remissiue., Crustaratis ex rure, o Tria sino , halent Magi os pro eraaiendis Deris in theo.
tigia, o grammatita, o remissiue, de
t E YYvs iste etiam diluit ut exl dictis in eap. i. hic, 3e dum loqui.
tui de Magistro ex dictis, s s Ru
' se eis lare. Et quia etiam videtur pontifici, decisio hie innovata per Trid. sus D eap. i. quatenus ut dictum est, inescap. i. in principio, ex ἀm via. institutio nem Praebendae lectoralis in qualibet Eeclesia cathedrali , tepetes ibi dictum sobprincipio stim marii. Videmus ex verbis textus nostri locum aptum ad itactandu m de praebe bis quae debetu assignari pro Magistris, & aliis Docto
i ibus, quos considerata necessitate erudiendi pueros, & adolescentes, uoluit Innoc. III. hie G ἰθυῖ me cinerti, Lateran si . in cathedralibus, & collegiatis assignari ue imo &in qoalibet alia Ecclesia, cuius facultatessissicerent, Magistri nominatentur cum assignatione beneficij, portionisque, qui grati, doceret: ad vel ba textus nostii, ibi per m ovamque Eetiosam Magistro . qaieissem Erat a Ctirius , aliosqae seressus operes gratis in hiserri, aliqvid compesens se infitiam n heretur. &c. Et in aliis verbis,
quibus ad unguem videtur suscitari haee Innocentij prouiso per rationes Trid. Mium eap. i. Iess. 13. dum in illo creatur in
qualibet cathedrali unus canonteus Themlogus lectotalis. Cuius occasione Barbosa, de eanonicis, o dunttasilus , cap. 26. egit de institutione, non solum talis Plaebendae te ctoralis, verum, Ec itium aliarum, nempe,
Magistralis, & Doctoralis, quae in qualibet Cathediali stabili tae sunt, has duas per Bullas Sixti V. & Leonis X. de quibus plura
Gonsaleet, ad reg. 8. eaneel. glossa s. s. a. Nicolaus Galcia, de benefic. 10 AE an. cI. ubi cum multis resert contextum dictarum Bullatum Si esti sub data Kalendis Decembris anno i re Leonis ex motu proprioa l. Kalend. Aprilis t 11 o. Soloriano de tute Indiarum rem. 1. Id. y. cap. 3 3. 1 Pm Cath 18 talibus Regnotum Castellae, & Legio n. de aliam Praeben3am, quae vocatur Magistralis de Poenitentia ab eodem Trident. instituta in cap.8.sessa . de quibus ego dixi, & de ea rum prouisone, & examine, in Diei aeastis Archipresbyteri . quas. 3. versia tertiam, ex nam .σ a num. 1 f. de poenitentiari a te fero ex num s. o 8 . . aliam Bullam Vibani VIII. ibi legendam, quam, ut me defenderem in Ecelesa Valli soletana expla naui, ubi & num. 8 i. ct sa. qualiter a nece
state in illa Bulla fuit facta deseriso, & de
Poenitentialio Canonico , idem Balbosa cum multis, ae e miris eap. as. & de aliis
lectotali, Magistrali , &. Doctotali, suscap. a . eo litis.
In Regno vero Galliae ex ordinatione . Regia, est quaedam Praebenda Piaeceptoralis nuncupata a Plaetati, instituta, etiam si antecessotes Episcopi, se holis aliquid deputauerint, cuius electio facienda est ex voto,& consensu Episcopi, capituli, Ec consu- tum loci, & praestanda tam ab Ecclesia Cathedrali , quam collegiata de fiuctibus a toto capitulo, & ex quotidianis distributionibus, Riccius,p. sis. a i. Bortelus, insam
n. f. Gerard Maynata. T seuicis'. o . decisi o. ora. ac ι 3. quae sane institutio videtur consormis admodum textui nostro, pro cuius explanatione, & de seminatio, ae Magistio Grammatico, ad verba hici gram. sire vera m Hiis Messa sua cistratis , sitie
Diaesi, quae sincere valet, sciat prouideri, a quibus datur loeus aptus, ut tractari valeat de seminariis pnetorum apud Cathedrales, ubi grammatica docetur, & quo stipendio, τιβι εαυλ i. hic dicitur. .
385쪽
suis expenses e quare num. II.
Q V AESTIO I. An in aliquo casu Magister siue lector,
de q 'in textu nostio , praeter Praebeudam , salarium postit habere 3 Et an seminarioruiti cura pro pueris erudiendis instituta iuxta Tridentinum Concilium, arguatur ex doctrina textus nostri 3 Vbi de stipendio Magistrorum , siue Praeceptorum , & a quibus soluendo 3 Quid de pensionariis , & Monasteriis Θ
Salarium pro constiIutione lectoris, o Ma gistra Gaetur ecfare , subrogata posean. benia ad ιὰ munus exerrandam , ct n. 1 quia in praxi ex n. o de clara in-ιesiectan. 9. o I C. 3 Salarium . evia ab antiquo de mensa potiri pro uno Iectore solvisur non cessas , δεινοgata potida praebenda in cathedrati pro Magis o , τι numero A.
Obtigaris anseriis soluendi aliquod satia
rium pro Derore . non Maesur a Papa auferri ex asignataone, o aggregatione praebenda.
6 Salar ιtim, qώod erat Guntariam, ne lectira disi lis exueret, cessat ex noua assignatione Praebenda o n. 7.
Cap. Episcopus de Pia bendis. 8 L. filia legatorum, Cod. de legatis.
ii Seminaritim puerorum itixta Tria. conci sub qua forma tu Datiles cathedrati pro grammatica, o tanta, numeris sequenι1h. Et de quodam celebras Omo Lasetaniae,
3 1 Pueri aI seminarium eathedrasitim sunt elu L ex Uurtate, aut primmia, quoiarum numerus es taxandus saxra fataliara es redituum iliaret esse. pauperum
ra Seminariam . si non erigatar ab Episcopo. Archiepiscopus poterit id facere. i Filiν diuisam p4sons in seminaris recipi D. Fermos. Climinal. mm. I. I 3 Seminaria pro sono pauiso in erua tione
puerorum, mandatas I constras. Is cines ad venanatim redais aptos iaci eatio.
Viri vi Lia e dant minae pote iis es. 18 Edatas a sona hominum in seierare , essena Reipubtica administrassenti ratio. 9 Paeri eligenda pro seminario. 2.sent esse nil
minus I a. annorum, de Iegisimo matri
monis , o MLsti cleritati indoli , ori aliis.1 I Saliarum pri Magi re seminaris , o sem
38 Pensiones, o pensionarii tenemur iuxta raram pensiouum contritiere pro ina ti,
386쪽
quasi semper vitam pudicam , honestam,& exemplarem, ae aliquando sanctam egis. se. E eonuerso autem, qui incutia , &ignauia non sic educati sunt , persaepe ad exitium reduci . Ec quod peius est alios plures secum ducere , qui si diligenter educati , & in Dintina Christia. na instructi fuissent a vitiis . & a mulis 34 iis aliis et rotibus abstinuissent , t quod
etiam , ut resert Scottia theorem. 331. in si,ne , in S. Petro Martyre perspicue eluxit,
qui eum a teneris in scholis, Apostolorum symbolum didicisset, blanditiis nullis euin. ci potuit, quin etiam sanguine semel agni
tam veritatem confit maret propriis digitis inter angustias motiis, in terra symbolum se libendo. , 1 Haec ei iam educatio puerorum in omni aetate, etiam apud Ethnicos commendata reperitur i tum ex adductis supra inprimipio frua , multis aliis em Itis Ioeis a S maneas omnino legendis ae Repultica tis. 9. e. 14.o 11. & iuxta Aristotel. ιι 1. NLeor, de Virgil. lik1. Greg. sensum vix explicati potest, qui pene totum sensum tribuant a teneris assuescere , ut ei iam ex Lycurgi canibus altero coquinae , altero venationibus uelis colligit Plutarchus in emsiam visa quippe cum ut scribit Horati tis.
ιο semel es imbata retens serialis odorem sis dias Dedsis animus sero , qua didicis dis. Se
Cuius causam Plato docuit a dum ti videmurare . lis. 16. de pulchra, ait, quia in paeris ingenia sant mobilia , cse Aa percis enatim stiba , sta celeriso capiunt , τι non itine ius ecte ista tiaranor, sta reminisci , alque re-ognoscere; & Quintilian. lib. 1. cap. i a. dat eiora sunt ingenia priusquam obduruerisi , &
Vegetius Id. i. cap. 4. non tantam retinus,
Ad tertiam quaestionis partem de aetate ad diseendas disciplinas, ei si ex proxime dicti, beoE inferi ut . nihilominus accipies sequentia breuiter; & quia ex tam ductis patet iuuentutem ad discendam diseiplinam esse aptiorem ; eo quod tunc natura appa.ret ad id tortior , ad perseuerandum promptio tri ad intelligendum paratior ; dc quamuis videatur hoc contingere in adolescentibus, & aetate iam robustioribus, eaque
de causa dixerit Petrus Faber. inpream iri. sit. ibit e viri legam iuuentuti, & ex eodem Reu ardus in Isia non et que n. 3. versu. terito noto,de legatis, notet quod leges debent ad
disti ab adolestentia, id est earum studium
ab adolescentia incipi, ae prosequi per totum tempus vitae, reseruatis certis horis ,&congruis plo Dei seruitio, & eoloris requie : argum. Ieg. I. Coa. de athletis . tis. 3 o. quamuis selibant Iacobus Culatius in l. 1. f. de minor. ex Aristotele auditores adolescentes non esse moralis scientiae optimos haec inquam in adulta aetate contingere t
potissimum scribit D. Franc. de Mendoςa 'in viritario sina . ae ' erudirimis, hac de te agens prosum dic. ibi : adulta, o Gn- .smata iam aetate . expressius Seneca lib. I s. s. io s. ad Lucillum ibit iuuenes possumus discera , possumus fatilem animum , o adsutractabilem, au metiora conruertere , quia Lerempus ia annexum es agitandis pre 'dia in- genus, o exercendis per opera eis ritus, ut resert etiam Tyraque l. in l. s. ιonnubiati glossa 1. num. 3. in fae s & se adolescentiam aptiorem ad id dici vulgo profertur ex dicto Aristot. in problemis μγ.3 . prolism. 4.ibi, τι igitur .... non inae as oro natura mi
possumus ; sed tam iam natura absolviis, peris Duque , item qua res narinatio es , non protiatis nosti contingit ue & se Galemus in ora tione ad artes perdiscendas, dicit nempe, eo maxime tempore lacumbendum esse scientiis , quo sortissima nostra cernuntur
Nihilominus , etsi praedicta veta snt, I
adhue oportet faciliores doctrinae progressus a teneris annis in puerilia incipere 1 quia ut apparet ex is quia i i . g. . de rei vindieas. I. si ευid O .ssis legas. i. d. item quaeriri r I 3. I. iam Iahantis δει. g. g. Iocari, ubi
de pupillo sutore, is impens 8. g de me, h
signis pueri erudiebantur ; etenim, ut videmus a prima pueritiae aetate, pueri institui incipiunt i quia a primis annis mentes ea aetate curae sunt vacuae , & facile, quodcumque percipiunt iuua uir ex Cypriano dicente in eap. pro Liscrum sue . de cons erat. dict. a. Histrionem qaendam Magistrum, & Doctorem non erudiendorum,
sed perdendorum puerorum appellat a Mila quia illa aetas habita soli erudiendorum capax , & Sinus in A. HEI. LI. Passa. artis. a. inquit hoc tempus secundae aetatis, nempe pueritiae , quae per secundum septennium currit: quo ideo tempore nempe septem annorum scholis pia et ad discendum mancipatur, ex aliis probat D. Di-dacu, Nathona in annatibus anno I. quas. 18.
probans id ex Philosophis, etiam ex na- mero s. o s. ubi ad primo hie dicta recpondet aetatem adolescentium requiti ad maiores selemias 3 sed ad prima ludimenta fidei Christianae susticere illam septem
387쪽
annorum , a qua incipit rationis usus elu
Ad postremas quaestionis dissicultates,
quae debeant publicate legeretes Naidus antes legent. La. 37. Et de litte latura Sacerdotum, de al orum in cap. ignorantia dist. 38. Et de legenda lingua Hebraica, &c. idem
An antiquitus praeceptoribus , merce des a gnatae essent 3 Et an consti tuerentur puellarum Praeceptoses 3
Et quanto tempore quis absque profectu studiis impendisse potuerit , ut in posterum spe studendidistitutus credatur 3 Et a quo desumatur Magister, seu Doctor 3sVM MARIUM 1. Magistri , o prae ures in populo Ro. mano aptiu iudices de plano audirensursvὸν Motaeuri ess salario debito , nu
3. Quinquattus erat dies festus . qui posdiem Diniam id tum in honorem Mineruae celes laran . pu sta apud Romanos solabant viris prae piorilis eo mendari, τι doceremur.
atim auepti sunt. AD primam quaestionis partem, ex qua
depromitur apud antiquitatem Obseruatum iusta quidem mercede Praecepto tibus 8d Magistris praestanda, discipulos dOeeri, letissae vident ut agnoscere per deci-
cognitionilias, qua docent obseruari solitum fuisse, ut Praeceptores, quibus debitae non
exoluebantur mercedes hac de re conque rentes extra ordinem audirentur, hoc est,ut
omnem desidet ij sui, apud eum,qui huiusmodi iurisdictioni praeerat exponendi necessitatem in diem postulationum produc re , Praeceptores non cogerentur,sed statim,s vellent, etiam de plano deberent audiri, vi ex Vlpiano, & verbis pesti explanat Re Uard δει. r. coniectat. e. io. o tib. sngulari protr luna tim, ut nimirum populi Romani Magistiatus operam duobus modis dedisse ot dinario, nimirum quodam, certoque postulationum die, aut de plano sella extra ordinem posita. de quotum disserentia Vlpian. in s. g 4. g. de Urcio Proconsul. solebat ac solet Plaeiot aditi ordine, & sne ordine solet aditi: nam adibatur ordine diebus postulationum sedens pro tribunali, in quibus expeditius omnium audiebantur des deria, de sine ordine , siue , ut iurisconsultiloquuntur extra Oidinem de plano cognoscens sella Curulli in foro , in itinere , aut etiam domi posita etenim Velleius Pate culus G. 1. tu Pierion liri, agendoque pro Tristinati red)ne ιrahebar astra e ad haec con ducunt quae in praxi de ordine iudietatio ordinatio dictum est sub tit. de iudieiis, cytora tib. a. decret. o Iub cap. s. eo sit ubi quas. penuit. σ . plures casu, signaui, in quibus extra ordinem , he de plano cognoscebatur, inter quos de mercedibus, & salatiis debitis famulis, cuiatoribus, N. aliis ministris. Ad praedicta enim salaria expendit Reualdus Iuvenalis Dillicho, sat a i O. Elortitum, aut famam Demostinis, aut Ciserenis Incipis orare , o toris quin ontritis ossat s Q tiis adhue uno pariam euis iss
aem sequitur Cusos Augusta mereati Quos explieans ait , ut illi etiam pueri Demosthenis , aut Ciceronis eloquentiam , simul, atque Scholam primum ingressi sunt. exopiare soleant, quibus recenti quadam certae mercedis penso ne prima liberalitim diseiplinarum, a Pixceptoribus clementa tradunturi de ad id etiam reserendum quod.& Paulus, & Iulianus scribunt, quas Pixceptotibus pro facultate Patrimoni j, & pro dignitate natalium pupilli tutor constituere debet quod etiam legi ait apud Vlpianum,
388쪽
edis . deb. eo I. y de manumis vindicta e et Suetonio in Nerone, ibi: sonavi quosiam cum paeaagetis, o capsanis, uno pranato parater necatos, de ex S. Augustin. in psalm. . ibi i mori nobis serviant Iudas, taritiam empsero mari , sunt sudentitas nobis, Gilites pretant. o in psalmo 3 c. solent inquit Augus i. serui post Dominos Cod tes ferre. Et Iu
per expend cns, quod in relatis versibus luia uenalis dixit de quinquambus , ponit Re Daid. ei esse consentaneum illud Tertulliani de idololatriai quis lassi Magisteris non
quen Λιιι e iplam primam nisi discipula si-pem M uertia, o honora, o nomina consecrat, qui etiam explicando illud distichum ex Iuuenali telatum. iam uis aulae Cno parram cotis asse
Hoe est quisquis nouus discipulus primam
tantum Praeceptori nouo exoluit stipem Mi nerilae consecrandam , quia in ludis litterariis , scholis, & Gγmnasiis colebatur Minerua, quemadmodum de prouidentia rei refert Salvianus. 41 Igitur telatae mercedes idibus singulis solere exolui Praeceptoribus , authot est Horatius sermon tib. i. saura s. idque ex eo etiam omnino feti simile quod stipem quinquatrisus consectate Praeceptores solerent, si Tertulliano dc luliano credimus s squidem 3 i qmnqua rus authote Sexto Pompeio, dies
festus erat qui post diem quintum iduum inhonotem Minertiae celebrabatur , tuncque, obseruari etiam solere, ut Plaeceptores, quibus debitae non exoluebantur mercedes hac de re conquerentes, extra ordinem audirentur, ex sita I. i. in rine. o diag. 1. g. de extraorsin. cognit. de quod Vlpianus omnem
huius rei cognitionem , se ad Praesidem Prouinciae transtulerit dicto libra , ut nullam vibani alieuiu, Magistratus mentionem fecerit. Haec, Ee alia videbis apud eundem Reuardum ad intellechum dicti g. a. quoad disiceptationem , an illa cognitio esset Tribunorum pro intelligentia eiusdem Iuvenalis I.
Riara tamen menes,qua euntiione Iribavi Non egeas.
. Ad secundam quaestionis partem , quae
attinet ad Praeceptores puellarum, ubi de earum Magistris, & mercedibus, breuiter
etiam dico ex eodem Reuardo lib. 1. esiae ctan. cap. 3 9. Romanos solitos esse, non mulietibus . sed vitis Piaeceptoribus sitas stias crud endas instruendasque tradere , scutnos docuit Iulianus eum morem de me
cedibus loquens, quae ut liberalibus artibus instituerentur pupillae nomine Praeceptoribus dabamur ex l. 4. ubi pupil. Mue. idcirco mirum non fuisse , quod scripserit Suetonius q intum Cecilium Attici Satyrii aequitis Romani libellum filiam Patroni nuptam M. Agripae docuisse 1 ad quod probandum Reuardus repetit eiusdem Suet nil certam inseriptionem vetustam , m morans etiam Ornatili cum Marcianus, quae duos tantum menses apud Magi sttos sertineis 63. I. 3 g. de leg. 3. per Magistrum eum intelligens Pixceptorum , qui ornandi , c mandique industilam quandam singularem
Et quod huiusmodi Magistri su issent, ,
indicat Tertullianus, lib. de evitia fuemma rum , dicens sic in veriti sequent ias : 'ms, a Iaboratis ornase vidὸri fustra periri os quassae Auctores cap statara adhiberis , Ee Coia tumeta ae re r ira tib. i. capstam , o iam pistorum continnatores non stam esse asdisi .sdest ipse vidi , reserique idem Reua id. Vlpianum etiam, de Paulum auctores esse. ut non solum Magistri dicerentur , qui iuuentutem litteras docebant, sed etiam, qui aliquam omnino artem traderent in
l. i g. locati, g. 4 ct in L 3. g. 3. g. ad let. Aquil. o in I. 1 . f. de vers. AmfAd tertiam quaestionis panem ex iam id ictis de tempore ad discendum, ac studium destituendum, breuiter dicimus quod Imperatores Diocletian. Ec Maximia n. io l. i. cidit. qm aetate. .vel pν essene se excusant, prouidendo publieae utilitati, de litteris insudantium semper decreuetunt,ut singuli, usque ad vicesimum quintum annum aetatis suae studiis non auocarentur, Ac ea ratione existimarunt ibi Bartoi Ioan .de platea , Lucas de Penna ibi, quia Imperatores crediderunt vix suturum esse, ut qui toto hoc temporis curriculo, 8c quidem. inutiliter studiis operam nauatit postmodum maturescente aetate proficiat, de quidem
summa ratione , cum ad hanc usque tem popis partem membra nostra cretionem, Ecaugmentum recipiant, eaque adueniente, Ec animus, fle mens roborentur, ut ex platonis , de Ficini placito iti aliam rem obse uauit, Alcidi ades Lucatinus de aliaria ιm tela cap. s. n. i 3. Ec ex Medicis probat An
probat aliis multis politicorum sententiis D. Didacus Narbona legendus de asine a
Nec obstat Senecae peruulgata illa sententia Epist. s. dum dixit nullam, scilicet aetatem seram esse ad discendum, quae sulcitur D. August. testimonio in c.s hales a quasi D
389쪽
Ad Text. in Cap. I. Qu. I. 347
qua'. senex enim a iuuentate linquill o Epis
copus tia annorum , a collega, ne aum annitulo
pararas stivi doceri,& ex illo Ciceron. ιι 1. de ibas, dum inquiti Beatus, eas ratam in sene
ctute contigeris, τι se eviram , vera ae opinio
nes esseqm post, ad quod conducunt vel bale g. apud Iulianum 1a. de deicommissar libertat. quae tetuli iam de Pomponio supra in
haberem, non pigereι, at quid addiscere: etenim 8 haec , & alia non sunt impedimento. t Si quidem ad discendum a primis rudimentis , & sundamentis temporis aptum solum est usque ad praedictum 1 s. annorum I pinnea vero proptet sensum , habitudinem . mon aeque . cum iam ab illa aetate in postea a rum incipiant esse tarda , atque obliuiosa ingenia, quae nondum culta, & polita sue runt, atqui si iam scientiis, & studiis suis scol elaborata, adhue matuti otibus se lentiis sum cete docent omnes, inter quos Men-
s Ad ultimam, a quo desumat ut Magi stet , vel Doctor, iam ex longe addam, sobprsncipio Rabrica , o in his duabus quasi- stis, facile intelligit ut , At quoad dictam partem Rubricae de Magistris . nune dico
resolutive . vi Magister appelletur a monendo . vel monstrando , praecipua g. de vers. signifie. eoque nomine , sic accepto , venire omnes , qui in aliqua scientia sumunt titulum, seu gradum obtinent, alioqui pressius loquendo . solum venire illos, qui attium liberalium , 5c saetae Theolo. Io giae supremum gradum habent. ' Nam qui medicinae aut tutis, siue Canonici, siue Caesarei summum gradum adepti sunt Docho
res appellantur iuxta glossam in Ctim. i. in vers. Doctoratus iae tu. Andreas Valens hienum. i. in Θ, Balbosa in dicta Clem. i. na 3. quod latissime comprobat Omnino legendus Ioannes Martinus a Costa in ada timisi ad ινaa. libellorum a G. 4 ya mm I. ubi etiam exemplis tradit, quibus exemptionibus, & ptiuilegiis gaudeant.
nam natatur ab Episcopo de constio ea pirati. AEc tria capita continent in sub- istantia eand cm decisionem con
tmem secundae parti nostrae Rublicae ibi : o ne praticiniis do. eradi aligata exigatur. Sed quia videtur impugnati in c.quia nonnulti 4. ubi dieitur quod debet in qualibet Cathedrali unus Migister eligi in saeuitatibus fossicientibus, cui redditus unius Piaebendae debent assignati, Meae nidis eu i .s sis in Ecclesiis Metropolitanis, vel Cathedralibus. & in Collegia iis, quae sunt in aliquo insgni oppido etiam nullius Diaece sis , si ibi clerus numet sus si , Opetam debent Episcopis dare, vi saetae seriptae lectio habeatur ι & pto stipendio docentis praebenda primo libe-rC vacans tribuatur, etsi nulla , vel suffciens aliud sit, Episcopus fructus alicuius simplieis beneficii assignet, vel si nec haeratione , huic Theologo prouidere possit,
tum per eos, qui beneficia habent in ciui tale Diaeces , uel alias, ut commodius feti tetit, Episcopus de capituli consilio huieptouid c bit ; non tamen , ut ob hane omitti debeat lectio, sed ea habenda , s haberi consueuelati late agit Barbosa de hoc Trid. decreto in pasor. p. 3. alug. 1 6. er in dicto cap. i. Trident. o ae iure Aries ut insta dicimus quas. i. item de Canonicis, cy δ ι aiatibas , cap. Ataro mira qu.f. i. Et de praxi in ea providenda praebenda, nempe qLae vocatur descriptura , sue lectula, iam tale dixi su G-
Lita de ostio Antipresb. q. 3. & infra hic c. i. quare per quaestiones infra agemus 3, nunc uero aliqua de postulatione nCsiti text. e. l.
An dans , siue docens pro praemio
committat, seu sit puniendus, tamquam. imoniacus 3 An sit simo nia tribuere pecuniam pro legali scientia 3 Et an si responsor casuum conscientiae recipiat pecuniam propter consilium requisituma petente ad paccandam conscien
tiam , & in illius sero , sit simo niacus 3 vel an sit simonia Τ he
logalem scientiam, aut alios actus illius vendere pro pecunia λι
390쪽
sVM MARIUM. . Stientia naturales, o aequistit a disserunt, o quoad se moniam sal qaa ditiincturie,
namero i. sed quoia His humanos illi
3. Scrensiam legatim mendere non es sim ia
c Glosse in eap. non licet I . qu. 3. . Sapsentia, sientia, prudentia o alia viristis antri Euatis , o nataratis , mouo naturali quasi a non est νes stiris Iti, is qua polismonia eammisti. s. salaria pra Magi Eris in m aestarius cons/ι tasant, non pro scientia , qua L. cetur, sed pro labore dorandi. 9. Restonsor easuum confitemia ,seunatim Λ5 Hi es sim latus, s data pecunia,
nil illis resondeat contra verius , aes
o. Consimis ad pactandas eis benius ni praeripae in para inhractione inrethesin, quae non est smonia materia,etiams ab im
I i. Docrrina, o docendi labor ira prosipendis sivismisia dari: quid de peccara,
o num. I I. a. Sciensiam vendere intendens non commis
iii smoniam , sed initiarim rei conres crationem , est eιiamsi ipsam Lamamreitatem, quia ipsa veritas, non es quia stiris u. 13. neologiae actus praedirandi , s venderem ι- , esset smoniacum , non sie venilera
i . 'heologia sientia , eis D spemauralis. modias eam docendi et naturalis, qui ' iis es Hyimabilis, o mi 6.
i V. Theologia pristipia, et ni supernaturalia; sed qiua Neologia per bonas consequentias dedatis inde omissiones , quae ordinantar, non tam aὰ salarem anima qtiam utaminandum mi estecum , dicansur naturales . non simonia . .
AD has disse ultates, ut responderi ρος
si omitet aliquam distinctionem sacere inret scientias .nempe aequi stas,dc naturales. insuper inter Theologiam & alias scientias , siue ficultates. Et quamuis glossa hie in . consuetudinis in vers. quasi avia cum reputari, dantem pretio naturales selemtias propter illud gratis accepistis, gratis dare, de quo in Iabr. de Donia: nam cum sapientia sit omnibus rebus pletiosior iuxta illud prouol. 3. ibi, retiosar es eunctu opiabus , o omnia , qua issideranιών hale non valenι comparari. Ergo Auemadmodum spiritualia vendi non possunt absque smonia ex lase dictis in c. i. capasma I 4. eapsam as.& in atiis de s-nia . ubi quod res sacrae vendi non possunt, quia non sunt aestimabiles , se nec scientiam, praecipue naturalem . & gratis datam iuxta illud preser cap. 13. ibi noti mendere Iapientiam , O Δ-etrinam , is inieltictum. ' Sed quia pretio , solent saepe aestimati sub distinctione se
quenti, respondetur, nempe ut licet scien tiae in se pretio nora valeant aestimati di tamen quia quoad usus humanos aestimatio nem recipiant, sequitur, vi nec eas vendens aestimet ut simoniacus ex D. Thoma a. a. quae s. loci. artie. 3. eo quod hoc non est spirituale, ut tequititur in simonia in tantum
quod si seientia a Deo infunderet ut alicui, adhuc posset uendi, quia ut scribit legendus Suareet tis. rach I aes s. n. 23. hoe tit Canaturalis scientia est eiusdem valcitis, ut acia
qui sta sed acquista potest vendi , eo quod cum magno stud io, de labore adipiscitur;
sequitur, & illud Matth. cap. 1 o. grasis ara pisti, gratis dare, non infringete sententiam , quia quomodolibet istae scientiae magnci cum labore exercentur, & acqui
Quale DD. insta reserendi relatam no- , stri textus glossam valde impugnant; im4 nee defendi posse docent, eis diceremus etiam loqui de venditione ipsarum scientiarum , quatenus sunt habitus, & spiritu, les per essentiam , quia nec de i ute, nec de facto, in alium transferri possunt, atque inde , ut nemo si adeo insanus qui se
emere , aut vendere velit: sic communi
Er 1. 1 qui nam a. in Ine, respondet, vi licet scientiae pietio non aestimentur I tamen . ut quoad usus humanos aestimationem recipiant.