장음표시 사용
311쪽
P - 309 recens non sit, aut deliciat, id quod navigan. tes , helligerantes haud raro experiuntur , aqua impura Ze minus salubris coctione , quiete atque percolatione , optimis vitiosae aquae remediis
Si aqua salubris est , curandum quoque . ut bonae notae eerevisit coquatur , qui potus non solum antiquis Germanis , verum etiam multis aliis gentibus iam dudum familiaris suit. TACITUS a illum humorem ex ordeo aut frumento in quandam similitudinem vini eorruptam; ATHENAEUS ch) vero & alii se) δενον κρι Πον , hoc est vinum hordeaeeum appellarunt. Requiritur vero, ut sit clara , acoris expers , satis excocta Ee iisdem semper gaudeat bonis qualitati hus . Frequens enim harum variatio , quando scilicet nunc nimis recens ac turbida . nunc dulcis,
a) Lib. de moribus Germanorum cap. 23. b) Δειπνοσοφιτων Lib. X. cap. Iῖ.
e) HERODOTUS Lib. II. ait , Aegyptios δινν ἡ κριθων , vino ex hordeo uti , THEOPHRASTU, lib. 6. de eatissis plantarum cap. II. meminit σων οινονς ηπε νω- ta πων ηριγων eorum qui vina ex ordeo conficiunt .
312쪽
3 Io nunc aeida , multorum popularium morborum Beeunda est mater. Hane vero potissimum acoetione per varios variis in locis . licet in una eademque urbe instituta , pendere Observamus . Unus enim ignorantia, alter negligentia , hic
avarilla , ille arrogantia , cerevisitam mutat , at terat corrumpit. Et ex aqua diversa toto coelo
diversa eonfici solet cerevisia ; atque aeris disserentis vis ad mutandas illius conditiones insignis quoque existit . Quam ob rem publicae erigantur cerevisiae officinae ossenti iche Bra hauser in locis aquae M aeris salubritate conis spicuis ; iurati artis coquendi hunc potum magistri geschπorne Braumei ster constituantur, atque his peculiares adhuc praeponantur inspectores , Bierschaeeter ut omnia tanto rectius
perficiantur. Siquidem a multis cordatis medicis animadversum est , solas saepe pravas cerevitae conditiones inter alios morbos , potissimum a state, horrendas produxisse dysenterias . & si vas in magnis urbibus ac regionibus strages edidisse . Ultimo adhuc monendo restat. diversi generis cerevisias in civitatibus ecqui oportere , debiliores stilieet 8c sortiores , albas Se suscas rut aestate . hyeme , calidiores , frigidiores , vinum bibentes Se eo non utentes , iuvenes ac
senes , potus sibi optime convenientes in promtu
313쪽
vi. Viais quoque generosis carere civitas benelnstituta vix potest. Esse autem debent salubria,
pura ει nullis mangoniis adulterata . Mangonia dicuntur illae res, quarum admistione vinis eo ditionis vilioris , acidis 8e subinde iam eorruptis , species Se sucus conciliatur . ut se semetipsis aetate, colore. odore , sapore praestanti ra mentiantur . Artificia vero , quibus hune In finem utuntur, pleraque ita sunt comparata . ut
non nisi eum insigni re evidente sanitatis , imo etiam vitae dispendio adhiberi yo t. Si quidem in eorum censum potissimum veniunt, sui phuris di resinae sumus plus iuste admixtus .calx , gypsus , bismuthum , cerussa . saccharum saturni M lithargyrium t quae omnia ingesta sa. nitati insensissima sunt. Inprimis autem ex plum-hi prosapia oriunda ει maxime lithar rium , diros producunt effectust febres scilicet, cepha. Ialgias enormes , deliria , furores a summas praecordiorum anxietates, tussim , respirationem dis scillimam , halitum stercoraceum p atroces hyp ehondrii sinistri dolores . ventriculi inflationes , eolicas convulsivas , pertinaces alvi obstructi neo , convulsiones , paralysea de mortem , nisi ,
314쪽
rno quinto Ze sexto auri sacra fames nonnullos nefandos oenopolas commovit, ut adulterando
mangoniis. praesertim lithargyrio , vina , multos homines vita, plures adhuc sanitate privaverint . Imperatores igitur mandatis publicis iisdemque severissimis sicinus istud iam Anno 1487. I 498.1 OO. I 48. 1 77. prohibere coacti fuerunt is
h Cons ephem. nat. elirios. dee ad. III. Aῆ. IU. obL RO. 92. Ioo. An. U. VI. Obs. 26r. Adeo funesti fuerunt huius doli effectus , ut doctissimi viri variis seriptis illum aebellare neeessum habuerint . Inter hos EBER H. G LELIUS, Ar-ehi ater quondam Ducis Wurtembergensis , ea de re libellum edidit, quem inseripsit e Bes h rei bung
dem de araumento scripsi etiam Io. UICTORIA EGERsCHMIDT. Medicus Ulmenss. Ulm 1698. 8. referenda quoque hue est ZELLE Rr dissert. de docimasia , signiς , caunis & noxa vini lithargyro maneoni sati , Tubingae I IOI. q.
temberg. Uolum. rerum Germanicar. novissi dε pace publica L. III. c. I 4.
315쪽
tamen seeius sub fine praecedentis Se initio huius saeculi anni scilicet x693. 8c I7O . idem stellas in Franconia , Suevia , Austria , ad ractum Rheni, in Lotharingia atque Gallia, cui . artificium istud in exitium generis humani inventrem natales suos debere dicitur a . iterum trississimos edidit effectus ; quo vero tempore MGalliae Regis & Dueis Wurtembergensis iusti . pessimi vini Et sanitatis , lino vitae humanae eo ruptores atque destructores, suam nequitiam sanguine ει capite luerunt b . Omnes igitur imperantes deeri , ut horum ad exemplum, nefandos homines , qui artibus istiusmodi atque fraudibus horrenda committere moliuntur scelera Sehomieidia , poenis merceant gravissimis . Si de selectu vinorum Gendum , quid res est , prosteri debemus , ea praestantissima esse
ac saluberrima , quae iuxta tritum vocabulum Cos , eolore odore & sapore , se plurimum commendant , & simul eaput non gravant , neque diu in ventriculo εe corpore haerent ac ibidem molestiis creant et sed quae cito per urinam aut perspirationem rursus eliminamur. Praeterea Gedimanis Germanica maxima conducunt Ze ex his a) Con . ZELIERI dissertatio modo allegata.
316쪽
Nireana , Franeonica , Mosellara ae Rhenana . reliquis palmam praeripiunt. Gallica quoque varii generis 3e alba Se rubra , si bonae notae sunt. neque corrupta, item Hungarisa , multis admodum sunt prosicua , si modiee hauriuntur . Ν tandum tamen ham Digidiores εο seniores ; illa calidiores εt iuniores facilius serre .vII. Proiectus arte Hermetica liquor, quem sp ritum vini appellant, uti ab adultis , imbreillis& senibus modice ae recte usurpatus magnos usus praestat, sic immodice haustus noxas parit maximas . Recte autem adhibetur , quando eodem raro tantum instar medicamenti utuntur homines , praesertim modo nominati. Abusio vero eius committitur . non solum , si ad ebrietatem usque potatur ; verum etiam si in potum se quentem & sere quotidianum transit . Similes enim tunc cum venenis lentam mortem inseren
Rara quidem sunt exempla eorum , quos Per ebrietatem uno quasi impetu enecavit p innum
rabiles autem sunt ii . quibus sensim & pedete tim lethalis imo sygius factus est . ille vitae perpetuandae dicatus liquor . Quando enim nimis stequenter de quasi pro potu quotidiano sive Ga
317쪽
miliari hibitur . fieri haud potest, quin humores
vehementer commoveat, mobiliores Se fluidiores
dissipet . erassiores relictos cogat, solidas partes constringat ει induret ca , saepe autem disrumpat; etenim hi eius solent esse in corpus huma. num ustatiores essectus. Et inde potatorum illius variarum partium di visceriam inflammationes , phthisis , hydrops, a pleria . podagra , para-Iysis ει sexeenta alia mala dependent. Quam ob rem quum . his non obstantibus , plerisque
in regionibus enormes potus huius adurentis excessus committantur . 8c eodem tam multorum sanitas eorrumpatur atque mors invitetur pra matura ; ad eius pestiferum abusum tollendum vires nervique omnes intendi debent. Iloe autem optime seri poterit, interdicendo conventi. cula in cauponis hoc potus genus praebentibus. Ham enim homines , praesertim plebeios & p tissimum iuvenes ad hauriendum illud allieiunt, viros in prava tonsiletudine firmant , utrosque Perdunt; observatur enim illos , qui semel ei assueti , ab ipso vix rursus desistere posse. Dein. de vix alibi . quam in pharmacopoliis, inter medieamenta prostet, ει ibi quoque talis deter.
a Ita enim videmus molles nostri eorporis partes, imo ipsum terebrum , spiritui vini aliquamdiu immissas, indurari.
318쪽
I 6 minentur portio : unico praebenda homini. quae nocere ipsi haud sacile queat. Denique nec huius
nec reliquorum inebriantium potuum vis indu cendi morbos fle destruendi corpora tanta erit . si erimen ebrietatis haud impune perpetrabitur . Prudentissimo nuper consilio Angli, ut nova pu bliea docuerunt , huius potus exeessibus obicem
ponere allaborarunt ; id quod pariter Rex Augusti as ct Sapientissimus magnae Britanniae GEORGIUS II. in terris suis Germanicis secit a , optandumque esset , ut in omnibus aliis regionibus ch) instituta haec Iaudibus nunquam
satis efferenda imitarentur , ea tamen adiuncta cautela, ut illius usus frigidarum terrarum incolis paullo magis , calidarum vero minus conceder tur et dum his plus , illus minus nocere obser
a) Uid. Uerord nunq qegen das Brandistine in trinis ehen und Trunc henheli. Hanno ver den 3. Dec. 1776. M Rex quoque potentissimus Prussae milites suos , praesertim eos , quos Pordami , ob corporum put chritudinem , magnitudinem I in armis faciendis alacritatem, miratur orbis , usu iniri ruet vini interdixit : ut pessimo ebrietatis crimini , quod multorum litigiorum , turbarum , vulner' ionum imo
homicidiorum fomes est, resisteret, & simul infinitorum morborum radicem extirparet, hominum que illorum robur ae sanitatem tueretur .
319쪽
. . . Magna quidem est abusio potus Theae fle Fee , usus tamen longe maior mihi videtur. Posteaquam enim inter Europae gentes & pra cipue Germanos ac Belgas in potus familiares transierunt, varii morbi minus frequente , quampntea ubi non nisi cerevisa , vino 8c spiritu uini utebantur , esse coeperunt. Nam quod hodie malum hypochondriacum , pertinaces , Prae sertim apud eruditos , vitaeque sedentariae dedi tos, alvi obstructiones. febres acutae. malignae, podagra , calculus , scorbutus Sce. rarius quam olim . saltem in Germania nostra . Occurrunt , magnam partem horum potuum usui trihuendum
esse arbitror a quippe qui diluendo , temperan-
do , Se attenuando humores , obtundendo acrimoniam , demulcendo ac blande relaxando soli--da , istiusmodi affectius praecavent, saetosve pel- lunt atque profligam. Cavendus tamen, excessus, quia Omne nimium, uti in proverbio est , in vitium vertitur . Nec Sureoladae effectus tam
pravi sum censendi, ut haec cum Thεa & Cof eproscriptionem e Republica mereatur, quam non. nulli exoptarunt. Attamen magis loco medicamenti , quam potus ordinarii ea utendam esse ab imbecillis ac senioribus minus vero a iuventis bus arbitror e . quia ad libidinem & intempest
320쪽
quem nonnulli ad coelum usque extollere non , veremur, alii ad inferos relegare haud dubitant. lubens profiteor , me neutri horum prorsus aia sentiri. Quamvis enim persiasus sim, sine insminoxa carere nos eodem posse. omnino tamen illum damnare nollem , quia dum modi usurpatur nemini facile nocet. multis vero in salutem e dit , quando nimirum certis in casibus M tem pestatibus instar medicaminis adhibetur .iX. Praeeipua potionis genera breviter , qua tum fieri potuit , pertractavimus ; transeundum ad esculenta . Quantum victus Se potissimum a liqua cibariorum simplieitas atque frugalitas ad
sanitatem firmam conservandam , vitamque pro rogandam facit, tantum ad robur corporis imm nuendum ac destruendum , morbosque inducen dos mortem aceelerandam enormis harum rerum varietas . copia M luxus confert, qui hodie ad summum ubique fastigium pervenisse ubdetur . Egregie HORATIUS commoda ex victu tenui, parco ac modico redundantia & multipliceo noxas , quas luxus eius secum fert, prose cutus est . Lib. a. serim a. dicem;