장음표시 사용
151쪽
nae inter se conferuntur, quae, Cum maximos habeant
effectus parallacticos , aptissimi sane comparationum termini sunt. e differentia parallaxium a I. so parallaxis media Solis 8 ', roo. eruitur, quae ab illa 8'. 6sa quam ex omnibus inter se collatis observationibus in diam invenimus, nonnisi 8 millessimis unius secundi aberrat. Diametro autem Solis e mente D. do Iarande imminuta e Taitinis & Wardhusianis observa. tionibus parat laxis media 8', 7 a 4 subsequitur, quae ab illa, quae in hac suppositione inter Omnes aequiditarens est, nempe 8 . IIa una tantum centesima aberrat. Est adeoque Parallaxis media Solis ex observationibus
. Ex omnibus observationibus inter se collatis. 8, 69a Ex observat. Wardhusianis & Taitinis Si diameter Solis sis 3I , a IV, 4... 8, 224 Ex omnibus observationibus inter se collatis 8, 712 Parallaxis inter omnes intermedia 8'. 7OIQuanquam diversitas adeo exigua siti ut vix operae
pretium esse videatur, de illa litem movere; Si quia tamen disquisitioni locus dandus est , pro sola media Parallaxi 8 , 7o, quodque inde consequitur, pro solis Taltinis D. Green ct Wardhusianis P. Heli observationibus mihi standum videtur,& quidem his ex capi.tibus.
I. Quod haec eadem exacte si parallaxis, quam occasione Transitus , qui Anni 1761 accidit, excopiosis & accuratis observationibus, quarum videlicet K s a in
152쪽
accurationi , omnes tune circumstantiae faventissimae erant , a D. Shon adhibitis variis Methodis eruta fuit. II. Quod hie mediae cuidam differentiae para IIa Nium. locus non sit. Tunc enim solum inter diversas observationes medium quid determinare licet , Cum aliquae per defectum, aliae vero Per excessum peccant. Hic autem, si observationes erroneae sunt, Omnes
illae errare debent por defectum , & nulla per exCese sim, nisi fingamus, adeo obλrvatorum cuidam vim imatinativam illusisse , ut filum illud lucidum, unde contactuum momenta desumuntur , sibi videri visus fuerit, vel antequam illud in primo interno Contactu reUera comparuit, vel postquam omnino jam disparuit
in ado. Hinc vero sequitur :III. Ut reliquarum observationum integritati consulatur, incorrectas omnino assumendas esse Observa. tiones Wardhusianas & Taitinas, quae utraeque minimam distantiam centrorum minorem, quam Omnes reliquae exhibent, ct majorem durationem geocentricam
observationes, ut sunt, relinquantur, intervallum inter B internos contactus Nolae observatum a 6 , in Hud. son, I 8 V, in California I 3 . secundis augendum est,
ab ut ubique pro differentia parallaxium a I , 5o.
Indi eio scilieet, aut eontactus primos internos aberr retota quantitate per excessum, aut ados internos per defectum ut etiam partito per utrumque eontactum desectu Imum berrare per excessum, adum per desectum. Ex superioribus in Additamento relatis liquet, solum contactum I. inte num in Hudsonsbayensi, tota hae quantitate Is Vel I6 χ- eundorum, respectu Taitensis ti Wardhusianae per exesisum differe , contactum autem adum Internum exactum. esse P. Heli.
153쪽
minima geocentrica distantia centrorum IO, IO , 6.& duratio Transitus 5h. 42 . 5'. obtineatur. Quae certo correctiones multo grandiores evaderent, si in
Taitinis aut Wardhusianis quid immutetur. Μaior obtinetur concordia, si ope effectuum Parallacticorum, in tempore calculus instituatur, & observationes interae comparentur, cum ibi adeo notabilis inter diversas Parallaxium differentias diversitas non sit, quia quandoque vix ulla est, ut in Primo Contactus observatio
nis Callisorniae patet. b)APPENDICULA
occasione hic mihi data . adnecto R. P. Haller-stein o S. I. Ρehini Sinarum Tribunalis Mathematici Praesdis & Mandarini communicatam mihi die 5 Sept. 377o Methodum a se repertam calculi supputandae distantiae minimae centrorum S & geocentricae in EcliP
a Reliquae rationes, si non majoris , eerte paris ponderis, ob quas pro observationibus Taitensibus Domini Green, di Warthusianis Patris Heli prae Kolensibus , di Hudsons bayensibus standum sit, in praeeedente Additamento reiatae habentur, eumprimis quod Testenses , di , ardhusianae observationes coelo sereno , Sole alto , & extra vapores horizontis versante , instrumentis exquisitis , ab observaetoribus exe eitatis eum omni diligentia , & eura eompletissimae, & sine ulla ambiguitate verborum expressae habeantur, contra vero Kolenses ti Hudsonabayenses, etsi ab observatoribus exe citatis, coelo tamen minus favente , & Sole aut tenuibus tecto nube eulis , ct tremulantibus limbis , ut Kolae ; aut vaporibus horiZontis, ob loci circumstantias singulares, altius versantibus obfuscato, ut in Hudsonsbay obtentae sint; Aeeedit, quod in relatione Tolensium nulla facta fit mentio, aut apparentiae sti Iueidi in ingressu, aut exstinctionis fili1ueidi per formationem nigrae illius guttae intra limbos So- Iis, & Veneris formatae in egressu, sed observa nes sola
voee hontactus expressae habeantur. P. Heu
155쪽
Eclipsis O et 77o Μai as mane observata rikini Sinarum in Collegio S. I. a R. P. Hallerstein e S. I. Dioptrico tubo 8 pedum cum Micrometro Anglico, quocirca et capta Diameter O erat s I . 4o'.
Minima phans lueis. Prima serie sunt tempora Immersonum , tertia Emersionum. Secunda serie sunt partes Lucis captae micrometro eaedem in Immersione, & Emsrsione. Comstituta scilicet praevia revolutione micrometri eXPecta bam phasim, ejusque tempus, usus micrometro instar reticuli. Ita quippe phasibus aequalibus supputavi paullo commodius distantiam minimam centrorum Ue am
156쪽
ram ejusque tempus, quorum hoc quarta serie . illam quinta adscripsi suis singula phasibus, ct temporibus, ex quibus eruta sunt. Nimirum in typo orthographico. Fig. I. in quo Gg est orbita Lunae, Ca ejus axis , CA axis aequatoris
intervallum temporum observatorum conversum in mi
nuta horarii motus c a O In orbita dat portionem orbitae Gg. Ad tempora e. c. Initii in Ρ, Finis in psupputo binas parallelas ad orbitam PB, pb, itemque binas CB. cb, ad eam perpendiculares: ao differentiam PB - pb - Ff aufero a Ge , manet summa GF -- es: differentia CB - Cb - Bb est differentia PF - PLExistunt adeo duo triangula rectangula GPF. gps. Fig. I. quae in Fig. II. conjuncta apparent GPF,gpf. Horum nota est summa basium GF -D Fg - Gg.& differentia cathetorum PF - pF - Pp. Notae item hypothenuste PG, pg, quae sunt distantiae centro- lrum O&c visae, aequales, erutae ex phasinus Lucis iaequalibus. EX his trigonometrice sive analytice Ci- scio singulas GF. gf, PF . μ. tum in Fig. I. GF - 'PB αα GD in minutis motus horarit C h O conversia fili tempus, & hoe additum tempori prioris phaseos in i
G, dat in D tempus distantiae minimae centrorum verae
vel pb - FD ablata a fg & residua Dg conversa in itempus, hoc ablatum a tempora posterioris phaseos fin g dat in D tempus idem distantiae minimae centro, trum verae. Similiter in Fig. ,1. PF - BD ablata a l
O Qua methodo me Iineae supputentur, Doeetur in . Astr nomia Cel. D. de Ia Lande, M in Eph. Anni 1769, in quibus quasdaem tabulae a P. Pugram supputatae proponuntur. F. Beli.
157쪽
CB relinquit CD distantiam minimam veram centrorum, vel ab eadem PF ablata Bb & residua b D - ps a Cb manet CD eadem. Et trigonometricus quidem calculus planus est: Fig. II. ad extremitatem notae Gg erigo porpendicularem notam Bg-Pp - Bb. Quaero hypothenusam BG. ct angulum BGe. Cum aequales snt PG . ct
in triangulo PGZ rectangulo invenio angulum PGZ si inaequales sint PG, PB, in triangulo scaleno GΡBex notis trihus lateribus invenio anguIum eundem PGZ) qui angulo BGg additus dat angulum PGF, ergo in triangulo PGF notis angulis & hypothenus elicio GF, PF. ex quibus G, PF additione sola aut subtractione innotescunt. Analyticus calculus tricosor. Pono Fig. II. PG -umeta in b. ' - α GF - x. erit' - b - x. PF- aa - xx. pF- aa - xx-e.
l 4aP- 4e P. omissis aa, ct quae se mutuo tollunt
158쪽
159쪽
Ut ut autem sormula haec ultima brevis videaturct plana , nihil est usu ipso prae calculo trigonome. trico certior , aut commodior. Hoc Calculo erui, quos serie quarta descripsi, numeros 17, quos inter medius est ψ . I 8 . 4'. tempus distantiae minimae centrorum verae. Serte quinta descripti numeri x6 -- cluso nempe primo ς'. so' qui erutus ex Initio &Fine longius abit dant medium ro . I 6 distantiam minimam Centrorum veram. Combinavi etiam tempora phasum inaequalium extrema cum mediis: puta exclusis Initio & Fine a 39 . 4a' descendendo &ascendendo 1 8 . 37 . I 3'. exivere numeri paullo al-T C. Rulini. An ter , quos hie Uscripsi, ex qui
I et io uoxian igitur utrobique eodem errore1- - 4L 1o ai' erratum 7 Idem mihi accidit in
-- tra distantia centrorum minImavera ex Initio & Fine eruta, maxima est omnium, quae ex aliis phasibus erutae sunt. Sed in hac Eclipsi numeri ex diversis phasibus eruit minimus a maximo dif-
160쪽
I62 fert a . Et sunt paucae sorte Eclipses, quae hoc examen
Denique posita distantia minima centrorum Vera Io'. I 6' & ejus lcmpore 9'. 18 . 4' servatis reliquis elementis ex tabulis, quas habet in suis Inst. Astr. CeI. Ie Monnier, supputavi Initium hujus Eclipseos et . 3O'. a' l. cum id observassem 7 . ao . 44' . Finem supputavi ς'. ao . 25 cum eum observassem ς'. I9'. 44'. anne igitur tubus 8 pedum & Initium tardius &Finem citius 4o . ego certe & Initium & Finem recto Vidi. Huc usque R. P. Hallerstein.
9 Quae hie a Cel. R. P. Hallerstein disputantur, eadem Aipse expertus sum, in pluribus Eclipsibus solaribus a me observatis, neque hucusque congruam hujus discrepantiaec usam reperire potui; Verum quidem est Initium Eclipseos non est accuratione posse observari, ae finem , aut alias Pli ses , sed tamen tantus in observando Initio error certe admitti vix potest ab observatore exercitato, & in circumstantiis eoeli, aerisque faventibus , quantus requiritur ad errorem distantiae minimae 3 vel 3o' produeendum. Restat e reo adbue inquirenda causa vera hujua singularia Phoe- nomeni P. Heli. Nota. .
Qua in Praefatione hujus meae Dissertationis de nota quantitase Pisallaxeos a Cel. D. de Ia Lande adoptata re-eensui. ea habentur ex eommercio litteraris ; s itaque in ei- talo ibidem Iournal des lavans , quod, E me non legitur, sententia Cel. Domini de Ia Lande aliter proposita haberetur, dicta mea, pro non distis habenda velis.