Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

331쪽

interuallum non sit in remissione, ad euacuationes, atque ad omnem morbi curationem, expectanda est hora leuissima: interuallum dico, aut si minus id sit remissionis tempus. Quia cum minus vexatur morbi e morbo, facultas melius feret cura - rationem tiones. In difficillimis vero hqris eapectanda abstinendum, fereque eaedem horae ς Q RiIlunt opportunae auxiliis , quas &-Vt- cibo etiam esse, supra indicauimus. geat. Merito autem diximus expectandum tempus leuissimum ad eam curationem, quae ob morbum suucipitur : Nam si quid agitur metu ipsius paroxysimi , a quo forte tia

meas aegrotum non evasurum, aut

non sine laesione inemendabili, vel symptomatis alicuius, quod in eo valde urgeat, constat tunc agendum maxime, cum urget, velut si ad reuocandum calorem , qui per

inuasionem ita reconditur, vitimeas , ne numquam homo recalesicat,frices, foueas extrema. aut lumbos,calidis panis, unctionibus, aut eataplasmatis, propines aliquod

332쪽

3o6 METHODI MEDEN Biantidotum,aut aliud quidpiam moliaris, aut ob coma, excitatoria admoueas, aut ob dolorem ingetem, aut solam febris magnitudinem, sanguinem mittas, differendum noest usque ad remissionem, quae timemus, ne numquam sine illis remediis ventura sit. Neque sane ad id de quo nunc agimus , interest sit exacerbatio doloris an febris, tametsi veterum quidam ita definiui, sed ob morbum totum an ob paro-- xysinum mittas sanguinem, cumn. non te mouet ipse paro Xysmus,aut symptoma forte, sed morbus totus, verisimiliterque expectas sua hora superuenturam remissionem,

errabis plurimum , nisi auxilia in eam differas, siue doloris, siue febris exacerbatio sit, quia tunc facultas melius feret, & morbi ma-Hora xς ter melius de ponetur. Vt melius

qua eausa racultas ferar,caula est, quia minus ut ad reme. laborat , ut materia deponatur,

dium acco quia ut per inuasionem calidummodatissi' reuocatur introrsum , & excre menta detinentur,& corpora de

333쪽

L i B E R QV A R T V s. 3o santur, ita per inclinationes redit ad externa calidum, pori laxantur,

excernuntur excrementa. Exto

quere igitur a natura retinente , &per conniventes, densatasque vias difficile sit, cum contraria fiunt, facile. Vnde sit, ut cum totus paro Xysmus sit incommodus missioni sanguinis : tamen hora ipse inua- Quandoaἀsionis fit omnium incommodissi

ma, quia tunc maxime laborat na ste2pectaturale calidum. Quapropter non- da in erinicinumqua perniciosus error fuit ea fionis hora.

hora missus sanguis, neque solum ipsissima hora cum adest, sed &cum

instat, aut non abest longe , Vitanga est , . plus etiam quam summus vigor paroxysmi. Si igitur sub se quuturum quidem sit interualluin, aut in febricitationis tempus, sed breuius , quam ut possit sanguis

mitti, & cibo refici aegrotus, qu tuor aut quinque horis ante futuram accessione, satius sit secari venam, S cibum dari in inclinatione prioris, quam integram febris vacuitatem expectari. Sunt qui Probat x

334쪽

hementissi

mis ratio in nibus erra-xe medicos

qui in in

cremento ,

aeut vigore Paroxysmi Iemper mittunt sangui

3o8 METHODI MEDENDI contendant in ipso paroxysmi incremento, aut etiam vigore rectius mitti, quia dicunt, tunc fluit humor in focum putredinis, cum autem fluit, reuelli debet, reuulsio vero nulla ratione agitur melius. His voculis quas in ore semper habent, totam suam praxim huc redegerunt, Vt quoties febris exacerbatur, toties venam secent, usque dum morbus soluatur , aut aegrotus pereat , aut ob virtutis euidentem defectum , iam dimittatur periturus , aliud vero agunt

nihil. Sed de hac fundendi sanguinem intemperantia, satis iam diximus. Nunc ad id quod agimus de

occasione, redeamus. Si ob fluxionem, reuellendi causa bene mittitur in paro xysmo, in ipsa inuasione , frigente & rigente corpore, mittetur melius, quia reuulsio incipientibus fluxionibus magis congruit , quam procedentibus , aut cessantibus , his n. debetur eu cuatio , illis derivatio, reuulsio ve-rd , aut fluxuris, aut recentissime

335쪽

fluentibus. Mittere vero cum incipit paroxysmus, non sanielle hominis, non sanus iuret Orestes. Atqui arbitror, ne ipsi quidem fece- Tint. Praeterea portionem eam sit c-ci, quae per paroxysmum mouetur, Velle reuellere, paroxysmum cur re est quod non tanti oportuit emere, cum paulo post esset conquieturus ) non morbum. Imo si quam maximὸ id assequatur, quod habent in votis, minuentes praesentem paroxysmum , morbum producent , aut reddent malignio Tem. Nam cacochymiae, quae intra venas est, quae morbi est causa , in continuis quidem febribus proxima seu coniuncta inam nihil interest ) intermittentibus vero antecedens, per singulos paroxysmos consumitur portio aliqua, in inter mittentibus milia extra venas , in continuis, intra ipsas venas agitata, & ardens , ardoreque dissoluta, atque ita reliquum , 8c minuitur , & expurgatur. Reuulsio ergo

eius portionis , illam ad paatem

336쪽

ὲio MET MODI MEDEN Brmittentem reuocabit, intraque venas retinebit necessario, atque ita,

tota sanguinis massa , guae vitiosa est, minus & lentius expurgabitur. Quare periculum malignitatis, &longitudinis in posterum succedet, cum interim videatur tunc aliqua ex parte subleuatus aegrotus. Et fine ea re apud vulgus imperitum, medius non est inutilis. Nam misso in paro xysmo sanguine , succedit paulo post ea requies, quae alioqui secundum ipsam morbi figuram futura fuit , diciturque aegrotum sublevasse. cum laeserit. Illi enim non intelligunt quid intersit, melius habuisse misso sanguine , aut quia missus sanguis est. Laudatur

ergo medicus tunc deinceps qui per maligniorem aut longiorem morbum . maiorem sine nota accipit mercedem. Contra cum peritus medicus mittat sanguinem in hora quietiori , morbo praecipue eunte in incrementum, necesse esta misso sanguine succedat paro xysmua, atque magna ex parte maior

priori,

337쪽

L1BER QUARTUS. priori , quia . s. per vicissitudines succedunt horae faciles , & dissiciles , crescente vero morbo omnia fiunt fortiora. Putatur ergo medicus lassisse aegrotantem, dc. siepe antequam ad optatam salutem aegrotum deducat , repellitur. Vsque adeo saepe apud vulgus, sibi melius consulit imperitus, quam peritus Propterea sapientissime , ut alia

omnia, illud quoque dixit Hipp.

indigere medicum honore artiS, quin & admiratione, ut illi se audeant concredere homines , dc obediant, ac fidem praestent, etiam cum videantur laesi ab auxiliis, v t a praestantissimis. dc plurimum in posterum profuturis, plerumque euenit. Ego vero his addiderim, ipsos etiam aegrotos indigere medico magnae apud ipsos fidei, α existimationis, ne per dissidentiam timeant magis a curatione, quam a morbo , & nisi mox ab auxilio adiutos se sentiant, laesos putent, neque fortiter expectent exitum, sed hue dc illuc temere ferantur.

I. Progn. I

Medicus indiget honore artis, dc admira tione: aeger vero medico magnae

apud ipsum fidei.

338쪽

De occasione rem

diorum irilliora dieis

Vt anni quatuorrcmpora. Horae ma tutinat i uissimae.

311 METHODr MEDENDI Consillo ergo aegrotis, ut eos semper eligant , de quibus sentiant magnifice, fidant vero constanter electis. Medicis vero , ut ab illis mox abstineant aegrotis, apud quos sentient, suam fidem vacillare.Sed haec dixi obiter. Et de occasione, quae est in hora paro xysmorum ha

f ἷς praetor hanc , alia quaedam

occasio in hora non circuitus,

sed dici Est autem diei partitio in

quatuor primum tempora , ut &totius anni, in mane, meridiem, vesperam,& mediam noctem. Horum quod uis sex horis constat, siquidem dies totus viginti quatuor horarum est. Ab antiquissimorum saeculo obseruatum est,proprioque experimento qui uis agnoscit, leuissimas ac placidissimas horas esse matutinas. Neq; renuit ratio quia has neque noctis mediae frigus, neque meridiei ardor premit: vespertinis vero praestant , quanto fatu-brius est succedere somno & re'

339쪽

n. & quia dolorem voluptatem,& qui a voluptate in dolorem abit, videtur esse in mediocritate , illius tamen , quam huius melior conditio est, quanto s. eius qui sanescit , quam qui aegrescit. Qisti ergo causa pro medicinalibus auia P 'i. ς ii

xilus, leuissimam circuitus partem auxiliis ho- requirebamus, eandem debemuS ra matuti- requirere, &leuissimam diei, ma- Da elige 'tutinas f. horas. Merito igitur me δ dici, siue mouendum, siue fricandum , siue lauandum corpus est, siue propinandum se rapium , siue etiam pharmacum expurgans, siue aliud antidotum , siue mittendus sanguis, siue elueda clystere aluus,

siue quiduis aliud semel in die faciendum , si per alia licet , mane 'post somnum , &ante cibum faciunt, quia tunc facultas est recens recreata somno, neque intemperie Urgetur , neque premitur cibo. Ea itaque est hora accommodatis . Pol matu sima, secundo post hanc loco ves xidam ho-

340쪽

314 METHODI MEDENDI gen ta est secudam refectionem : ea na etiam Vispertina mediocritatis quodammodo parti--4 au ilia. ceps est. Ineptisititiae sunt aliae duae, noX media, quia cum dormiendo quiescere in consuetudine est, non sine magna difficultate laboratur. Peius autem adhuc est meridie a recenti refectione quidpiam tale moliri. Nam si quid medicameniato sum das, cibos deturbas aut coria rumpis . si quid extrinsecus moves, utcumque id facias, calorem euocas, Incoctos cibos distribuis,undo δc obstructiones facis, aut auges. Vsque adeo a cibo nihil agendum est, ut neque legendum, neque vociferandum , neque si roborant quspiam inunctione ipse ventriculus indigeat, agenda sit a cibo, sed aliquanto ante illum. Cum igitur in eandem ho ram incidunt. dietie duae elemones, velut si in- febricitatio aut febris remissio matutinis horis fiat, haud dubium Mis, ii illis debere agi quid uis. Cum vero

monitri discrepant , maioris momenti estist commo- commoditas circuitus quam diei.