장음표시 사용
131쪽
aDDaret causa, cur minora separatim genera in alio libro, majora autem in alio tractet, cur prius illa quam haec omnino attingat, cur in eodem libro tragoediam ante epi- cum carmen aggrediatur. Itaque Vere dici potest nullam aliam legem a Bolae Servatam Sse, nisi eam ciuu gratia suam cuique operis libro propriam materiem tribuere licer t. Sed tamen partitioni Artis poeticae, quamvis mendosi notique quicquam in se habere possit videri, ea saltem virtus est, ut nihil confusum esse sinat. Primo in libro Doetis consilia dat, quae ad universam scribendi rationem Dertinent secundus minora, majora autem poesi genera tortius pertractat quartus denique ad Vatum Ore prs
sortim spectat ordinatim haec distributa satis apparet. Multum in hoc inter Valliolinum et Bolaeum interest illet mere vagatur nullique legi se ipse adstringit epicum
poema in primo libro definit, praecepta ero ad idem e tinenti in secundo tradit secundi initio tragoediae leges,nne historiam docet, in tertio autem summam tragici generis rationem ac tiguram es lingit Ars ejus poetica in omnium rerum promiscuitate Versatur Bolmus in istius modi vitia nunquam delapsu est cuique poemati proprium locum
BSSignat, nunquam eandem iam remetitur nunquam in
alio libro proximi libri materiam anticipat. Itaque totius
Operi ordinem, quanquam non Sati justiam intimarum rerum rationem ducit, vagae et incompositae aikolini licentis longe anteponendum vix dicere Opu eSt. Si utriusque Artis naturam et quaSi figuram perpendimus, quanto Valhelinum Bolaeu antecellat, consstendum utique ante omnia. Hujus poema multo gravius pressiusque nemo non prima Specie Videt. Cum ero id per se manise tum sit, venia nobi concedatur, ut has apud sexti decimi saeculi poetam Virtutes praedicemuS, qua Bolaeo Severiordidactici operis forma, cui se ipso subjecit, non concedere poterat. Hujus poemati ut codicis gravitas, ita rigor saepius inest. Longe abest Bolaeus ab Horatii grata familiaritate,
132쪽
multo longius a Valhelini verbosa diffusaque licentia, quae
tamen suam ipsa jucunditatem aliquando habet. Non certe si crimini illud verti potest, quod nimiam remissionem cavρt sed inter solutam lasciviam et serream severnatem medium quoddam erat. Nulla sero in quattuor Bolaei libris digressio invenitur, nisi cum ultimi initio, Florentinum quendam inducit, qui ex pessimo medico optimus architecta evaserat omni ornamento abstinet, nec ullum laxamentum sibi ipse concedit. Valkelinus contra quam plurimis Verb rum sententiarumque luminibus suum poema ornat et di tinguit. Summa diligentia nimiam austoritatem evitat: itaque similitudines, guras ornamentaque alia ex aliis serit Brevis quidem aliquando est, cum praecepta tradit et vates artis leges docet immo quidam ejus Versu referri possunt, qui in proverbii consuetudinem, veluti tot Boissi carmina, merito venissent l). Sed non semper arcum tendit et remissae proprii ingenii venae totus plerumquo indulget. Est in ejus Arte aliquid laeti et festivi. Nihil, ut exempla aliqua proferamus jucundius esse potest, quam haec jam relata similitudo inter poetae ingenium placidaque
lacus aequora. In primo libro artem carminibus scribendis necessariam esse eadem prope Venustate et gratia per figuram ostendit . . . Quandi homme a pOur unilaisant socias Dans queique beau ardiniress par entrolas D'aires, de pourmenoir et de longues allees, Ρartis diversement en Sente egalleeS,S'il marcho dedaigneu par dessus te planuons Des atres, comparti e diverSes aqOns,
Divisant te parterre en ses divere quartiere,
133쪽
Lodardinier, asche de Vol le pied superbes De celavini gaster son ardi et Ses herbes, Do mota injurie in tu s'adressera Et hors do sonsardi depit te chaSSera. . . De meame en touites aris forme surcia nature
Sans artri ne lautioint marcho lilaventure l . Bolaeus haec de rhythmo Jejuno scribit: Audouideria aison sans peine elle flechit, Et loin decla gonor, tui sortit Penrichio M.
Valkelinus contra aptissima jucundissimaqueigura utitur Commein Oid que les Oix sortement entonnees Danile curire Otreci des trompetias SonneeSJettent umson plus clair, etc. R. In scundo libro non satis poesi esse, Si placeat auresque mulceat, eodem prope modo ostendit commeranda ignem uoi dessοubila sevisse verteis grappe cramoisi estre Souvent couverte Sans qu'on latuisse Voir, ainst foubiles dis ursD'un conte poetique et demoubiles amoura Des heros et des dieo entremesie de abies Sontios enset emens richement prositabies. Nec timet aikelinus a proposit nonnunquam digredi, ut sostivior fiat. Primi libri sine de Ρolygnoto Scopa et Diocle, tribus Antigoni pictoribus, historiunculam quandam l quaciter narrat secundo in libro, juventuti sum aetatem respicit, cum, ut ipse an,
134쪽
multa alia exempla allegari pOSsent haec Vero quae supra rottulimus, satis ostendunt quomodo didactici operis sev0ritalom temperet noster poeta. Illa ipsa festivitas eum certo in vitium saepius trahit parum preSSUS St, nimi Verbosus, o ingenii Sui prompta sacilitate plus aequo delectatur; verum tamen in eo nitidus quidam color familiarisquo licentia laudari possunt, quamVis ille non Sati Sanu eSSe, haec vero ultra modum lascivire soleat. De praecepti ac Summa poesis diSciplina, non multum Valkelino Bolaeus, ut jam dictum St, addidit, eam vero laudem sibi vindicare merito potest, quod Singulorum po matum lege certius expressiusque descripsit. Nihil dubii, nihil incompti esse sinit poeta de omni re, quae ad poesim pertinet, decretori quasi modo judicat ejusque breves acutaeque sententis Sanum illud et acre judicium testantur cujus ipse sibi cons ius St. agna quidem haec virtus Sed cum cuncta OeSi genera fixis definitisque limitibus includere tentaret vateS, timendum erat, ne poetarum venam angustioribus Spatiis aliquando circumscriberet. Quod quidem vitium non semper Vitare potuit Epigramma, cujus vim recte aikelinus expresserat, artioribus terminis Bolaeus constringit. Tragoediam austeris legibus subicit, quae, etiamsi a Valkelino jam tragico operi essent impositae, remiSSiore tamen apud hunc esse videbantur. Sed alia quaedam gravius reprehendi Hbent. Idyllii, de quo paucissima aikelinus scripserat, naturam sus lateque explanare vult Sexti decimi Saeculi poeta at quanquam illud opus rusticae puellae comparat, versuum in hoc ipSoloco magnificentia parum ad eam Simplicitatem apta potest Videri, quam simplicissimo generi ipse accommodari recte jubet l . indaricamidam non satis intellegit, cujus legeS, quales ab eo docentur, ad id alerent, ut nescio quem divinum mentis instinctum rigidus poeta assimularet et
135쪽
SQclato animo baccharetur. Quae autem de epico poemate tradit, ornatissimis certe atque politiSSimis versibu mandata sunt, sed verse justaeque huju generi naturae minu Scongruunt, quam Vallietini incompta Vagaque de eodem carmina l . Non secus in epico carmine atque in tragoedia, clo domesticis sabularum argumentis, ad quae poetas aikelinus VocaVerat, nullam, ne uno quidem Verbo, mentionem facit, adeo veterum autor est a Graecae Latinaeque antiquitati tantum addictus Quod heroΙc opere quidquid ad christianam religionem attinet unditus excludit, nimis anxia religione Sollicitatur quod pro meri poesi ornamentis patria numina Graecis Latinisque poematibus interesse putat, parum antiquitatis intellegens videtur quod
denique aequale poeta hortatur, ut omnia quae in rerum natura, Sincera ingenuaque ante oculo ObVerSuntur, mentitis deorum personis obtegant et adulterent, nullam, quae sit vera meraque poeSi S. habere notionem Videtur.
Illa sui praecipua Bolae laus quod judicii, quo vel in
cantilena opus est 2 , et rationis, ex qua sola nitorem pretiumque Scripta petere vult 3 , amantiSSimum Semper ac pervicacisSimum sese praestitit. Valkelinus quidem non ignoravit ipse quid ratio stagitet. Ροesim, ut Bolaeus, pro caelesti dono habet 4 , et divino quodam furor asstari poetas arbitratur De ureur Sainteispris B sentent tellement eleve leur espritS Ρuis, quand ce eguillo plus ne te eSpOin 'Onne, Iis emaschen leur Vers, leurmus plus ne sonne 53.
136쪽
Meste avecti natur milaisant artifice si . Ingenium etiam, quamVi arte ortunatius esse putet, judicii et rationis imperio subicit :Rend auton jugemendis otte in ureur '.
Immo in similitudine aliqua, quae Supra relata St, Oe- sim non agresti nemori Sed cultissimo comptissimoque horto comparat. Sed, quamVi multum in scribendo sanae menti tribuat tamen extra modum numerumque SaepiuSeum vagari satendum est. OeS DOStrae acriore ac SeVeriore disciplina opus erat, quae audaciorem ac lasciviorem vatum impetum comprimeret. Itaque, etiamsi Bolaeum poetarum venam aliquando artius coercere sit latendum optime tamen de rancica poesi meritus est, cui Vaga omni solutaque licentia interdixit ac proirmissimo undamento rationem ipsam SuppOSuit. Νon certe pervenisset Valkelini Ars poetica in tantam posterorum oblivionem, quamvis instituendae poesi nostrae et ordinandae impar Sset, Si, Seu VerSibuS, Seu Scribendi genere limatio suisset. Sed nutia ex parte tantum claudicat. Ponitus ignorat Valliolinus quomodo duodecim syllabarum versus, quibus utitur, regi nectique debeant. Quanquam sexti decimi saeculi poetio, RonSardus in primis, nullis laudibu magi commendentur, quam quod peritissimi carminum artifice suerunt, non tamen negandum eos magni VerSu Vim et Ormam parum intellexisse. Valkelini carmina, soluta inconditaque copia profluentia, temere ferri videntur; non quidem illud viti ei vertendum eSt. quod Don certa OnStanSque caeSura Sit, quodque Ver-Sus alter Saeptu in alterum transiliat Sed ex hac licentia,
137쪽
quam nostri saeculi poetae persectae prope arti subjec runt, aikelini versus nihil nisi claudi et hiulci ducunt;
eam nullo discrimine usurpat, quasi hanc tantum vim habere deberet, ut poetam alios ex alii Versus undere, omni lege solutum, pateretur Vagatur carminum Od , et, incerto gressu, nunc properat, nunc languet modo Sex,
modo duodeviginti syllabis constare versum dicaS. Quantum intor aikelini Bolaeique Artem in hoc intersit, explanare jam non opus est. In hujus carminibus nihil vagi, nihil non lixi sensus semper una cum rhythmo in hemi lichio suspenditur, in versus fine terminatur. Illud certe apud Bolaeum reprehendi potest, quod ad unam eandemque norman paene omne VerSUS. quOScumque pangit, redigere videtur pendulum enim horologii pondus vibrari diceres, ciuus adixos motus numeri modique se lingerent sed haec ipsa constantia, quamvis laetior saepius varietas desideretur, poetae Versibus acutum quendam rigorem praestat, quae cum didaetico genere plane congruit penitus animis auribusque sententiae insident, et tanto altius memoriae infixae manent, quanto minu Vaga remissaque sunt carmina, quibus inscriptae suerunt. De scribendi genere idem inter poetam utrumque discrimen salkelinus nullam aetatis partem Lutetis intor aulicos egit quamvis ejus sermo non in tanta pravitate versetur, quanta artassii, qui in Vasconia totam vitam traduxerat, nunquam tamen urbanitatem illam et incorruptam dicendi rationem assequi potuit, quae apud Perr num Portaeumque laudabatur. Quantum in Versuum a gendorum arte peccaret, Sibi conscius erat constientem poetam secundi libri initio habemus Faltes que Ostre grace, o riantes Charites, Couvr icyde desaut de ces regles escrites En vers mal agence si .
138쪽
- 13 Sermonis autem vitia non ignorat, eumque paenitet, quod non sit magis enucleatus.... Que ne SOit Samus et plus netis et polle si . Recte haec Danielinuetius urat auquoli avolt Oint a se talentila politesso dii grandiondo, i troit de patrave les plus cetobres posetes de so stocle nis Sed numquam vati contigit, ut elegantissimorum ingeniorum, quibus Parisii domicilium erant, familiaritate frui posset.
Immo queritur saepe quod officia muneraque ipsum impediunt, ne Satis diligentem operam poematibus Suis impendat. Sermo ejus dissusus est, nec ullam habet concinnitatem verba parum idonea Saepius usurpantur, totum Scribendi genus incultum. Bolaeum contra, quamvis in poetico
ejus stilo solliciti aliquando nonnihil sit et angusti, hoc Valkelino longo praestare manifeste patet, quod multo magis preSS ac proprio Sermone utitur nunquam circumfluens ac redundans, nunquam incertu ac VaguS, nunquam
mendOSUS eSt. Ars etiam cum optime succedit, deprehendi potest sed nusquam in stilo lascivia, vel indiligentia, vel discors aliqua colorum varietaS. Currente calamo Scripsisse aikelinus videtur lituram et limae laborem magis metuebat quam ut enucleate presseque diceret. Bolaeus contra nullum verbum ponit, quod non diligentissime ex minaverit semper sibi ipse instat et sollicita cura omnia, quaecumque Scribit, ad unguem castigat. Ut jam paucis verbis concludatur, si ad totam utriusque operis disciplinam spectamus Septimi decimi saeculi poeta, quamvis Vallielinum ne novisse quidem Videatur, eadem saepe vel similia docet, Sed multo magis expressa praecepta tradit. Quod ad poesis historiam attinet, aikelino certe cedit Bolaeus. Hoc praesertim superiori vati praestat, quod
139쪽
- 135 totum poema ad certum ordinem redegit et Sermone usus
est, qui, quamVis nec olerii Vim alacritatem, nitorem, nec Racinii elegantiam, suavitatem, numero aSSequatur, plurimum tamen ex solida quadam sanaque dicendi co suetudine pretium accipit. Ne illud quidem omittendum est, quanquam ad ipSam utriuSque poematis collationem non pertineat, aikelini Artem poeticam minimum momenti habuisse moeni intempore edita erat, quo alherba Superiorum Vatum opera gloriamque penitus jam aboleverat serius in manu hominum pervenit, quam ut eam auctoritatem potiretur, qua esset profecto in Si ante Septimum decimum Saeculum enotuisset. Ceterum aikelinus unus tantum erat ex multis poetis qui eadem tempestate Orebant non magnum per se momentum habet. Ad hoc, in aetate, qua vivit, linguae poesisque disciplina totiens mutata est, ut nullam legem in perpetuum duraturam existimare ipse possit Bolaeus contra, maximis aetatis sum poetis adnumeratus, ab omnibus velut Parnassi rex Salutatus, pro oraculo habetur. In iis autem temporibus Viget, quibus sermo poesiSque a longa omnium rerum perturbatione tandem requiescunt. Magnus ab integro Saeculorum ordo natu esse jam videtur in litteris non aliter quam in Republica et in moribus disciplina nuper restituta fuit, et, qua tempestate Artem poeticam vates aggreditur, non ignorat Sibi hoc Venire munus, ut ipsas gallicae poesis leges aeterno monumento inscribat. Bolae opus Suprema quasi poeticae norma, statim ut suit editum, a cunctis aequalibus Vatibus judicatum est et, nunc etiam, post duo secula, quamvis multa in hoc praecepta aetatis nostrae poetae respuerint, maximo tamen in honore et summa in observantia non immerito habetur. Quotienscumque gallicamus audacius exsultare tentabit, Bolaeus eam ad bonam mentem et ad rectum sanumque judicium revocabit.
Quemadmodum firmae disciplinae studio subtili judicii
140쪽
- 136 acumine, jejuna sermonis sanitate suae ipse aetatis virtutes
estingit septimi decimi saeculi vates, ita aikelinus a
Fraxinet vero ad illud sextum decimum saeculum pertinet, cujus et lasciviam, et tumultum, et nondum adultam limguam, et nondum digestam eruditionem prae se seri sed in omnium rerum certamine M controversia non obliviscendum nobis est eos jam fructus natos esse et paulatim mitescere, quos elicioris aetatis poetae olim decerpent. Ad sexti decimi saeculi origines persecta tandem proximi saeculi poesis revocari debet. Inter Vates Ronaardi sequales, nemo magis quam Valkelinus, intor aikolini opera nullum magis quam Ars poetica hoc Verum esse confirmat. Etenim, in hoc centum prope annorum Spatio, quod a Fabri Arte usque ad Valkolinum emensi sumus, miro modo profecisse nostram poesim nemo infitiari potest, quae, cum in primis saeculi annis, omni poetico sensu impetuque alienu, nihil aliud esset, nisi verborum rhythmorumque Vermiculatum quasi pavimentum, non modo totum jam instrumentum et quasi supellectilem, Graecorum Latinorumque atum alumna, reparavit, sed etiam noVo demum Sanguine et suco penitus imbuta est, ac maximis auctibus in magnum altumque increvit. Poetica quasi flumina ultra modum offusa cohibebunt quidem atherba Bolaeusque:
sed non dussectetur amnis, et intra ripa reVocatuS eundem Semper alveum retinebit.
Lutetiae Parisiorum, in Sorbona A. d. V. Kalendas mari ann. MDCCCLXXXll. euvaιis Litisrarum in Academia Parisiensi Deeanus,