장음표시 사용
61쪽
s x DE FASsIONIBVs, in illis regionibus ortum habent, quae me. diam naturam obtinuerunt, i nter eas quae serrum plumbum, & stannum serunt. Α gentum vivum cum ex aqueo& aereo h
more constet, a calore quidem crassitiem quandam suscipit, dum coquitur, non tamen 1 frigore cogitur, quemadmodum eetera metalla , propter lentorem qui humori inest. Chalybs vero si etia Natura fiat, in loco calidiori quam ferru exoritur. Unde in Tauride ex multa serri decoctione Chalybem parant, ex quo scuta, & galeas optimas fabricant. Caetera scissilia ueluti lapides, eandem fere habent generationis causam & formam, nisi quod ob materiae
temperationem diueriarum formaru fiunt, Materia quidem eorum est succus hum ctus & crassus, emcientes vero cause calordi frigus, a calore enim succus crassus C quitur, & in crassatur: a frigore autem co Iescit: plurimum enim terrens portionis & siccitatis cum habeant, nullo modo liquantur. Fossilium autem alia quidam saccedunt, quae quidem solui possunt, ueluti vitrum, nitrum, alumen, bitumen,sulphur, nec non & quaedam, quae lapidibus molliora sunt, liquari tamen & ipsa nequeunt, veluti Ss,minium, Saudaraca,Sipsum, mar
62쪽
. LIB. TERTIvs. 63 Inor, chalcitis: de quibus fusius Plinius.&Agricola scripserunt. Sal enim non tantum arte paratur sed etiam ex montibus soditur, in Indis enim mons Oromenus maximam
copiam salis praebet, in quo lapidicinarum
modo ceditur nascens,maiusq. ex eo Reguvectigal est, quam ex auro & margaritis. Effoditur etiam e terra, ut palam cst humo xx densato in Capadocia ibi quidem caedi- Ur specularium lapidum modo, Nam Camrhis Arabis oppido,muros domosq. masiis sidis faciunt, aqua serruminantes, quemadmodum Plin. scribit lib. 3 l. cap. vij. Cor-Pora quae terrena portione magi S abundat,adratore coguntur, ueluti lac cum in caseucoctione mutatur, & panis a calore ignisio clibano. , Duorum ergo generum cum sint corpora, quae humorem habent, aut aquea aut terrea dc aque aquea solo frigore coguntur, cum a calore soluantur, terrea & aqueatum frigore tum calore cocrescere possunt, frigore si aqua ab udent calore autem si te ra. lac & aqua maris quae terrea magis sunt,
nec non animalium caro, calore concrescunt, Μetalla stigore, quae aqueo hum re magis praedita sunt. A calore autem &a frigore quaedam cogi videntur, veluti luin
63쪽
tum. Aquea omnia quae praeter viscosi abe iue lentorem, nullum sedimetum haben aut exiguum, veluti urina, lixivium, viriuolo frigore concrctionem admittunt; sedimentum cnim cum nihil aliud sit, quam portio terrestris humori aqueo commista, quae hypostasim nullam faciunt, aut modicam, aquea dicuntur. Quare nullum vini genus est, quod aqueum non sit, etsi pomtione quadam terrestri alia alijs magis abundare videamus, quemadmodum vina , quae dulcedinem multam habent. Narres aquea quae tantum sunt, concretione non crassescunt, ueluti quae simul terrea exiis stunt, perlucida enim manent, ut crissallus, gemmε, magnarum enim cum nosint partium, a frigore non crassescunt, terrenas
enim partes densari & coagmentari opus est, partibus humidis evanescetibus, si cras sities fieri debeat. Coneretio itaq; erit rei liquidae aut molli induratio quaedam, qugaut calore recedente, aut humore re concretili separato emeitur. Nam si frigus illam faciat, calor recedet , si uero calor humor abibit. Quare illud tantum concrescere potest, quod aqueum est, aut aqueum S terreum, in quo tamen alterum praeualeat . in Elementis enim terra & aqua sola
64쪽
gurescere possimi, aer autem & ignis nequaquam.Nihil vero quod acrium sit,cbnerescit, ueluti oleum quod aqueum x aereum est, nam cum aer in oleo dominium teneat, calidum est, quare ab illius calore eoncretio humidiaquei impeditur, quam stigus induceret: st calore uero non concrescit, quoniam vaporem non mittit, propter humorem lentum & uiscosum, quem obtinuit, potest tamen tum calore tum frigore crassescere, a frigore quoniam aer in oleo evistens in aquam mutari potest. vi
stigoris, nam si aqua oleo misceatur ipsum crassescet: a calore autem potest crasseicere, quoniam partes humidat olei calore dissol-huntur, quae nigredinis causa erant, quare album redditur, quod aquae etiam contingit, quae cum nigra sit, motu tamen qui calorem producit, aliquq eius particulae in aerem & spiritum uertuntur, que albedin εinducunt, quod in spuma est conspicuum, quemadmodum in semine, quod cum c lidum adhuc est, albedinem seruat, frigiduautem sectum, cum spiritus illius dis luan ur, albedinem suam amittit. Exsiccari pretterea cum nullo modo ualeat oleum quoniam humore uiscoso tenaci & acreo abundat, mitum non est, si nec a calore nee a. frigore
65쪽
ε6 DE PAssIONI EV ,fiigore concrescat. Μel etiam cum sit ter reum & aereum, a calore & frigore crasso scit, a calore vaporem eliciente, a frigore
aerem in aquam mutante. Dubitatione autem non contemnendam
semen siue genitura emcit, de qua Arist. in
a. de generatione animalium cap. 2. dubitat, cuius nam sit naturae: Nam cum a stigo rc non cogatur, aqueam illam nequaquam esse patet, terream autem, propterea quod quae a calore coguntur, a frigore indurantur , semen autem in aquam positum, non
solidescit, sed potius fluidum siue liquidu
redditur. Quam quidem dubitationem di luens, inquit Arist. corporum tria genera reperiri, quorum alia sitntaquea, alia terreadi aquea, alia quae preter terram aut aquam, etiam aeream naturam habent, quemadmodum semen, oleum & mel: semen enimaqueum &spirituosum existit, cum nihil aliud sit, quam vapor communis spiritus& aquae, spiritus autem aer calidus est, qua obrem natura humidum est semen, quonia aqua constat. Quare mirum non est, si ab animali exit spissum & album, calore interiore multum spiritus calicii continens , egressum vero ubi calidum euanuit, & aer refrigeratur, humidum nigrumq; evadit
66쪽
remanet enim aqua .albedo enim multum spiritus siue vaporis aerei esse in semine, in. dicat, quoniam a calore partes spirituo aqueis commiste spumam faciunt. Α calore igitur crasscstit quoniam ab eo in uasis seminarijs uel in testibus quemadmodu medici autumant, decoquitur & elaboratur, frigore uero minime crassestit, quoniam multum spritus calidi Obtinuit in eius generatione, ex quo etiam fit, ut minime congeletur etiam aquae frigidissimae immersius. Oleum uero tum calore tum frigore crassescit, calore quoniam pars illius aquea in aerem mutatur, qui commistus humido tonaci ipsus olei crassitiem inducit, a frigo, re etiam crassescit, quoniam aer in vapore& nubem conuertitur, ab eo tamen non congelatur quoniam calidum aereum olei congelationem impedit. Mel concrestit quidem vi frigoris in aqua elixum. Nam quae concrescunt, frigore aut interno aut externo concrescunt, interno ut metalla, externo ueluti mel & aqua, qui calefacta refrigeratur quid om a frigiditate illius propria, non tamen concrescit nisi frigoris externi magna vis adsit. Terrea & aquea communiter non solum calore aut stigore concrescunt, uerum etiam ab utroque crassescunt
67쪽
DE, AssI69IBus, i fiunt partim eodem modo, partim uero alio, eodem modo, quoniam humore in vaporem abeunte partibusq. siccis con1hipatis & coeuntibus tam calore quam frigore crassescant, diuerso aulcm modo ab utroque crassescunt. quoniam a calore crassities inducitur, omnisere humore evocam, hstigore autem, quoniam frigus partes calidas exprimit, cum quibus humor una elicitur . Haec etiam corpora quae communiter ex terra & aqua constant, si Digore concrescunt, calore crassescunt, si autem calore eoncrescunt, Digore crassescunt, veluti fictile frigore crassescit, calore cogitur. Melautem cum elixatur, calore crassescit, frigore aquae concrescit. Nonnulla tamen liuius generis corporum reperiuntur, quae calore solum concrescunt, ut Maris aqua,
que frigore humido soluitur, cum Calore sicco cogatur, lapides calore qui decoquit,' crassescunt stigore vero coguntur. Quod praeterea in terreis corporibus quae calore crassantur dubitationem relinquit, est ovi luteum, quod terrenam naturam habere, determinat Arist. in 3. de gen. animalium cap. 2. quod a calore potius humescit, nisi
magna sit uis caloris . Nam cum cx albomine ainmal generetur, ex luteo nutriatur,
68쪽
si erassesceret, non posset trahi per poros
uenatos ab animalibus nascentibus. Quod etiam de cera afferri potest, quq cum terre sit, calore non crassescit. Quam prosecto ita diluit Arist. Idem luteo euenire quod
sperae, plurimum enim partes terrenae in ceria & luteo cum admixtum habeant humo-'rem, non facile a calore levigatur, quemadmodum pars terrena in tegula. Candigum vero oui cum calidae & humidae sit natum, igne induratur, nisi enim concresceret, ex eo membra animalium non fierent. Quod Mitem Medici in contrarium scribunt, ii . teum album ine in ovo calidius esse, simpliciter uerum non est, sed tantum comparasione iacta ad humana corpora, quae illo
aluntur.corpora omnia siue suerint aquae, siue terri &aqus, quae concrescunt, etiam liquefieri aut calore, aut frigorc oportet, Priter quaedam, quae cum aquea, e& terrea lint, refrigeratione coacta fuerunt caloris uniuersi expiratione, quemadmodum corr.nu & serrum, quae a calore sicco mollia redduntur, non autem soluuntur, nisi magna .vis caloris agat. Haec enim primum dum formantur, calore crassescunt, frigore postea coguntur a quibus calor omnis cu exe
69쪽
piret, adeo illorum humidum frigore eori primitur, ut non nisi ab igne uehementis. imo soluantur & liquefiant. Que enimaquea sunt, omnia propemodum calore liquantur, quoniam vi frigoris aut interni aut externi cocreta siue coagulata suerunt. Nam aquea omnia cum cogantur tantum a frigore, quoniam calorem expellit hum re eorum remanente, mirum non est si calore adueniente liquefiant, ut aqua in glaciem conueria, vinum, lotium,& serum: tatus enim in iis est humor, caloris autem modicum, ut caloris recessum humoris i lius euocatio minime sequatur, quare a calore soluutur adueniente. Terrea vero que
calore solo coguntur , a quo humor illorueuocatur, hic frigore humido liquantur, veluti sal & nitrum. Quae in terreis caloris tantu expressione coguntur, calore iterusuperueniente soluuntur, ueluti lutum, qui vero humore omni dissoluto, calore coguntur , haec calore non soluuntur, ut fictile, quemadmodum etiam illis contingit. quae in terreis & aqueis parum aut nihil humoris in eorum concretione retinuerunt.
Nam quae a frigore coacta sunt, aliquid aut multum humoris retinentia, illa calore so uuntur, ueluti staunum, plumbum, aurum α
70쪽
- LIB. TE R TI vi. Tetet argentum. serrum autem & eornu fiunt . me, quae magis sunt terrea, quam aquea .
aquibus cum caloris expressione humidi quod remansit maxima compressio sequuta fuit. Iapis pyrimachus etiam calore liquatur, et mile liuem archistes lapis, quae frigore concreta suerunt, calore eorum recedente humore tame derelicto .Pyrimachus enim lapis in fornace in cinerem non reducitur, sed Huit & liquatur, constat enim ex lapide & natura metallica, quare iterum frigori expositus cogitur mile etia liquantur & quod ab illis fluit, si concreuerit calcem efficit nigram vitrum etiam in ijs communeratur, quod primum olescit, deindeucro ab ipso calore liquescit.corpora enim haec quae retulimus, quonia humore abundant, concretionem admittunt, preter illa quae humore aereo praedita sunt, aut humorem aqueum lentum & viscidum obtinus runt : veluti oleum, argentum vivum, pix, viscum. Quae etiam valde terrea sunt, non Concrescunt, veluti mel & mustum, similiter quae feruorem habent, quoniam ab eo
partes eorum continuo eleuantur. Μel tamen elixum coagulari videtur, quoniam calore rariores & laxiores partes redduntur , quae vi frigoris postea condensantur, Α - ' gentum