Fl. Iustiniani imperatoris Institutionum libri quatuor seu Legitimae scientiae prima elementa Iust. Henningius Boehmer, ictus recensuit et adnotationibus illustrauit ..

21쪽

tur praeterea regulae inris antiqui, quae in Pandectis titulo ultimo Oecurrunt shunc in finem a eo inpilatoribus adimctae , Ut pereas ius Romanum optime explieari posset. Id ergo omni studio egi, Ut in adnotationibus subiectis usum harum regularum Osunderem, Ut nulla sere intacta sit relicta, sed locis conuenientibus una asteraue subiecta. Η modo minuere eorum laborem volui, qui auctores eis, qui doctrinae iuris sesamanciparunt, fiant, ut in addiscendis hae regulis omne studium ponant, quo

ipso tamen verba earum , non vim &potestatem, ut plurimum tantum me moriae imprimunt. Si usus regularum genuinus deinon stratur, facile etiam . irarum notitiam solidam nobis compa. ramus. Dab. Halae d. q. An

22쪽

PROOEMIUM. .

De confirmatione institutionum IN NOMNE DOMINI NOSTRI i

eupidae legum iuuentuti S. De

mine de nuata ad im. perium insigniti sunt. P I T Is c v S in lexιe . tiar Rom. soce C ar. Ceterum quanto in pretio haec appellatio h bita fuerit, indieat I v-RTINIANus in Noti. Pol sapud omnes tem a populos nominari mum Caesaris nomen est, re nos praeter .mnes anas imperatoriae male statis notas eo gloria. m r.

n um temporibus usi latum fuit , a istitet gentibus nomen assumere , inde in nos. M. Im perator se LεEleum vo cat, quod LaZos, gen tes Scuticas, devicerit.'

Rectius sorsan dixeris, non ab ANTONIN Pio, sed inde hoe nomen imperatoribus relinbutum, quod clericis admodum fauerint.

23쪽

solum armis decoratam , sed etiam . legibus oportet esse armatam evi Vtrumque tempus, ct besiorum, re pacis , recte possit gubernari: ct Princeps Romanus non solum in hostilibus proeliis victor existat, sed etiam per legitimos tramites calumniantium iniquitates expel

lat d , ct fiat tam iuris religiolissimus, Iam victis hostibus triumphator magni

cus. De bellis re legibus Iustinrani. I. Quorum utranaque viam cum suminis

vigiliis, summaque prouidentia, annuente Deos persecimus o. Et bellicos quidem sudores nostros barbaricae gentes fini l ii sub

c Haec sententia ambitum totius μνω publici mersalis includit, exprimitq;. Hoc enim intendit tranquil2

Mtera re p. tum exte isaeam. contra hostes m. tendam , tum intem

nam , intuitu Libdit rum, in ossicio per lues, praemia de poena continendorum. Leges N Hera, ait CIC. Philipp. g. esse non posent ciuili paeesbiata s. ' εὶ Arrogantius hoc dictum videtur : puta uit se utrumque perfe-eisse; sed antiquitates de ipsa rerum documen. in diuersum euincunt. D H. e. quae non

ex decoro & more R inmanorum Graecorum que vivebant, qua uis moratiores gente

24쪽

sub iuga nostra redactae cognoscunt ; ct tam Afriea , quam aliae innumerae prouinciae, post tanta temporum spatia, nostris victo riis a caelesti Numine praestitis, iterum ditioni Romanae nostroque additae imperio, protestantur. Omnes vero populi legibus, tam a nobis promulgatis, quam composm g , reguntur. De compositione Codicis'Pande.

II. Et eum saaratissim as constitutiois h), antea confusas,in luculentam ereiaximuq consonantiam, tunc non ram exten

dimus i) curam ad immensa veteris struis

, dena IusTIMA Nus hae appellatione indigitasse videtur, se ideo , quod hae gentes essent ara, ius habuIlle, eas debellandi, & ilo .m, ut ait, imperio Romano addendi, quasi huic ius in omnes gentes barin baras quaesitum esset, quae philosophia est admodum barbara. θὶ Plures leges no .

niter promulgauιις praeterea vero ius anti. quum maxime confusum de distulum esmροάνιν, seu in compendium deduxit.

legat in hoc comperi dici. Sed eodex Astri mane- , ad quem hio prouocat, i ultu ipsius postmodum sublatus, de nouus confectus, quem hodie habemus. Q Erant ICti an liqui in sarias dispersisere , ex quibus infinitae dissensiones or erant. Vt ergo coli ctores pandectarum sci. ren . cuius castra sequi

25쪽

dentia volumina, & opus desperatum, quali per medium profundum euntes, eae leni fauore iam adimplevimus. - i . De compositione institutionum. III. Cumque hoc, Deo piopio, per actum est, T RIllo NI AN o, viro mUniis

fico, Magistro, & Exquaestore saeri palatii

nostri, α Exconsule, nec non TH Ε . PHILO DOROTH Eo, viris illustribiis, ct Antecessoribus c quorum omnium;)ω- tiam , ct legum mentiam S. circa nostras iussiones fidem , iam ex multis rerum argumentis accepimus; conuocatis, inandauimus specialiter, ut ipsi nostra audioritate, nostrisque filasionibus institotiones componerent: Vt liceat vobis prina legum

compilam , quae olina sim turis habebant, sed infinitis oppletae erant dissens ibes ex sectis diuersis quae inter ICtos regnabant, de quibus git GRAvi NAdestri. Q. et . st 32. I . H. Πω duerela, ait ρ. y . ρωνa sestitia supersanae υν δεινὼ ruris,musem quo

N ANi suggestione Imperator confici curauit, quarum fit mentio in j. s. is libertin. quae pinea eoHei Meyetita pralellionis h. e. secundae

editionis tqui hodie tantum superest insertae.

si & commentaria anti. quorum 1Ctorum, eX

26쪽

cunabula non ab antiquis fabulis disee. re feci ab imperiali splendore appetere et di tam aures , quam animi vestri nihil inu-ιile , nihilque perperam fm positum, sed quod

am posticeatur. Unde facile liquet, an opus desiperatum adimpleue rit Media 1ωνήυ udentia tempora iam es fluxerant , de b-bara successierant , quM pa xum sani promittebant.

Quibus antiqua

iuris prudentia magno pere oppleta erat, c-sistebatque in variis Symbolis, solennib- ,

Pandectis , sed in ipsis etiam institutionibus , quae nou aliunde quam ex his fabulis an aquis explicari possunt, ut e

rum scientia ad inte pretationem omnino adferri debeat. Recto sane Ho TTO MANNYs ad gr. I. de testamentis

ruris antiqui scientia non pint. Suo mire riores sunt Iustiniani quam aBarum legisl iatorum Hsciputi e eum hi nihil Arater fllo um

27쪽

quod in ipsis rerum obtinet argumentis,aecipiat. . Et, quod priore tempore vix post quadriennium prioribus contingebat, ut tunc constitutiones Imperatorias lege. rent, hoc vos a primordio ingrediamini. digni tanto honore , tantaque reperti selicitate, ut & initium vobis . & finis le

gum n eruditiovis a voce Principali prois

cedat. Diuisio Institutionum.

IV. Igitur post libros qujnquaginta Dia

gestoruiu, seu Pandectarum . in quibus sinmne ius antiquum collectum so es, quod per eundem virum excelsum I ribonia.

tempora I v s T l N I A- 'N , quam nPstra quadrat , respectu quorum multa inutilia in hoc compendio reperiuntur. Sed etiam praeterea multa in eo perρeram posita sunt, quamuishoe Imperator negauerit. Non tantum enim accurata connexio est

neglecta , sed ne quidem fundamenta prima in matellis maxime necessariis tacta sunt in doctrina de sponsalibus, dote, diuortio, pigno re, pactis ix inpriumnsmis processu iudiciali, cuius particulae quaedamiab. allatae i.nt, ut proinde suppletnenta necelsario desiclerentur. n Neque enim inistitutiones tantum doctrinae gratia compositae sunt , sed vim legum etiam hoc prooemio ac ceperunt, in quo ceteris compendiis praestant. . ) Libri vetustio

appellationi Pandect

28쪽

num, nec non ceteros viros illustres di facundissimos confecimus: an quaruor libros easdem institutiones partiri iussimus, νι stimtoitus legirima men ta prima elementa. a uia in Institutionibus contineatur.

V. In quibus breuiter expositum est, de luod antea obtinebat, ct quod postea de-

uetudine inumbratum, Imperiali rem dio illuminatum est. Ex quιbus libris composita sint Institutiones,

re δε eariam confirmatione.

UI. Quas ex omnibus antiquorum insu. tutionibus, ct praecipue ex commentariis C A II nonri, sp) tam institutionum,quam rerum quotidianarum, aliisque multis commentariis compostas, cum tres viri prudentes praedicti nobis obtulerunt, a legimus, ct recognouimus, ct plenissimum

nos rarum constituti um robur eis a commodauimus

. tempore , quis tot fabuιlis & solennibus ius uniuersum adhuc state et, unde non potuerunt non tot conclusiones ex

illis deductae huic compendio laseri. Superinsunt adhuc institutiones Adho GH ; verum non in tegrae , sed magis com pendium qtioddam iusissu Regis A L A R i e t ab

29쪽

L ra. I. T I T. I. Adhorra io ad studium ramis. VII. Suinma itaque ope, ct alacri studio has leges noseras accipite: &vosinet ipsos sic eruditos ostendite, ut spes vos pulcher rima foueat, toto legitimo opere perse 'O , posse etiam nostram Rempublicam in partibus eius vobis credendis gubernari. D. CP. XI. Kalend. Dec. D. I v sTI NI AN O

PP. A. III. cos.

ELEMENTORUM

D. IUSTINIANI

Sacratillἰ mi PRINCIPIS,

LIBER L

DE IUSTITIA ET IURE.

ta) Iustitia respectum habet ad ista seu seges, εκ inde quoque recte diei potest conformatio ad ιonum nostra. rum cum legibua. Cum vero leges unice intendant , suum euique tribuere , ideo reuera synonrma sunt, sevum cui. que tribuere , ct cons mare sias actiones eam letibus. Sunt vero prae

terea alia principia , secundum quae de acti nibus hominum iudieatur ; Mosae quippe dicuntur vel turpessi cum praeceptis Firtutis ἰ tuis fla 4e in sta, si curriara.

30쪽

volumas rus Fuum cuique tribuendi. te Definitio iurisprudentia. I. Iurisprudentia est diuinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque in-

De Iuris methodo.

II. His igitur generaliter cognitis, αineipientibus nobis exponere iura populi

Roma praeceptu letum; deni.

que deeo a te indecorae, si eum retωίω λων iconferuntur, quae nul. lo modo confundi de- bene.

politum fuit, quascunque res in perfectissimo gradu definiendi. Eos imitati sunt pleii quo ICtorum . qui eo magis stoicae philosophiae de-d ti erant, quod a rebus gerendis haud abhorreret , obseruante Edm. Merillio lib. I. abs I. μαρ. oe quod doctritia

ea mare Stoicorum appellatio haee,quae in definitione iustitiae occurarit, aestimanda. e Pari sero mod C r c E R. vel Autor Rhe tori ad Herenn. Lib. m. ait: Iustitias aeqvitae

pro dignitate eu- ου .id Sicuti ρκωδεπιι in genere est habιt- να ae nuHeandi de actio-mbus homin- 'aprinincipium quoddam, is cundum quod de illis actionibus iudicetur,de siderat. Si illud in istare ollocatur . nascitur inde ruri i udent M.qu. nihil aliud est quam ba. ιιι- recte iudicanda dabaminum actioni ,- ώ-cundum lues. Indo habitus hie duo neces

sario praesupponit: od