장음표시 사용
621쪽
LIB. IV. TIT. II. liccat vi rapere rem mobilem, vel se monentem, licet stram eandem rem existimet:
sed, si quis contra statuta Prineipum sic rit, rei qnidem suae dominio cadurc: U
sn autem aliena res sit; post restitutionem eius, etiam aestimationem eiusdem rei praestare. Quod non soluin in mobiis libus rubus, qnae rapi possunt, constituti nes obtinere eensierunt; sed etiam in inisuasionibus, quae circa res soli fiunt, ut ex hac cansa ab omni rapina homines abstineant.
II. In hae actione non vli'ue expectatur, rem in bonis actoris este: nam siue in bonis sit, sue non , si tamen ex bonis Iocum haee actio habebit. Quare suu
ritur, an fiseo r an reis stituenda illi, eui vi ab- Iata,vi eius lucro cedat ΘPosterius verum esta
arbitror, cum amissione iuris sui puniatur, qui sibi ius dixit. I. II.
quoa me . cans. Fisco in hoe casia datum ius non reperitur , quod tamen HOTTO MANNva ad h. g. eensui Ex Voce cadere, quod hae. innuat, rem cadu eam fieri. Sed hoc M. gumentum satis leue est, nee ex hae voc colligendum,Imperato rein ad ius antiquum caducorum respexiste. 1 Datur haec actio, eodem modo , ut furti, illis quorum interest, adeoque non attendiatur, utrum dominus sit. cui res rapta est, an vero eius periculo sit, ex
bonis eius sit. Disit sed by Cooste
622쪽
sue locata, siue commodata t), sue etiam pignor.ua, siue deposita sit res apud Titium, sic ut intersit eius, eam rem per vim non auferri, veluti, ii in de polita re culpam quoque promisit, siue bona si de possideat, siue usumfructum quis habeat in ea , vel quid aliud iuris, ut intersit eius non rapi reicendum est, ei competere hanc actionem, non ut dominium accipiat , sed illud solum, quod ex bonis eius, qui rapinam passus est, id est, quod ex substantia eius ab latum esse proponatur. Et generalite . dicendum est, ex quibus causis furti actioeomperis in re eum ficta, ex iisdem causis omnes habere hanc actionem. Tr Tvlvs III.
DAmni - iniuriae actio constituitur
ius antiquum Imperator iam supra i6. tit. praeced. correxit, adeoque merito illam coris rectionem huc trahere debilisset ob regulam
oam. Sed incaute haecvprba desuuisit ex V 3.-
g I A N o in L 2. F. 22. b. t. , qui tamen seeundum ius antiquum ad. hue philosophatur. u) Damnum iniur a datur vel dolo vel ex ps. Priori easu verum eonstituIt delictum, at que ita hue pertine eposteriori magis quas Dddda dea
623쪽
pite cautum est, ut, si quis alienum hominem. alienamve quadrupedem, quae pecudum numero sit, iniuxta occiderit; ' quanti ea res in eo anno plurimi suerit , tantum domino dare damnetur. De quadrupede.
I. Quod autem non praecise de quadru
pede , sed de ea tantum , quae pecudum numero est, cauetur ἱ eo pertinet, ut neque de feris bestiis , neque de canibus cauis tum elle intelligamus, sed de iis tantum , quae gregatim proprie pasci dicuntur: quales sunt, equi, muli, asini, oues, boues, captae. De suibus quoque idem placui . Nam ct fuer pecudum appellatione conti-
delictum , quod eulpa tenetur. contrahitur. Ne vero Vulneratio novido trinam hane scinde- sussiciebat, verum huius rei, consultius visium . ratio in capite tertio fuit Imperatori,de utra- habebatur, L s. q. r. h. que specie hic agere. nisi mortisere esset viilis G uvae potitiimum ueratus, Ut ex vulnere agit de damnis extrata, moreretur. Si no contractum datis, ut ex uuisere, sed alio exempla hii & iu dige- fato periit, capite te stia tradita docen . tio hoc damnum vindia Tracta postmodum et- candian erat. Vnde iam eth ad damna in insignem in hae domi. contr.ialibus data, qua- na vim olῖm habuit tenus ex contra hii quis i distinetio intcr vulnus
ad illa restituenda i Dibale de non-lethale.
624쪽
Hoc est: Assidet is suibus, quorum grex magnus in
agris Pascitur, ad Coracis saxum.fontemque Ara thusem. De iniuria a Il. Iniuria autem octi dere intelligitur '
cui nullo iure oecidit. Itaque qui la-
αὶ Loeus MAR-eIANi ex lib. VII. insilui. adductus est in I. 0. S. I. M leg. 3. ex
tio dubitandi veteribus fuerit, non adeo liquet. Sed nihil tam perspicuum et , quod non aliqua ratiuncula in dubium vocari possit, adeoque credibile, extitisi se olim, qui sues nu
dere vellent: alioquin I Cti hane declarationem non addidiGnt. ιο Atque hoc primum est requilitum. Nemo enim damnum
quod facere iuri non habet. I. lsr. d. R. L. Qui ergo ius faciendi habet, qui suo Iure vitis
tur., nemini dicitur niscere iniuriam. Excusatur ergo is a culpa, cia parere necesse est; is Vero tenetur, qui luse
625쪽
trone in occiderit, non tenetur , utique si
aliter periculum effugere non potest. 0De casu , dolo, custa . Ill. Ac ne is quidem hac lege tenetur, qui easu occidit: si modo culpa sc eius nulla inuenistur. Nam alioqui non minus
ex dolo quam ex culpa, d quisque hac θ-
t IV. Itaque si quis, duin iaculis Ipdit, vel
sit damnum dare. I. Ig9. d. R. t. 37.sr. ad L. Aquit. Excusatur praeterea , qui suo iure vis est. I. i . pr. P. V. La. s. r. h. t. b) Quia moderamenrnculpata tutelae adhibuit. Duo eius requisita in b. g. Oceuris eunt : si iniusta aggresso, sorte a latronefacta r) praesens vitae vel integritatis meminbrorum vel pudicitiae periculum.
Iigitur, si 1 versatus est in re Leita , a licito modo, 3 licita Deo,st licito tempore. Si
leuissima sit, cum e iam hanc lex Aquilia vindicet. l. 44. b. t. Id tamen integligenduinde damnis extra contractum datis, de quibus primario lex Aquilia disponit: non vite rius enim ad damna in eontractibus dat a trahi potuit, quam qua tentis culpa in contra ctibus praestatur: qu non est praestanda, pr culpa in eo negotio non habetur. Hae de causa notanter ait Imperator: bae Me eum teneri, quod proinde secundum rationem Misius legis accipie adum.
626쪽
DE LEGE AD ILIR. exercitatur, transeuntem seruum tuum traiecerit, distinguitur. Nam si id a milite in eo cam , ubi solitum en exercitari. admissum est; nulla cuIpa eius intelligitur : εὶ si alius tale quid admisit, culpae reus est. Idem tutis est de milite, si in alio loco, f) quam qui exercitandis militibus destinatus est, id amisit.
De putatione. V. Item, si putator ex arbore daiecto ramo senium tuum transeuntein occiderit,s prope viam publicam, aut vicinalem id factum est, neque proclamauit, , ut e sus euitari posset, culpae reus est. Si prois elamatiit, nee illae curauit praecauem, existra culpam est putator. AEque extra culis
pam esse intelligitor, si seorsim a via forte, res in medio lando eaedebat, licet non proin
miles versatur in licitare di licito loco, modo etiam licito tempore,&modo egerit. Similis eassus est in L 7. S. 6.
in loco situm esse ex hoc apparet . quod et iam iucundissimo ex
modo, licet alias in relieita & licito loro vel tempore versatus sita
Culpa enim est, s nomes prouisum, quod πdiligente prouideri potuit. I. II. b. t. Similis easus est in eo, qui modum eastigandi excessit. I. s. iv f. ι. 6.
627쪽
LIB. IV. Tir. Illelamauit: quia in eo loco nulli extraneo ius suerat versandi. M. De curatione relicta.
VI. P terea si medicus, qui seruu L. tuum secuit, dereliquerit curationem eius, ct ob id mortuus fuerit seruus, culpae reus erit. De imperitia medici. VII. Imperitia quoque culpae adnum ratur: veluti, si medicus ideo seruuin tuinum Occiderit, quia male i eum secuerit, aut perperam ei medicamentum dede
m imperisia s infimi te. Vili. Impetu quoque mularum, quas mulio propter imperitiam retinere non potuerit, si semus tuus oppressus fuerit, culpae
.. b) Modo neminem Ah secuta. transeuntem viderit, In ara. l34. c. C. cum diuinare non po-iC. vocantur ungegruas
tuerit , an per eo ibete, Eli, ulayige elrιι Deum aliquis transiturus sit, ut dicitur incit. I. 3i. in f
i) h. e. contra regulas artis communiter receptas: his si usus
fuit medicus vel cliirur- Ilehri, unb die mit fel, gus, culpa vacat, licet nen*rund gelernet fiat,
orsan mors ex mcdi-,ut dicitur in eis. ara. camentis adhibitis fue-
ntd , de quo peritiores medici consulen/i. Peciscat quoque is, qui ultra limites prosellionis suae medicamenta dedit, det
628쪽
c talpae reus en mulio. Sed & si propter in-
frmitatem eas retinere non potuerit. cum alius firmior eas retinere potuisset, aeque culpae tenetur. Eadem placuerunt de eo quoque, qui cum equo veheretur, impetum eius aut propter infirmi atem, aut propter imperistiam suam retinere non potue
ctuanti damnum astimatur. IX. His autem verbis legis, tau II ideo in anno plurimi fuerit, illa sententia exprimitur, ut si quis hominem tuum, qui hodie claudus, aut mancus, aut luscus erit, occiderit, qui in eo anno integer aut pretiosus fuerit; non tanti is teneatur, quanti hodie erit, sed quanti in eo anno plurimi fuerit. I Qua ratione creditum est,pa nalem esse huius legis actionem: quia non solum tantum visque obligatur, quantum damni dederit, sed aliquando longe plu- tis. Ideoque constat, in heredem eam actio iι Vnde si bonae
frugis seruus intra a num mutatis moribus occisus est, pretium id aestimabitur , quanto condemnatur, quia id leges in eoercitionem delicti eonstituerant, Ut laeso adiudicaretur. Hoc intuitu poena ciuilis dia
m) Id enim cense tur poena, in quod qui ultra id, quod ex patriamonio nostro abest. valeret prius, quam m. res mutaret. I. Ul. f. s. h. t. Pretium enim serui, mutatis moribus , admodum decrescit.
629쪽
actionem non transire, quae transitura fulsis
set, si ultra damnum nunquam Iis
Auid a limatur. X. illud non ex verbis legis, sed ex interpretatione placuit ; non solum perempti corporis 6 aestimationem habendam esse secundum ea, quae diximus: sed eo amp li-us , quidquid prieterea, perempto eo c O pore, damni nobis allatum suerit: si veluti n) Imo non sisset
transitura, quia actionet ex delicto in heredes non transeunt, si
vel maxime ad simplicem rei perseeutionem agatur, quia obligatioeκ delicto est personalissima. Si ex delicto lo-gupletiores facti sun
non delicto desun-cti , obligantur, pro
ut in hae materia quoque obseruat V Pi A N vs in I. 23. 6.8. b. t. o Alterum hoc re quisitum est, ut damnum in re patrimoniali datum fueri , quod exempla adducta quoque declarant. Quid ergo si Eber homo latis sui fuerit 3 vii lem habet
ratione damni per vulnerationem. dati. L I3. pr. b. t. I. 7. pr. b. t. p Et sic non tantum aestimatur damnxm p sitiuum, seu in qua tum patrimonium dimiis nutum est, lud etiar priuatiuum, quod in lucro intercepto, iure perfecto debito, cona stit. Vocatur hoe damnum id, quod interes in I. M. inf. b. t. item utilitas in I. 22. pr. b. t. denique eausae corporieobaerentes. c. I. g. 4. Incerta lucra, ad quae actor nullum ius perie ctum habuit, non atteia.duntur.
630쪽
veluti si semum tuum heredem ab aliquo institutiun ante quis oeciderit, quam is iussia tuo hereditatem adiret: nam hereditatis quoqne amissae rationem esse liabendam conum Item, si ex pari mularum unam, vel ex quadriga equorum unum quis occi derit, vel ex eomaedis unus seruus occisus
fuerit ; non solii in eis fit aestimatio, sed eo amplius id quoque computatur , quanti depretiati sunt, ρὶ qui supersunt. De concursu huius actionis, s capitalis. XI. Liberum autem est ei, cuius seruus oecisus fuerit, α iudieio priuato legis Aquialiae damnum persequi, et captialis criminis eum reum facere. Caput secundum.
. Xll. Caput secundum legis Aquiliae inis
usu non est. s f Res enim mesus pretium Labent, si eonin
Cum itaque facto alisterius coniunctiin non amplius vendi queant, damnum inde augetur. νὶ Ita ut iuxta I. I. S.'. b. t. si vel maxi. me lege Aquilia actum, praeiudicium criminali persecutioni non fia ,
Praeterea cum hac conis currere potest iniuria. um , ut liceat laeso. quamcunque voluere, pri' exercere, quod au tem amplius in altera est, etiam hoe exsequi.
I. 64. m. d. obL ct aa. 9ὶ sine dubio ex ea causa. quod egerit dotali damni specie, cuius nomine postea sperialis actio composita est, At te a ui