장음표시 사용
631쪽
Xlli. Capite tertio de omni cetero damno cauetur. Itaque si quis seruum, vel
eam quadrupedem, quae pecudum numero est, vulnerauit: sue eam quadrupedem , quae pecudum numero non est, veluti cais nem aut seram bestiam , vulnerauerit, aut occiderit ; ex hoe capite actio constituitur. In ceteris quoque omnibus animalibus,item in omnibus rebus, quae anima earent, damnum iniuria datum . hae parte vindicatur. Si quid enim issum, aut ruplum aut fractum fuerit, actio ex hoc capite consiluitur, quanquam poterat sola rupti a
Lllatio in omnes istas causas semeere. u uptum enim intelligitur, quod quoquo
In primo capite amam est de feruo occiso e in secundo probabiliter e Iam de feruis aeti m fuisse videtur, si corrupti fuere quoad antismum , unde non Ieuodetrimentum domino obuenit. Quia vero praetores postea hyreia- Dm actionem in du-lluni dederunt, quaeo, an pingissior filii , haec ex L. Aquilia in usu esse desit.
Etur requisitum damnum in bonis per Aestructionem rerum datum fuerit. De la li damno de primum stfecundum eaput Legis Aquiliae tantum loquitur. Alias dantur etiam damna, quae citra eorporis destructionem contingunt, adducta inu. quae ex del. Nase.& est. b. t. in f ad quae formula huius a. ctionis applicari non potuit.
632쪽
DE LEGE AQUILIA.modo corruptum est. Vnde non solum
facta, aut a , sed etiam scissa , ct collis, x effusa , di quoquo modo perempta atque
detreiora facta , hoc verbo continentur.
Denique responsum est, si quis in alienum
vinum, aut oleum id mi seuerit, quo naturalis bonitas vini aut olei corrumperetur sex hae parte legis Aquiliae eum teneri. De dolo π eulpa. XIV. Illud palam est, sicut ex primo capite ita demum quisque tenetur, si dolo
aut culpa eius homo aut quadrupes occisus occisaiae fuerit ; ita ex hoc capite de dolo aut culpa, de cetero damno quemque t neri. Ex hoc tamen capite non quanti in eo anno, sed quanti in diebus triginta ρν ximis res suerit, obligatur is, qui damnum dederit. Ἀctuanti damnum assimatur. XV. At nee plurimi quidem verbum adiicitur. Sed SABINO recte placuit , perinde habendam aestit nationem, ac si etiam hae parte plurimi verbum adiectum fuisset. Nam plebem Romanam , quae Aqui QO tribuno rogante hane legem tulit, contentam suisse, quod prima parte eo verbo via esset. De actione directa , vidi, s in
XvI. Ceterum placuit, ita demum diseis Ee e e 3 ctam
633쪽
wo LIB. IV. TIT. III. Liam ex hac lege actionein itὶ esse, ii quis
ora et pue corpore seu damnum dederit . Ideo lue in eiun, qui alio modo damnum dedetit, unus .rctiones dari solente veluti, si quis hominem alienum, aut pecus ita incluserit, ut fame necaretur: aut iumentum tam vehementer egerit, ut rum peretur: aut pecus in tantum exagitauerit,
ut praecipitaretur: aut si quis alieno seruo persuaserit, x ut in arborem adscende
re to Amolies seu foro mulae ex ipsa lege erant neeptae, solennes de directae , quibus agendum erat: unde si easus contingebat, ut verba formulae directa seu sole/mia ad euin qua drarent, actio dicebatur directa, quia verba δε- Iennia olim etiam directa dicta sunt, ut osten di in dig. d. verλdiris.
aequitatem denotat, ut Patet ex *. I .d.mand. i. d. oblig. quae quas ex couir. seu quod
publice bonum est , ceu Cie Esto lib. 3. de U. ait: G Iegislatoris, omnia ad utilitatem ciuium referre. Hine actiones visses dictae,
quae ex aequitate ad. mittendae erant, utut
verba formulae directa ad casum propositum
non exacte quadrarent. sed paululum, suadenis eadem legis ratione, in. flectendae erant. Cete rum differensam ha
fluxisse ex formulis mctionum liquet ex
ne videtur seruus corrumpi quoad animum,3e sic actio de Ieruo
corrupto competere. 1.3. d.se M. corrupi. Addit tamen P A v L v s in
L .eoae commodius esse, eum viiii Iege Aquilia reneri, quia hac per- sua
634쪽
DE LEGE AQVIMA. NIret, vel in puteum descenderet, di is adis scendendo, vel descendendo, aut mortuus, aut aliquae parte corporis laesus fuerit; utilis actio in eum datur. Sed si quis alienum seruum , aut de ponte, aut de ripa in fluismen deiecerit, ct is sns eatns fuerit: e
Pod proiecit, corpora suo damnum dedis. , non dissieniter intelligi potest ι ide que ipsa tege Aquilia sex tenetur. Sed si
non eorpore damnum dattun, neque corin ,
pus laesum 3 fuerit, sed alio modo ali
eni damnum contigerit: eum non suffici at, neque directa, neque utilis legis Aquia Ilae actior placuit eum , qui obnoxiias tu rit , rn factum actione teneri: veluti, R
suasione non tam ani-lprimo nec ex tertio camus corruptus, quam . pite commode agi posis corpus laesam est. , set. Supplebat ergo ta- a ae) s. e. ex verbis lem defectum praetor legis Aquiliae, secundamidando actionem in D. quae formula actionis Arum, I. u. P. V. ita diis composta erati , ctam , quod formula a F Iam antea, - Praetore in factum proin seruaui sub fit. s. v-itit gestum erat . conci-trumque caput legis Α-:peretur, quod saepe duinquiliae tantum agere deibitationis tosiendaegra. damno per defructio- tia necessum erat, ne nem rei dato. Haesita- actor ob formulom a bant ergo ICti, utruri ictionis deficientem, vel formulae huius actionisinon recte electam, iure ad easum p positu tria suo caderet. quadrnent, cum nec e
635쪽
DO LIB. IV. TIT III. Nam ex hac lege actionein lyὶ esse, ii quis
praecipue corpore suo damnum dederit . Iaeoniae in eum, qui alio modo damnum dederit, υtiles sua actiones dari solente veluti, si quis hominem alienum, aut pecus ita incluserit, ut sanae necaretur: aut iumentum tam vehementer egerit, ut rumis peretur: aut pecus in tantum exagitauerit,
ut praecipitaretur: aut si quis alieno seruo persuaserit , cx ut in arborem adseende
reli 0 Actiones seu soris 'mulae ex ipsa lege erant
conceptae, solennes &directa, quibus agendum erat: unde si casus contingebat, ut verba formulae directa seu fleuma ad eum quadrarent, actio dicebatur directa, quia verba I Iennia olim etiam dire. Ela dicta simi, ut ostenis
requitatem denotat. vi patet ex S. I .d.mand. f. I. d. oblig. quae quas ex eouir. seu quod
publice bonum est , ceu C i e E R o lib. 3. definib. ait: G legislatoris, omnia ad utilitatem ςiuium referre actiones vittis dictae,
quae ex aequitate ad. mittendae erant, utut
ad casum propositum non exacte quadrarent, sed paululum, suadente eadem legis ratione, in. flectendae erant. Ceterum differentiam ha
fluxisse ex formulis a ctionum liquet ex I. IS. I. de negor. ges. ' κὶ Τali persuasi
rumpi quoad animum, de ει actio de seruo
corrupto competere. I. 3. d.ferv. corrupi. Λddit tamen PavLus iul. .eoae commodius esse,
636쪽
ret, vel in puteuin descenderet, ct is adisseendendo, vel descendendo, aut mortuus, aut aliqua parte corporis laesus fuerit; utilis actio in eum datur. Sed si quis alienum seruum , aut de ponte , aut de ripa in fluismen deiecerit, de is lasso ins fuerit: eo cinod proiecit, eorpora su damnum dedis-
re , tion difficialter intelligi potest; ide que ipsa lege Aquilia sex tenetur. Sed si
non Orpore damnum datiun , neque Corin
pus laesum 3 fuerit, sed alio modo ali-
eui 'minuum contigerit r. eum non sussici at, neque directa, neque mitis legis Aquiti Ita aes ior placuit eum, qui obnoxius su tit, 3n factum actione teneti: veluti, st.
suasione non tam animus corruptus, qua s
corpus laesum est. xx) b. e. ex verbis Iegis Aquiliae, secundam
quae formula actionis composita erae. γ Iam antea, seruaui sub fit. F. tramque caput legis Α- quiliae tantum agere de
damno per destructionem rei dato. Haesitabant ergo ICti, Utrum
formulae huius actionis ad casum p positum quadrarent, cum nec ex
primo nee ex tertio ca pite commode agi posiste. Supplebat ergo ta lem defectum praetor dando actionem in factum, L ii. P. V. ita diis tam , quod formula a Praetore in factum pro-
ut gestum erat, conci Peretur, quod saepe dubitationis tollanda gratia necelsum erat, ne actor ob formulam a ctionis deficientem, vel non recte electam, iure suo caderet.
637쪽
LIB. Iv. FIT. IV. quis milericordia duetiis , alienum seruum dompedituin soluerit, ut fugeret. - ΤΙΤvLva IV.
Iniuria quot modis accipita . .
GEneraliter iniuria dicitur omne, quod non lare fit. Specialiter alias conia tumelia , quae a contemnendo sa) dicta est . quam Graeei οβσιν appellant: ain alias euLPAE, quam Graeci άα ρια dicunt, sicut ialege Aquilia damnum iniuria datum accipitur: alias iniquitas cx inissuta , quam Graeci ἀνομιαν άδι ora vocant. Cuiuenim praetor, vel iudex non iure contra
quem pronunciat, imur m accepisse di
uibus modis fit iniurauta. L Iniuria autem committitur ob no
comemtrum apud alios inducit, iniuria est, nec recte SALMAsius in ebs. ad ius Att. Rom.
e. I. tantum verbalem iniuri. in voce contu
meliae denotari autu mat , ut optime docet
Q Et omnia iniuriarum genera ea appellatione denotan assieuti latini voce contu melia. Aιπια tantum denotabat iniuriam rea. lem, qu .e in corpori
tantum fiebat, ut plenius docet HERALM vs eit. L bi inordinate spe. ciea iniuriarum hic reis
638쪽
DE IN I v MI S. sn tu in , cimi quis pugno pullatus, aut si sit-hns caelus, vel etiam verberatus erit: sed di si cui eonuicimn factum fidelit; sitie cuis
ius bona quasi debitoris, qui nillil deberet, possessa fuerint ab eo, qui intelligebat, e nihil eniti tibi debere: uel si quis ad in
famiam alicuius libellum, aut carmen, d aut historiam scripselit, composuerit, edideritia
seruntur: scilicet iniuria est vel verbalis vel ealis r illa est vel nun-supatissa, quae speciatim eonvicium dicitur,
vel scriptae haec vel simplex, vel famuhstibelrus. N Hoc necessario
addendum erat. Alias licitum hoe remedium erat. contra debitores latitantes utile. Sic quoque si iniqne arrinum imponitur, iniuria com
copite Iunxissent, in his hane quoque fam
carmen conu dis et , quod infamiam asser. ret, flagitiumue alteri. Est ergo libellus fam aius, quo sagitium errumenuein aliquem estunditur. Addunt ex art. Ho. C. C. C. etiam hoe requisitum: ut nomen suum auctor non subinferipserit. Sed in RI. d. ann. 1 77. tanquam lege posteriori,hoc cor rectum. Nee ex t. s.
d. iniur. hoe requisiis tum deduci potest, quae loquitur de cassi , si in famoso libello nomet non est adiectum eius. in quem factus est, seu quando famosus libellus indosinite loquitur.
639쪽
LIB. IV. TIT. IV. derit, dolove malo fecerit, quod quid eorum fieret: siue quis matremfamilias, aut praetextatum praetextatamve adsectatus suerit : siue cuius pudicitia attentata esse dice.
tur: ey & denique aliis plurimis in dis admitti iniuriam , manifestum est. si' i s pre quos inis iam patiunIurili. Patitur autem quis iniuriam non solum per semetipsum, sed etiam pre liberos suos, quos in potestate habet: item per uxorem suam, id enim magis praeualuit . Itaque, si filiae alicuius , quae Titio nupta est, iniuriam seceris; non solum filiae nomine tecum iniuriarum agi potest, sed etiam patris quoque di mariti nomine. Contra autem, si viro iniuria facta sit, uxor iniuriarum agere non potest. Defendi
enim uxores a viris, non viros ab uxoribus, aequum est. Sed di secer nurus nomine, cuius o Si vel maxime
gratia fecisse videaturi neque enim tantum d recta voluntas iniuriandi spectanda, sed etiam indirecta. Haec inde colligitur . si quis illicite aliquid facit, quod ad alterius iniuilian redundare, sciuir. f In cuius potesta.
te adhuc filia erat, qu per matrimonium olim non soluebatur. Neces se tamen est, ut iniurians qualitatem perso nae in genere sciuerit,
L 18. f. pen. θ est. b. t. licet in 'reis nesciuerit, cuius sit uxor vel filia. eis. I. ι8. S. vlt.
640쪽
cuius vir in potes late est, iniuriarum agere potest. De seruo.lli. Semia autem ipsis quidem nulla in iuria fieri intelligitur, sed domino per eos fieri videtur. Non tamen iisdem modis, quibus etiam per liberos ct uxores: sed ita, cum quid atrocius commisitim fuerit, α quod aperte ad contumeliam domini re
spicit: it veluti, si quis alictuin seruum
atrociter verberauit, de in hunc casum actio proponitur. At si quis seruo conuiciun fecerit, vel pugno eum percusserit; nullia, in eum actio domino competit. . . in De seruo communi.
IV. Si eommuni seruo iniuria facta sit . sequum est , non pro ea parte, b qua da-
6M Iudex tamen iueondemnando rari nem partis singulorum habet, quia non totius servi dominus est, L i λδε iniuri adeoque nota potest fieri eondemnaistio in solidum ratione unius. Vid. ATER A. M i v s lib. I. iste rentur. e. M.
σndi ante omnia desideratur, qua de causa ratio habenda 1ὶ persoriarum, cὶ circumstantiarum, de 3 ipsius fa- cti seu intuti m. Sic qui per iocum percutit, aut dum certat, iniuriarum non tenetur, ι. 3. pen. ε t. quod ratio circumstantiarum facile ostendit. Hine Vulga. tum illudi actiones in-MGaram extra Mai.