장음표시 사용
721쪽
DE Nox A L ACTIONI sus. 6sqquibus domino damnato permittitur q) aut iiiis aestimationem susscste , aut iapsum hominem noxa dedere cr).euias noxa , re noxia.
I. Nora autem est ipsum corpus, quod n uit se , id est, senius t noxia, ipsum maleficium , veluti furtum , damnum , rapina , iniuria. φὶ Dominus ergosmpliciter stricto iure tenebatur ad poenam soluendam ob delictum sarui, ad quam etiam agebatur. s. de Ob . me ex del. nas. I. 6. 3. δε ρ/ uale. erinde Innatus tamen habebathenen tum noxae deviis stionis. ett.L 6. Vndo ormulae eondemnario. nis hoe beneficium imserebatur. S. I. de wrc.
non concurrat ad delictum serui, quo casu obsiste tenetur, velutis prohibere proinisset. Alias culpa caret, si quidem sciuit, sed prohibere non potuit. I. 3'. l. io'. de R I. Si do-m nus ividit, serius quisdem ignota itur, sed non
mo noxa datur, a surdum est . quod finis
uiter offendit T raciis Ni Λ N v s, differentiam adducendo , quae n. est fundata. H TT M AN Nus ad h. A. interreteros in eum excan diae, &, hoc totum
falsum. ait vinga. a toreum , atque ashoe animali semae in gnae imperius o cor
to eriadacior nos vi et Idem obseruat de rei re
722쪽
II. Summa autem ratione permissum est , noxae deditione sungi. Namque erat iniquum. nequitiam eorum ultra ipso ncorpora dominis damnosam esse, sectus noxa deditionis. III. Dominus noxali iudicio serui sui nomine conuentus ι seruum actori noxae deis dendo liberatur: nec minus in perpetuum eius serui dominium a domino transser. tur. Sin autem damnum ei, cui deditus
est seruus) resarei erit, quaesita pecunia ,si auxilio praetoris, inuito domino, nuis
hendit BALBUINVs , cum cane non corpus. quod nocuit , dicatur noxa, sed noxa & noxia promiscite usurpentur
pro delicto & poenalaliquando etiam ita diis
stinguuntur , ut noxia delictum, nox ero poenam denotet, obse ante B Rr somo deverb.signis voce noxa.
Gaium eoinpersit miser. l. Et tamen iux
LI 4. de R. I. nemo ensuo delicto meliorem sitam conditionem facere potest, quam tamen seruus facit. Vo. rum tum id favore liberta is receptum est , tum etiam id per cons quentiam fit, cum do minus prior noxae dedi tione nihil iuris amplious in seruo habeat , Iae. sus autem, damno reo parato , intra habeat,
723쪽
De origine harum amonum. IV. Sunt autem consitutae noxa les ainctiones, aut legibus, aut edicto praetoris. Legibus ; veluti, sulti ex lege XII. tabu- Iarum, damni iniuriae ex lege Aquilia. Edicto praetoris r veluti iniuriarum, α vἱ
honoIum raptorum. vi conueniuntur nox I act one. V. Guiis autem noxa lis allio caput sequitur. Nam si seruus tuus noxam comis
miseriti quamdiu in tua potestate sit, te- eum est actio. si autem in alterlus pol natem peruenerit, cum illo Ineipit actio este O. At s uianum; stas fuerit, directo ipse tenetur, ae extinguitur noxae deditio. Ex diuerso quoque directa actio noxalis on
tae saluo regressuidabatur, cum beneficio
aduersus eum , a quo noxae deditionis, cuius seruum, noxae Obn . mentio formula inlleioxium acceperat, quip-iebatur . vi d.cet edi.
pe qui praestare debe-ictum praetoris in I. tibat, seruum noxia s 4pr. ins de his qui es Iutum esse , ct eo no- suae vel delae. Siser mine saepe cautis prae-iuus, insciente domino. stabatur, sicuti de alio4feei e dieatur, in is euictionis easu, L 3o. d. diris, s qua forrnula euia. t iudiei' pedoneo praeseti- νὶ Directa ex pro- 1 bebatur adiiciame a tptio delicto ad poenam noxa dedere, inde elodabatur simpliciter , iam ab hae clausula luxta formulam i no actiones dictae sun xa tu ex delicis . strutino ter.
724쪽
6 1 LIB. IV. Τr T. VIII. esse incipit. Nam si liber homo noxiisam commiserit, ct is semus tuus esse coeis
perit quod quibusdam casibus emet pri.
mo libro tradidimus: incipit tecum esse noxa lis actio , quae ante directa fuisset. Si semus domino noxiam commiserit. VI. Si seritus domino noxiam Commi
serit; actio nulla nascitur. Namque inter dominum, dc eum qui in potestate eius est , nulla obligatio nasci potest z . Ideoque 2 s in alienam potestatem seruus perinuenerit, aut manumissis fuerit: neque cum ipso, neque cum eo, cuius nunc in po
testate si , agi potest a . Vnde, si alius
seruus noxiam tibi commiserit, re is postea in potestate tua esse' eceperit, interdiiscitur actio: quia in eum casum deducta sit, in quo consistere non poniit. Id que licet exierit de tua potestate, ager non potes: quemadmodum si dominusia seruum suum aliquid commiserit, nec si manumissiis, aut alienatus fuerit seruus, ullam α) Cum domino
sussiceret ius priuatae 3e domesticae castigationis in seruum ex dominica potestate. a 2 Etiam actiones pertinent ad solennia . iuris, La. S. 6. d. o. I. l quibus regula Catoni. ana applicari potest, ut vel hie textus doce S ratio adducta r quia in eum casum de infra sit, in quo con flere non potuit.
725쪽
vllain actionem contra dominum habere Poten. De filia milia LVII. Sed veteres quidem hoe iri filiisΩ-
initiarum inaseulis & feminis adrniscre. Noua autem hominum conuersatio liniusmodi asperit.rtem recte respuendam esse
existimauit, &ab usu communi hoc penitus recessit. Quis enim patiatur, silium suum, α maxime filiam in noxam alii dari, ut pene per filii corpus pater magis, quam filius periclitetur, cum in filiabus etiam pudicitiae fauor hoc bene excludat Τρο) Et ideo placuit, in seruos tantummo
do noxales actιones esse proponendas: eum opud veteres legum commentatores inue
nerimus saepius dictum , ipsos filios familiatum 6 pro suis delictis posse couue-
se ipsum negligant, filiam defendant.
te Non patrem , nequidem actione d peculio : I. εῖ. d. R. I. filio ramen eκ delicto
i actio rei iudicat.. ex quasi contractu filii in patrem de peculio da
726쪽
SI QUADRUPES PAUPERIEM FE CisIE DICATUR.
De .ictione , Si quaδves. ANii limn nomina , quae ratione ea rent , si qua lalciuia , aut pauore , aut sulit.ite pauperiem secerint, noratis a-LI o lege duodeeim tabularum prodita est. Quae animalia si noxae dedantur, proficiunt reo ad liberationem sQ: quia ita lex duodecim t bularii m-scripta est: vi puta e), si equus calcitrosus calce percusserit; aut bos cornu petere solit is cornu peti. erit. Haec autem actio in iis . quae contra naturam D mouentur , locum habet.
re diinnum refundere teneretur. Vnde in I.
c. de re iudic. dicitur ,q od noxae deditio ad Iacultatem rei per tine at , non ad obligatio
se Ηaee evel la ρουν μνα potira , &de iniuri post Verba : hae autem actio in iis, quae contra naturam mouentur Leum habet, collocanda ei te obieris uat H. et T. ΜΛNN. in Observ. ad Panae et . quod rationem habet , quia exempla demum post reginum ponendasf h. e. in brutis
m nsuetis, quoi umnatura est , ut regula riter haud noceant, nisi irritatae fuerint, quod verbasqq. indicant. Specialem etiam
decemviri ediderunt, unde etiatri specialis actio de pastu profluxit,
727쪽
I QUADRvP. PAvP. Ff C. DIC. Q Ceterum , si gentialissis f. risas ecnsat aclio. Denique, ii vitiis fugerit a dOmino , di sic noeucrit, non plate i quondam dominus conueniri r quia deliit dominus esse, ubi sera euatit. Pia Uvies autem est damnum sine iniit ia faciisentis datum. Nee enim pratest ani P al in. iuriam seeisse dici, q2.od suidit c ret. Idaea quidem ad noxalem pertinent a Loin
De actione AEdi Oia. I. Ceterum sciendum est, AEdi' illo dicto prohiberi nos, canem, Verrem, a Prunt, ursum, leonem, ibi habete, qua vulgo iter sit. Et si ad nersus ea suci in eis rit, ct nocitum libero homini est e dicatur; quod bonum & aequum iudiei videtur th, , tanti dominus condemnatur: Ceterarum vero rerum , quenti dat inudati .m sit, dupli. Plaeter has autem ZEH-οέως actiones, i ζ de pavorie b) , se uu
quae tamen itidem no-xalis est, teste I Avxia lib. r. ferat. tἰt. 1ς.
gὶ inalis est inferis bestiis , quarum
natura est, ut no cant,nili mansuefactae fuerint , tunc enim nian sueta um bestiarui. , iure ciantentur, ut , Iq i tantum locum habet
728쪽
habebit. Nunquam enim actiones, praeis scitim poenales, de eadem re mucii rentes, alia aliam consumit. TITu Lus X.
SUMUS. Per quos agere licet.' 'Une admonendi sumus, agere posset' quemlibet hominem, aut suo nomine , aut alieno. Alieno e veluti, procuratotio, tutorio , curatorio: cum Olini in usu suisset, alterius nomine agere non pos-
si i , ni si pro populo, pro tibertate, pro
tutela Tune demum de mansuetis bestiIs.
applicatur ad seras, non qua tales , sed quatenus mansuefactae sunt. Et tamen iuxta M. d. R. I. q toties
concurrunt plures a-- ctiones eiusdem M'Nom e. una HuIs eX Periri debet. Nee aliter intelligendus videtur Impcrator. Antequam aetatur pluribus actionibus , neutra ex pluribus ceteras consumit, sed habet actor issectionem , qua agete lmalit.
ceterae prorsus consumistae sunt, cum Vna ais
Ioverator, quas laeistus mouere pollit , non vero docet, unam post alteram itistitui posse.
Upν 3ΑNus in I. rat. d. R. I. confirmat, a iens: Temo alieno no
mine Dee agere potest. Hoc scilicet omnibus
729쪽
DE IIs PER O S AG. Poss. s tutela. Pro terea lege hic siilia peti Dillum erat Arti agere eorum nomine. qui apud Iolles ellent, aut reipublieae caul. abessent, quiue in eorum cuius tutela essenia . Sed quia hoc non minimam incommodit intem habebat, quod alieno nomine neque agere, neque excipere a stionem licebat, coeperunt homine, per procuratores m) litigare. Nam ct morbus, ct aetas, ct necessaria peregrinatio itemque aliae multae iustae
Guiae saepe hominibus impedimento sunt, quo minus rem suam ipsi exequi possint.
Gbiu msdis procurator constituitur. I. Procurator neque certis verbis, neque
praesente semper adiursario, imo ct ple
ntirique Iloe facto non tan actibus tegit;mis eominmune erat, Vt procuratorem haud admitterent, prout plenius ostendi in dise de domin.
Iitis. c. r. Cum Verohoe admodum incom
modum in vita eluiti esset, ut docent Ver ba ultima huius f. ICti viam inuenere,qua, salua iuris veteris ratione , liceret procurato. rem mittere , scilicet ut riminium litis in eam transferretur perlitia contestationem. l
quam procurator, sed ut dominus & principalis litem peragere videbatur , adeo ut lententῖa necessario in eum esset serenda. t. r. C. M sentent. i ter Ioc. m, Non qua ta les, sed qua Aomino litis. Unde plures esse tus peculiares ortisiunt, qui procuratori bus . qua talibus, haud
730쪽
rumque eo ignorante constituitiae nid. Cui cunque co) enim permiteris rein t Usm vetere aut defendere , is tuus procurator intel gitur. De tutoνιbus vel curatoribus. II. Tutores ct curatores quemadmo dum consit uantur, primo libro expositum est. TiTvLvs XI.
De iudicio reali. SAtisdationum ρὶ modus alius antiis quitati placuit, alium nouitas per v- sum
η Et quidem iuxta f. 3. de fatisd. vel iudieialiter, si praesens dominus litis in iudicio
procuratoris sui personam confirmauit: vel extraiudicialiter , si mandatum, in sorma
ctis insinuauerit. Deforma huius mandativid. L. B. de LYN- Εκ de form. pro
o i Moneo scilicet, nam in procuratore singularis desideratur habilitas. Miles, mulier, minor, fle mini ster ecclesiae procurato ris munere fungi non pollunt; f. i. de excepi. quamuis quoad mino rem de iure Roman
olim sufficeret, si modo decimum septimum
annum excederet , ut supra p. 62. Obseruaui.
ratur, quia cauendum est super re incerta. In subsidium tamen pignora recipiuntur, vel quando, prout hodie fieri solet, certa quan titas