장음표시 사용
361쪽
curauit Stichum seruum meum, do, lego : Velita: Tirio , qμiapatrocinio eius capitali crimine liberatussum, seruum meum lego'. Quamuis
enim maxime, neque negotia mea unquam T
lius gesserit , neque pati ocinio eius capitale d scrimen euaserim, ualet tamen legatum, idque propter regulam , qua dicimus: albet causa legatum non perimi. Sed si conditionaliter enuntiata In erit causa, ct ea falsa inueniatur,nihil consequetur legatarius. Verbi gratia, sic dixi: Titio , si negotia meae unquam curauit, fundum lego. Namsicurauix , habebit legatum ,
tanquam impleta conditione. Sin autem non curauit , tanquam conditione defectus, nullam habebit actionem pro legato. A R G V M.
Legatum haeredis seruo pure relictum est, sub conditione utile: alieni vero' serui haeredis instituti domino 'ure & sub conditiose efficaciter relinquitur, haerede tamen seruo domini iussis haereditatem adeunte expirabit legatum.
HAec habeto in modum praeuiae cuiusdam
inspectionis. suum in unam eandem personam concurrunt iura actoris Oret, eonfusio eo modo facta udicium tollit , O litem ex singuit. Neque enim fieri potes, ut qui uam aduersus seipum iudicio cosistat. Illud quoq; sciedum est,quodpaulo iam ante dictum es,legata pura a die mortis testatoris eedere:conditionalia ab euentu condisionis. His ita praeinspectis , Mideto nunc rem , quam tractamus. idam moriens Hemedem me instisuis: deinde O Si cho
362쪽
O seruo meo legatum a me reliqud. Quae ritur an recte legatum hoc datum sit, quoniam in unam personam , iura actoris O rei concumrant . Ego enim reus fism , ut quis haeres ego νursus actor sum, ut qui sim dominus. oni igitur ius actoris se rei in me concurrit, tu confunditur . suidam tamen iuri eriti putant limspiciendum se: quando deferatur legatum , hoc est, quando actio pro legato competat , Onum eo tempore diuise sint ase inuicempersο- haeredis , legatam, . Forte enim quum super uixisset te lator , ego seruum meum manumisi Mel alienavi. Nam quoniam tunc diuisae sunt personae, ualet legatum . Sin vero tempore mortis tenatoris, ego feruum meum, vipsi O legatarius es , in potestate mea habere inueniar,extinctum est legatum propter Otionem iam diactam. Et id quidem, quum pure datum es lega
tum. S M autem conditionaliter relictum es, tunc non mortem testatoris, sed euentum condi
tionis spectamus . Et si quidem existens condi
tis Stichum inuenerit aut liberum aut alteriuι seruum , mile es legatum. Sin autem hac eu niente n potestate mea inuentus fueris,non con
sistit legatum. Et i aec quidem illi . Caeterum quod obtinuit, id fere tale est. Pom in legatis eonditionalibus verum es, quod iam retulimus spectandum esse euentum conditionis. In puris autem una cum scriptura sui legatum inutile est , i et propter catonis regulam qua dicimus et omnia legata; quaecunc e inutilia erant fui ra ,si Hatim a testamentosa Zo,testator decese
363쪽
sisset: ea neque ideo conualescere, mod testatortost testimentum factum, tam diust perutam it, ut medio tempore facultatem habuerit seres feruum Stichum uel manumittendi uel alienandi. Et enim si reflator simulatque samentum fecerat , decessipet: futurum erat haud dubie rvt seruus in potestate haeredis inueniretur.Qid autem e contrario , si quis m riem seruum meis haeredem instituiς,, adi eo mihi legatum dedit Et dubium non est, quin hic ualeat quod reliactum est. 2Um si statim testamento facto , testator decessisset: nodum futurum erat, ut apud haeredem dies legati cederet. Et enim supra quidem in proxima specie, ubi haeres dominus erat, eruus legatari- , legatum feruo delatum , statim O domino acquirebatur. In hac autem
specie, dici non potes , legatum domino delatum, O instituto haeredi seruo acquiri. Nam Lereditas hic a legato separata es, per hunc Stichum alius haeres essici potes. Et enim si antequam iussu meo haereditatem adeat, eamque mihi acquirat, in alterinspotestatem transeatur sit , nouo domino acquiret haereditatem. Sin autem manumisius fuerit , adeundo sibi acquiris haereditatem . Et in his casibus utile erit legatum. Diuisa enim ea persona haeredis, legaerarii . Itaque uel cum eo si manumissus adiit , vel cum nouo domiuo , ad legatum agere possum.GModsi in potesate mea permanserit, iussuque meo adierit, evanescit legatum. oniam ego O legatarius ex scriptura testamenti, ef haeres perferui acquisitioneminuenior.
364쪽
Hoc iure hodie ante & post haeredis legatariique mortem sed& pridie quoque mortis ipsorum, utiliter legatur.
Ρω mortem haeredis,aut post mortem legata '
ri,inutiliter relinφιitur legatum e ueluti siquis dixerit, Fost mortem haeredis illi emtum solidos lego.Tunc enim quandiu superes haeres, legatum ab eo non petituri.post morae vero eius, ab haerede eius non petetur.Idque pryter regulam, qua dicimus,actionem, quae aduersuή nos non caeperit,neque aduersιs haeredes no tros afre.Ideque est,ct in legatario. mmsi dixerim, Primo quum mortuus fuerit, centum solidos I go,non constat legatum:quoniarzi nerue ipse pus erepoterit propter verba testatorismeq; Dares eius propter regulam , qua dicimus et Actionem qiis in nobis non coeperit, neque in haeredes nostros transmitti. Item pridie quam legatarius aut haeres morietur,inutile legatu est.Verbigratia, si dixero : Pridie quam futurum est,ut
res moriatur, aut quam futurum est , ut Titius moriatur,Titio centum solidos lego. Incertus.no
dies est qui pridie mortis sit .2Xam ps morte,ad
praeteritum recurrentes dicimus , diem heste
num pridie mortis fuisse:er quoniam id non nisi ex morte cognsisur , perinde est, quasi pose mortem legatum Disset . Verum Ohaec Imp raior noso sanctissimus simili modo emenda
365쪽
ri dignatus erit , legatus ita relictisfirmitatem praebendo adsimilitudinem fideicommisiorum a P am uel es fideicommissa im hunc modum reticta admittebant, O legata calumniabantur . Sic igitur nulta est hac in re inter legata OILdeicommisia disserentia . valent enim utracsuea Α R G V M. In poenam hodie legari, ac legatum transferri, et adimi possie: nisi, quod legibis. poe Vel adimi posse: nisi, quod lembita uetitiam, uel nat. Probrosum aut deniq; impossibile sit,pricipiatur.
quitur, aut adimitur,aut transfertur,inissile est.Podiae nomine legari uidetur, quod eo ercendi haeredis causa relinquisur, quo magis alnvid aui faciat aut non hac lat. Nam quoniam
multi quaedam ab haeredibus suis sieri iubebant, ac modum yuendam illis scribebant uiuendie' hamedes has uoluntates sine piculo ae danno aliquo contemnebantudeo uidentes/omiaes consenni iussa ac praeceptasua, deincos pecunia-νiam quandam pinam excogitauerunx ,ler qua haeres facere quidque cogeretur uel contra animum situm. Et dicamus exemplo quid sis leg rumpgnae nomine.Veluti,tige mihi ures esto,e filiam suam Titio in uxorem dato: aut ex con trario , ne dato. Quod si contra sentortiam k meaem fecerit, Seio decem solidos dato . Vel etiaita: Haeres meus, siseruum meum Stichum alienaverit,aut ex contrario , si non alienaverit, Titio decem solidos dato . Lon ualet legatum
citer duaπ rationes . Prima est , quod lex imet Iegatum , quod in arbitrio haeredis p
366쪽
pum UZAtqui hic in ipso est, ui legatum deleat, aut non deleat. Ham si iusia testatoris fecerit , nihil stulti se aduersatus fuerit , Obligatur legatoio . Ad haec , legata amore legatarii, ct ex beneuolentia dari oportet,non odio haeredis. Porro adeo regula haec quae dicit: Legata pgnae πο- mine relicta inutilia se, obtinet: ut multae erirent Principum constituti,nes, quibus ostenditur , ne Principem quidem agnoscere legatum quod gnae nomine ei relictum'. deque etiam ex militari testamento valet legatum psnae nomine relictum, quamuis aliae militum uoluntates in testamentis ordinandis, ut Iurisperiti d cunt, valde observentur. Quinetiam nee libertastaenae nomine relicta, uniis est. Eo amplius
nec haeredem nnae nomine utiliter instituiser bis Sabinus. Veluti: Si quis ita dixerit. Titius mihi h cires ino , si filiam suam Seio in matrimonium collocaturus es - Titius filiam suam Seio in uxorem non dederit , Seius ei cohaeres em : inu:ilii est Seli institutis . cinniam enim molesta est hcredi legati datio, tam nocebit ei ci, redis adiectior quoniam dimidia hae reditatis aufertur . Sed totam hanc scrupulositatem Imperator noster sanctissimu parum sibi placentem generali constitutionesustulit ac iusis , ne ea quae nnae nomiae relicta sunt, uel adempta: vel in alium transata a caeteris legatis distarent, quae sine pina uel dationem, uel ademptionem, uel transeationem habent: excc-ptis videlicet iis,quae uel impossibilia sunt, uel legibus interdicta, vel alias prρbrosa. les enim restatorum
367쪽
testatoru voluntates obtinere,a rone religisserusui imper, teporis alienu esesincisis. Et impossibile ..pui de legatu est,Veluti,si dixero: Titiosi in ertim ascenderit,emru selidos do , lego: o sino ascenderi eos Primo lego.Mm.Tisius hic legatu confmetur. Aut si ita dixero itiosi uxo re illius adnuerauit, centusolidos lego is sim adulterais t, eos Primo lego. m ct hie Titius degata cosequetur. Aut ita:Titio si matrem sua .verberaueris,ccntu solidos legoret sino uerberauerit, eos centu solidos Frimo lego Aut si hune in modi. ademero:Et si in caelum non Ucenderis uel: uxorem istius mu adulterauerit, uel matrἔssigno i ci beraucri cemi; isios solidos ei non lego. Quonia edi hic inutilis eri ademptio , vi in
prior b: s casibus translatio Piod si uerra impossibiliami, quae legatario iniuncta sunt , nes is
ARGUM. Legatum in testamento factum, eodem test mento aut etiam codicillis adimi, vel in alium quibuslibet verbis transferri posse. --T in eodem testamento utilis est legatorum adeptio, et in codicisiis. IX s inter ham contrarais Hesebii fiat ademptio. Verbi gratia,si ---dixi.Titio centu solidos do, lego. deinde paulo post in eodem testimento uel in cο- illis adieci negatione non, sic disms:Titio eε
368쪽
tum solidos, prae dari ei ius 'amnon do,nec lego Ecce uerba haec contraria dicumur.Per lugenim uerba dedera, per eadem adimo , adiecta negatione,non. illi, do hoc non do,contrariues. Sed si al3s uerbis fiat ademptio,ualet O ita: ut si ixerim, Titio centu solidos lego. deinde dica,Titio centum solidos dari nolo .Possumus aut ab alio in alium tr erre.Verbigratia: Seruum meum Stichum Titio reliqui. Postum ita dicere: Stichum que Titio legaui,Seio lego.Dicere autem id postum vel in eodem testamento , set in eo dicistis . Porro transatio iacita infe habet ademptionem. m legatis,quod a Titio ad
Seium transfero ,t cite Titio adimo . A R G V M.' Legandi Facultas lege κ i i TabuI.liberrima D cet fuerit, hodie legis Falcidiae prouisione supra dodrantem legari nemini conceditur.
cuit hae legadi licetia eoarctaread s O ipsem res toruoatia inneium Gob id a plerisq; intes ii moriebatur,pecusatibusscriptis haeressibus,e inlisos minimo lucro ureditates adlae.
fgatis datus e. a olim licebat tolupatrimonii ,uel fere totu, legatis exhaurire,permittente id lege duodecim Tabularis,qua sic cautu erat: Vt
qui s legasset,sitae rei ita rus esto Sed postea plalac necesse est dicere de lege palcidia per qua modus noui me le
369쪽
Et lata quidem est post haec lex Furia, qua ea
batur, ne cui ultra mille aureos legare liceret.
Quod si quis maiorem summam sibi relictam accepissex, quadruplum eius, quo plus quam licebat,accepera reddebar: Verbi gratia , si milia ducentos aureos acceperat, quadruplom dum centorum reddebat hoc est, octingentos. Sedparata huic legi fraus erat. Et elum si Wi qisum quinque misita aureum in bonis habe et , quinque legatari s mittanos reliquisset,in legem non incidebat, ct rursus tamen eueniebat, ut res qui nihil lucri habebat, haereditatem repudiaret. Et ita iterum subuertebantur te Liamenta. . Tertio loco lata est lex Voconia, qua cautum erat ,ne legatarius plus haberes quam haeres Sed tam En haec ipsa facile conuelgebatur. amsi quis,quum centum stolidos in bonis haberet, haeredem me instituisset, O nonaginta nouem leotarῆs singulos solidos reliquisset, neque legem transgrediebatur, c locum tamen Iaciebat e. pudiationi. Obunum enim solidum nemo totius haereditatis onera subire sustinuisset. Vltimo igitur lata es lex Falcidia, quae totum defunctipa trimonium in duodecim unciis diuisit, O vetuit , ne cui ultra dod intem, id est,nouem uncias totorum bonorum legare liceret, siue unus sit haeres institutus , siue plures :sed ut quadrant , id es , quarta pars bonorum alud h redem haeredesve maneret. A R G V M. . Quarta suae imEt aiolus parte quamlibet
370쪽
eedentia facta sint Iegata, nemo fraudari debet rne etiam quidem si in nullo cohaeres grauatus fuerit.
QVidam igitur quum quadringentos soli si
dos in bonis haberet , duos haeredes exaeqMis partibus instituit , Titium edi, Seium. Legauit autem nominatim a Titio , dicens: Damno ie Titi , illi O illi dare res quae ualeant solidis ducentis , aut solidis centum ocroginta. A S io uero aut nihil specialiter legauit , aut tantula legauit , quae partem eius duntaxat in paretem dimidiam minuerent: sie ut ei adhuc int gri sint centum solidi. Aderant legatari, , ct cum Titio agebanς integra petentes legata. Apis , cum exolutis legatis , aut nihil esset habiturus reliquum, aur pauca admodum: quartam lartem eius parιis , ex qua institutus e r , κυοIebat detrahere siue deducere , hoe est, βο-lidos quinquaginta. Ex aduerso dicebant i
gatari, , satis esse factum a testatore legi DLeidiae. Tantum enim dodrantem bonorum
legatis esse exhaustum . Coorta litur hac quin stione , placuit μα quenquepartis, ex qua ha- . res scriptus ester, quartam retinere posse. 2 e-que ideo ergo, quod Titius integrum semifrem aut quadrantem habeat , impedimento id eris Titio, quo minus quartam partem suae instis tionis retineat. Singulos enim haeredes , quar ram par;cm , innitutionis suae habere uose