장음표시 사용
21쪽
. xo Commentaria inubra II. Regum Co. VI.
rpore de nube pro Deo dabat oracusta & reia
ponsa. ita Abulent. Vatabl. dc abj. . Uxx .: mPOSVERUNT ARCAM DEi furiapLAuset RuM NOHΜ l Fuit error Dauidis ex ig- .norantia, vel potius Levitarum peccatum : quia area non debetist vehi plausito , sed portati h metis sacerdotum vel Levitarum. ut patet Numer.
TvLεκvNUEE vAM DE DOMO Alli NADAB. ccii LRAT in GABAAd Gabaa erat, locus vel collisio urbe Cariathiarim: ibi enim erat domus Abianadab de arca, ut patet 1. Reg. 7 i. M NA3ANT; agebant, ducebant , FLAV-s avri. J Oo&Ahiotatres, quod Abinadab pater emam iam erat mortuus, ut ex hoc loco colligitur. i. h vεη vNT AD REAM NAc nos. JIta Hebr. Vε ' . Angelom. de alij, licet Septuag. Rou eorrecti habeant a bor. pro quo s. parsi. Ivlegitur Cli , quia ibidem scutum suum , quo
de Gloisai sed Levita. ut d ees. Hieron. Epist. ad Sabinianum . S. Gregor. Moral. io. Auctor Mirabilium S.Scrimarae lib. 2. cap. 12. Ioseph. Serarius & alij idque satis liquet ex L Paralaias. Qua rei uirum est DAoto in .dist. 13 q. 3. cui i uel sancite asserere in non fuisse Levitam; sed Iaicvin. . CALciτRAMNT vrs J id est . ealcitrando videbantur deiecturi arcam in terram: septuag. inum Moat eam vitiavi. Cfiat s. pr. erant iam H Na 4ι linam .am. R. Κimchi ex R.lona. Eenset boues ob sinistimoniam arcae vitibus de .stitutos coepisse deficere&fatiscere, ut membra de iuncturieeorum videtent ut laxari, dissolui de diauidheo quod non boves, sed Levitae deberent hi meris suis gestare arcam. Verum s. Paral. 3. .es cauudatur,cum dicitur. Di qui inlusianis ii Hur vos. . IRATUS: E mTINor Gr a io us sid est v hementer iratus de indignatus est DOMivus, πνεxcvssir EvM sup LR TEMhκiτλτEJ QPtene. - quatre a Deo occisus sit Ora , cum aream labam tem sustentaret . quod erat oscium religiosnuλR. Salomon respondet eum percussum Ob pe datum Davidis, i qui arcam plaustro imposuerat.
1d hoc est improhibile. R in sum Theia erua teum occi*m ob praeuitam aliquod pecc xum
nobis ignesum & occultu' praesertim quod inta exiliens ait sis fit tangere aream, ait Auctoiba tibi L S.Setiptaib. 2 p. 1 i. v K alii centim pectatum assignant sed me Nis, varii v Dum. Prim s. Hieron epist. s. hoc dat, quod Oza arcam humeris non portarit sed pia siro vexerit. Addunt alii, quω id fecerit prau Philisthaeonim ii ratione, de quo lib. I. cap. 6. de r. ita Theodoti Procop. Lyranus. secundo, alij apud Al lens quod ipse arcam tangeret ii odie , quo nocte praecedente cum uxore rem habuerat,' ideo me immundus es ut re irregularis:
eam ci cenultam sacerdotes eum siniscabant,
A debebant esse casti, teste Macrob. lib. I.satur.23. Tere o qυMeam tanιSi non examinata & ex. purgata prius conscientia, ait Pacianus in Pati nesi. Quati :al cum A lens. censent eum per
cussum ob irreuerentiain. quod ii reuerenter tet ger i arcam, idque sine necessitate: leuis enim erat boum escii ratio: nam ut dicitur i. Paral. 13. octa pateatam maturat arcam. Addunt. vel
p ,ti in fingunt Rabbini, quod arca potius pori rei quam portaretur. Quint O. alij quod arcam te- Linoa figerit,cum non esset indutus Iphod α vestibus sacris. Sexto & verius, quod ina non erat sice dos, sed Leuita: solis telo sacerdo, busti Mylangere arcain, o diserte dissetii Iosi aus, qui inrat sacerdos, ideoque legis apprimὰ peritus lib. I Antiquiti cap. q. idque clare expisitur Numerica' v. s.ci cap. 3. v. 3. via tu tur iacetiam v tes arcam velo obuoluere; devectis per angulos arcae immittere , ne videlicet Levitae arcam humeris portant Fs , eam con. ingerent, idque sobpoena mortis. Et hoe est quM dicitur: rινι M. eum remerisate. ita Iosephus & Ribera lib. a. de Templo cap. 3. Addit Seianus Ozam tetigisse
arcam nudam: licet enim ipsa obducta esset velis. tamen vela haec non erant colligata, seditas perposita, ut huc illuc vento aut plaustri agitatio ne agitarentur de ventilarentur. Cum ergo boum calcitrarem, inclinari int in unam partem velamina, sicque accurrens Ora pet imprudentiam Ecincautum zelum nudam arcae partem tetigit. Adhoexnim debuissent euocari de adhiberi Lee dote qui videntur non alluisse quia nulli hi n minantur: idque sitis icilinuat Dauid i. Pu - lip. l . verso 3. unde Angelom. de Glossa aiunt eum praesumptuoia de incautE tetigisse arcam Salvianus lib.6. de Prouidentii. oeta. inquit, illi
seni inam tua temporali morte eastigatum, se ternam euasilli. Denique loc us iste vocatus est Poci , ut se uitur, vel diu is e. ut dicis tur I, Paralip. 3. v. i L Diui quia scilicet Deusd uisit animum Oetae avorpore, ac Oetam ab hominibus de huius saeculi vita; non autem quod eius brachium aluerit. Si atriumeris, quibus arcam ferre debuerat se diuisum ut aiunt Rabbinino nulli; Auctor Mitabit. s. script . eum suffocatusa l
lum. ITropolop. varia hine documenta eliciunt Pa. Moortus. priuid, s. Dionyc. Areop. epista. laicoso de te se miscere rebus sacris secundo , non esse tangendas virgines quae sunt alea spiritalis
Christi iudis. Hieron.epist. Q. ad Eustoclium de
22쪽
Gmmentana in Librum II gum. Cap. VI.
Hurat qaasimentem si otare niuit, operi in A. quid de te salarum pati, qinstantem aicam Domini pra pilara conatas ct ' Tertio, sacra vasa temere non esse tangenda. ita s.Ephrem. traei.de sacerdot.to. i. rto, stiperiorum de sit totum ficta, licet nonnihil a recto declinare videamur, non esse a subditis aliique iudicanda. Audis.Gregor. lib. s. Moral cap ro. Quid .inquit, tum victi m i aua ιι Jamenti gerit stata a in ciuit antibus inclinatur: quia nonnumquam etiam se repra st dum ibisanum Nicoram cossis, codesten Mum et hia uisne pomos utar. Di m- q-dd sensatotis agitur, imisaria ipsa serti ira case putatur imp ritu. Vnde non i Abditi cretra iram manum repri simu mittant .sis a rita protiis ipsa pira ιι- initare disiunt. Diarti .rga quasi ad om in ηirum extensi .sed B sequens risam perdusii diluta dumissumi quiqu/fortiam facta carripuint V a vi rima sors e re siantur. Deinde sanctis id ipsum applicans: cii est,inquit, i xm d. vaco diste , e veste corrigere nisi invitiatam arcam saperba reptile nu netam releuare I Quid o tu ,m vi im gesta locirri,M reprιbod reor si motum ei sortit diis erroris insumputaris Sta perdit vitam.qui arcam Dei tumide bulleuat: quia nequaqMm,quus -ctarum cordere recta nasiumerat, nisi desipitiatimserita sensisset. x vili rectὶ o initus icim Ora Gitur, quod vidissut res allia minis into Naiar: sura praesumptet ei. qaique nis audaci mole ria os se in Damino cre iurem,mquaquam misistrumsacta Hidi. as relut infirma tu rent. Simbolice, arca testamenti est S . Scriptura, quam reuerenter tangere, id est legere & audi. re tenemur: & consequenter area est anima viti in ea eruditi de sancti. unde S. Antonius de P dua ob tosignem citationem & explicationem S. Script. in pnedicando, a Pontifice vocatus arca t flamenti. Sie & Gennadius in Catal. Honorati Episcopi Massiliensis os vocat armariam Scri urarum. Et Cassianus collat. I m. o. Cotinua, inquit , mectatio Scripturaram mentem
traditiam esse propter Mariam Deiparam, in exinde eam honorari ac celebrati vi Deipara ait Glacas ex Cedreno. vide Paulum Diacinnum s.arac Mnaram lib. 3Sic Caianus munus blasphemans UVirginem, ab eadem in somnis Mureptus. cum se non corrigeret , manibus ocpedilia mane se truncatum reperit , uti refert Ioannes Molchus in Prato spirat .c. 4. Diu EaτiT EAM in no εvM OB Ent DOMGonni J Erat hae e domus vel in ipsa urbe Ierusalem, vel in loco urbi vicino ut ait Iosephus, qui de addit,obededom initio suisse pauperem, sed iustum .ae Levitam, idque liquet ex i. PMAI6.vers3. de cap. 16. v. 2έ. Dices: Quomodo et go vocatur hie hos, id est Philisthaeus. hoc est, ut Theodor. Et Proe p. ast ργα, id est alie-
v nigena 'Resp.; rare erat Iudaeus, sed domo suu Gethaeus, quod in Geth natus sit vel habita. nt, sicut Elimelech Iudaeus habitauit in Moa
Ruth ι . ita Seratius. Porro Obed. am hebri idem est quod friuos, colens v lverans mirum, ait Pagnin . in nom. Hebr. idque apposite, ut rubea & ardens eius deuotio, pietas ec charitas
Mystice, Geth hebr. idem est quod totcnti', quod significat crucem, in qua Christus vat vera,ait Eucher. calciti & exprimi dignata estia qua cunctus gentium populus merito G thaeus appellari potest, cum dicit: as,hi autem absit --i, Hy mcruo Domitu nostri Iou Christi, arca Dei ergo, ipsoque Deus requi sit in anum Gethaei, id estndela qui amat crucem dcino tificationem. ET BENE Dixi et Domπvs Osans M, VLM. n. C ET OMNEM DOMxM vivsJ id est prospera uit , α magnis opibus telumque copia subito eum cumulauit. ita Iosephus. Tradunt Hebraei apud S. Hieron. omnes eius uxores,ancillas Nnurus peperisse masculos, animalia vero gemel
Annuxim sillectui benedictione de selici ' Vrxxia.
TATEM DA viri in Sion. e enim a Dauidem urbem exstructa,dicta est ciuitas David. sicuta Romulo condita dictaque est Roma, a Nino Niniue, ab Alexandro Magno Alexandria, ab Antiocho Antiochia, a Seleuco Seleucia a Pt lemaeo Ptolemais a Constantino Constantium polis. ET ERANT cura Davios EpTEM cvosti J
Denique arca testamenties B.Virgo, quae christum n i scedetis & testamenti auctorem utero suo complexa mundo peperit: qui hancii reuerent cr tangit, utique percutietur a Deo. cie Nestorius negans illam esse Dei param peristus suit, cum lingua eius blasphema a ve
cus missius erosa computruit. 'Sic Constantinus C pronymus illam comparans buthe, quae exem-tto auro non nisi vilis est butti . carbunculotus vociferabatur vivum se in unguibili Mi
unireres vocantur Levitae illi qui arcam antecedebant de sequebantur, ut turbam submouerent, de Levitis arcae baiulis iter panderent, item qqui postea in Sion ostiis ta maculi de templi,
in quo erat arca, praeficiendi eram.
rum: erant enim plures, ut patet ex seq.CvMME TRANscsNDissENT POR. vos. 13 TABANT ARCAM SEx PAssus. IMMOLABAT BovEN ET ARi ET EMJ Ecce hic monitu si-cerdotum , qui iam erant praesentes, arca non
23쪽
v. 3. scd portata humeris Levitaruin putat hvaru in vii Dcus iusterat Numercla s. IMMOLABATJ ingra trium actionem sospi tatis oti niuisi. quod nemo a Dcopercute letur, uti percussus suerat ora, atque in suppluem Precem, ut Deus continuaret istam sitam erga arcam. presbyteros& comites protectionem de clementiam.Vnde i . Paral .is.a6.d citur: mi, actavisset eum D adambulandim, imm imuseptem septem aristri, videlicet per singulos Levitarum psallenti tun choros unum ta rum de unum arietem. Erant eno septenrihori. Quatuordecim ergo victimas obtulerunt, idemque plura altaria erexerunt in quibus simul os nes immolarentur, cremato dumtaxat adipe,
, quod ex lege fiebat in hostiis pacificis, quales
hae erant: alioqui enim in tot victimis mactandis, excoriandis secandis cremandis nimis longa
fuisset tantae processionis in ora. ita Abulens Denique Serarius censet, ad singulos sex passus has uti,imas fuisse iteratas. Verum nil tale habet Script ac sic processio haec per totum diem, imbper plures dies durare debuisset: magna enim erat distantia a domo Obededom usque ad arcem Sion.
Porro loco citato Paralip. fusius describitur pompa de iubilus hu:us processionis & irai .n
tionis arcae. Lege illum. Illa tantum obscura quaedam, quae ibi dicuntur, explicabo. Ibidem ergo v. 2αdicitur de Levitis: In nabluar is cai Diani.quod Abultac alij accipiunt sie q.d. tabant arcana mysteria, ideoque voce submisia, ae Verbis inuolutis & obscuris. Germanius nin' stet Sanch et neraria accipit psalmos, quorum titulus alamo: h. id est at cana α occulta Ruales sunt-N s. qui ita apte selenni huic arcet trans Litioni conpluunt, ut tunc a Dauide compoliti videantur. unde pro aria in lib.P rata lebr. patitet est ala λRursum v. ai. dicitur in citharis proni lantemuium, id est carmen triuia phale pro
victorijs de Philisthaeis a Dauide adeptis. Tale
carmen sunt psalmi,qui inscributitur ricturi, sc licet Deo & Dauidi dicatum,quales sunt psalm. 6.ct ii Horum enim tituli ex sepi sunt: Ino ubi HeM. est lamnat seach, id est rim i vel vimenti ut vertit S. Hieron. de alii: i sed de his plura in psalmis. Videntiar ergo tunc psalmos iam d ctos quas epinicium cecinisse Deo pro Dauidis vii orijs. Mox versar. dicitur omniinotem princeps titillarum prophetia pro erat. Prophetis, id est melodia; unde explicans subdit, ad licinem sim vis odiam: nam prophetare saepe idem est quod laudate S iubilare Deo. Sic enim Sami es ct saul dicuntur prophetasse li. i.c. i9.2 Cogita quantus suetit hietot in umentorun ct cantorum concentus Echarmonia. Inde vos .aσ.dicitur: Cumi ariis st euitas, qui potabant arcani satiris molabantur ni tauri arietes aqebraei τὸ at moti . hc explicant, q. d. Deus eleuauit arcam super humeros Levitarum , ut illi nullum eius sentirent onus, sed arca seipsam portare dc minuere videretur. velum dico Deum adi isse Leuitas in gestatione arcae . quia arca tabuli Dc ealogi lapideis in se inclusis , aeque ac auro quo rege atur, erat graim dc ponderosa, ac ascensus
in montem Sion erat arduus & dissicilis: Deus
aeque ac significat an ilial pingue saginatum, illae bi, .siue ou , iit: hic requit bis. bos, qu a is p aecessit 'vitur est oujs: Unde Septuag hic ta alibi saepe veriunt, grum , qui est
ET DAvi D sALTABAT voτis villisusI VERMI Nonnulli codices addunt Et Davi penatiebat moua, armigato id est ad armos sue hini eros lia . vllati ,q. d. in organis portatilibus quia enim m. uissimul saltatrat. de simul organa pulsabat. ει- ribebant illa, utpote grauia ex humero suspendia sali a vel pulsum ut, pediret. Verum haec uerba delenda sunt cum Hebr. bald.Septu ira Roman. Raban .mam scriptis di aliis passia .vi detur τὸ arui patu irrepsis te ex Sepi. qui ha ut in organis η, λα- ιις id est concinnis & co tinuemodulantibus. SALTABAT Vatabl.tripudiabat roris urati
ηvs Hebr. de Chald. in inriso tituam) ANTRDovi xv MJ id est ante arcam Domini. Quid sectilet David. si vetamDei arcam puta S. h charistiari , ptumque in ea Christum Dominum c spexisset Et quid fidere conuenii Christia
nos, cum eamdem in templis consecrati. dc poplateas tolen niter circumduci conspiciunt: si Dauid tanta pompa concrepanti s tot musici instrumentis concinentibin tot Levitatum ch ris, cum tot victi liis totiusque populi concui sua: plausu circumtulit arcam , quid nos sacere conuenit, cum ipse Christus in Eucharistin carta cum sertur
Notad: imitate hic insan m Dauidis humi
litatem quὰ aedeuotionis feruorem quo ni ruit fieri pater Christi: quia in arca typica me tis oculi, prospiciebat & honorabat Christi niantitypum ex se nasciturum. ita Euther. Dic, inquit,dii militas approbata, Ia 'erbia damnata cyte. . meriti m Ma-; quia ipse David c ram arca Domini Mundii ιν si amson emivit, ae
24쪽
Commentaria in librum II. Regum. Cap. VI et 3
irerenον tur auro citi t. Auai S. Gregor. lib. 27. Moral. cap. 27. cuius dicta ad vel in more suo iraescripserunt Angelomus & Euche- riui in latini sirit quanta intutam munera Dauid perceperat, tiar in his omni quam sorti si humilial rat Uenta . Q enimn extia et alio I. Obrum Machia Nipare, Δί' pruri patri meligi , reprobatorere a regni gubemacula ν..ti sim cunctu ν lapide Guiamst ruere a σὸν pron ita extinctis adiphnu mi merose praeputia portare, pio sum tandem raraivm percipere, ι - , Bromiis a lituum popidum meritico atra Menssumpsi tamen ium aream Dei in Ierusalem υι - ιM, quasi impradatum si ammis admixtin p rae ante arcam flarat. Et quia coram arrias tartii νt initur, lan suerat .Rex se in cuina obsita, μνhuam rotat. Et non ita multis interteistis subijcit: Dauid flvi saltante uno, quam pugnantem. mananti quippe ειμι subitatur saltanda aurem in ram Domino semetipsum vicit. Porro saltiis hie Dauissis suit militaris, quasi miluis pro arca Dei pugnantis , exultam is detrum antis. Dauidem imitati sint Salii R mani,qui erant sicerdotesMartis, sic dicti, iubd in portandis ancilibus saltare solerent: saltus eis nim militem denotat vegetum, expeditum α . miniosum.Vnde id. lib. 3. Fastor. iam ederisu ruinas tui omisia dicta.Hine&wirg.8. Eneid. ovili res Sit appellantur. Audi Liuium lib. i. mnia item Sasias duodecim Itirii Gra suo legit, imnicii picta ivira dedit θ μper tumam meum po i gumia, ca&gat arma quae citamnicupamni με vi per νrbem irι cantates carmina cium tris
. Denique noster Serarius hic: Qui hodie, ait, ad nos vestium ex Syria, testantur Christianos, qui degunt in illis regionibus .die R esurrecti nis Douum, nec non alijs celebribus festis, venire in templum cum lyris de citharis.& psalmos inter se cantare, ac vid saltate, sobrie tamen de modeste:saltare illos aiunt seorsim viros,& seor sim mulieres. se in His nih& India pueri anteven. Sacra utentum saltando choros & choreas
Anagogicὰs. Ambros pigri desidia torpetu,smidi exiliunt ad multa & magna virtutum opera. ut per ea in caelum transiliant: Imcaloriola, ait sambrosai. 4. epist.3oad Sabinum: sapientis
c m ad Baptisimum mi , manis elevare mes qui is ad armis crescen , vetainci hasere monera. uassiuat deriserim alia comes .Hoc te erga mullinum: Cantauimin vota, novi νtique cantuum t avrenti,
O non sali D, M s. mn Eoastu animum ad se in tale gratian , Lucae q. Idem Ambros lib.6, in Lucam c.7.docet hancDauidis saltationem non fuisse lasciuam , scenicam vel histrionicam; sed . honestam, modestam S: piam, horari , ait, saltatis, qua tripusu simin, ct Mnu cavin operi
PostRODAvin Est T Acciu crus Epno DLimo saue ritas,ut dicitur i. Parat, is .et . bys su seniui fit ex lino candidissimo de subtilissimo. Nam ephod polyinitum vestis erat selius Pont ficis Exodia 3. 3o. Sacerdotes ver 5 de Levitae vestiebantur ephod lineo, a quo hoc Dauidis, utpote laici. ephod erat diuersum.
Addit Ioseph. lib. 3. cap. a. aitque: hc utili is
cum victi , tam rex quam uniuersin populis ac D- uisa , Mani lassis multo hostiatum sanguine Hampe sumsentes, o insistam rim Maramentorum ad lantes , ut circumquaque tot M aer suauitate νσυ etiam tresὸ ν motu sentire Iur. Additque diuino a xilio ita roservim omnes in hac suppei cattane, ri nemolli mi, ex quo censtans est omnium opimo,aduentare Dium ad inhabitandam reum extructum ac di
catum sibi istum: Nam neque hirmosquectiva. ducemisia D M. st oborta dum ad tem in peruenirent. Allegor. arca significabat Ecclesiam nouitestamenti militantem, quam Christus in Sione instituit, ad eamque gentes omnes per Apost los adduxit, do Iudaeos in fine mundi adducet.: Audi Eucherium: Diui arcam in civitatem DaWid inducit, quia Dominis Henoch ct Elia pradicanti bin, conMνtet corda patrum in Aios, Maes O aristes ii mesans, hoc s res, qui arcam mmmi triturant, ct iam ei inducatum gerunt, inartiri, sanguine cora' nans, ct ipse quoque sua incarnationu opsonu emplum eatιnin Iudiu non cruditam palam manse-stanc.hoc enimRnistrat. ι; OH ct Vsi maid uim erat ephialineo, quod de terra procreatum multiplici labore, ad ι odor re peruenit fici raritatem ba mana canis interflagella triumphanto ostendit. Anagog. arca significabat Ecclesiam Beat rum triumphantem, quam Christus in Sione incileste eum triumpho deduxit, praesertim cum ipse in illud gloriose eum omnibus S. Patriat chis de Prophetis quadragesimo d te post resur rectionem ascendit. lino arca testamenti repto Isentabat Christi hu inanitatem gloriosam, ri qua uasi arca continebatur & abscondebatur eiusiuinitas. Rursum arca signifieabat B. Virginem. quam verus David, id est Christus . cuit, iubilo angelorum omnium de Sanctorum in caelum deduxit de assumpsit. ET IM posvERvNT EAM iN LOCO svo IN VEM. Ir
hi Davi GHoc tabernaculum Dauidis mirum erat, de diuersim ab eo quod fibricarat Moyses Exodias. Hoe enim Mos icum erat in Gabaon. Fuit ergo a Davide erectum in Sion. ut in eo arcam honorifice collocaret, simulaque ante illud erexit altare holocaustorum, in
quo victimas humolatet, nam altare a Moyse sibi,
25쪽
- . Commentaria in librum It Regum. Cap. VI.
Abricatum cum tabernaculo mansit in Gabaon, indeque postea a Salomone translatum est in templum a se erectum, ut patet 1. Pares .is.
inini. Porro David tunc dictaua α cani curauit Psal 28. Assiri. Domino , Dei, is iste Dinia. bos arietum, ut patet ex titulo Psalmi qui est incisis summatione tinninus. Tunc pariter constituit Levitat qui coram area canerent Psalmum. cuis temini Domine. inuocate nomen em, qui recen .setur i. Paral. is a. ac costitus est ex Psalo ui .ec e. ac in se per alios Psalmos. BENEDix τ popvLM puta, ne precatus est
populo. Verisimile est Abiathai pontificem in tantas biennitate pariter benedixisse populo dicendo: Bene uat illi summis o rasosvi te: ο das Domininsaltim suam mi reatur
uertat Domin in miluum suum ad te,ordet titi pacem, uti praescripserat Deus Numerri. 23. ET PARTITvs Esτ,dcc. si NGvLis coLLYRIDAM PANis us Aul erat torta panis
vel placent cui dulcearia erant mista ad gustus delicias. Audi Rhodiginum lib.9. Antiq.cap. 16. Ohra a minuum qui dari pueris consuluere. uicubi tamen cia ia dicuntur talongi . a rude ct quo in sartagine lalangi sum
ρι ιactu significat . ET . AssATvRAM vvnx LAE id est bovinae; male ergo in Regiis legitur non enim de bubais, sed de bobus hie et Hermo cARNisuN AMJSic de Septuag, hic etque ae a Paras io. 3Hebr. est UVr Dr,quod compositum ex
ti id est igne sq. d. Aisum igne) 5: id est c
iuuencus: vel, ut Marinus in Lexico. conflatum
ex rivi, id est una, V sit a. id est sex, αρον, id est iuuencus. q. d. Vna ex sex partibus inuenci: Pagnin. vertit, si ustum cariis IH
ETSI Mi LAN FRix AM OLgo Hebr. Fra a,quod Vatabl. Pagni α Arias de alij Hebrai-zantes vertunt, lagetram vini. hanc enim David pro potu eis dedit cum cibo. Vetum Nostet hieaeque ac Septuag. tam hic quam l. Patal. i&v. 3. constanter veriunt. initim pixam ritu, qui sutpote priscis & Hebraicae linguae petitissimi uragis credendum est, quam recentioribus coniectantibus: Vide dicta Canticia. e.& Osee 3. I. Potum eis ergo non dedit David , sed siuit vi quisque eum domi ad libitum sumeret, vel si cedit, is hic non exprimitur. A per humeralem amictum lineum, itaque in processione vel sacrificio Misi e appareret, ac cum cantoribus super pelliceo vestitis caneret. sta Caietan. Micholerat filia regis Saulis,& uxor regis David; unde indignum putabat regia sua dc Dauidis maiestate, quδd ipse saltaret ante arcam, Nesilebat is,ait Theodoret.& Proco
vera enim gloria est humilitas, quae D. indem de sanctos gloriosos effecit, dum per heroicam demissionis virtutem se insetistibus associant dc quasi aequant, cum eisque abiecta&inspeciem vilia obeunt ministeria ad Dei honorem de cultum. Audi S.Gregor. cui in umba transci bunt Eucher.& Angelom.)lib. 27. Moral .c.vit..bi Dauidis sensu sie explicat: In ροι coram ta
sibi jcit: Quia inim ti sim i ipsa imis homilia se
do dies rara actuti si tu quoi docti ina Heuat, Dauid REvEnsus αε EsT DAvid o BENEDic D exca ne sua rintutum Redemptorem macrat, im sRET Dotivi suM ut sicut populo bene plec tus fuerat, ita bene precaretur suis quoque domesticis qui custodiae causa in arce remanserant. Rursum Vt benedicer. id est benefaceret largiendo ipsis eadem vel plura munera quae largitus suetat singulis E populo ob celebritatem dc la titiam translatae arcae: ita serarius, Caietan. Abulens si alii.
turpe sibillet, sed qubd deposuissis extimam vestem regalem ut indueret ephod: perinde ac si hodie rex deposito paludamento vestitust, race de caluis dumtavit desuper indoctet su- gaudia prophetanda nuntiabat, ct tam n in si ii a
26쪽
Commentaria in ta II. Regum. CapVn
Michol , ait S.Ambrosaib .epist. 3o. ad Sabintum, stirilitata damnara non esst si olim retiam nil ons cmrat sibi similes , utpote superba. Comni ster docem Interpretes Michὼ nee ex Dauide, nee ex Phalti. e ex alio viro ullos procreasse libero videtur Michol nature sui si
di hucusque nullos ei dedit filios, quod sterilitatis vitium Deus illi lite in poenam irrisonis Dauidis confit uit. Addit Pineda lib. . de Rebus Salomonis Dauidem deinceps eius usu Ac eopula maritali abstinuisse: sed hoc imcertum est. Dices, caI. v. 8. numerantur quinque filii
Michol λ Nugantur Rabbini dicentes Michol tantuui fuisse sterilem eo tempore quo irrisit uidem.verius Hebrii pristi apud S.Hieron. δ: Abulen respondentillos filios fuisse ex ipsius sorore Merob, sed ab ipsa adoptatos: Iosephus vero non ex Dauide, sed ex altero viro susce pios vult. Si enim. aiunt Theodorin Pro p. sex Davide Se ipsa naii filii suissent, facilius in es postea si issent asscripti, quia de patiem regem 3: matrem regis filiam habuissent. Sed prior Hebr. responsio est vertar,ut patebit cap.
Symbol. Michol repraesentat Paganos, Iudaeos, haereticos . esteroque impios qui Ecclesiae fidem, caetemonias, piorumque hominum facta irrident 8e calumniantur. Ita ruchetiAngelom. 1 f. Ambros. lib.r. Apoliavid.c.6. v de Mulul Hebr. idem est ouod aqua, ait Eucheri aqua autem symbolum est persecuti nis& persequentium, qui ut aqua in vitia carnalia diffvunt, ideoque veros, pios 3: spiritu les quasi ibi ex diametto aduersos per quum
Denique sensus Michol fuit sensus Geniulium . qui indignum regum aeque ae deorum maiestate censebant canere, psallere, choros agere. Tritum est illud : Iupito non corat,nretiatharam pulsat. Philippus rex filium suum Almxandrum Magnum reprehendit, eo quod eam lasset. Nero quoque ob cantum male audiuit teste Suetonio. At contrarius fuit in diuinis Gdelium etiam magnatum zelus Scusus. Ut alios
taceam, ante centum annos Thomas Mores
Angliae Cancellarius de Martyi Dauidem imiis latus est. Audi quid de eo seribat Thomas Sta
i. FActum est autem cum sedisset rex in domo sua, & Domicus dedisset ei requiem undique ab uniuersis inimicis suis, a. dῖxit ad Nadian prophetam: Videsne quod ego habitem in domo cedrina, ct arca Dei posita sit in medio pel
lium3 3. Dixitque Nathan ad regem: Omne quod est in corde tuo, vade. lac: quia Dominus tecum est. q. Factum est autem in illa nocte: de ecce sermo D mini ad Nathan dicens: s. Vade,& loquere ad seruum meum David:Haee dicit Dominus: Numquid tu aedificabis mihi domum ad habitandumὶ 6. Neque enim habitaui in domo ex die illa, qua eduxi filios Israel de Terra AEgypti, usque in diem hanc: sed ambulabam in tabernaculo, de in tentorio. 7. Percuncta loca, quae transiui cum omnibus filijs Israel, numquid loquens locutus sum ad una de tribubus Israel cui praecepi,ut pasceret populum meum Israel dicens: Quare non aedificastis mihi domum cedrinamt 8. Et nunc haec dices seruo meo David: Haec dicit Dominus exercituu: Ego tuli te de pascuis sequentem greges, ut esses dux super populum meum Israel: 9. & fui tecum in omnibus ubicumque ambulasti de interseci uniuerses inimicos tuos a facie tua. secique tibi nomen grande, iuxin nomen magnorum qui sunt in terra. io. Et ponam locum populo meo rectis itavi. Regum. C Israel
27쪽
1 6 Commentaria in Lib. II. Regum. Cap. VII.
Israel,&pim tabo eum se habitabit sub eo,&non turbabitur ampluis: nec addriflij iniquitatis viatili anteum sicut prius, M. ex die qua constitui iudices sb- per populum meum Israel:& requiem dabo tibi ab omnibus inimicis tuis praedicitque tibi Dorninus,qu domum faciat tibi Dominus. Iι. Cumque completi suerint dies tui Ac dormieris cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post te, quod egredietur de utero tuo ,&firmabo regnum eius. I 3. ipse aedificabit domum nomini meo, de stabiliam thronum regni eius usque m scin piternum. I . Ego ero ei ita patrem,&ipse erit mihi in filium: qui simque aliquid gesserit, arguam eum in virga virorum, de in plagis filiorum hominum. is. Misericordiam autem meam non auferam ab eo, licui abstuli a Saul, quem amovi a facie
mea. 16. Et fidelis erit domus tua, dc regnum tuam usque in aeternuna ante faciem tuam, de thronus tuus crit firmus iugiter. 17. Secundum omnia verba haec,
iuxta unimersam visionem istamdic locutus est Nathan ad David: 18. Ingressus est autem rex David, de sectit coram Domino, & dixit: Quis ego sum, Domine Deus,&quae domus mea,quia adduxisti me hucusque t 19. Sed&hoc parum visum es ta conspectu tuo Dominc Deus, nisi loquereris etiam de domo serui tui in longinquum ista est enim lex Adam,Domine Deus. ao. Quid ergo addere
poterit adhuc Dari id, ut loquatur adte'tu enim scis seruum tuum Domine Deus. 21. Propter verbum tuum,&secundum cor tuum fecisti omnia magnalia haec. ita ut notum faceres seruo tuo. 22. Idcirco magnific. atus es Domine Dcus, quia non est similis tui, neque est Deus extra te, in iomnibus quae audiuimus auribus nostris. 23. Quae est autem, ut populus Iuus Israel,gcus in terra, propter quam
iuit Deus, ut redimeret eam sibi in populum, Az poneret sibi nomen, faceretque cis magnalia, & horribilia super terram, a facie populi tui, quem redemisti tibi
ex AEgypto, gentem,& deum eius. 24. Firmasti enim tibi populum tuum Israel in populum sempiternum:&tu Domine Deus factus es eis in Deum. 21. Nunc ergo Domine Deus, verbum quod locutus es super seruum tuum, &super domum eius,suscita in sempiternum: & fac sicut locutus es, 26. vi magnificetur nomen tuum usque in sempiternum,atque dicatur; Dominus exercituum, Deus super Israel Et domus servi tui Dauid erit stabilita coram Domino, a7. quia tu Domine exercituum Deus Israel reuelasti aurem servi tui, dicens: Domum aedificabo tibi: propterea inuenit seruus tuus cor suum ut oraret te oratione hac. 28. Nunc ergo Domine Deus, tu es Deus, & verba tua erunt vera: locutus es. cnim ad seruum tuum bona haec. 29. Incipe ergo, de benedic domui servi tui, ut sit in sempiternum coranite : quia tu Domine Deus locutus es, & benedictione tua benedicetur domus servi tui in sempiternum.
I Dem narratur & reperitur i,Pard. r7.quod proinde totum huc pertinet. ET A Re A DEi rosi TA siet a N MEDIOPEL. LixuJ Tabetiraculum enim in quo et at arca te-mbatur in pellibus arietu rubricatis & ianthinis instar papilionis. Exodias.r . q. d. Hoc iodi gnum videtur, volo ergo aedificare templum magnificum, ut in eo honorificὰ collocem as-
eam Dei. Porro David fabricam templi nont litis voluit .sed & uouit, ut patet Psal. 13 i. v.2. de seq. Iosephus asserit Dauidem id voluisse ex Dei praecepto: sed errat: nusquam enim Deus
p ecepit ei vi templum sabricaret, mo viae rem inhibuit,ut patet v.f.voluit ergo.vouitque .Dauid hanc fabricam ex mero ardentidue de- ubii Ohis Deique cultus zelo, qui eum adegerat ut ante arcam coram toto populo totis viribus
siliaret, indeque indies creuit in eo hic vetus, praesertim quia praesente arca ipse maiora Dei in se in dies experiebat ut beneficia. re imdignum iudieabat ut ipse habitaret in domo cedrina, Deus vero Deique arca degeret in tabe naculo pelliceo & papilione. Historiam hane ita narrat Eupinmus apud Eusebaib. 9. P par. Euang.sub finem. Cum - ω Do tinnim vis e Deam N υ- cum ti altariιν frauserit. et Anet lis a ponit stinusu r totum νυ Arar oviuerat Isi rosumo , iviti, tit inplum nen flaruere, quod humano sangiantiinest , multat ιι sta figit. Nomina, i sus Dianath ,ιii impe ou ut fili, adi casionι in μ it et Uerer, I ad apparatum perimerem, ML
Dixi et UE NATii A r AD REGEM: OMNE vos. 3. OPE, TiN CORDE 4 vo, vADE. FACJ N tban erat propheta Dauidi familiaris, de a comtiliis, teste S. Epiph. Isidoro & Dorotheo in Ti-tri Prophetarum: sed quia hie Deum non co suluit, hinc nec a Deo fuit illustratus, sed err
uit, errorem tamen illico admonitus a Deo correxit. Sie Prophetae subinde loquuntur ex imstinctu non Dei, sed iudicij Se spiritus propiij, imo propter usum prophetiae putant te loqui
28쪽
Commentaria in Lib. II. Regum Cap. VII. et
strui probes senium non binutes, cognoscinii A loco suo, quasi in umbraculo , ut eo undequa NUM tD TV KDi FiCABis Miui noMςM J Volitum votumque Dauidis de itabricando tetriplo quoad rem probauit laudaui uiue Deus. ut religios sua &pium sanctuu que, sed non quoad personam. Noluit enim illud a Dauidetineati sedaSalomone.Causa a signaturi. P ral. 22.8. scilicet quod Dauid continuus in bellis multum effuderat sanguinis: quare indecens erat ut David tanto hominum sanguine cruentatis manibus fabricat et Deo puti hamo, mansueti sititio, sanctis limo , c clementissimo domum siue templum. Id ipsum ergo voluit fieri a Salomone, qui pace fluens Diti ex pacificus, ideoque typus Christi, qui venit in mundum t tus mitis re benignus, ut Ecclesiam fidelium Deo ex tria eret . eamque in pace gubernaret. Miuxta illud. Factinest in pare locis minis Eucher. Roperi & Piosperde Ptoicis par. 2.c.27. Tropol. lanificatur ait ex LGregdib. Moral. c. i6. Angelo inus, quod quivi sanguis amisi, hoc ni qui adhuc carnalibus actibia incubat, tem timmo, sanctam ilicet subfui, per praeicarians
iur, quod mutavi in se est a viij, d bet . qui alictis
sortis tergere non palant malim ,-lutum tenent.
Simili modo Deus Gelaa: Duci Hungariae, vos. ιque lectus,stabilis& securus permaneat. PRAEDici a QVE Tini DoΜivvs. ODDO' Nubi FAci AT Ti Di DOMisus d milium,id est prolem cic familiam repram : illa enim vocatur domus antonomastice. Caiet. peti accipit Messiam liue Christum quasi hic Deus prouintat Dauidi Christum ex se naso iurum. Hoc verum est, at insensu non litet ali ut vult Abulaedallegorico . quem tamen Deus hie una cum lit tali videtur reuelasse de patefecisse Dauidi, ut patebit ex sequent. CvΜQVE CDMPLETi vvs RiNT Dizs et vi, VLas. 12.5 c. SUSCi TABO sεMEN TvvM hos ττεJ id est. suscitabo Salomonem ad regnum ut regnec post te: licet enim Satrimon iussu Dauidis viventis unctus iit in regem, non tamen plene regnauit Davide vitio, sed uinus est ad hoc vimii eum regnatet, eique mortuo in regno succederet. Ivs E ADt pica si T Dori ubi Noui Ni MEOJ VERs. a 3. Salomon scilicet, ut patet a. Paral. 28.6. David tamen salomoni dedit ideam periectissimam a Deo acceptam totius templi, item maximam auri argentique copiam ad tabricandum te inpluim,ut patet 3. Reg. 8. v. 16.dc seq. dc a Paral.
Allegor. Salomon id est Christus aedificauit Ecclesiam. quasi regnum de thronum Dei sem. pue inum, ill que Deus verus & proprius est pater,ut sequitur. Vnde Angelom. Eu . her. Rup. censent lice per hypobolen dici de Salomone, . proprie vero ocii regie de Christo. Huius eniim qui fuit pater S. Stephani prinu Hunx torum C thronus abs.lute est sempite tuus,cum Salomo. regis, volenti aedificate ten plum id ipsum per visionem inhibuit: Hatis enim, inquit, manio langa ieρο ut visi si ius tum Stephanus id μι iet, id iin ptimium primvi Hungatorum rex monabitur. Idem confirmauit S. Stephanus Protomartyr apparens Geth iubensque ut filio nomen suum
i a poneret, euuique ex se stephanum vocaret. Hic fuit rex sanctus, qui Hungatos ad Christum coueitit.Vnde Ponti lex Rou anus coronam ei regiam mittens Q inquit, ιις Apostolium, sirpb
nin nroes IIungaria A l . ita habet Vita S. Stephani rapud Sutium ad diem ro. Augusti. Anagog significatur Ecclesia triumphans in caelo gloriose redincanda a Christo pacisco,in
summa omnium Beatorum pace εἰ securitate, unione & concordia, aeque ac puritate, innocentia & sanctitate. NuMavinio Eus Loc vetus svM, dcc. ARE NON ADi Fic As Tis Mitii DOMUM CE.
Os iu AM λ J Deus noluit aedificari templum a Iosue, Gedeor, vel aliquo alio Iudice,quia omnes versati ut bellis multum sanguinis iuderunt, fuereque viri sanguinum. Ita Angeloinus. ET PONAM Loc ubi PopvLO MEO ISRAELJticum, scilicet stabileui dc felicem ; ut scilicet
Israelitae amplius non vagentur, non abducam tur captiui, non miseram vitam amni, uti secere
hactenus vexati a Philisthacis,alhque gentibus. Unde explicans subdit: ET PLANTABO LvMJ s. d. Instit plantae de
arbori, radicatae firmabo Isaelem in Iudaea, ut in ea firmitet de sella iret conquiescat, ac opitis lenter Ze hilariter vivat. ET naa ira at T sva rol id est in eo. scilicet Carnesim BG. Letum.
nis thronus respective tantum. erit sempiternus . nimirum respectu suae gentis dumtaxat,
quia scilicet semper durauit, quamdiu durauit Isiaelis resp dc regnum. EGO ERO Ei iN PATREM,ET P, E ERaτ Mim v εκs.14. IN Fi Livii) Quares. de quoad litera hic Deus loquatur, an de Salomone,an de Christo : Primo liqui putant quaedam ex hisce quae hie di cuntur,ad hieram competere Chiilio.quaedam Salomoni. Ita Theodori de Procop. Secundo, alij omnia ad literam attribuunt Chi isto : ille enim est solus verus Dei filius . de regnum eius aeternuin. Ita Angelo m. & Glois Tertio, Lyran. de Abul. haec ad literam accipiunt tam de Christo quam de Salomone. Quarto. Hebraei di multi ex Latinis. ad lite.
ram interpretantur de Salomone. allegor. de Christo. Haec sententia verior est, ut patet ex lib. a. Paral. c. .v. s. ubi haec omn a Salomoni exprese attribuuntur. Sa υτ, inquit. lius tuus
a satis domum meam ipsum enim cui in filiam θεν ero ei in patrιm, o Irmabo tignum rivi usque matel m. Et patet, quia Deus loquitur de eo, qui post Dauidem erat fabricaturus templum, quod aedificare volebat Dauid , sed prohibitus scit a Deo. Hic autem non alius fuit, quam S lomon. Verum . quia Salomon erat typus Chriasti, qui aedificaturus erat Ecclesiam nouam Dei, quae longe erat potior templo, idque in spiritu praeuideiat Propheta, ec sue aciem mentis o spiritus sui intendebat, hine allegorico, sed potiore, sensu haec dicuntur de Christo, unde nonnulla , quae hic dicuntur, tenuiter de inchoate dumo at competunt salomoni, plene ν δ &
29쪽
perfecte christo,ut tirati mihi insilium.EDμη aia thronum retia ei in v insim ternum. De fide ergo est, hunc locum intelligi de Christo. Nam de eo explicat illum S Paulus Hebr. i s. ubi suae eumdem explicui. unde S. August.lib. i7. de Cruit .c. 84 9. asterit, hic quaedam dici de Salomone uti erat priuata persena; qusdam verbuti erat Wpus ChristiaVi de hic quam tenere de ardenter dilexerit Deus Salomonem, ut illum prae omnibus sibi asciscat in silium, xelitque eius ei se pater,ac paterna in
cidant. sed emendent,q. d. Castigabo Salominnem si peccet terne ut pater,non semis & rigide ut iudex. Rursum, castigabo eum sicut c si istare seseo homines, scilicet humano more, poena humana. temporaria de clementi, puta morbo, fame, bello: non autem sicut castigau angelos, quos cetlesti regno priuaui, & gebeo in aeternum addixi: nec sicut castigaui Saulem, quem abieci & regno spoliaui irretnissibiliter,& in aeternum. Hine Burgens & alis colligunt, Salomonem non esse damnarum sed saluatum; verum hic proprie non agetur de illi te, sed de regno Salomonis perpetuando in potiero. , quamdiu duratura erat Hebraeorum res in te gnum unde explicans subdit:
GNvM TVVΜ vs Qv E is ατεκπvM J Furiis Hebr. lS 3 isti nod est firma. stabilis, pere nan aeterna, iuxta sensum quem dedi v. i3. Ethoe significat Graecum Allegor. de Christi persona haae dici nequeunt; fuit enim ipsa in peccabilis. sed de eius membris, puta fidelibu , quos peccantes Deus
Douis spJ nimirum sedit in tabernaculo coram area sei, non ob desidiam,vel mollitium, sed vi quietius. secretius, attentius Se intensim oraret, totumque cor situm coram Deo estu deret. Ad haec enim iuuat sessio. Ita S. August. iasse loco mox citando.&exeo Euchera dit, inquit. M propter secretumst motu arbitr, , ut propter intimum caris, ubi erat orantis MM.Sic S. Bernar du, sedendo solebat meditati tum quia corpore erat infirmo, lassis de debili, tum ut stemius, quietius,deuotios & diutius meditaretur. Co pore enim quiescente, quiescit δ: spiritus. ut li--e totus Deo attendat S: intendat. Addunt
Sanchre de alii Dauidem sedisse non in solio aut sede, sed humi in terra N puluere, idque
studio humilitatis aeque aereuerentiae Dei, vii fecit Iob cap. a. v. 8.& 33. Et Ierusalem vastata a Chaldaeis, ideoque lugens de poenitens, iuxta illud Thre n. i. i. Quamus sit Ma ciuitaι. Qu circa Iosephus ait David in faciem suam princidisse nutarum humi mole supplicantis orasse
Aliam sessionis Dauidis causam dat Vatata
dicens, m si ti bi bat orare Deum, νώ dhoe falsum est. b. de Elias qui non erati ex sedem sub iunipero oravit Deum 3. Renib . de Psal. t 3 s. t. Hebnei in Babylone captiui plangentes do orante dicunt: IIcs immoesi .mmin, dum fuistisarentur S . u. Li Moyses Exodii7. a. sedem opes at, vincebatque Amalec:sedit ei go David animo magis quam corpore, tacited tranquilla Dei in se beneficia medita o, de gratias agendo.iuxta illi d et bren. 3. 28. Misset statariis, O lausit luia seu super se. unde Ampelon . Sed re coram Domino, inquit, es beησι uti in in humiluate carducresitorio S. simplicianus,qui S. Ambroso in Episcop, tu Medi tinensi successit,proposuit hanc qu stionem S. Augustino, cur Das istam pius se dei do orauerit, cum fideles genυflexi orare soleant, uti otauit Christus in horio Matili. ME: Stephanus in martyrio Actor. . I S. Paulus in ergastulo Ephes3.14. Cui respondet S. August. I h. i. ad Simplician. quaest. . nullum gestum oranti in Lege Lisse praescriptnm, sed Iiberi insuisse quolibet mi, qui coituque conditioni &deuotioni foret accommodus: restantes. inquit, Oramus, stitit scri tum est, Publicanis autem
cinere. Plutarchus invita Numae Pompilis, qui Romulo Romae,ui regno successit past.23. scribit Numam sanxiise ,eos qui Deum adorant, in orbem se vertere oportere,deinde retb sedere. quo ritu inquit, re ratas preces, Et in bonis pi seuerantiainsere significant,vel non esse Deum interpellandum obiter, S: cuin aliis occupamur, sed cum adest tempus opportunum, quo qui . scimus, de ab aliis negotij , eurisque seriamur, Danique Philosophus: Anima inquit, seden O Amma f. sapiunt: Subfidem ibus enim sessione humoria rinis , bus, sedantur animae affectiones. quae rationem Apum. turbant. quibus sedatis clarius niens videt id, quod verum sanctumque ei L De vario ora itum situ rituque suae diis em Hieron. Met .lib. 3de Gy a nastica c 3. Deniq; rerum spirituali uin magistri hane dant oratiali regulam. In orantio in stando ille corpo is habitis ire iam est , qui
QvεῖJut ex pastore ovium saccres regem populorum, ex paupere diuitem, ex vili nobilem,
incognito celebrem de famosim. Dicam hoc illi, quos Deus ex humili imoque loeo ad sustigium dignitatis. v. g. ad Episcopatum, principa tum, Apostolarum. extollit non ipsoriam meristo. sed gratuito Dei dono. Scripsit in hane D uidissententiam homil. S. Chrysost. .elquis quis est author: stylus enim indicat fuisse Latianum, non Gretcum,ac citat S.Cyprianum, quod insisteni est apud S.Chrysost quae extat tom. I. ubi inter caetera vi et Iii ras issιμι , quod
30쪽
Commentaria in Lib. II. TVgum. Cap. VII. 19
drare , belligno, sibi res M. consis es μοι dirare.
Et paucis interiectis: Nouerat si pastorem isse μmuinio non genera nostitatum. Mi quando actin est
noli is agnouit se ex nihilo sis si liliais tu ι θ quia
. ut mihi ignat in ei ai re strua tu . Secundo,V tab.q d. Ista conditio 3 Lis regalis est hominis praeclari & excellentis, non vilis de abiecti, qualis ego sum. Vnde Valab. Hebr. ιlinatide illex vertit, si ictio Chald velo vetiit, vino, raa, id est . vidit. Tettio. alij q.d. lax adae, id hil hominis est ut sit mortalis & mori tur. Quid est erguo Domine quod me meumque regnum velis ei te aeternum p Iix Maeli ut tu indet pati per 5 abiectus: auid est ergo quod me tantis opibus de hono i ibus cumulas p evidi si hamst quia ita maliscas eum uu itto, & genu ne. q. d. Tu Domine votis meis obsecundas fiomo ea pret uenisti. Lex,entur, id est i inlinatio, homini a natura insita ista est, geret ne ei-q.dae denusti Israel ex AEgypto, ac consequenter ab Eguptia gente & Deo. id
est diis eiusdem gentis. Aut planius referas ad ,s rei φω ν gnalia o horrisilia super teoram q. l. Deus pro Hebraeis nugna horribilia patrauit miracula tum super terram AEgypti ScChanaan. ium supcrgentem or Deum, id est deos eiusdem. Deus enim multis plagis per Moysen& Iosue: filixit tum ipsam terram AEgypti&Chanaan, tum ipsam gentem , yptiorum re Chananaeorum, tum deos N id Via eorum, ea euertendo& conit ingendo. Ita Sanchea. Hic
sensus pret e telis planior videtur & magis congruere Hebraeo, Chald. de Sept. lui progentem, habent sentes in plurali quod magis septena genitie con inures hominum est mos & usus, ut C tibus Chananaeolum & Egyptiorrum , quam non putent tibi omnino satisfactum, esto op lenti lint, honorati & selices, nisi etiam de posteris, eoru a que relicitate &storia prospectum sit , quod tu Domine mihi facete dignatus es, promittens posteros meos scinper fore restes, de cominua serie perpetim mihi in regno vi cessuros. Ita Abul. Hugo Caiet. Dion.&alij. Ratio est, quod homo naturaliter amet litos filios& posteros perpetim gloriosos, ut in iis semper superstes sit, &aeternitatem quanda ni memoria, tamae & gloriae alle quatur. Fili j enim sunt quasi pars ad membra parentum , qui proindentios amant vi ieipsc s. imo magis quam seipsos. Vos. ro. χιD ERGO ADDERE POTER: T ADHuc DAvi D, UT LO PATva AD TE 3 Tu Esi Mscis sERvvMetvvM Doui NE J sco, id est,c
gnoscis, curas, amas, dirigis, exaltas, glorificas. Sic enim explicatur i. Parali i7.v. a 8. cum distiavni Hebraeorum genti congruit.
Tetito alij per I uin Hebr. ΠΤ m intellipunt orata . Moysen, qui a Deo constitutus est Deus Pharaonis aeque ac Israelis, utpote eius legislator &dux vice Dei Exodic .iὸ.& cap 7. i.vide ibi dicta q. d. Redemisti ex AEgypto gentem Hebriam,& Deum eius, id est Misssen, qui eius erat princeps, dux & ductor loco Dei. Quarto, nonnulli per Deum sue , in. Luano telligunt S.Michaelein, qui vice Dei erat dux, custos de ptie est fraelis. Hic enim dum Israesitae captiui in Egypto ex ςa liberaremur de liberi
exirent. cum eis egrediens ex .Epypto quali liberat i videbatur.
Quinto. Sept. pro 'o Fle hau id est Dram.
permetri hesin legetes Mol md est tabir - cula rim. verrut,redemisti tibim a I pro Irmes OtaDinaculae in. Hebraei enim ex Agypto exietur j Hira a dest potist Dasita, iam it glorifica- D runt cum su lactile non tantum tua , sed de se Mimum tuum o tegmarru tum p Haec enim Dei cognitio α scientia, non est specuuiiua de
arida; sed practica de foecunda, ac proinde Dei amorem , beneficentiam inuoluit. Sic Ap stolus de praedestinatis de electis ad gloi, mali: Coguniit Dominio, qui sunt eius, 2. Timoth. αI9. reprobis vero dicet Christus in die iudicit, Milio vos. Matth. 2 s. ι 2. vos. 21. PROPTER VERBvM TvvMJ q. d. Haec ma gnalia mihi praestitisti non propter merita mea, sed ut impleres promissiones tuas. quibus promisisti mini benefacere, cum per Sanausem me instituisti & unxisti regem. ITA vr No TvM FAc Rrs sεκvo et voJ ut scilicet mihi exhiberes haec magnalia promissa, C Glan Mi. Regum. AEgyptiorum, quam commodato. iussu Dei acceperant,ut spoliarent AEgyptum, Exodi I a. Sosci τAJ Hebr. id est statue, Vias. et . stabili,confirma. REvLLAsτi AvREM s Eav I TVi hoc est, vias. a . secreto re quas in aurem ei dixisti in I Nursi TMRvvs Tvus coR s. v M , scilicet paratum, gratum & alacre, o OMRET TE ORA Tios EHA cJ & orando, pro tot magnalibus sibi prς- stitis gratias ageret non condignas sid sbi possis biles. Alii inuenis cor suum id est, inuenit consilium, inquiunt, sibi deinceps usili finitium. Idem argumentum gratiarum a Sonis ob beneficiasbi praestita, prasenim ob promissa de domo de regno sto perpetuando, ac consequenter de