장음표시 사용
31쪽
Christo est se nascituro,tractat David Psal.83.
Domini in aternum ι mi aia: atque
hae gratitudine meruit haec promissa a Deo sibi conrit miri & augeri. γευ λῖ B siet coica: va DoMus sistui TVi i N i EM- siet svael ut semper ex domo ct lamilia mea in regno succedant, ac sui ut Israelem rci ent post ii mei, quamdiu durabit Iliaesis
Abul hie quael .ult. trami quaestionem, An salomon sit damnatus p & respondet ais Milue. idque maxime probat ex eo quod ipse idola a se erecta monens non destruxerit quod utique sacere debuit set de reipsa secillet lx vetemnituis let: nam idola haec trecentis setia post eum annis cles luxit Iosias rex 4. Reg. 23. Si discas .etiain Asa, losaphat de Eetechiam pios roges haec non destruxiste , iespondet, id eos sis
A cere non potuisse, ed quod idololatria inductas et Salomonem . roborata & aucta stetit per Ieroboam, qui schisma secit erectis aureis virilli, quasi idolis in Dan Ec Bethel. Salim, v ro ea destruere poterat de debebat, tuna quia erat potentillimus, tum quia nullum habebat aemulum, sed in plena mce Omnibus sibi obe dientibus regnabat. Idem censent Argelomus S Eucherius 4. Reg.r3. Beda in Allegoriis lib. Regum sub finem.ac Prosi et lib. parie 2.Pra dict. cap. . Salomon, inquit, tui in in ιι- ε, sese nicat in ιe ct cmpore , Domina ipsium descrete, , meti δε- ρ μυνιλ m. n. elici aiebium titia in basi Christum risoant, qui est μνι- Mona Micita . Verum erni ii terpretes in Salomonem mitiores sunt, melius siue de eius salute sperant. vide dicta EccK4 22.
CAPITIS. DAuid a Deo exclusis afabrica templi, eo ertit si ad bella, quibus pacem es stolia
I. UActum est autem posthaee, petcussit David philisthiim, &tamiliavit eos,
tulit David Frenum tributi de manu Philisthi: m. a. Et percussit Moab.& mensus est eos funiculo, coaequans terrae; mensus est autem duos funiculos,
unum ad occidendum, d unum ad vivificandum : factusque est Moab David seruiens sub tributo. 3. Et percussit David Adar eger filium Rohob regem Soba, quando profectus est ut dominaretur super flumen Euphraten. q. Et captis David ex parte eius mille septingentis equitibus, de viginti millibus peditum,
subneruauit omnes iugales curruum : dereliquit autem ex eis centum currus.
F. Venit quoque Syria Damasci. ut praesidium ferret AdareZer regi Soba dc percussit David de Syria viginti duo millia virorum. 6. Et posuit David praesidium in Syria Damasci: factaque est Syria David seruiens sub tributo: serua-Dii ille Dominus Daui Ain omnibus ad quaecumque prosectus est . 7. Et tulit David arma aurea, quae habebant servi AdareZer, S detulit ea in Ierusalem. 8. Et de Bete de de Beroth, ciuitatibus Adareaer, tulit rex David aes multum nimis. q. Audiui autem Thou rex Emath quod percusiisset David omne robur Adarraer, io. de misita hou Ioram filium suum ad regem David, ut salutaret Cum congratulans, & gratias ageret: eb qudd cxpugnasset Adareger, α percus sisset eum. Hostis quippe erat Thou Adarerer, & in manu eius erant vasa aurea, & vasa argentea, ac vasa aerea: ri. quae ct ipsa sanistificauit rex David Domino cum argento & auro, quae sanctificauerat de uniuersis gentibus quas subegeratiar. de Syria, & Moab. de iiiijs Ammon, & Philisthi im, & Amalec, R de manu hiis Adareter iiiij Rohob regis Soba. 13. Pecit quoque sibi Dauid nomen cum reuerteret ir capta Syria in Valle Salinarum , caesis decem &octo millibus: I . Ac posuit in Idumaea custodes , statuitque praetidium: &facta est uniuersia Idumaea seruiens David, M seruauit Dominus David in omnibus ad quaecumque profectus est. Is . Et regnauit Dauid sit per omnem Israel: faciebat quoque David iudicium 8c iustitiam omni populo sito. i6. Ioab autem filius Sarviae, erat super exercitum: porrd Iosapiaal filius Ahilud erat a commentariis: i . & Sadoc filius Achitob, de Achimelech filius Abiathar, erant sacerdotes: ct Saraias scriba: i8. Banaias autem filius Ioiadae, super Cerethi de Phelethi: filii autem David sacerdotes erant. ET
32쪽
Commentaria in Lib. II. Regum. Cap. VIII. 31
Eτ τς 1τ DAVin rae subi et Rinvτι DEMAN v Pur Lisrnii MJ Hebr.est mei homina quod Varab. Pagnin. & alij accipiunt. ut nomen proprium urbis, quae suit quasi met abaamma id est et teratum urbium vicinarum in Philisthaea. Secundo. alij accipiunt ut nuinen appellatiuuin i agnificans sir se nam cubiti sinet et enim frenum, amma est cubitus , ha est articulus amma indeque freti tributi quod pretium tributi lia uatum & definitum iit instar cubiti. amma ergo certam Pen sionem tributi sgnificat. Aquila venit, rei uti quod per illam urbem aqua per canales re riuos diauceretur in totam Philistharam, ad eam irrigandam & sce: undandam: canali enim aquam ducimus quo voluinus, ceu sieno equum. unde & Chald. vertit,instauraris, vel di di uia ct commedita ria . . Tertio, R. Eliezet in Muiras propriE accipit sit m stilicet Isaae Patriarchae: Isaac enim, inquit, seriens iuransque pactum cum Abimelech rege Palaestinorum de non inuadenda Philisthaea. Genecas. 23. tiui it cu itum reum stoisiue ιhami id est capistri asini super quo equitabat, & dedit illis ut esset in manu illorumgnum pacti iuramenti. Caeterum ciam rex D uid xellet ingredi tetram Philisti lim, non poterat propter vim pacti iuramenti Isaae. Sed chm ab illis ea pistrum hoe abstulit quia scriptii mei ,3c ridit t)avid νιηum, vel, cham,m c liti) tune accepit terram Philisthinorum. Verum nemo non videt hanc tabellam elle & c rebri Rabbinici coma entum.
Quarto & genuine frenum tribuit, vocatur urbs Geth quae erat in confinio Iudaeae & Philistham, id ecque per eam Philisthii frenabant Iudaeam: Dauid vero illam occupans per eam frenavit Philisthinia Abstulit ergo hoc se num a Philisthis, eodemque sienavit Philisthaeos imponem illi, militare praesidium, quod apsos sub iugo & tributo contineret. Id ita esse liquet ex eo,quod sie hie locus explicxtur l. Paral. i8. i. ubi dicitur: Factum est amem ricvrperi ut et David Philistbjm, o Iruini it eos, lirat Getrio Ius et oppicti subiecta; de manu Phil hjm. Ita S. Hier. in Tradit.Sanchea. erarius de alii. Geth ergo a Dauide& Hebraeis vos
cata est, mergamma,id est pretim tributi,nomine
non proprio, scd appropriaro. quia ipsa suit te num Philisthetorum cogens illos ad pendc
dum Dauidi tributum. Denique nonnulli metegamma, proprie vertunt, sientim ci bisi,de per allud accipiunt dominium S gubernationem: quia sicut nobis subiicimus id quod cubito imposito metimur iapremimus ; sic frenamus eos, quibus domin mur. Simili catachresi aureati sign: ficat regere dc imperate sicut enim auriga freno Sc flagello regit equos sic rex imperio suo gubernat populos. Sic Elias ab Elis eo vocatur aurea Vrahm p ur mi, inquit, currae Isiael, ct astiga ιiis, qReg.
ET Papcussire MoA3J scilicet Moabitas, qui Iudaeae erant ad Orientem, sicut Philistbati ad Occidentem. Syri vcl.& s. ad Septemtri nem,Idumeti v.i ad Meridiem. Per omnes ergo mundi plapas. vicinas gentes subiugando D
uid victriI arma circumtulit. Vbi Nota, Da A uidem hisce omnibus praeliis interfuisse, imbpraefuisse,ideoque teliciter ea consecisse. Multum enim ad celerem dubiorum occurrentium reselutionem, ad facilem rerum decretarum executionem, ad inilites animandos, de ad dissicultates omnes superandas facu ipsi praesentia ερ praestati a principis: nam, ut ait virgilius. rritin sotira Taim.Sane Caresus Quintus tot vici rijs suit illustris, quia ipse praeliis pei;ὰ omnibus intersuit de praefuit. Extat ne iij ad Arcadium imp. linsignis exhortatio, ut inse bellis intersit,
nium primipem signantam esse anima ut tu, celsare ινα t, imperatisinoa pare e re retra: n crum ut seruis aut impetis Dodisio, st commiliisnti instar
c d b, Lyran & Caiet. haee accipit de tu tribu de arcii , Moabitatulo, quas Dauid plane deiecit, itaque prostrauit, ut eas planu terrae rina. quaret. Tertio, alij accipiunt de *ptis qA. Dac uid agros, pagos, omniaque loca Moab quasi victor Occupauit, de ad libitum suu distribuit perinde ae agros terrae coaequatos sicile funiculo metimur de dis libuimus. Aut q. d. David omnino subiugauit Moabitas sibi, adeo virosset terram de regione M eotum tamquam suam libere seniculis dimetiri, distribuere, verrere Ninuetiere ad libitum. Ita Angelomus: inquit, quod ram ιlera dist. ticiis Dauid regiones Moabitaruim heredS quilia villit, d is sit, qὐ ipes Frquili et icipio iis ad natam s. ductahM atque isdeμικωοῖrmit. Quart5. Sc genuine q. d. David plane Moabi lassubegit humil:aui: 8c prostrauit ita ut ipsi ab isti Leo viderentur deiecti in terram, terraeque coa quati, adeo ut ipse eos in terra quasi stratos su-niculo dimetiri, distribuere, oecidere vel viui ita care posset ut sequitur. Ita Beda, Seratius, Sar .chea de alij. Est metalepsis Ze metaphora petita D ab agricolis, de mensoribus siue geometris. qui
terram aequam funiculo demetiuntur, vi totiugera sementi,tot pascui tot vineis, doci destinent idque ad libitum: terra enim nulli resistit, de cum ut aequa. facile se mensurari distribuique patitur. Simili enim modo Davidi, qua sit vici ri, omnes Moabitet subiecti silere, ut de eis facere posset, quod iis ret: vnde ipse eos quasi funiculis dimensus est, hoc est, eos in duas sortes di stribuit, unas,ssuit eorum quos morti addixili altera eorum, quos in vita seruauit. Hinc se
va sic AND MJ Acin vi est, id est inenturam adhibuit duorum ianiculorum, siue mensus est
33쪽
Commentaria in Lib. II Rehum. Cap. VIII.
Moabitas duobus seniculis; unus ii suiu - A haec planities inter montes si abs ordat pol
lus mortis, ut eo quasi mens, hoc est a Uavide designati & damnati. occiderentur; alter veto funiculus fuit vitae, ut eo mensi, id est a Davide deii nati, vivificarentur, id est invita seruare n. tur. Est catachreiis vel metalepsis: per duos si ιι ιμ, enim intelligit duas sortes: q. d. David secit duas sortes Moabitarum.unam occidendorum, alteram seruandolum in vita; secit, inquam, pro libito suo quasi victor, sed cum mensura iustitiae & aequitatis, quae princiDem victorem decet, ut scilicet magis noxios sibique reuitertes occideret ; miniis vel b noxios; ct sele lucidentes,invita seruaret. Ita Caiet. Tanuti us enim
significat hereditatem & sortem, quia haec olim non virgis de perticis. vii nunc fit, sed funibus mensurabatur & diuidebatur. illisque menso
Siba Hebr. 'ideni cst quod ed qLod montibus vicinis eleuetur de is tumes at, cum ipsa regio interiecta si cana pestris huirulis, de pretia S concaua, utpote alii Tuus montibus quaquauersu in vallata. Velum Soba non est tota Coelesyria ed pars eius dumtaxat. Nam Cinlesyria late sumpta multas legiones, imo omnes quae inter Libanum N Hermon montes inte iacent complectitur, ait Ptolemaeus. ergo erat trans lordalium , confinis dimidiae tribui Manaile . pei gendo ad Euphratem fluuium. Vide Adrichom . in tabula cos in raphica tri bus Manasse. Q. ubi collocat iuxta Pal- miram, ac Amana Se Hermon montes ac Tr chonitidem regionem , non longe a Damasio. Vnde de Salomon sim ad Palmiram conden-
re, cuisue heredi suam sortem N portioncm B dam pergetet, huc ducens exercitum, vi bem&
Tropol. Angelomus, David, id est Clitium, in die iudicii Matth et s. faciet duas sortes, unam salvandorum, de beandorum, alteram damnandorum.Nam ut ait Psaltes Psal.3o.i6. inmanism
Porio Hebraea hic obscura sunt. Sic enim ad verbum habent: Moisi hi lini Diiculos ad οὐ- tmdum, o plenituisitis Iuniculum ad rim iam lam. Quae verba bifariam dispungi exponi quo pos
sunt. Vno modo, ut ponatur comma mn ει -- ων, fiamclue tres sortes q.d. David Moa, rasin tres funiculos, sinie sortes partesque di stribuit, duas addixit morii, tertiam vitae. Ita Chald.Sept. Theodor. Procop. Ioseph.&G ci. Altero, ut comma ponat ut posti sunt tri, de subaudiatur is unum q. d. David molin duos uniculos,vnum ad occidendum, alter uni ad vim
regionem hanc tibi asciui . Sed cum in senio a Deo ad idola deflexit, Deus suscitauit Razon sugitiuuna seruum legis Suba qui Israelem infeliauit 3. Rcg ii. Post temo Holophernes Iudith s. populabundus per syriam Sual exercitum traduxit. Ex iobal ortu, est Igaal unus ex itissimis militibus S heroibus Dauidis, 1. Reg 23. 36.
phratem, ideoque comprehensam fuisse inter limites terrae promissae Iudaeis a Deo assignatae;
huius enim limites erant, mare Mediterraneum
ad Occidentem, & Eui litates ad Orientem, ut patet Deut. i.7.α c. ii. 24. Quare quidquid in- . ter male hoc & Euphratem interiacebat , tu diuino ad Iudaeos pertinebat. Haec ergo iusta
Hunc sensum ut aptiorem secutus C belli causa nit Dauidi inuadendi Soba , tau
eli Noster de Latini, eumque exigit ole rudinu. q. d. David paucos Mobitas morti addixit,lonec plures vero in vita seruauit. Hoc enim tibi honorificum erat ac utile, ut a vivas tributa exigeret, quae occisi Sc mortui praeitare non pintuissent. Funiculus ergo occidetidotum ivit imminutus, ct exiguus, vivificandorum vero plenus, magnus & integer, & hoe significat o plenitus : Hoc enim decebat clementem vi. ctorem & principem, qualis erat David. Porro
hac de cauti Moab a Davide plane subacta, ab
eo Pses.s9.v. o. tunc enim eum dictauit,ut pa tet ex eius titulo vocatur, Do i mea, id est man. cipium meum vilissimum, quasi ad res tantum culinarias & ollares aptum. Vnde S.Hieron. &Aquila veniant, Molesti lati inua, in qua sci-
quam ad se & Iudaeos pertinentem. Porio est. am&guum est: potest enim reserti ad Adaiezer, uti reserunt Dione Hugo: potest quoque leserti ad Dauidem , uti reseium Abul.Vatab.de Mariana. Eic Auris 1 Dauideὶ xx PARTE Fius vEas. Mi LLE SEPTiNGEN Tis Eugietisvs I Tot fuereptimarii Sc praecipui equites: nam alioqui uniuersim a Dauide captae fuere mille quadrigae,a . septem millia e qui tum, ut dicitur i. Paral. is q. ita Abul. Aut certὰ cum Serario per ιquimi mellige equitum decutias, multiplica enim septingentas decurias equitum per decem, habebis leptem mill a.
rurn em, Aut in ella lationis. ET PERcussi et D Ava D ADAR ERRonos, GEM SOBAJ additur i.Paral. 18.3. rinionis II matb id est Syriae. A Ioseph lib. 7.c. s. Vocatur, rex Sophervum quae est Syria cis Euphratem, ait stra lib. i6. Sila siue Suba& Subal est pars Syriae quae inter Libanum 3c Antilibanum ac Hermon interiacet, & Graece Gelebria, id est caua Syria dicitur ob demissam a
decliuitate montium planitiem , ait noster Christoph. a Castro in Amos cap.9. v. 17. Κειληenim est cauum, idemque Hebr. innuit Soba.
quod Pagn. interpretatur Emisim, eo quo
uos vel si stagines equorum incidero , vi prino redi nequeant,& inutiles fiant tam ad bella dum , quam ad currus trahendum, quod alij, subpet nate, vocant.Idem fecit Iosue vLNi Tnaeo 1 E Susti A DAMAscid id in Vixa. s. venerunt Syri qui Damascum inhabitabant, quorum rex erat Adad, ait Ioseph. Avolvi et Avτr1a Triciv la Iosepho voca Vzxs. q. tur Ihrmio REx EMATn Emath dicta est a conditore Amatho Genes t o. Eratque duplex,scilicet maior, quae est Antiochia, ct minor, quae
est Epiphania. Ita Ioseph. S. Hieron.in Locis, Procopac alij, r
34쪽
vlvs ERANT vAD Avκε At q. d. Icta in ieietat secum vasa aurea. 'tea, quasi munera caeci ret Dauidi; qui Dauid destinatiit templo a salomone aedificando, ut patet 3. Reg i s. I. -Pi r .as. 273 seq. Vtris. 13. Fες τ M o Yh DAVin si si uo M s , id est arcum triumphalein erexit, ait Abul. ci Auctor Tradit. apud S. Hieron. Aut . ut Serarius, sanchez&alij. a.d. David hae victoria magnus, nomen Ne ninam comparauit apud omne gente . IN VALL sAt in Axvώ.J Audi Adtichom . in tribu Iuda n. m. valla sub Him,siu filo, mbmisit Gemri,alii, Mila dicta tu qua David sim teaia cim milia I umor m , 1 Lehi luxit libisarruiem triumphal .lbitimor Ioab d ad cim mil-sia Bleuit, o Amasiu tiorem Luamcommmi praecipitauit rvectpetra lacte A. a. Paral. 23. .Reg. x Mystices. Gregor.3 Ottai q. l avid. inquit, rasiti selibrat m Iutavi e uel RHEmptor ne ibi sua dist hctis io examine, in D qvidi iti praua tituit festitiam immatirati sapisu εχ hiquit. iuχta illud R man. 2. non plis sapere quam oportet sapere, si pere a sobrietatem. Villis ergo salinarum reprae sentat immMeralata mile. Verba S.Gr gor. mure sua satiscripsere Euchetius de Ai Diomuti vetas. 4. FAcTA Es T vstvvstsA Inv v xx sestv iENsDAviri Hic impletum est oraculum dc benedi alio Ilaaei dicta lacobo 27. 29. Domin fratrum tuarum , & incursentur ani/tes iuratiuisti,t dumeti enim ex Esau titati e Iacobi prognati hic seruierunt Davidi ex Iacob descendenti. Ita Procop. 3: theodor. unde tune Davus composuit Psal sq.vbi iniet extera ait:In id ma ι extredam talisamnit ut i mnim, id est, Id . meam quasi vivior possidebo. subiiciam de calcabo. Adibant enim possessonem impolitione calcei siue eaIdeo calcando rem possellam; v de Chald. vertit supra Lisin prout ι ειδει ammeum: R. Emmanuel vertit; is Edom proiici cturo theram meam, quia,inquit, mos erat regu n cisa urbem aliquam munitam obsidebant. vi ch thecam in urbem proiicerent, quo lanificabam se ab urbe non recessuro nisi ea capta. chirotheca
receptae Et hoc est, quod dixit Cicero in Philip Sara enim ipsi cit. accipere mamias schirothe eas) mcdiruti A m tum sustini. Haecille.
Vetum Hebr. naal, calceum, non chiroth
eam significat. Tropol. Dauid , id est Christus, regnat in Idumaea, id est rubet, di carnalibus gentium cordibus, dum per gratiam ea essicit spiritualia&caelestia. Ita S. August. S. Hieron. δcalij in Psalm. 9,
et ri scilicet summi. id est pontifices. Erant ergo tum ex dispes alione vel conniventia Dei,
Regum. Cisp. VI lsimul duo II aeli, pontifices, scilicet Sa loe es
Abiathar. Clim enim Abiathar abnepos Heli. descendens cE Ithamar , metuens iram Saulisi Reg. 22.2α fugisset a d Dauidem. Saul co su i utili. ein cchi lituit Sadoc, qui des. endebat ex illearar seniore filio Aaroni Sadoc hic postea sub salomone talus obii liuit pontificatum excluso Abiathat, ed quod ipse eum Adoni
nouo rege contra Salomonem conspiratior.
sub Davide ergo ei ant duo pontifices conniuuente Deo : nam ex lege & prima institutione unus tant sim debebat esse ponti sex. Ita Abul et alij M nistrabant autem in tabernaculo, Ac munia pontificia obibant succelsiue siue aliet.
SADod ri Livs Acilietos Alius est hie schi- iob ab Ailutis filio Phinees, tibi Heli. hie eni in
ex Ithamar descendit: sadoc vero ex Eleazar. idec se Sadoc praecipuus re primarius erae ponti lex, ut Abiathar videretur eius concessu pontificatu singi. esseque quasi eius vicarius; ut colligitur exi. parat. ι 6. 39. H me& Sadochi: δt alibi Abiaibato ptieponitur,licet eoaeta te ultet minor, ut patet I. Parat . ia. 28. ubi Sadu voca in puer gregia in M. Achim , h flivi Abiathar. Ipse Abiathar erat Pontifex. ut patet r. Reg. i 1.3 s. sed Achim ob filiis patris sui vices obibat: siue ob patrix senium vel infirmitatem siue ob alias graues ei in occ pationes, eratque ei proxime in pontificaria successurus. Ita Abub Addunt Beda Theoph ε: Euthym in c.2. Marciis miliar. suisse nomen commune similiae. proprium verb nomen hu-z tu pontificis suille Athim leob. Idem ergo pomti sex ex similia vocabatur Aliathar, ex nomineptoprio tute Achiuit ιι b. ut sensus sit. q. l. Achia melech. qui etiam dieitur Abiathar. filius Achimelech , qui etiam a s milia communi ii omine Abiathar dicebatur, erat sacerdos. BANAi As Aorra satius Ioi AD C. sv. v Eatiis νεκ CεκETui Et Piit xviiiij Etan hi tortissimi, fidissimi de praetoriani milites Dauidis. unde cirratia Hebr. idem est quod,excindent ιrbes ihi, idem quodliserantem ocirca Ioseph. eos vocat σωμα φυλακες. id est, corporis regii custodes. Hic ibite a Coeita dicti sunt O dat i, qui erant fortissimi milites apud persas leue Strabone lib.is. v. de dicta Erech .as. i6.AS phon. 2. s. Fi Lii AvTEM DAvin iActa Trs R. NrJ Dierdotes, id est principes Naulae pr D maris Vide i. Paral. 18 r7.voeantur,primi ad vi senum regu,' est, primi ad latus regis, quia illud
stipabant, erantque proximi Dauidi, quasi filii ab eo educandi , instruendi. Nam primogenitus erat circiter is .annorum. Ita Salianus. iam circa sacerdotes hi a Sept. vocantur
id est Dia primi; s. Palatini, a Chaldaeo, minata.Filij enim Dauidis, eum non ex Leui,cui addictum erat sacerdotium, sed ex Iuda descenderent, non poterant ei e ncerdotes proprie dicti sacer ergo hie pet catachrelin, idem est quod princeps. Causam sue analogiam assert remus in cap.62. Isaiae v.6. quod iacet do, sit minister de familiaris Dei: rex autem est qualiquidam Deus in terra: eius ergo familiares vincantur sacerdotes. sic de Pineda Iob. a. v. 19.
ni. Rex, inquit,est quidam Deus; qui ergo regi invii
35쪽
similiares ij quidam sacerdotes eius sunt. Sittit. le est 4. s. Zalud, inquit. eius Nathan μι triti id eli Palatinus amicus rigo.Addit Glossalaacra Loss. de di .lib. i.l. 8. regem David suilla sacerdotem, quia scilicet erat propheta piu'.qui Psalmos dictauit, M ossicia canendi inter Leuiis rasilistribuit. Sic Christiani omnes sunt sacerdotes sed mystici, iuxta illud di nos iu electum, regalasacerdotium, LPearia. & illud: Diss nos Do
Apoc. s. io. Unde S. H.eron .dialogo contra Lucifer.sacerdotiam
ri inquit, sapit ma V. Quia & apud Romanos uici, qui aliquid acri euratam, vocabantur so
A cerdotes, esto non sacrificarent. Erant enim apud eos varia sacerdotum genera, nimiroto
Flamines, Diales, Mattiales. salij. Quit inaleti Pontifices. Restes s crorum, sacrificuli, Gallia
Unde Musarumsacerdos vocatur poeta ab H rat. EM. Catin. Hinc de Ouidius lib. 3. Am. Draim tum,inquit, sacerdos.Hinc qumque vates, augures, aruspices a Plutarcho de Homero Iliade α. vocantur δερ. ς.. id emace
dotes.Denique quia olim idem erat sacerdos de princeps, vii titit Iob, Abraham. Moyse . 8ce. hinc Hebr. him, idosacenis, sigilificat quoque principcm.
ciam cum eo misericordiam propter Ionatham 2. Erat autem de domo Saul, servus nomine Siba:quem cum vocasset rex ad se .dixit ei. Tune es Siba Mille respondit: ciosium seruus tuus. 3. Et ait rex: Numquid superest aliquis de domo Saul, ut faciam cum eo misericordiam Dei: Dixitque Siba regi: Superest filius Ionathae. debilis pedibus, 4. Ubi. inquit, esti Et Siba ad regem, Ecce, ait, in domo est Machir fili j Ammiel in Lodabar. s. Misit ergo rex David, & tulit eum de domo Machir fili j Ammiel de Lodabar. 6. Cum autem venisset Mi phi- seth filius Ionathae si ij Saul ad Dauid ,corruit in faciem suam, de adorauit. Dixi tque David: Miphibos et h8 Qui respondit: Adsumseruus tuus. . Et ait ei Dauid : Ne timeas, quia faciens raciam in te misericordiam propter Ionathan patrem tuum, & restituam tibi omnes agros Saul patris tui. & tu comedes panem in mensa mea semper. 8. Qui adorans eum, dixit Quis ego sum seruus tuus, quoniam respexisti super canem mortuum similem meit 9. Vocavit itaque rex Sibansi uerunt Saul.de dixit ei: Omnia quaecumque fuerunt Saul, & uniuersam domum eius, dedi filio domini tui, i o. Operare igitur ei terram tu,& filii tui,&serui tui: N inferes filio domini tui cibos ut alatur. Miphiboseth autem filius domini tui comedet semper panem super mensam meam. Erant autem Sibae quindecim si ij, & viginti serui. ii. Dixitque Siba ad regem: Sicut iussisti domine mi rex seruo tuo, sic iaciet seruus tuus: & Miphibos eth comedet seper mensam meam, quasi unus de filiis regis. ii Habebat autem Miphi seth filium paruulum nomine Micha: omnis veid cognatio domus Sibae seruiebat Miphiboseth. 13. Porrb Miphi selli habitabat in Ierusalem: quia de mensa regis iugiter vescebatur de erat claudus utroque pede.vm. i. DROPTER IONATHAMJ Ecce quam fiduis: Bλ constam in amicitia Ionathae suit David, ut te qui non tantum vivo, sed & mortuo ben faciat,ditando eius filium. Nam ut ait Theod ret. Pi m Mura tin grati erat moram n Pam viserebarx ι &, set inquit Ioseph mani qui nclis Min ipsistit ni, memor mu niaxim . VtM.m RE 1τvAN Tilli OMNEsAGRos SAvL rA-τRisoad quos antequam fieret rex, habebat ex paterna nereditate, vel sibi acquisierat. nam quos rex sectus comparauit, quasi bona regia ad se ei rem regem , pura Dauidem, iure communi deuoluta sunt. Vina. REsPExisTi suPER CANEN MORTvvΜsint MMaau q.d. Respexisti super carieti mortuum, qualis ego sim. Ita Vatinia se enim
assimilat, vocatque canem mortuum, ut se humiliet suamque vilitatem indicet, utpote qui auo &patre mortuis orpharus, imo paruulus, claudus anilet re egens relictus, ae ab omnibus neglectus,spernebatur quasi canis mortuus. Sic nuper adolescens derelictus S miser rogatus,
quis esset ρ respondit se esse filium consiliati j
mortui. Ch ld. vertit, νεί existi ad viri muliota pratu VosumVidetur Miphibolith hoc tempore sutile circiter viginti annorum : nam in sente Saule de Ionatha erat quinquennis;adde 3 i. circiter annos regni Dauidis, quibus exactis
Dauid ad se Miphiboleth accivit, habcbis an
36쪽
. Didi vivio Misi ii id est, dedi Mi- A t vat ab explicans per se vertit, Di selli , qui est filius I athae olina domini
vos. io. ετ iNFEMs vitio mMisi ivi J Hle alius intelli ritur dominus, scilicet pnesens& vivus puta Miphi seih,cum prior put1 Ionathas,de quo v. suam esset mimum.Sensus ergo est q.d. colli re agrorum Saulis fruges sit. Omini tu , hoc est Michae filio Mipbi ieib: hie enim iam erat dominus Sibae,ri alatur scilicet Micha cum suis iamulis. Nam Mimi seth pater Michae alebat ut in mensa Dauidis,non a Siba,ut sequi
A si v Nus DE Fiois assisJ Est hie Antii pia ; quomodo enim Siba hic dicit. Miphi selli cornesturum super mensam suam , cdmeum paulo ante mense suae assgnauit David λ . Varii varie haec conciliant,Primo Abul & A
si ut sis sum len- tuis sui scilicet alam Michim; & Mi hi selli quem hactenus alui,
mittam ad mentatu tuam; quamuis ego ipsum Mis iboseth hucusque in mensi mea aluerim tam splendide ac si ei seiuniis ex fili, regis veru in hoc dii Ionat a vulgata, quae vertit, si Mia i sithimedes panem super mensem -am. Dico ergo το o,hla capi pro im uti δ: alibi per auxesim accipitur,q. d. Siba: Sicut iussisti o mantiex, sic faciet se tuus tuus ut alat Micham filium Miphibolith, quin imos urales, Mi ib. sith ιμnit iusiure inosam meam, qa. si voles, ego pergam alere Miphibolith ipsuin iam magnificE, ,e si esset filius regis. Ita Saticheri Alleg. David extollens abiectum de clauduna Miphiboseth, repraesentat Christum, qui infirma de contemptibilia mundi eligit, ut coniundat sottia, i. Corint l, i. clim scilicet ipse, ut ait Angelomium, vim ad se. Ei misistratast murus a-na mgotia Menenda, sermone 9 actione dispem com ficiis ad dimini in mini ei tum ellit: quia quem n si diu per sesum elati vibratu, tam linia propter se
n. iis um humilitatu acii uirit. Interpretatur enim Mi.
I. V Actum est autem post haec, ut moreretur rex filiorum Ammon, εἴ reMauit Hanon filius eius pro eoe a. Dixitque David: Faciam inisericordiani cum Hanon filio Naas, sicut fecit pater eius mecum misericordia in . Milucrgo David, consolans eum per seruos suos super patris interitu. Cum autem venissent servi David in terram filiorum Ammon, 3. dixerunt principes filiorum Ammon ad Hanon dominum suum Putasqubd propter honorem patris tui miserit David ad te consolatores, It non ideo ut inuestigaret,&exploraret ciuitatem, Neuerteret eam misit David seruos suos ad te . Tulit itaque Hanon seruos David, rasitque dimidiam partem barbae corum, & praescidit vestes eorum medias usque ad nates, ct dimi ut eos. Quod cum nuntiatum esset David, misit in occursum eorum aerant enim viri confusi turpiter vald E. de mandauit eis Dauid: Manete in Iericho, donec crescat barba vestra,& tunc reuertimini. 6. videntes autem filij Ammon subdiniuriam secissent David, miserunt, do condi ixerunt mercede Syrum Rohob, Syrum Soba,viginti millia peditu, de arege Maacha in ille viros,&ab Ist duodecim millia virorum. 7. Quod cum audiit et David, misit Ioab& omnem exercitum bellatorum. 8. Egressi sunt ergo si ij Ammon, de direxerunt aciem ante ipsum introituna portet: Syrus autem Soba, bc Rohob, Sc
37쪽
G-1ntariat in Lib. II. Regum Cap. T.
Istob, ω Maacha, seorsini erant in campo. V. Videns igitur Ioab qudd prae Pratum esset aduersum se praelium, de ex aduers 3c post tergum,elegit ex omnibus electis Israel in instruxit aciem contra Syrum: Io. reliquam autem rartem p puli tradid it Abisai fiat ri suo, qui direxit aciem aduersus filios Ammon. r i. Et ait Ioab : Si praeualuerint aduersum me Syri, eris mihi in adiutorium: si autem fili j Ammon praeualuerint aduersum te, auxiliabor tibi. 12. Esto vir fortis, Ac pugnemus pro populo nostro,&ciuitate Dei nostru Dominus autem faciet quod bonum est in conspectu suo. 13. Inijt itaque Ioab, & populus qui erat cum eo. certamen contra Syros, qui statim fugerunt a facie eius. i . Filii autem Am
mon videntes quia fugissent Syri, fugerunt &ipsi a facie Abisai, & ingressi sunt
entitatem reuersusque est Ioab a fili, Ammon, evenit Ierusalem. is. Videntes itur Syri quoniam corruissent coram Israel, congregati sunt pariter. 6 Misitque Adareor' eduxit bros qui erant trans fluuium.& adduxit eorum exerciatum Sobach autem magister militiae AdareZer,erat princeps eorum. t 7. Quddcum nuntiatum esset David, contraxit omnem Israelem, citransiuit Iordanem. velintque in Helam : &direxerunt aciem Syri exaduerso David,&pugna uelut contra eum. 18. Fugerunt e Syri a facie Israel,& occidit David de Syris septii gentos currus, x quadraginta millia equitum: de Sobach principem militiae percuisiit: qui statim mortuus est. Im videntes autem uniuersi reges, qui erant in praesidio Adar er se victos esse ab Israel, expauerunt de fugerunt quinquaginta de octo millia coram Israel. Et fecerunt ροcem cum Israel di & seruierunt cis, timueruntque Syri auxilium praebere vltra filijs Ammon.
Script . non narratur, sed ex traditione eaua re.
regem in fuit cis eo mi μιον Fam, impertiens ei bona. De Navi itaq- νmit in o. Mamoti lam. vi merunt ad eum parto Em, di nrater,ctomnis domus eius. Inde renit is mas. θ misit apodeum, patrem O matrem,qomnem domum siuam.
Alias Rabbinorum praesertim R Salomonis s lutiones assert Lyranus,sed ab eis confictas, uti ostendit Abulem. Vias. 4. RASimae E DiΜIDrAM PAκTEM B/R Js. Paral. is . additur: Decaluost, ct ν , OnMμ Bdit tunitas earum. Triplex ergo fuit haec ignominia, quam Hanon contra ius gentiu n legatis
Dauidis V si eon Blandum misis irrogauit. Prima, fuit capitis de hi sio ι secunda, non totius sed dimidiae ad ludibrium raso. Mitia, vinium longarum de ad pedes smore Orientaliumὶ promistirym usque ad nates pretoso. ideoque natium denudatio. Hebraei ei tui
Licinon utebantur semoralibus, nisi iacerdites: quae omnia tunc temporis erant vald Elaeda, ignominioli Acintania, praesertim apud H braeos; quia tis iusserat Deus no rurire caput in Leui ai. v. s. idque stiebant Ammoniis, . utpote Hebraeis mini, ideoque ad maius dedς-cus apud suos, hane eis insuentiam irrNarunt, Cimo apud omnes nationes probrosum est basebam vellere. Vnde illud. Dam murina barbam n sit, id est. mortuo insultas.
Alleg. Hanon repraesentat Iudaeos qui Christo in passione genas vulserunt, Isaiae F. 6. Tropes. Hanon est diabolus qui subinde M. neficere volentibus, barbam abradit, ut est,so titudinem adimit: barba enim virilitam ερ sortitudinis est symbolum. Audi Eucherium: Isino, ita talis mini, si a Missio suo prasianter per subrepentia ritu deludi
pare cense uit .scii dum enim utentia mala in ape
in s numenta, uassa, ct sortitudinem mentis,
AvvFRsus Fli. ios AMMONJ Ostendit Ioab in hac diuisione exercitus mugi in belli permi iam. Duces enim belli cum vident se cingi a fronte catergo, diuidunt copias, unamque partem hostibus a fronte, aliam vero ijs, quia tergo imminent, opponunt. Nec enim ijdeni
militei a fronte, te a tergo pugnare possunt: si
enim tardant hostes a fronte, caedem ab limstibus , qui tergo initam. Rursum quod sit gerit sertissimos milites, quibus inuasu, illiis coque strauit Syros: illis enuo prostratis , fugit abera acies Ammonitarum quibus instabat Abisai frater Ioab. Idem fecit Iudas Mach haeus, uti in ta Gentiles, ut Scipio, Hannibal,
Alexander.&c. ac prae i aeteris Claudius Nero, consul Romanus,qui Hannibali oppositus, cum audiret Asdrubalem cum nouo exercitu 16. aut lium aduentare, ut secum copiis fratris Hanni
balia coniungeret, secuto dc celerrime Hanniis
38쪽
Commentaria in librum II. Raegum Cadi. .
bile inscio prosectus cum selecta suorum manu, se eum castris Liuij Saliarioris si ij Con-
is coniunxit, itaque inopi irato inuadens Asdrubalem, cum s6. Ilibiti ae victae rediens caput oecisi ante Hinnibalis fratris stationes proieci si itaque eum obstupefecit de perculit, ut de sertuna Carthaginis actu mei sediscet et , siciae in exitearia in Italiae angulum ad Brutios contraheret,uti narrat Iauius decade 3. in fine lib.7. Et occini et Davio DE SI Ris sEPTiN
numerantur,sic enim habet: Et interseris Dauidias isse in mi Facinuum θ quadraginta miri
piatum. Re liber Paralip renon,ut patet ex nomine, su et ea quae in libris Regum omissa
A sunt, illa verb qim& ibi dicta sunt obscuri is,
explicat clarius.Elgo, audd dicuntur hic occiii
o. currus, intellige milites pugnantes e curtiis se milites enim occiduntur, non currus: de
id e firmat liber Paralip. dicens: muis .it septem utilis inrruum, id est septem millia militum eugnantium e curribus. Erant igitur currus seditingenti,sed militum septem millia erant; quilia
betenim currus continebat decem milites. Potaro praeter quadraginta millia equit.' quae ha
bet liber Regum, liber P res . addit quadragio.
D millia peritum, ita ut uniuersim tam pedituta, quam equitum caesa sint 8o.millia, praeter sepistem millia pugnantium E curribus. Ita Abul. Sancheri Serarius & alii. Denique Iosephus asserit bellum hoc Ammoniticum finitum esse ineunte hiem.
sv NOPSIS CAPITI IA ur Taulo in adusterium eum Sethsabee, ν bomisissium Vria.
i. FActum est autem, vel tente anno, eo tempore quo solent reges ad bella procedere, misit David Ioab sc seruos suos cum eo.& uniuersum Israel.& vastauerunt filios Ammon, &obsederunt R abba: Dauid autem remansit in Ierusalem. Σ. Dum haec agerentur, accidit ut surgeret Dauid de strato suo post meridiem &deambularet in solario domus regiae: vidit Oe mulierem se lauantem ex aduerisso super solarium suum: erat autem mulier pulchra valde. 3. M issi ergo rex, α requisiuit quae esset mulier, Nuntiatumque est ei. quod ipsa esset Bethsabee filia Eliam.vxor Uriae Hethaei. q. Missis itaq; David nuntiis. tulit eam, quae ciun ingressa esset ad illum, dormiuit cum ea: statimque sanctificata est ab immunditia sua: s. & reuersa est in domum suam concepto foetu. Mittensque nuntiauit David.& ait: Concepi. 6. Misi autem David ad Ioab, dicens: Mitte ad me Uriam Hethaeum. Misitque Ioab Uriam ad David. 7. Et venit Urias ad David.
Quaesuitque David quam recte ageret Ioab. & populus, & quomodo administraretur bellum, 8. &dixit David ad Uriam: Vade in domum tuam.&laua pedes tuos. Et egressus est Urias de domo regis. secutusque est eum cibus regius. 9. Dormivit autem Vrias ante portam domus regiae cum aliis seruis domini sui, α non descendit ad domum suam. Io. Nuntiatumque est David a dicentibus: Non ivit Urias in domum suam. Et ait David ad Uriam: Numquid non deviav njsti 3 quare non descendisti in domum tuam 3 ir. Et ait Urias ad David: Ar
ca Dei & Israel & Iuda habitant in papilionibus. & dominus meus Ioab, ct serui
domini mei super faciem terrae manent :& ego infrediar domum meam, ut comedam & bibam & dormiam cum uxore meat per salutem tuam.& per salutem animae tuae.non laciam rem hanc. I 2. Ait ergo David ad Uriam: Mane hie etiam
hodie,' cras dimittam te. Manst Urias in Ieru lem in die illa & altera: 13. &vocavit eu David ut comedei et coram se & biberet,& inebriavit eum : qui egressus vespere. dormiuit in strato suo cum seruis domini sui. &in domum filam non descendit. i . Factum est ergo mane I scripsit D. auid epistolam ad Io b i misitque per manum Uriae, I s. scribens in epistola Ponite Uriam ex aduerso belli, ubi sortissimum est praelium: a derelinquite eum.ut percussus intereat. a C. igitur cum Ioab obsideret urbem, posuit Uriam in loco ubi sciebat viros esse fortissimos. I . Egressique viri de ciuitate. bellabant aduecum Ioab, ct ceciderunt de populo seritorum David Minortuus est etiam Urias Hethaeus. 18. Misit itaque Ioab.& nuntiauit David omnia verba praeli j: I9. praecepitque nuntio, di-eens: Cum compleueris uniuersos sermones belli ad regem. ΣΟ. seum videri Sindi nari & dixerit: Quare accessistis ad murum.ut praeliaremini3 an ignorab iis ''od multa desuper ex muro tela mittanturρ α i. Quis percussit Abimelech filium Ie aal 3 n lane mulier misit super cum fragmen molae de muro, di interfecit eum in Thebesὶ quare iuxta murum accessistisi dices: Eliam ieruus tuus Urias Coim in Eb. II. Regum. D Hethaeus
39쪽
Commentaria in librum II. Regum. Cisp. X I.
Hethaeus occubuit. Abiit creto nuntius, te venit, ct narrauit David omnia quae ei praeceperat Ioab. 23. . Et dixit nuntius ad David: Praevaluerunt aduer sum nos viri Sc egressi sunt ad nos in agrum mos autem facto impetu persecuti eos sumus usque ad portam ciuitatis. 24. Et direxerunt iacula sagittarij ad seruos tuos ex muro desuper: mortuique sunt deseruis regis, quin etiam seruus tuus Urias Hethaeus mortuus est. Et dixit David ad nuntium: Haec dices Ioab Non te si agat ista res: varius enim mentus est belli; nunc hunc st nunc illum cd sumit gladius consoria bellatores tuos aduersus urbem, ut destruas eam &exho tare eos. 16. Audiuit autem uxor Uriae, quod mortuus esset Urias vir suus, a planxit eum. 1 . Transacto autem luctu misse David,&introitu ut eam indo mum suam ct sacta est ei uxor peperitque ei sillum: ecdisplicuit verbum hoc, quod fecerat David. coram Domino.
BELLA PROCEDEREJstili et exacta hietne. in vere sequentis anni puta in Martio, quo Mars dominati solet. . c renes ad bella procedere. . Misi et DAvio Ioas,&-J Dauid vero domi reuiansit, ideoque incidit in adulterium & h micidium unde eod. q.2s. Dolithar cum es sit in ueraueret in I ssi cura, ex let diuim Utam suam ad Hybaias paravi autem asse vide hie qualum,ut negotium praestet otio negotium Dauia dena secit castum, otium adulterum. OMEDERvNT RAEBAJ Erat haec ut potens, regia, & metropolis Ammonitarum . ita dicta a magnitudine: enim,vel miti ch, Hebr. idem est quod. multa, id est magna, percnallagen quantitatis discretae pro continua:
quanquam vere erat quoque multa in numero
incolatum de civium. Eadem dicta quoque est aammm vel Amman, & olis aquarum c. I 2. v.27. eo quod Iaboc torrens eam circumfluat. Deniaque a Ptolemaeo Philadelpho secundo AEgyrti rege, qui Biblia ex Hoetaeo in Graecum per septuaginta interpretes transferri curauit, ubi pata .dicta est,rbiladelphia, quod nomen hucusq;
vix .i. Acci DrτvTSO G2RET DAvinnas λ- To suo P Osr MERIDizMJ somno & cibo P stus distentusque, ideoque in venerem procli uis: huiu enim stimuli sunt desici e regales, d sidia de somnus: in somno enim fit cibi concoctio, cuius ultima pars est semen; quod enim corpori alendo sup usuit, venitur in semen. Quapropter somnus matutinus castis pericul sus est : tunc enim peracta concoctione reluquum alimenti in semen transit, quod venereas cogitationes motusque efficit. chii ergo si . dent castitati, non stertant in multam lucem, sed mane surgant, imo auroram cum philomelis Deum laciando praeueniant: ac ituri cubiis
tum se B. Virgini de fingelo Custodi serib commendent, ut nocturnas carnis tentationes de
diaboli illusiones impedianti denique cum primum euigilant, illico mentem ad Deum, &Christum orando conuertant . ut a carnalibus cogitationibus eam auertanti has enim dc caronuino adhuc semisbpira, de daemon tentator suscitare silent.
svvMJ reser hoc ad viuir. non ad mullarem nec enim multet erat furit solatium Dauidis, sed Dauid ambulans super solanu, vidit exadue so palatii mulierem se lauantem, ut patet ex H Maeo. Minus recte ergo Abulaenset Dauidem vidisse Bethsabee lauantem se. super solarium domus Uriae mariti sui hoc enim indecorum de inco modum fuisset. Lavabat ergo se vel in domo, ut vult vatabl. vel in horto ad fonte in etiamnu ostenditur. ait Adrichom t exeSS ratius de Pineda. Unde Sept. habent. Hait n uid a Maria mulierem lauantem seu Hebrὼ recto viassit lauantem. Haee suit noua causa lapsus mutis dis, nimirum visio mulieris seminudae: Oculi enim sunt in amore duces . ac proinde impostabile est lasciviam cogitationem arcere a mente, nisi ab oeulis arceat ut lasciuus mulieris aspectus Viae Iobe. 3I. LPvix, itor cum ocissis meis. Ivim ita emqvidem tiragiis . IAudi Clementi Alex. lib. 3.PMag. e.I3. si medium: Osdru aut m ct Hei tamqvim conniventi milis in iuri, vitulo .icut novimu qiam misis marchari, cum preres ιν a. ineat pri- m purna n. ludis. Quin δ: Cyrus apud Xenophonaib.s. Paediae, lem it,tigratis vrit, piachri
: Hentri riri r iram, ab inent oculos, non m defigunt in palabritu carnis abera, δρα dea duillam Dari de qua captis: mulier tonge PMd. νηὶ, numquid tu ortior David, Salomone sapis iis p Si illa, i a sanctos insti incautasmiliaritra mu-berum, di perinissa blandimenta vicerinu; quid tisieceritant di qui cum extrotu milis sis, no sis
camoersari,sid in eadem domo manere nec metuaret nesnubii. t,dcc. . Addit s. August. nimiam prosperitatem dc abundantiam suisse Dauidi ni inae causam; idcirco, inquit, aduerse sui citarem acrias xigilandum ist. Denique Tomi ellus censet Dauidem easse eum Bethsabee anno regni sui isSalisnus vero de Pineda anno regni is aetatis verbq9.dchoe verius videtur. vii ostendam c. 12.2q. Hic enim annus est septimus climactericus, qui m gnam inducit naturae, indeque assectuum m rumque murationem, sicut nonus cliviacteri--
40쪽
Commentaria in Librum II Rem Cap. XL 39
cus est annus σ3.qui multis maenam altetium Anem, ac non paucis mortem affert.
bmi apud S. Hierom hune Eliam Lisse filium
Achitophel, ideoque Achitophel postea coniurat Iecuto Abs domo contra Dauidem, ut vitia nepti suae a Davide illatum ulciscitetur ad pro babile esse censet ex Hugone Salianus. Poterat enim Achitophel auus 6o.esse annorum, Eliam pater milisi e filia 12. Idem censent Abulens Dion &alij. Porro Liam, transpositis literis Ammies vocat ut t. Paral. 3. Ammies enim Hebradem est quod populis me Aram, vero idem quod. v meis pus M. Deniquetuis Achitopis nitunus ea triginta fit tibus D uidis, aeque ae Urias Hethaeus, ut patet a Rζg- AM 344 39. potest ut inde coaluerit arufinitas utiae cum Eliam ducta eius filia in vi rem, quM uterque esset in cohorte & domo fortium Dauidis, eiusq; pater Achitophel esset vir sapiens, celebris & consiliarius regis. Tande ibi abee quae cotrupte a Glaecis de multis Latinis nominatur Bersdue J Hebr. dicitur Bit eis, id est,filia saturitatis, vel sat est fili diuitiarum vel tautis ait Pagnin .ac talis eu sit, postquam poenitens Dauidis uxor ficta, sanctam cum eo egit vitam,i md euint prophetissa, di Salomonem filium ad omnem pietatem erudiuit,uti ostendi Pro Q. 3I.v. i.& seq.Vxost ulli et rigetuAEi J hoc est, Gethri, inquiunt nonulli, qui scilicet erat ex fortissimis re antiquissiimis militibus Dauidis, qui eum in Geth fugientem secuti fuerant, ideoque dicebantiar Gethai vel Itithai, cith Hebr. significat crucular, idque hie est appositum: nam ibi cum Davide torculati persecutionis Saulis pressus suit Urias ae simili, imb initati torculati hie pressus a Dauide. Verius Adricho in de pt. tribus Iuda, numeri 128. Eth, inquit,si nib locus est in regione Hebronis, quem labrisue urthaei populi , ab Dbvii siue Lethaea filio Chanaan orti, incoluerunt: a quibus Abraham spelunzam duplicem emit. Ex hoe etiam loco Vii vir Bethsibee, fuit oriundus, qui Ethaeus
siue Hethaeus teste Hieronymo, vocitatus est,
Hoc, ut dixi, videtur verius. Nam G:b dc G ii iis Hebr. scribit pergimes, Uith verb& Πι- tham per chet Meth autem Hebr .idem est quod,
νυον, terror, c tritis: unde Heth tu, idem est
quod pastor in inuti ius, qualis suit vitas vir sortissimus.Ita sentitant s. Hieron. nAdiichom. Salianus Scalij. Minus recte ergo Procopius Sc Theodor.censent v tiam dici id thaeum, quod oriundus esset ex nethaeis, qui erant una ex septem gentibus Chananaeorum, quos Hebraei duce Iosue expulerunt, sed Vn αd Iudaismum sit se conuersum factum e
proselytum: d: Abul ut putat vitam dici H thaeum non quM esset Hethaeus, sed qubditi
terra Hethaeonim habitasset. Serarius vero putat ut iam dici Hethaeum, qudd ipse aut ipsius pater contra Hethaeos praeclari quippiam ges ciliet, quemadmodum Archias dictus est Sa
mius apud Herodotum libr.3.cum esset alioqui Lacedaemonius. Denique Iosephus: Vitas, i quit, erat ciuis fortitui,
mni tam apud regem. qtiam contristiles oria, Hiero.
1 ranis, intellige habitatione,aut natiuitate, Grad. ma .il. BC N. uod ibi natus esset, licet oriundus ex V rh, vii
DOR vi vir c vAJ Adulterium cum ea Vsas . comisit. Mirus de profundus suit hic sancti re gis, Psaltis de Prophetae Dauidis lapsus, quid
cet nos in timore & tremore operari salute n stram. Nam S. Basil. hom. 22. de humilitate,&in
Regulis breuior.re oris 3 i. docet causam lapsus de negationis S. Petri suisse praesumptionem qua dicebat: Etsi oportuerit me meri recatu,non reri si omnis an ali uti fuerint in te, ego nu- pqitam scaea Iasi ab risic Sc causam lapsus Dauidia c. at,
in homicidium de adulterium, fuisse eamdem sin mari praesumptionem, quod scilicet semel gratia sin. di. gulari mutam dixerit illud Ps. 29. . ED. xim
mox poenam subdit: Auerti iii a tem tiram a me, o factui sium conturbariis. Idem Psal. ii8.67.ynal quam, inquit hvini larer . Giqui; proptorea Eoquium tuum ιι 'M. . Hinc S. Franciseus suis da. 'a eabat hoc documentum: tam gratia acie 'vaina, dis inmine cados iu αι thesaurum tuum, ci uia Cai vitii rosam. Ita s. nau. in eius Vita cap. de studio orationis. Quocirca S. Colubano adolet eleemis ut habetur in eius Vita c.2.ὶ pia femina hoc dedit salutis de castitatis monitum : Remit
pura conmis, decisa via, γε inseri ducis ad resuas. Nuga ut hie Rabbini in Thaliud, qui, ut D uidem excusent a peccato, di ut Vriam aequuae caeteros milites ad bellum euntes, uxori d
disse libellum repudii; quare illam iam repudia tam Et lege solutam , potuisse nubere Dauidi: versim hoc salsum esse liquet ex eo quia Dauid vitam e bello accitum, iusserit domum ad uxorem suam redire, idque se facturum neget
P tb S. Epiphan. in vita Nathan Prophetet,
de ex eo Abulens asserit, Nathan absentem in spiritu praevidisse coeupiscentiam Dauidis: qu re ut eius peccatum impediret,sestinanter perrexisse Hieroselytria: sed Beliar, vel potius Belial id est diabolum ei obiectis: remotam, nimiarum mortuum quemdam nudum, quem dum
sepelit Nathan, 'Palila adulterium commisit. Cuius rei fide, sit penes S. Epiphan. Mystice 'uou nouum 5e mirum est Patres--- plerique adulterium Dauidis interpretant ut de stisadia. Christo Ecclesiam gentium sibi desponsante.
Vnde S.Ambrosii bH an Lucam Masterium, ait,isDra, cratum in biso tauulpam iam um ch. . i. contentam per rotum. Quasi totum mysterium ρ Misi in eo fuerit . ut verbum alienam naturam adsuim hypos hasiit, cui Dauid alienam uxorem ad suum thalamum coniugatit: Deinde idem
iri una gesserit Christi Domini Lcclesiam sibi
ex Gentibus in sponsam cooptantis.Ita quoque D. August.lib.22.cqntra Faustum c. 27. Iste, im quit, Datu grauiter elarat ei peccauit: rerumta minitarim rutiluommim genti vi, adamavit Ec-cti iam super tectum si Luoum,id est mundant se a si di sensi. o domum lutiam stilitari co tem
ret, quamuis Davus alienam sibi uxorem assium uo grauit et deliquerit: tam n Christum D a Domib