장음표시 사용
401쪽
' Semei fratris eius, ex imperio Laechiae regis L Azariae pontificis domus Dei,
ad quos omnia pertinebant. 14. Core vero filius Iemna Levites&ianitor Orientalis portae praepositus crat iis quae sponte osterebantur Domino, primitiisque&consecratis in Sancta sanctorum. is. Et sub cura eius Eden, de Beniamin. lesuo dc Semeias. Amarias quoque dc Sechenias in ciuitatibus sacerdotum, ut fideliter disti ibuerent fratribus suis partes, mincribus atque maioribus: I6. exceptis maribus ab annis tribην & supra, cunctis qui ingrediebantur templum Domini. dc quidquid per singulos dies conducebat in ministerio atque obseruationibus iuxta diuisiones i uas. i . Sacerdotibus per familias, & Levitis a vigesimo anno de supra pex ordines & turmas suas. I 8. uniuersaeque multitudini, tam uxoribus. quam liberis eurum utriusque sexus, fideliter cibi de his quae sanctificata suerant, praebebantur. 19. Sed a siliorum Aaron per agros,& suburbana urbium singularum dispositi erant viri, qui partes distribuerent v- niuersb sexui masculino cie sacerdotibus se Leti itis. ΣΟ. Fecit ergo taechias uniuersa quae diximus in omni Iuda: operat utque est bonum ' rectum & verum coram Domino Deo suo, et r. in uniuersa cultura ministeri j domus Domini. iuxta legem di ceremonias, volens requirere Deum suum in toto corde suo: secitque dc prosperatus est. IN PORris c Asτsoavri DovisiJ id est iii
portis templi; in templo enim erint turinae
sacerdotum 5e Levitarum in sitos ordines. qiuasi acies militares distributi, ut ibi videre tui esse castra, acies 3c exercitus Dei,ut patet Numet 4. 3c seq. ubi Levitae dicuntur egredi Ar ingredi ad militiainteivpli. Unde Ecclesia vocatur castrrarum acies Orsnata, Cam.6.9.PARs AvTEM REGis ERATJa. d. Ezechias rex has partes, haec munia circa templi minis
sterii sibi assu npsit, ut ipse suppeditaret sumptus pro iugi sacrificio, aliisque victimis populus vero aleret sacerdotes Se Levitas seorum nim reditus ab Achaz & aliis impiis regibus erant dispelli Ic dissipat, ut vacare legi D mini, ut scilicet expediti a cura procurandi alimenta, toti vacarent suo ossicio de templi mi
DOMi No4 Hebr. Decim sanctitatum id est re- ruin sanctatum) qtra re t Deo, q d. obtulerunt omniuin suarum rerum decimas, quae ex lege iubentur Dio sancti Pari id est consecrari Sc offrti Numerias. veis 8 de sequent. insuper decimas alias legeno praeceptas, sed quas ipsi ultro Deo sancti,ariu .id est v Iant, dicarant & destinarant. vi vertit Noster. q.d. praeter decimas lege praescriptas ipsi insuper ex deuotione & liberalitate alias addiderunt,quas Deo dicaram & ubuerant. Numeri 8. I
MgNTAJid est coeperunt colligere primos acet- uo ; quae enim prima sunt, quasi sequentium sunt fundamenta Ita vatabl. Vi γκαν ARARENT HORREA J Sept. ρ - visis. it. ρhνria, id est exedra siue cubicula, in quibus quasi horreis seruarent ut primitiae, decimae, aliaeque res temploublatae. CossECRAT is iN SANcTA sANcτoRvMJvt scilicet sint sanctissma, quia eas templo de 'Deo sanct sit no dedicastis; primitiae enim non osserebantur in Sancto sanctorum, sed ante trium sacerdotum. Suruli phrasi v. s. vocavit Mimra Dicto uni, id est decimas Deo sanctificatas, hoc est consecratas Se oblatas. Ex CEPris MARinvs AB ANNIs TRinvs ET si suu iboc est praeter pueros trium annorum,
, quibus quoque sicut de aliis omnibus usque ad annum vigesimum praebebantur alimenta,qd. non tantum maioribus, qui templo deseruiebant.sed de pueris triennibus, imo anniculis dein cunis iacentibus ; quin &. seminis de puellis paruulis necessaria vitae liberaliter a Praefecti, . subministrabantur;vt sacerdotes & Levitae eos alendi cura non distraherentur, sed tota vae rent Deo Se templo. Tanta erat rerum Oblat riam abundantia, tanta populi osserentis liber litas, tanta EZechiae regis prouidentia , pietas
de deuotio. PER AGROsJ q. d. Ezechias sicut prouidit C Levitis in Ieriis alem agentibus, sic&prouidit de annona iis qui extra Ierusalem per agros de alias urbes diserii erant.
SEnnatherib inuassit Iud eam: E echio cum Data Deum inuocat inmittit μην- m. qui caedit I8o. missia Aloriorum. Euarefugit Sennacherib, ὀ a filiis occiditur. Inde intumescens Enet bias vers. 2q. morbo percutitu ed ab Isaia curatur,aesis multa praeclarὶ gesta moritur, injuccessirem relinquit filium impium Manassen. i. Post quae & huiuscemodi veritatem, venit Sennacherib rex Assyriorum, Ri ingressus Iudam obsedit ciuitates munitas. Volens eas capere. 2. Quod corn in Lib. II. Paralip. Kk cum
402쪽
391 Commentaria in Lἱb. II. Paralipomenon. Cap. XXXII.
clim vidisset Ezechias venisse scilicet Sennacherib. totum belli in retum veni
contra Ierusalem, 3. inito cum pr. 'cipibus consilio. virisque sorti simis. H obturarent papita sontium qui erant extra urbem: de hoc omnium decernente sententia. q. congregauit plurim multitudinem. &obturaverunt cunctos lontes.& riuum qui iliacuant in medio terrae dicentes: Ne veniant reges Asi)riorum Rinueniant aquarum abundantiam. 3. AEdisiuauit quoque, agens industri
omnem murum qui fuerat dissipatus. & extruaut turres desuper. & forinsecus alterum murum i instaurauitque Mello in Ciuitate David. & secit uniuersi generis armaturam ct cl) peos : 6. constituitque principes bellatorum in exercitu:&conuocauit uniuersos in platea portae ciuitatis, ac locutus est ad cor corum di- censi 7. Viriliter agite α confortamini: nolite timere nec paveatis regem Assyriorum, ' uniuersam multitudinem. quae est cum eo: multo enim plures nobiscum sunt. quam cum illo. 8. Cum illo enim est brachium carneum : nobiscum Dominus Deus noster, qui auxiliator est noster. pugnatque pro nobis. Confortatusque est populus huiulcemodi verbis Ezechiae regis Iuaa. 9. Quae postquam
gesta sunt misit Sennacherib rex Assyriorum seruos suos in Ierusalem ipse enim cum uniuerso exercitu obsidebat Lachis) ad Mechiam regem Iuda . A ad omnem populum qui erat in urbe dicens: io. Hare: dicit Sennacherib rex Asorio rum: in quo habentes fiduciam sedetis obsessi in Ierusalem 3 ii. Num Ezechias decipit vos, ut tradat morti in fame & siti .assirmans quod Dominus Deus vester liberet vos de manu regis Assyriorum i 1. Numquid non est ille Irzechias qui destruxit excelsa illius, ct altaria. & praecepit Iuda & Ierusalem. dicens: Coram
altari uno adorabitis & in ipso comburetis incensum 3 33. An ignoratis quae ego secerim,dc patres mei,cunctis terrarum populis 3 numuuid praeualuerunt dij gentium omniumque terrarum, liberare regionem suam cie manu mea i . Quis est de uniuersis diis gentium quas vastaverunt patres mei, qui potuerit eruere populum suum de manu mea, ut possit etiam Deus vester eruere vos de hac manus I s. Non vos ergo decipiat Mechias. nec vana persuasione deludat.neque credatis ei. Si enim nullus potuit deus cunctarum gentium atque regnorum liberare populum suum de manu mea, & de mami patrum meorum. consequenter nec Deus vester poterit eruere vos de manu mea. i 6. Sed & alia multa locuti sunt serui eius contra Dominum Deum.& contra EZechiam seruum eius: II.
epistolas quoque scripsi plenas blasphemiae in Dominum Deum Israel.& locutus
est aduersus eum. Sicut dij gentium caeterarum non potuerunt liberare populum suum de manu sua. sic & Deus Eaechiae eruere non poterit populum suum de manu ista. I 8. Insuper & clamore magno. lingua Iudaica contra populum qui sedebat in muris Ierusalem. personabat, ri terreret eos. & caperex civitatem. IV. Locutusque est contra Ierusalem , sicut aduersum deos populorum terrae. Opera manuum hominum. 2 o. orauerunt igitur. EZechias rex,& Isaias filius Amos prophetes. aduersum hanc blasphemiam . at vociferati sunt usque in caelum. 1 I. Et misit Dominus angelum qui percussit omnem virum robustum debellatorem. & principem exercitus regis Assyriorum : reuersusque est cum igno
minia in terram suam. Cumque ingressus esset domum dei sui. filii qui egressi
fuerant de utero eius, interfecerunt eum gladio. 11. Salisauit 'iae Dominus Ezechiam&habitatores Ierusalem de manu Sennacherib regis Assyriorum. & de manu omnium &praestitit eis quietem per circuitum. Multi etiam deserebant hostias & sacrificia Domino in Ierusalem, & munera Ezechiae regi Iuda: qui . exaltatus est post haec coram cunctis gentibus. 14. In diebus illis aegrotauit Ezechias usque ad mortem, Rorauit Dominum t exaudiuitque cum. & dedit ei signum. et s. Sed non iuxta beneficia.quae acceperat. retribuit,quia eleuatum est cor eius :&facta est contra eum ira, ct contra Iudam & Ierusalem. 26. Humiliatusque est postea. eo quod cxaltatam suisset cor eius. tam ipse. quam habitatores Ierusalem di de idcirco non venit super eos ira Domini in diebus Fetechiae.1 . Fuit autem Dechias diues,' inclytus valde.& thesauros sibi plurimos congresauit argenti. & auri, & lapidis pretios . aromatum. & armorum uniuersi generis de vasorum magni Preti, 28. Apothecas quoque frumenti. vini.& olei, Rpraesepia omnium iumentorum caulasque pecorum. 19. & vri s aedificauit sibi:habebat quippe greges ovium 8c armentorum innumerabiles. eo quod dedisset ei Dominus substantiam multam nimis. 3o. Ipse est Ezechias, qui obturauit
403쪽
Commentaria in Lib. II. Paralypomenon. Cap. XXXII.
uit superiorem sontem aquarum Gihon. S auertit eas subter ad Occidentem Urbis David: in omnibus operibus suis iecit prospere quae voluit. 3I. Attamen in legatione principum Babylonis, qui missi, fuerant ad eum. ut interroga
rent de portento. quod acciderat super terram, dereliquit eum Deus ut tentare, tur, & nota fierent omnia quae erant in corde eius. 32. Reliqua autem sermonum Ezechiae. & misericordiarum eius. scripta sunt in visione Isaiae si iij Amos prophetae. ct in Libro regum Iuda ct Israel. 33. Dormivitque Mechias cum patribus suis, dc sepelierunt eum super sepulchra siliorum David :8c celebrauit eius exequias uniuersus Rida, ct omnes nabitatores Ierus ilem: regnauitque Ma- nastes filius eius pro eo.
PosT QvAE ET nvivscLMoni v ERITATEM WNir SENNAcu ERisJq.d. post haec ab EZechia vere ver Eenarrara, Deus v lens probare, exercere& perficere pietatem, virtutem & confidentiam Ezechiae, quam habebit in Deum permisit ut veniret Sennath rib. ac Iudaeam inuaderet.
RivvM fontem Gihon, ut patet v. ΤC. QUI FLvERAT in MEoio TERκM scilicet illius quae adiacebat Ierosolyarae, q. d. Ezechias aquλ , ac praesertim sontem Gihon partim obturavit, ut eastia S ennacherib siti conficeret, partim per fodiendo rupem, in puteos ut bis auertit, ut A. sessi Iudaei haberent aquam ad potum,& caete tos usiis. Vide dicta Eccli. 8.10. Misi et Do vivus AsoLLvvἐHane hist riam Herodotus in Eurorpe deprauauit dicenssennacherib AEgyptum inuisisse, sed a face dote vulcani fugatum per inductos mures,qui arcus de arma AiIyriorum eorrodebant; nana proludaea sapponit AEgyptum, pro Ezechias etdotem pro Deo Vulcanum, pro Angelo mures. Porro Sennacherib ipse in tanta su rum clade status penE, HUtc. s. rvi est, ait,S. Hieron .in cap.34. Isaiae, Hyrit potentiam ori θω 'θι mantismatam uestata, quam pati . antecσntem erat. nara m decem aer ptis ruatur , ut
rentissim que exereitus, & diuitiarum maxi marum; quam iacturam non sensisset, mento cum suis periisset.Oportebat incredibi lem apud suos subire ignominiam, cuius o culpa, aut imperitia, tanta strages regnum P a tenui limum perculis leti oportebat deniqum longe illum acerbico morte, Se modis omnibus exercenda consumi : multis quippe, ut arparer, gladiorum ictibus confodiendus erat, de A a filiis. Ad in loco diuinitati consecrato. Ita S lianus non dubium in hac clade ab Angelo cae sum , Sc magis excruciatum fuisse Rabsacen, utpote in Deum blasphemum, & in taeehiam maledicuin:potio opimis tot cribrum Assyri tum spoliis ditati sunt Eet echias de Iudaei. Filii s Adramelech de Saraetarin iNTERPE CERvNT EvM GLADio J Causam dat RSal mon & ex eo Lyran. quia Sennacherib ad placandos Deos tamae stragis auctores, voluerit eis immolate hosce duos tilios: sed illi id subo dotati patrem praeuenerunt de necat uni. Porro Sennacherib accepta clade in Iudaea fugit rediitque in suam Niniuen, ubi saeuiit in Iudaeos, multos tu; occidit; adeo ut Tobias eos sepeliens, bonis omnibus exutus mortem suis
B giendo euaserit, a qua sueta post dies 4s. Se
nacherib a filiis occisus est quae omnia narra tui Tobiae cap. I. v. ai. dc seq. Eamdem RSal monis causam tradit S. Hier. in Tradit. Ea deique ex textu Hebraeo Tobiae cap. i. rςfers Serarius. ac Genebi .in chronol.
Aliam causam asserunt Lyran. & Abul .it lib. 3 Reg.cap ty q 3i .scilicet Sennacheribo eis im esse a duobus filiis senioribus, quoniam pater eis postpositis Alsar Addonem minorem natu successorem regni esse vellet. Cuius electionis causam refert Historia scholasti ea in amorem. quo Sennacherib matrem Assarhadis C donis prosequebaturimae fuisse putatur causa, cur pridem Roboam. Abiam filium Maacha reliquis filiis suis antetulerit, ut patet a. Pata
Uerior certiorque causa est, quam assert Theodor. in lib. Reg.dicens Q. am aduersis fecerat, rabie fuerat percilia, abn qui rei si procreati Drant, i intersectis. DE FORTεsroJ retrocessionis solis Sc vm- va s. 33.
brae in Horologio Achaz, de quo suae egi Isaiae 38.
Manasset ob id Lutriam resulens vin tiu in Babstinem traducitur. Hi setnitens regno restituitur, ν Nei cultum remurat. Succedit ei impius filii camon, M
I. V Vodecim annorum erat Manasses cum regnare coepisset. A quinquaginta' quinque annis regnauit in Ierusalem. Σ. Fecit autem malum coram Domino. iuxta abominationes gentium . quas subuertit Dominus coram si
liis Israel: I. dc conuersus instaurauit ex ja, quae demolitus fuerat Ezechias
404쪽
39 Commentaria in Lib. II Paralipomenon. Cap XXXIII.
pater ei irs:construxitque aras Baalim ac fecit lucos.& adorauit omnem militiam caesi μ coluit eam. q. aedificauit quinti altaria in domo Domini.de qua di xerat Dominus 1 In Ierusalem rit nomen meum in aeternum. Fili sicauit di tem ea cuneto exercitui caeli, in duobus atriis domus Domini. 6. Transirequesecit filios suos per ignem in Vallebenennom obseruabat somnia. sectabatur auguria. maleficis artibus inseruiebat. habebat secum magos, & incantatores: multaque mala meratus cst coram Domino et irritaret cum . 7. Sculptile quoque
de conflatile signum posuit in domo Dei. de qua locutus est Deus ad David. ae ad Salomonem silium eius. dicens: In domo hac de in Ierusalem. quam elegi de
cunctis tribubus Diaei. ponam nomen meum in sempiternum. 8. Et moueri non faciam pedem Israel de terra. quam tradidi patribus eorum: ita dumtaxat si custodierint facere quae praecepi eis. cunctamque legem N ceremonias, atque iudicia per manum Modisi. 9. Igitur Manastes seduxit Iudam. Sc habitatores Ierusalem, ut sacerent malum super omnes gentes. quas subuerterat Dominus a facie filiorum Israel. io. Locutusque est Dominus ad eum. A ad populum illius, & attendere noluerunt. I i. Idcirco superinduxit eis principes exercitus regis Assyriorum: peruntque Manassen.& vi ictum catenis atque Compedibus duxerunt in Babylonem. I 1. Qui postquam coangi istatus est. Oravit Dominum Deum suum : & egit poenitentiam valde coram Deo patrum suorum. I 3. Deprecatusque est eum. ct obsecrauit intente i R exaudiuit orationem eius. reduxitque eum Ierusalem in regnum suum. & cognouit Maia si s quod Dominus i pse esset Deus. 14. Post haec aedis imuit murum extra ciuitatem David. ad occidentem Gihon in convalle. ab introitu portae piscium per circuitum usque ad Ophel. ct exultauit illum vehementer: constituitque principes exercitus in cunctis ciuitatibus Juda munitis: i& abstulit deos alienos.& simulacrum de domo Domini. aras quoque. quas secerat in monte domus Dominrct in Jerusalem.&proiecit omnia extra urbem. I 6. Porro instaurauit altare Domini. dc
immolauit super illud victimas. & pacifica. ' laudem: pisoepitque Judae ut seruiret Domino Deo Israel. i 7. Attamen adhuc populus immolabat in excelsis
Domino Deo suo: i8. Reliqua autem gestorum Manasset 'obsecratio eius ad Deum suum: verba quoque Videntium qui loquebantur ad eum in nomine D mini Dei Israel. continentur in sermonibus regum Jsrael. I9. Oratio quintuectus & exauditio. & cuncta peccata atque contemptus.lin a etiam in quibus aedificauit excelsa ' fecit lucos & statuas.antequam ageret poenitentiam scripta sunt in sermonibus Hinai. ΣΟ. Dormivit ergo Manasses cum patribus suis.&ω- pelierunt eum in domo sur: regnauitque pro eos ius eius Amon. ΣΙ. Viginti duorum annorum erat Amon cum regnare coepisset Sc duobus annis reenauit in Ierusalem. 22. Fecitque malum in conspectu Domini, sicut fecerat Manasses pater cius.&cunctis idolis. quae Manasses suerat fabricatus. immolauit atque seruiuit. 23. Et non est reueritus faciem Domini. sicut reueritus est Manasses pater eius :&multo maiora deliquit. Ση. Cumque coniurassent aduersus eum serui sui. intersecerunt eum in domo sua. 1 3. Porro reliqua populi multitudo, caesis iis, qui Amon percusserant, constituit regem Josiam silium eius pro eo.
A D AvITOMnEM 3mari A sc LLiJρο- ASolem. Lunam, caeteraque sidera quae quasi milites Dei ordinata acie incedunt, ac pro Deo cum opus est pugnant. vibrantque in hostes tonitrua & fulmina. Ita s.Hier. Loc vos rus EsTDoMiraus AD EUMJnon
per se. sed per Isaiam , aliosque prophetas. .
Codices Graeci hie& Auctor imperfecti hom. B
id est. hostias pro pace. id est salii e tum sua, tum populi j ετ LAUDEM J Hebr. id
est hostias eucharisti ea . in Dei laudem,& pr tiarum actionem pro libertate reci pta,ait C iet.&Varabl. ORATIO Q3O UE Eius extat oratio Manassis poenitentis pia Ae proba, sed non habet authoritatem Canonicae Seripi. ideoque incalcem Bibliotum reiecta est. SCRiPTA svNT IN sERMosi 86 H A JHebraei apud S. Hier .censent esse Isaiam prophetam. Sept .m in accipiunt vi nomen ropropr um. sed appellativum. vertuntque t via
retrum, id est prophetarum. Sic Δ: Vatata
405쪽
Commentaria in Lib. II. Paralypomenon. Cap. XXXIV. 39 1
I0sias omnem idololatriamsuccidit, Dei templum cultumque in Durat, ac Diluae nouum inter Seum. populum sancit. r. annorum erat Iosias cum regnare coepisset y triginta & uno anno re gnavit in Ierusalem. Σ. Fecitque quod erat rectum in conspectu Domini. M ambulauit in viis David patris sui: hon declinauit neque ad dextram, neque ad sinistram. 3. Octauo autem anno regni sui, cum adhuc esset puer,ccepit quaerere Deum patris sui Dauid : Sc duodecimo anno postquam regninre coeperati mundavit Iudam M Ierusalem ab excelsis, & lucis, simulacrisque & siculptilibus. 4. Destruxeruntque coram eo aras Baalim : & simulacra , quae superposita fuerant. demoliti sunt dii os etiam, ' sculptilia succidit atque minuit: & super tumulos eorum. qui eis immolare consueuerant. fragmenta dispersit. q. O.sa praeterea sacerdotum combussit in altaribus idolorum. mundauitque Iudam & Ierusalem. 6. Sed & in urbibus Man.isre. & Ephraim. R Si
meon. usque Nephthali. cuncta subuertit.. 7: Cumque altaria dissipasset,&lucos ' sculptilia contriuili et in frusta. cunctaque delubra demolitus esset de viii uersi tetra Israel. reuersus est in Ierusalem. 8. Igitur anno octauodecimo regni sui. mundata iam terra, & templo Domini. misit Saphan filium Eseliae. RMaasiam principem ciuitatis. & Ioha fili uni loachaZ a commentariis. ut instaurarent domum Domini Dei sui. 9. Qui venerunt ad Helciam sacerdotem magnum : acceptamque ab eo pecuniam . quae illata suerat in domum Domini. &quam congregauerant Levitae. & ianitores de Manasse, & Ephraim. & uniuersis reliquiis Israe ab omni quoque Iuda.&Beniamin, & habitatori biis Ierusalem. I o. tradiderunt in manibus eorum qui praeerant operariis in domo Domini. ut instaurarent templum. R infirma quaeque sarcirent. ii. At illi dederunt eam artificibus. Jr caementariis, ut emerent lapides de lapicidinis . 3: ligna ad commissuras aedificii. Si ad contignationem domorum, quas destruxerant reges Iuda. i Σ. cui si deliter cuncta taciebant. Erant autem praepositi operantium. Iahath & Abdias de filiis Merari, Zacharias & Mosollam de filiis Caath,
qui urgebant opus:omnes Levitae scientes organis canere. IJ. Super eos vero,
qui ad diuerscis usus onera portabant. erant scribae, & magistri de Levitis ianitores. I . Cumque esserrent pecuniam. qtiae illata suerat in templum Domini, reperit Helcias sacerdos Librum legis Domini per manum Moysi. is. Et ait ad Saphan scribrim:Librum legis inueni in domo Domini. Et tradidit ei. i 6. At ille intulit volumen ad regem.&nuntiauit ei dicens:Omnia quae dedisti in manu sertiorum tuorum. ecce complentur. II. Argentum. quod repertum est in
domo Domini. conssauerunt: datumque est praefectis artificum .' diuersa opera fabricantium. 18. Praetereia tradidit mihi Helcias sacerdos hunc librum. Qitem eum rege praesente recitasset. I9. audis etqtie ille verba legis. Didit Vestimenta sua: ΣΟ. R praecepit Helciae.&Ahicam filio Saphan.& Abdon si- Iio Micha. Saphan quoque scribae.' Asaae seruo regis.dicens: Σ I. Ite, dc Orate Dominum pro me.& pro reliquiis Israel ' Iuda. super uniuersis sermonibus Libri istius, qui repertus est : magnus enim furor Domini stillauit super nos. eo quod non custodierint patres nostri verba Domini. ut sacerent omnia quae scripta sunt in isto volumine. 12. Abiit ergo Helcias. & hi qui simul i rege millisuerant, ad Oldam prophetidem. Uxorem Sellum silii Thecuath. si iij Hasta custodis vestium t quae habitabat in Ierusialem in secunda : R. locuti sunt ei verba.
quae stiora narrauimus. 23. At illa respondit eis: Haec dicit Dominus Deus Israel Dicite viro, qui misi vos ad me: 24. Haec dicit Dominus: Ecce ego inducam mala super locum istum. Sc super habitatores eius, clinctaque maledicta quae scripta sunt in Libro hoc. quem legerunt coram rege Iuda. Σ3. Quia dereliquerunt me. Sc sacrificauerunt diis alienis,ut me ad iracundiam prouocarent in cunctis operibus manuum sitarum . idcirco stillabit suror meum super loci mi istum. & non extinguetur. 16. Ad regem autem Iuda, qui misit vos pro D
mino deprecando: sc loquimini: Haee dicit Dominus Deus Isiael: Quoniam audisti verba voluminis, 27. atque emollitum est cor tuum, bc huipi latus es
406쪽
396 Commentaria in Lib. II. Paralipomenon. Cap. XXXV
in conspectu Dei super his qua dicta sunt contra locum hunc.& habitatores Jerusalem. reueritusque faciem meamicidisti vestimenta tua asleuisti coram inei ego quoque exaudiui te.dicit Dominus. 28. Jam enini colligam te ad patres tuos. R insereris in sepulchrum tuum in pace: nec videbunt oculi tui omne malum. quod ego inducturus sum super locum istum;&super habitatores cius. Retulerunt itaque regi cuncta quae dixerat. 29. At ille conuocatis uniuersii
maioribus natu Juda&Jerusalem. 3 o. ascendit in domum Domini. unaque omnes viri Juda & habitatores Jerusalem. Sacerdotes & Levitae. ' cunctus populus a minimo usque ad maximum. Quibus audientibus in domo Domini. legit rex omnia verba voluminis, 3 I. ct stans in tribunali suo. percussit foedus coram Domino, ut ambularet post eum, de custodiret prax epta. dc testimonia. de iustificationes eius, in toto corde suo.-in tota anima sua. faceretque quae scripta sunt in volumine illo, quod legerat. 32. Adiurauit quoque super hoc omnes qui reperti fuerant in Jer alem& Beniamin:& fecerunt habitatorcs lGrusalem iuxta pactum Domini Dei patrum suorum. 33. Abstulit ergo Johas cunctas abominationes de uniuersis regionibus filiorum Jsrael: & secit omnes, qui residui erant in Jsrael, seruire Domino Deo suo. Cunctis diebus eius non recesserunt a Domino Deo patrum suorum.
DVonaci MO ANNO,&e. ΜvNDAvIT Ivisti J id est mundare ecinit; nam munda. tionem hanc perfecit post sex annos anno reis gni siti i8. ut dicitur v.8.
Maiavs i LoRvM J scilicet ut contactud: combustione eadauerum hominum tam imis piorum altaria ipsa contaminarentur, infamarentur, & horrori forent, ne quis deinceps in iis victimas idolis immolaret. INvENI LiBRUM LEGis IN DOMO DOMiNi JGenebr. in chronoL censet finite hoc exemplar quod Moyse vel ab alio eo vivo scriptum
fuerat. & in unctuario positum ante 8 . a nos, ut propterea maiore deuotione acceptum
& maiore fructu lectum suerit. Porro non est A dubium alibi in Iudaea, &in aliis prouinciis a pud Iudaeos pios & doctos exiitisse plures linbroslegis: incredibile ergo videtur quod nonnulli aiunt, omnes libros s.Script.cum templo a Chaldaeis fuisse eombustos, ac ab Esdra ex
c EJ Dices. Iosias in praelio oceis test a Pharaone Nechao, ergo non pacifice, sed violenta morte occubuit. Resp. pacem non priuatam
Iosue, sed publicam Reip.hie intelligi. viuetue enim Iosia & moriente, Iudaea gaudebat pacen & rerum abundant ia, at post mortem eius inis uasa fuit a variis gentibus, prae Glim Babyloniis, qui illam sub Sedecia filio Iosiae funditus euerterunt. Hunc esse sensυm liquet exseque tibus, ubi sic se Scrip t. explicat.
r. FLcit autem Iosias in Ierusalem Phase Domino quod immolatum est quar-
tadecima die mensis primi: Σ R eonstituit Sacerdotes in ossiciis suis, hortatusque est eos ut ministrarent in domo Domini. 3. Levitis quoque ad quorum eruditionem omnis Jsrael sanctificabatur Domino. locutus cst: Ponite arcam in sanctuario templi quod aedificauit Salomon filius David rex Israel, nequaquam enim eam ultra portabitis: nunc autem ministrate Domino Deo ve-itro, Spopulo eius Israel. q. Et praeparate vos per domos ct cognationes vcstras, in diuisionibus singulorum . sicut praecepit David rex Jstaea &descripsit Salomon filius cius. s. Et ministrate in sanctuario per samilias turmasque Leviticas, , 6. & sanctiticati immolate Phasei fratres etiam vestros, ut possunt iuxta verba quae locutus est Dominus in manu Moysi sacere, praeparate. T. Dedit praeterea Iosias omni populo. qui ibi suerat inuentus in sollemnitate Phase, agnos ' haedos de gregibus ' reliqui pecoris triginta millid. boum quoque tria millia, haec de regis uniuersa substantia. 8. Duces quoque eius, sponte quod voverant. obtulerunt, tam populo. quam Sacerdotibus. & Levitis. Porro Helcias, de Zacharias. R Iahiel. principes domus Domini, dederunt Sacerdotibus ad iaciendum Phase pecora commixtim duo millia sexcenta, &bnues trecentos. 9. Chonenias autem, α Semeias, etiam Nathanael, sLatres enis,n
407쪽
Comnienti lim Lib. II. paralypomenon. Cap. XXIV. 39
non H.isabias. Iehiel, &Jeetabad . principes Levitarum, dederunt caeteris Levitis ad celebrandum Phase quinque millia pecorum . dc boues quingentos. 1 o. Praeparatumque est ministerium. & steterunt sacerdotes in Osiicio tuo:Le- . uitae quoque in turmis. iuxta regis imperium. D. Et immolatum est Phaser asperseruntque Sacerdotes manu sua languinem, & Levitae detraxerunt pelles holocaustorum: I1. & separauerunt ea ut darent per domos 'familias singulorum. Rosterrentur Gomino, si ut scriptum est in Libro Mosi ide bugquo lsie sederunt similiter. ia. Et assaverunt Phase super ignem ii ixta quod in lege scrinium est : pacificas vero hostias coxerunt in lebetibus, ct cacabis. Mollis. & festinato distribuerunt uniuersae plebi: I . sibi autem. & Sacerdotibus postea parauerunt: nam in oblatione holocaustorum & adipi inivsque ad noctem sacerdotes fuerunt occupatii unde Levitae sibi. 8 sacerdotibus filiis Aa ron parauerunt nouissimis. is. Porro cantores fili j Asaph stabant in ordine suo.iuxta praeceptum David. R Asaph,8c Heman,' Idithun prophetarum regis Ianitores vero per portas singulas obseruabant, ita ut nec puncto quidem discederent a ministerio: quam ob rem & statres corum Levitae parauerunt eis cibos. i 6 Omnis igitur cultura Domini rite completa est in die illa. ut sacerent Phase. ' offerrent holoca ..t.1 super altare Domini. iuxta prλcptum regis Iosiae. 17. Feceruntque sili j Israel. qui reperti fuerant ibi, Phase in tempore illo. R sollemnitatem aχymorum septem diebus. 18. Non fuit Phase simile huic in Israel a diebus Samuelis prophetae: sed nec quisquam de cunctis regibus Israel secit Phase sicut Iosias. Sacerdoti bus M Levitis & omni Iudae. se Israe1 qui repertus suerat. & habitantibus in Ierusalem. i9. Octauodecimo ann6 regnes Iosiae' hoc Phase celebratum est. 10. Postquam instaurauerat Iosias templum,ancendit Nechao rex Egypti ad pugnandum in Charcamis iuxta Euphratem i de processi in occursum eius Iosias Σ r. At ille. missis ad cum nuntiis, ait:Quid mihi & tibi est rex Iudas non aduersum te hodie venio, sed contra aliam pugno
domum,ad quam me Deus festinato ire praecepit: lesine aduersum Deum facere, qui mecum est. ne intersidiat te. 22. Noluit Iosias reuerti. sed prae 'rauit contra eum bellum. nec acquievit sermonibus Nechao ex ore Dei: verum porexit ut dimicaret in campo Mageddo. Σ3. Ibique vulneratus a sagittariis, dixit pueris suis: Educite me de praelio, quia oppido vulneratus sum. χ . mitranstulerunt eum de curru in alterum currum, qui sequebatur eum more regio, &asportauerunt eum in Ierusalem. mortuusque est. δ sepultus in mausoleo patrum suorum: & uniuersus Juda Sc Jerusalem luxerunt eum: Σ3. Jeremias maxime: cuius omnes cantores atque cantatrices,usque in praesentem die lamen
tationes super Josiam replicant. 8e quasi lex obtinuit in Jsrael : Ecce scriptum
sertur in lamentationibus. 26. R eliqua autem sermonum Josη se misericordiarum eius.quae lege praecepta sunt Domini, 27. opera quoque illius prima&no
uis lima, scripta sunt in Librq resum Juda& srael. . . . .
mi Tradunt Hebraei apud S. Hieron. ataeam ἡ Saneto sanctorum ablatam esse tempore Manassi, Ae Amon , ne simul cum eorum idolis eonsisteret in templo.Quate translatam esse in domum Sellum. qui erat avunculus Ieremiae , Je maritus oldae prophetissae cap.34. versar nune vero idolis ablatis a Iosia arcani templo locosue sto suisse restitutam. Quo facto Iosias ait Levitis: nequaquam eam ultra portabitis, id est aream amplius e templo non ex portabitis; quare deinceps vos coram arca mirustrate Domno, ae simul, I J;vt populum in lege cultuque Dei instruatis 5: diiu
CεNTos Hinc p. et Phabe significare non tantum Agnum Paschalem, sed Se boues,caeteras Oe victimas quae in paschate Deo immola
bantur VIRI. It AsrEηs RuNTQv E sACERDOTEs MANU
Nuvistrat in altari holocaustorum, ut lege A erat praescriptum. omnis enim singuis Deo . debebatur, ideoque effundebatur in altari vel iuxta altare. Altare enim repraesentabat
vocavsToavul ut deinde sacerdotes rames in friata concisas altari imponerem, de subiecto
stria sorretur Damim, Se tota cremarentur, M. paraue i, inquam,holocausta a caeteris victi
mis, ut eas darent sidest distribuerenti predam i ct familias 'aidorum; ut scilicet singuli easn osse ent Deo in victimas pacificas, μ deii de ex eisdem epulum sacrum instruerent, Becomitiua celebrarent. Patet ex dietis vers. i. Se Asa pn ετ situ N ET Ini Tnum p κoringa vi R . t s. TAR hisis J id est Cantorum Dauidis. Prophetae enim vocantur Cantores, qui Deo
laudes se canebant. Ita Hebr. apud S. Hi en
408쪽
398 commentaria in Lib. IL Parasipomenon. Cap.XXXVI.
Salier.Erant tamen aliqui ex eis veri prophetae.vti Asaph,qui instinctu Dei plures pulmos
commisit α dictauit. V1 s. xl. CONTRA ALt AN pvsso DoMνM J sericet contra regem Asbriorum, ut patet q. Reg. a 29.A l. in Φ. Reg.cap.23.q.AEI. de 42. censet, iam domum, siue aliam familiam, aliumque rogem, conita quem se pergere dicit Pharao, tuisse Adadremmon regem syrior Iosiae foederatiam ideoque Iosiam prohibuissePharaonena reansitu per Iudaeam, ut suo amici ue regno eonsuleret. Id hausit Abul ex Herodoto lib.2.sib finem, qui ait regem AEgypti ruamine Ne ιπιε filium Psammitichi e Lxisse cum Syris, dein Magdalo victoria potitum: ubi videntur
nomina esse eorrupta, ut Nocum ponatur pro
do.verum haec sententia est improbabilis; tum quia nemo huius Adadremmon regis Syriae meminit i tum quia Pharao pergebat contra Astyriis habitantes iuxta Euphratem, non contra sutos habitantes iuxta Libanum.
Alii censent Pharaonem perrexisse propracontra regem Assyriorum; verum nec hoc dici potest; nam Asarhaddon filius Sennacherib
iniit cladem patris ab Angelo acceptam in i
daea,tantum decem annis regnauit ,ae cum eis
de in eo quasi ultimo rege desiit regnum Astyriorum sub annum Ezechiae regis Iuda as. qui hunc annum 3I. de vitimum Iosae antecessit in aginta annis. Quare deficiente Authaddon 3c regno Assyriorum unde post Asarhad. don in Serim. nulli nominantur restes Assyri rum, sed Babyloniorum dumtaxat surrexit te. num Chaldaeorum per Merodach cui succes t Be Merodach, huic Na potestat; qui alio nomine dictus est Nabuchodonosor senior,qui dominabat ut Assyriis aequEac Babylonis unde nunc Assyriorum, ac si byloniorum rex v catur. Atque hic est contra quem pugnat, tPharao Nechao, eum occidit Iesiam, ac vide, tur eum superasse. unde hanc patris sui . dem vitulus eius filius Nabuchodonoset iuni
eoenomento Masnus. mi Iudaeam, Asiam, invitaque alia subegit, meque secit Mona cham, inuasit AEgyptum, confiixit cum M. chao, eo iue occidit, ac Iegyptum occupauit, uti eidem praedixerat Ieremias cap. 46. α
Ezechiel cap.29.vide ibi dicti. Ita Saban realij. Pluta hae de re dixiq.Reg. . I.
eεν iri per oraculum Ieremiae non scriptum. sed uiua voce editum, quod ipse Ieremias per nuntium Pharaoni significauit ut tradunt Hebrati apud S.Hier. unde δι S. Iustin. q. 89.adorti, Moxos, docet Iosiam ideo occisum, eo qubd monitis Ieremiae, ut Pharaoni sise non
MoRτ6sua E Eset J non in Ierusalem, ut vix vult Ioseph. sed in Mageddo occisus ; unde
eum mortuum transtulerunt in Ieiusalem, ut in sepulchro regum sepelirenti ET QUA si LExoBTir vir IN IsRAEH q.d. V1R . s Mos apud Israelitas obtinuit adeo fixus A ceitus, ut instar legis esse videretur.ut scilicet eam tores dc cantatrices, dum ob lugubrem aliqua rasum funebre vel triste carmen vel naeniam cinere volunt, usurpent canantque lamenta tionem teremiae de morte Iosiae,quam si nosse cupis: Mufri umser M in timensari bis Ieroremiae: Ieremiis enim in Threnis sub finem via detur lugere mortem Iosiae, ut censet Chalae Ioseph. Hebr.apud S. Hier. ramA l. de Hugo, quamuis,ut ibi dixi, verius sit Threnos I remiae de morte Iosiue alios fuisse ab eiusThr tus qui extant in S. Script. quate Threni d morte Iosiae iniuria temporum interciderunt.
P in I succedit filius Ioaeba . quem N ebao in abducit. Huic suco
rit fratre Dahim, bulestius Ioachin, huic truus Sincias, qui omnes cum maiore populi parte in Babulonem abducuntur a Nabuchodo or. Iuc enim Ierusalem cum templosuccendis, utJudia manserit desolata v are ad ametumIrimum Corit
r. 'ruli tergo populus terrae Ioachaz filium Iosae, di constituit regem pro pa-
λ tre suo in Ierusalem. i. Viginti trium annorum erat IoachaZ cum regnare ccepissit. ct tribus mensibus regnauit in Ierusalem. 3. Amovit autem eum rex aegypti cum venissi et in Ierusalem. & condemnauit terram centum talentis argenti, & talento auri. 4. Constituitque pro eo regem, Eli akim sta-rrem eius, super Iudam de Ierusalem: & vertit nomen eius Ioahim : ipsum verbi chaz tulit secum.&abduxit in aegyptum. 3. Viginti quinque annorum erati Lim cum regnare coepisset, & undecim annis regnauit in Ierusalem: feci e malum coram Domino Deo suo. 6. Contra hunc ascendit Nabuchodonosor rex Chaldaeorum. & vinctum catenis duxit in Babylonem. 7. Ad quam & vasa Domini transtulit, re posuit ea in templo seo. 8. Reliqua autem Verborum
Ioaxim. ct abominationum eius, quas operatus est. Se quae inuenta sunt in criCOntinentur in Libro regum Iuda&Israel. Regnauit autem Ioachin silius eius pro eo. Octo annorum erat Ioachin cum regnare coepistet, ct tribus mensibi s
409쪽
Commentaria in L L li.Paralipomenon. Cap. XXX VL 399sibus, ac decem diebus regnauit in Ierusalem fecitque malum in conspectu Do
mini. Io. Cumque anni circulus volueretur, misit Nabuchodonoser rex. qui adduxerunt eum in Babulonem. asportatis simul pretiosissimis vasis domus Do- , mini. Regem vero constituit Sedeciam patruum eius super Judam ec Jerus ilem. I i. Viginti & unius anni crat Sedecias cum regnare coepi siet.& undecim annis regnauit in Ierusalem. ia. Fecitque malum in oculis Domini Dei sui, nec erubuit faciem Ieremiae prophetae. loquentis ad se ex oreDomini. I 3. A rege quoque Nabuchodonosor recessit, qui adiurauerat eum per Deum : Sc indurauit ceruicem suam & cor, ut non reuerteretur d Dominum Deum Israel. is
Sed dc uniuersi principes sacerdotum. & populus. praeuaricati iant iniquh iuxta
uniuersas abominationes Gentium.& polluerunt domum Domini.quam sanctificauerat sibi in Ierusalem. Is . Mittebat autem Dominus Deus patrum suorum ad illos per manum nuntiorum suorum. de nocte consurgens, 'quotidie commonens: eo quod parceret populo & habitaculo suo. 1 At illi subsan nabant nuntios Dei. & parui pendebant sermones eius illudebantque prophetis. donec ascenderet suror Domini in populum eius. Resset nulla curatio. I7. Adduxit enim super eos regem Chalciaeorum.& interfecit iuuenes eorum gladio in domo sanctuari j sui: non est misertus adolescentis, A virginis, de senis. nec decrepiti quidem, sed omnes tradidit in manibus eius. I 8. Universaque vasa Gomus Domini. tam maiora. quam minora: ct thesauros templi. & regis, δίprincipum transtulit in Babylonem. Io. Incenderunt hostes domum Dei, destruxeruntque murum Ierusalem, uniuerias turres combusserunt,&. quidquid pretiosum fuerat. demoliti sunt. 2 o. Si quis euaserat gladium ductus in Babylonem seruiuit regi desiliis eius, donec imperaret rex Persarum. Σ i. ct com- pleretur sermo Domini ex ore Ieremiae. & celebraret terra sabbata sua: cunctis enim diebus desolationis egit sabbatum . Vsque dum complerentur se,tuaginta anni. 22. Anno autem primo Cyri regis Persarum. ad explendum sermonem Domini. quem locutus fuerat per os Ieremiae suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum: qui iussit praedicari in uniuerso regno suo, etiam per scripturam: dicens: Σ3. Haea dicit ius rex Persarum: Omnia regna terrae dedit mihi Dominus Deus caeli, Sc ipse praecepit mihi vet aedili earem ei domum in Ierusalem,
quae est in Iudaea: quis ex vobis est in omni populo eiust sit Dominus Deus suus
is BA sucosLvj scilicet anno tertio regni Ioahim, qui in Babylone res suas coponens.&sindus cum eo renouans, solitu rique tributum promittens. ab eo libet duivssus est in lenis a. te, ubi anno undecimo regni sui rursum rebelatins .aChaldaeis occisiis et .vt dixi Ierem.22. i'. ET QUAE IN vi NTA susT IN EOJ Lyran. Abul.q.39. in cap.as lib. .Reg.Uatabl.Maeister
histor scholastici Peterius lib. I .in Danielem, sub initium, de alii ex Hebraeis reserunt, in cadauere huius regis inuentas fuit se quasdam notas impleisa & quaedam stigmata inusta in ho-Aeximeret; quod fecit anno tertio regni, idemque eodem anno a Chaldaeis abductus est in Babylonem, unde tune Leeessit ei filius Io chin nouem vel decem annorum sed pater Ioa-kim rebus in Babylone compositis, illico re
diit,e a alios octo annos cum filio regnauit .
quibus exactis anno vndecimo regni sui rursus rebellans , interemptus est a Chaldaeis: unde tunc solus sano& pleno iure regnans successit eius filius Ioachin. qui iam octodecim erat annorum , ac tribus tantum mensibus regnauit,
quibus exactis abdictus est &ipse in Babylonein a Chaldaei qui ei substituerunt Sedeciam norem Deorum suorum, quorum ipse adhuc B patruum.Ita Abul. Salianaomiellus & abi
vivens se stigmaticum seruum profitebatur.
Qv d miserim de infelicius, quaai Regem dia.
demate coronatum eo se abiecisse, ut stigmat eum diaboli mancipium redderetur contra velo Diuus Paulus: in catera, inquit, nemo miti
qui anno secundo regni siti filium Ioachin misennem regem creauit,& regni facium ascivi, Cadeoque cum eo decem annis tegnauit. Cauta
suit, quia veteretur si quid humanitus sibi accidisset, Sedeciam excluse puero Ioaclan, i
uasurum regnum. Iam tum enim videbatue
meditan rebellionem, ut iugo Chaldaeoιuux seCvM AN ut cincvLvsvoLvEREτvMHeb. vias. i In re uolatione ora; cum scilicet anno currente finiente, vel finito nouus annus inchoaretur amense Nisan, q.d.cum annus currens tenderet
ad finem siue in fine anni abductus est Ioachinis Babylonem , quod fuit tertio mense regni siti: ecepit enim ipse regnare non in initio anni. sed tribus mentibus ante finem anni, v. g.in Nouembri vel Decembri.Nam Hebrae annuluinchoabant a Nisan, id est Martio, I ADivaAvs RAT EvM PεR DEvulvisi. va s. 13. bi fidem datam & subiectionem promittam seruaret, minans ei Dei itidi eis vindictant,s illam violaret,ideoque pro . latthania, vocauit eu, sede uam,id est iustitiamini ut huitas semper eum me rem redderet q.Reg.2 T.
410쪽
ηoo Commentaria in Lib. II. Paral omenon. Cap. XXXVI.
nitit, instat boni patrisfamilias, qui mane suos simulos in liruit, re dirigit ad opus diurnum. Eo QvOD PARcERET id est quδd parcete cuperet 6c sumate optaretu popvLoJ sed cum is monita Dei sperneret, ei non pepcrcit , &Chaldaeis vastandum tradidit.
sent obfirmati. Vias. at. ET CELEBRARET TERRA s Asa ATA sv Alidest feriaretur Ec quiesceret ab aratione, qua sui catur, occatur, seritur, metitur dec. quibus terra agitari,& quasi vexari solet.
v Gir fABAATu Mi id est inculta quieuit. agens quasi labbati otium. Notant Hebraei, Iudaeos Buiolasse festum sabbati,illudque profanasse operibus seruilibus de illicitis, ideoque Deum in poenam eos e Iudaea abduxisse , ut ipsa ageret sabbatuin tibi a Iudaeis negatum per TC annos.
'uitatis si NTA ANNI J Curiae te captiuitatis Iudae ruiti in Babylone anni 7O. non 8o non M. non centum p Causam dat Theodor. Leuit 26.34.
ad illa: placebunt terra sabbata sua
non reqω-rit in Iabbatis νι- stris, quando it stabatis in ea. sic enim in Septa sinta nos seruierunt in Bahlane : Atqui arsina Solis usque ad capi utarem numerantur anni Mo.
quarum septimam partem faciunt septuaginta. IM
A cen, de quasi sabbatum agens a sceleribus 49
annorum in ea a Iudaeis commissis expiaretur. ct praesertim ab idesolatria, quae in ea diu, per τα annos acr us 5e ardentius viguit. Alia eausaliteratis fuit, quod Chaldaeoniin rima. Monarchia durauit pet 7o.annou Chaldaei a
tem Iudaeorum fuere hostes Sc flagella Dei qui
eos in Babylonem abduxerum, ibique toto tempore monarchiae suae detinuenim quo fini tomanno Io. surrexit Cytus Chaldaeorum hostis Se Iudaeorum amicus, qui Chaldaeos uertit. & Monarchiam ad Persas transtulit, ideoque Iudaeos e Babylone liberauit .Rursu aihi anni desolationis respondent γ. hebdomadibus Danielis cap. 9.quibus exactis venti rus erat Christus. cuius typus fiserat Cyrus, qui eos a seruitute peccati & diaboli liberaret, ac Ierusalem caelesti restitueret. Prima δ: potissima causa fuit, Dei ita dece nentis voluntas, de iudiciorum eius prosund rum abyssus. Hanc causam dat Esdras lib. c. y ubi narrat se anno trigesimo desolationis I rusalem in Babylone coram Deo questum esse, quare tamdiu Iudaeos fideles suos in Babylone captiuos detineret. α inter alia se Deo dixisse v.27. Tra lyti civitatem tuam in mani lininimicorum tuorum. Numquid meis a facilint qahabitant Babilonem. opriner huc dominabitur Dis3 Et rursum : Factum ιst cum rensem huc, o rissisim impietates quaru is non est numeris , or dum-quentes multos vidit anima mea hoc o. anne. Ac
Urielem Angelum ei respondis te cap.q. dixit It que: Vari ponsera mihi ignis pandis,ac menseramias statum remi, aut νιaoca mihi di m qaa praeteriit. culta, oeno siminata, rabu terram alienam incolam C God cum Esdras fieri non possse diceret, voti , propterea quo rea cum ν liquis etiam sabbati praeceptam trans r questu.q.daetra Iudaeae iuxta legem septimo anno arari non poterat , sed
quiescebat & suum agebat sabbatum, id est milum & quieto, quam quia vos multi vestium o Iudaei et abstulistis ex avaritia, septimo anno eam arantes ut fructus metereris,lucirco Deus quietem ei debitam testituet in Io.annis captiuitatis vestrae, quibus illa colonis suis destituta quiescat. . enim sabbata ei ademistis,totidem ergo ei reddet Deus. Nam in Mo. annis qui ab
initio regni Saulis si ei demus annos viginti,ae alios viginti Samueli, qui iuncti faciunt M. de quibus Actor. 1 2 i.) usque ad ultimum
annum Sedeciae fluxerunt, pariter fluxerunt pet Angelus: Si inquit, inti tu tem te . quanta sint habitationes in corde maris, aut rena in princia
a a fi , unde scilicet aquae indesinenter scat riunt, vel venae pluuiarum in caelo. aut qui sint exitis paradisi, diseres mihi fortassi, ina' um nos
descens, neque in infernum adhuc, nequι in calamvmquam a cens. Nunc autem non interru au te nisi
de igne, o venio ct die per quem transisti, o a qui. bis siparari non potes, o non ν δ nduli mihi δε ris,
O quomodo pateris capere altis virupTropologica causa fuit,quam dat S.Hier.IO Dur tet. rem. 29. I O. quod septuagenatius numerus sit symbolum poenitentiae, quam tota hae vita gere debemus, ut ad caelestem gloriam perusniamus. Nam ut dicitur Psal. 89. Dissonora
zo. sabbata terrae : haec enim septimo quolibet D hostibium, in ipsi, N. ni. Hine& Ecclesia a S anno cium ex lege exigebat sabbatum. Septi ptuagesima commemorando lapsum Adami de
mmcnim annus in qM. annis recurrit septura n
gies: multiplica enim To. per 7.inuenies qM. Eadem causa hie insinuatur dum dicitur: tic libraret terra sabbata sua: cunctu evim dis As utionis egit sabbatum que dum comploenix 7
Rursum Hebrivi per sua scelera varia de milia contaminarunt Iudaeam, quae erat terra si
Da per q9o. annos: unde Deus totidem annos poenitentiae & captiuitatis potuisset eis iniui stere sed noluit, & poenam imminuit, utcseptem annis unum tantum poenitentiae eis assi gnaret, quo pariter terra sabbatiZaret: quare dedit eis annos Io. captiuitatis: hi enim septies m 49O. nunentur, ut ha7 annis terra quies. posterorum, inchoat tempus luctus A poenia tentiae. Denique voluit Deus per F. annos, mnes senes Iudaeorum vitiis suis assuetos, ct in iis inueteratos emori, ae nouam sebolem si crescere, quam per Esdriim, Danielemaesum,
Zorobabel.& alios in pietate & vero Dei cultu
efformatam , in terram sanctam reducere, indixi Ierem. 29 Io.
ANNO AvTEM PE a Mo CYRi J Haec ad veri vix . α bum tepetuntur lib. sequenti Esdrae initio pri- mi capiti, , ubi ea quasi suo loco explicabo. Hinc colligunt Interpretes, Esdra esse lib.P ralipomenon Auctorem. Eliu enim finis idem