장음표시 사용
381쪽
DeIem, inearii. a Deo scilicet per me consti isti estis iudices populi sui, ut eum iuste Lin
que iudicetis i quare ipse a vobis rationemi uitiae vel praestitae, vel neglectae seuera exiget, ac pro meruis praemiabit. vel puniet. Cogitenthoe sepefe ruminent principes & iudices; scilicet se Dei iudicium exercere , ac proinde coram Deo ita verse de syncere iudicent, sicut
Deus ipse iudicaret , ct sicut iudicandum este ipse eis ostendet in die iudic j. Qui hoc cogitat,
nec fauors,nec amicitia, nec dona. nec nis
uersio&euersio iustitiae , ut vel periona vulmunera accipiat, ut inuitur. Ita vatab.
i ID Ost haec congregati sunt filii Moab , ω filii Atrinion, de eum eis de Ammm
nitis,ad Iosaphat,ut pugnarent contra eum. a. Ueneruntque nuntii, Mindicauerunt Iosaphat,dicentes: Venit contra te multitudo magna, de his loca quae trans mare sunt, de Syria , dc ecce consistiant in Asasonthamar, quae est Engaddi. 3. Iosaphat autem timore perterritus, totum se contulit ad rogandum Dominum, de praedicauit ieiunium uniuerso Iuda. 4. Congregatusiue est Iudas ad deprecandum Dominum: sed. de omnes de urbibus suis venerum ado, sectandum eum. s. Cumque stetisset Iosaphat in medio coetu Iuda,&Ierus lem,in domo Domini ante atrium nouum, s. ait: Doreine Deus patrum nostrorum,tu es Deus in caelo,& dominaris cunctis regnis Gentium , in manu tua est sortitudo,& potentia,nec quisquam tibi potest resistere. 7. Nonne tu Deus noster interfecisti omnes habitatores terrae huius coram populo tuo Israel , de dedisti eam semini Abraham amici tui in sempiternum .s. Habitaueruntque in ea,& extruxerunt in illa sanctuarium nomini tuo, dicentes : 9. Si irruerint super nos niata gladius iudicij, pestilentia, di semes, stabimus coram domo hae iaconspectu tuo, in qua inuocatum est nomen tuum, dc clamabimus ad te in tribulationibus nostris &exaudies saluosque facies. io. Nunc igitur ecce filii Ammoti, N Moab, ct mons Seir , per quos non concessisti Israel ut transirent quando egrediebantur de AEgypto,sed declinauerunt ab eis, dc non interfecerunt illos : a I. e contrario agunt,& nituntur eiicere nos de possessione ,quam tradidisti nobis. IE. Deus noster, ergo non iudicabis eos Mn nobis quidem nouest tanta sortitudo, vi possimus huic multitudini resistere, quae irruit super nos. Sed cum ignoremus quid agere debeamus hoc selum habemus residui, ut oculos nostros dirigamus ad te. 13. Omnis verb Iuda stabat coram Domino. cum paruulis, de uxoribus,rie liberis suis. 34. Erat autem Iahaziel filius Zachariae filii Banaiae, filii Iehiel,filii Mathaniae. Leuites de filiis Asaph, super quem lactus est Spiritus Domini in medio turba , is. dc ait: Attendite omnis Iuda de qui habitatis Ierusalem, de tu rex Iosaphat : Haec dicit Dominus vobis: Nolite timere, nec paveatis hanc multi trudinem: non est enim vestra pugna, sed Dei. I 6. Cras descendetis contra eos: ascensuri enim sunt fier clivum nomine Sis, de inuenietis illos in summitate torrentis, qui est contra solitudinem Ieruel. I7. Non eritis vos qui dimicabitis , sed tantummodoco denter state. 8e videbitis auxilium Domini super vos, o Iuda de Ierusalem di nolite timere,nec paveatis cras egrediemini contra eos. dc Dominus erit vobiscum. 38. Iosaphat ergo, de Iuda, di omnes habitatores Ierusalem, ceciderunt proni in terram coram Domino, dc ad rauerunt eum. 19. Porro Levitae de filiis Caath, de de filiis Core, laudabant Dominum Deum Israel voce magna,in excelsum. χό. Cumque mane surrexissent, egressi si int per desertum T hecue proscistique eis, stans Iosaphat in medioeorum,dixit: Audite me viri Iuda, de omnes habitatores Ierusalem: credite in Domino Deo vestro,& securi eritis. credite prophetis eius,& cuncta euenient prospera. 21. Deditque consilium populis, de statuit cantores Domini, ut la darent eum in turmis suis, de antecedetent exercitum, ac voce consona dicerent: Confi-
382쪽
3 i Commentaria in Librum II. Tarat omenon. p. XX.
Confitemini Domino, quoniam in aeternum misericordia eius. 22. Cumque coepissent laudes canere , vertit Dominus insidias eorum in semetipsos, fili rum sciscet Ammon, te Moab,&monti Seir, qui egressi fuerant ut pugnarent contra Iudam,dc percussi sunt. 23. Namque filii Ammon, si Moab, consur rexerunt aduersum habitatores montis Seir , ut interficerent Sc delerent eos: Cumque hoc opere perpetrassent, etiam in semetipsos versi , mutuis concidere vulneribus. L . Porro Iuda cum venisset ad speculam , quae respicit solitudinem,uidit procul omnem late regionem plenam cadaueribus , nec superesse quempiam, qui necem potuisset euadere. 2s. Venit ergo Iosaphat omnis populus cum eo, ad detrahenda spolia mortuorum : inueneruntque inter cadauera variam supellectilem, vestes quoque , &vasa pretiosissima, &diri puerunt, ita ut omnia portare non possent , nec per tres dies spolia auferre prae praedae magnitudine. 26. Die autem quarto congregati sunt in Ualle benedictionis : etenim quoniam ibi benedixerant Domino , vocaverunt locum illum Vallis benedictionis usque In praesentem diem. 27. Reuersusque est om- nis vir Iuda, de habitatores Ierusalem , de Iosaphat ante eos , in Ierusalem cum . laetitia magna. eo quod dedisset eis Dominus gaudium de inimicis suis. 18. Ingressique sunt in Ierusalem cum psalteriis,&citharis, & tubis,in domum Do mini. a'. Irruit autem pavor Domini super uniuersa regna terrarum , cum audissent quod pugnasset Dominus contra inimicos Israel ao. Quieuitque reguum Iosaphat super Iudam , ct erat triginta quinque annorum cum regnare coepisset: viginti autem dc quinque annis regnauit in Ierusalem , & nomen matris eius Azuba filia Seuhi. 32. Et ambulauit in via patris sui Asa,nee declinauit ab ea,faciens quae placita erant Coram Domino. 33. verumtamen exceta
si non abstulit, re adhuc populus non direxerat cor situm ad Dominum Deum patrum suorum. 3 . Reliqua autem gestorum Iosaphat priorum & nouissimorum,scripta sunt in verbis Iehu filij Hanani, quae digessit in Libros regum Icrael. 31. Post haec iniit amicitias Iosaphat rex Iuda cum Ochozia rege Israel, cuius opera fuerunt impiissima. 36. Et particeps fuit ut facerent naues, quae irent in Tharsis: seceruntque classem in Asiongaber. 37. Prophetauit autem Eliezer filius dau de Maresa ad Iosaphat, dicens : Quia habuisti foedus cum Ochoata, percussit Dominus opera tua, contritaeque sunt naues, nec potuerunt ire in Tharsis.
vos. r. LILIr AMMON ET evMEis DS AMMONITisqΓ hoe est de Idumeis hi enim ne videremur contra Iudaeos iratres seos pugnare, vocabant se Ammonitas. Ita Auctor Tradit. apud S. H ier. hieramnanitaι ait, Mimos rast intellei. qui ob reuerratiam Durai mmimii Esau.qui erat frater Iacob patris Iudaeorum noleb iit m pristino lubita .renis mo- -ra lyra ed tram garaui
Ra, scilicet mortuum, siue lacum Asphaliudem. illoque traiecto castra metantur in En-cAnniJ puta in limitibus regni Iuda a Syria
enim separabatur,a Iudaea mari mortu ait v ta vox e ετηιVM NovvH scilicet innovatum , vel ' de mimo templo adiectum, cum enim Sal mon amplissima fecisset templi atria, ut totum Populum I a. tribuum ea rei ; deinde veto decem tribus sedissent schisina a Roboam di templo, hinc multae atrii partes, utpote vacuae suere clune. vel ad aliosvses deputatae. At vero sub Iosaphat erest e multitudine fidolium, Bd populi tam Iuda. quam eorum qui Edecem tribubus transfugerant ad Iuda , n cessum fuit earum aliquas rursum aperiri &innou ri , ut tantum populum caperent : αhoc est: Mimm n aam; id est innovatum, ocA de nouo sitas templi Se populi amommodo
etii Nota hoe Iosaphat consilium piissimum dc utilissimum, tam ergo Misi hamos ambis coluerat, in me'ssimarum, ut aiebat Philo legat. ad Caium, si illud inuoces; Dei enim proprium est in arctis succurrere, ac desberata restituere: ibi enim maxime suam clementiam di potentiam ostendit. Hoc ergo opus uti diuinitati est congruum a sic dc Deo pro.
Ris suis J Ecce hic patet antiquitas Litaniae siue orationis publicae dc communis, qua in publiea calamitate publici omnes cuiusuis se xiis Se aetatis conueniunt; ut unanimi voce , 5: quasi una omnium comploratione Dei miseria cordiam de opem implorent. Deoque quas vim faciant. Hac, enim , is grata est Deo, ait Tertuli. io Apol. idem fecere Ninivi in Ionae 3. sac Macbabaei a. Machab.3. versi8. Ne seq.ae Iudaei tempore ludith capite v. 9. Et hoc est, quod faciendum monet Ioel capite i6. MUMιι Mer, μ' Per te parolus ct furern ra.
383쪽
commentam in Librum II. Paralistomenon. p. XXI. 373
secit S.Greg. in peste quae Romam Ataliam populabatur. Indixit enim publicas on niu ordinum litanias easque in varias classes diis stribuit , ae omnibus Dei opem inclamantibus Deus pestem stitit. ut habet eius vita.
xiri Decessa Deo vero dicata intellio;nam e celsa idolorum abstulit ut dictum eu. Causam
celsis.chm Deus iussistetri in solo templo i rei lymae sibi sacrificaretur
siue Diariorum, quibus conscripsit gesta re- . in Israel. Hinc patet Iehu esse authorem.sautem ex parte, libri toties citati, se licet chron eorum ieiem istas, eumque diuersum esse ab hoc libro Paralipomenon, eum in eohic cit
dme.' ii. Nota ex hoc loco, Deum saepet piorum princi in conatus strusitati, eo quia impiomni regum vel militum ope utantiar.ideo enim contrivit naues pii Iosaphat quia iun essent nauibus O hoziae impii regis Israel. Si mili modo Deus per prophetam iussit Amasiae.
impios Israelitas, licet centum talentis argenti iam conductos . ab exercitu domum remitteret cap is. .6.
CAPITIS.PI Ius bascredis imp sit Ioram, quifratres suis non ius Winrita m occi
Ormiuit autem Iosaphat cum patribus suis,& sepultus est cum eis in Ciuitate David: regnauitque Ioram filius eius pro eo. a. qui hibuit fratres, filios Iosaphat, Azariam.& Iahiel,& Zachariam , de Agariam, & Michael.&Saphatiam,omnes hi, filii Iosaphat regi, luda, a. Deditque eis pater suus multa munera argenti, bc auri.& pensitationes, cum ciuitatibus muni tissimis in Iuda: regnum autem tradidit Ioram , eo quod esset primogenitus. . Surrexit ergo Ioram super regnum patris tui:cumque se confirmasset,occidit omnes traires suos gladio, de quosdam de principibus Israel. s. Triginta duorum annorum erat Ioram cum regnare coepisset Sc octo annis regnauit in Ierusalem. 6. Ambulauitque in viis regum Israel, licui egerat domus Achab: filia quippe Achab erat uxor eius, de secit malum in conspectu Domini. 7.Noluit autem Dominus disperdere Domum David, propter pactum quod inierat cum eo . di quia promiserat ut daret ei lucernam,&filiis eius omni tempore s. ladiebus illis rebellauit Edom , ne esset subditus Iudae, dc constituit siai re m. s. Cumque transisset Ioram cum principibus suis , dc cuncto equitatu qui erat secum,surrexit nocte,&percussit Edom qu se circumdederat, dc omnes duces equitatus eius. Io. Attamen rebellauit Edom, ne esset sub ditione Iuda. usque ad hanc diem: eo tempore de Lobna recessit ite esset sub manu illius. Derelique rat enim Dominum Deum patrum suorum: it. insuper de excella labricatus est in urbibus Iuda, Ac fornicari fecit habitatores Ierusalem,de praeuaricam luda, tr. Allatae sunt autem ei litterae ab Elia propheta in quibus scriptum erat Haec dicit Dominus Deus David patris tui: Quoniam non ambulasti in viis Iosaphat patris tui de in viis Asa regis Iuda, i 3. sed incessisti per iter regum Israel, de sornicari secisti Iudam, de habitatores Ierusalem, imitatus fornicationem domus Actiab, insuper de fiatres tuos, domum patris tui . meliores te,occidisti; iq. cccς Dominus percutiet te plaga magna, cum populo tuo, de filiis, Ad uxoribus tuis, uniuersaque substantia tua. Is. tu autem aegrotabis pessimo languore uteri tui, donec egrediantur vitalia tua paulatim per singulos dies. I 6. Suscitauit ergo Dominus contra loram spiritum Philisthinorum, Ac Arabum, qui confines sunt AEthiopibus, i 7. M ascenderunt in Terram Iuda, de vastaverunt eam,diripueruntque cunctam substantiam, quae inuenta est in domo regis , insuper de filios eius,ic uxores: nec remansit ei situs, nisi Ioachaae, qui minimus natu erat. i8. Et super haec omnia percussit cum Dominus alui languore insanabili. 19. Cum- Eue diei succederet dies, de temporum spatia voluerentur,duorum annorii excarneian lib.ILPHEU . Ii pletus
384쪽
pletus est circulus: dc sic longa conse m plus tabe , ita ut egereret etiam viscere sua, languore pariter & vita caruit. Mortuusque est in infiimitate pessima , de non seci t et populus secundum morem combustionis, exequias, siciri fecerat maioribus eiis s. ao. Trigintaduorum annorum fuit, cum regnare coepisset, se cto annis regnauit in Ierusalem. Ambulaui que non recte , α sepelierum eum iu. Ciuitate David: verumtamen non in sepulcnto regum.
sorte eo quod ipsi se eius nouae religioni dc id lolatriae opponerent .Quod si ita ess, ipsi reuera
giae de splendidae.vide Psal. 131.v. 17. vos. IO. AHAMε Ν κε aELLAvιT EDOM J Idumaea scilieet exeussit iugum impij Ioram regis Iuda; tuncque impleta est prophetia Iacob Genes.
27. o. praedicentis, quod Esau excuteret i gum Iacob, pura quod Idumet excuterenti gum Iudaeorum. Eo TEMPORE ET LOENA RE cessi τJ Vrbs erat prista in tribu Iuda, q. d. non tantum exteri Idumaei, sed Se subditi Lobnenses impio Ioram, licet regi sim, rebellarunt. Audi
Ad Phom .in descript .mbus Iuda n. 76. quae & ia Se Obam, urbs Levitarum sortis di munita, non longe a Lachis dissita. Habuerat priscis temporibus regem, quo intersecto Iosue etiam ipsam expugnauit. PostquM ad Monarchiam deuenisset status Iudaeorum,
propter impietatem Regis Ioram filii Iosaphit defecit ab eo Lebna , tandem obsessa fuit a Sennacherib rege Assyriorum. Nunc villa est in regione Eleutheropolitana , quae appella tur Iuna, de qua scribit Isaias, ut authot Hi ronymus. inidam hanc ponunt in tribu
Dan. ALLATAE AVTausum Et LITTERα Aa
Evi A FROPHETA J Quaeres, quaenam, quales, quando de quomodo ab Elia scriptae ac missae sunt hae litterae Nota, Eliam iam pridem E terra raptum suisse eurru igneo in caelum. Nam tempore Iosaphat, qui titit pater huius Ioram, florebat & prophetabat Eliseus , qui Eliae iam Ea- bis rapto successit, ut patet q. Reg 3. V. II. Quod μ' υε enim Caiet. censet alium hunc esse Eliam, α, diuersum a Thesbite, non habet speciem verita militudinis, de noue sine sundamento dicitur.
Tale quoque est quod ait vata b.per Eliam hielmelligi Eliseum, eoquM ipsi spiritus Eliae imsedisset. Alij, ut Emmanuel Sa. opinantur Elia ante raptum has litteras scripsisse,de dedisse rilis eo vel alicui simili, ut eas post raptum suum traderet regi Ioram, Verum alij passim censent , Eliam ex paradiso, vel loco in quo ipse post raptum degit cum Enoch, has litteras misisse si ue per Angelum serma humana indutum, siue pet Eliseum aliumve prophetam, vel vitu fide. A lem, ad regem Ioram. Itaque sicut in Transmputatione Christi apparuit Petro, Iacobo de
Ioanni Elias eum Moyse, sic di idem apparuit. hic alicui viro, eique lutera, a se scriptas ad I iram perserendas dedit. Ita Hebraei in Sederolam c. i7. ran. Serat. Sanchez, Bellat necti Salian qui censet has litteras datas ab Elia n no anno post raptumi raptum enim fuisse acinis. Iosaphat qui deinde adhuc sex annos regnauit, scilicet usque ad annum et s. litteras velo has Lisse datas anno tertio vel quarto Ioraim,
quo scilicet ipse solus post patrem Iosaphat viata iunctum regnabat. Scripsit autem ex para
di se,ut magis percelleret impium Ioram &c uerieret, viriue ostenderet quantam ipse & SMcti, etiam post hanc vitam, hominum fides tum praesertim, habeant curam. Idemeensent Gonebr. lib. 3.chro l. Iosephus Acosta lib. a. d. Nouiis. Temp. c. 7. Aben. EZrade Petrus Fouerius in ecl. Malachiae, Thomas Maluendas .de Antichristo cap. 2.Porio hisce litteris Glias grauiter inerepat Ioram,quod a Deo maac religione patin sui louphat desciverit quodque stati s suos quasi parricida occiderit , ac eidem minatur triplicem plagam : scilicet pii m publicam bonorum tam ipsius regis quaa regni populique expilationem , aequEacvx
rum & filioriim eius rapinam, quam mox intu
letum Phil sthaei, Atabes & .Lihi opes, ut dici.
turv.i6.Secundo,grauem morbum & longam, duorum annonam tabem, ita ut viscera egerat,
itaque in doloribus & foetoribus insilicem antia
mam exhalet v. i3.Teriib.quod carebit hon re regiae sepulturae. Hanc tertiam poenam non
exprimit Elias, sed haec e duabus prioribus, at que ex infami eius vita & morte consecuta est,
Nm Io AcnzJ His est, qu nuerso nomi- 'M.t ne dictus est Hie enim solus superstes Ioram patri in regno succcssit, ut patet c.
burendo non cadauer regis illud enim sepeliebatur in sepulchro David re Salomonis. vel proprio ad hoc magnifice quasi mauselaeo et eis
ct sed iuxta cadauet , aromata & unguenta pretiosa, idque ambitione di pompa , uti tactum est Aue auo Ioram c. io .v. l . vide dicta latain. 34 v. s.
385쪽
- chalia uxor Dram omnes Alus Ochoziae occidit , unico D paruado exapto , quem lameth amit urtim neci subtraxis. Soti ergo regnat Athalia. r. Constituerunt autem liabitatores Ierusalem Ochoetiam filium eius mini- mum, regem pro eo : omnes enim miores natu, qui ante eum si ierant, inter secerant latrones Arabum, qui irruerant in castra: regnauitque Ochozias filius Ioram rems Iuda. a. Quadraginta duorum annorum erat OchoZias cum regnare coepisset,dcvno anno regnauit in Ierusalem, dc nomen matris eius Athalia filia Amri. 3. Sed&ipse ingressus est per vias domus Achab: mater enim eius impulit eum ut impie agereti q. Fecit igitur malum in conspectu Domini, sicut domus Achab: ipsi enim fuerunt ei consiliari, post mortem patris sui, ininxeritum eius. I. Ambulauitque in consiliis corum. Et perrexit cum loram filio Achab rege Israel in bellum cotra Harael regem Syriae in Ramoth Galaad: . vulneraueruntque syri Ioram. 6. Qiii reuersus est ut curaretur in IcZrahela multas enim plagas acceperat in stipradicto certamine. Igitur Ochozias filius Iora rex Iuda, descendit ut inuiserit de Ioram filium Achab in Iezrahel aegrotantem. 7. Voluntatis quippe fuit Dei aduersus Ochoetiam ut veniret ad Ioram: de cum venisset Si egrederetur cum eo aduersum Iehu filium Namsi, quem vnxit Dominus ut deleret domum Actiab. S. Cum ergo euerteret Iehu domum Achab,inuenit principes Iuda,lc filios fratrum Ochoeiae,qui ministraba ut ei, &interfecit illos. 9. Ipsum quoque perquirens Ochoziam, comprehendit latitantem in Samaria: adductumque ad se, occidit,& sepelierunt eum: eo quod esset filius Iosaphat, qui quaesierat Dominum in toto corde suo, nec erat ultra spes aliqua, ut ae stirpe quis regnaret Ochoziae. io. Siquidem Athalia mater eius,videns quod mortuus esset filius suus.surrexit: dc interfecit omnem stirpem tegiam domus Ioram. II. Porro Iosabeth filia regis tulit Ioas filium Ochoziaci& furata est eum de medio filiorum regis , cum mi. rficerentur absconditque cum cum nutrice sua in cubiculo lectulorum Iosabeth autem, quae absconderat eum, erat filia regis Ioram, uxor Ioiadae pontificis . toror Ochoatae, R idcirco Athalia non interfecit eum. ia. Fuit ergo cum eis in domo Dei absconditus sex annis, quibus regnauit Athalia super terram. successit ei Achab filius, qui cum Ochozia silio regnauit M. annis; huic siccessit Ioram P.
riter lilius per ia annos; anno autem eius dum
decimo & vltimo coepit regnare in Iuda hic Ochozias filiuν Ioram, eodemque anno cum Ioram rege Israel occisus est a Iehu: iam adde annos L Amria, Achab ir. Ioram habebis Aa I s quaerimus. videntur enim Israelim k94 Leonstituisse ab initio regni Samariae. ab eoque annos numerasse, uti numerant Historici a Roma condita. sie Absalom dicitur post Ao. annos . scilicet a prima unctione Dauia dis in regem computandos, rebellasse Dauidi 2.Reg. is. . Verum obstat, quod hi ranni dicantur esse Oehoziae , non regiii Samariae. vade Hebr. clate habente mus Mot mim
taret Seripi. a regno Samariae diuerso, imo ei aduerso Secundo. S.Hieron in Tradit. Glossa , Ly-
OCnori Aul Hie est qui inverse vocatus A
Fisso J Grandis est hic quaestio de antilo arnam A. Reg. 8. 2s.dicitur, ἐuorum amnorum erat Ochozias cum regnare coepist; quia ut praecessit,Ioram coepit regnare cum 32.euet ananorum, regnauitque 3. annis, mortuusque est
anno aetatis Mait Iosephus; mox successit ei filius Ochozias, ergo is non potuit esse 42. a norum. alioqui enim biennio fuisset senior patre suo Ioram, qui mortuus est anno aetatis quadragesimo; siit igitur tum Ochozias 12. a
Primo, Hebraei in seder Olam cap. II.quos B sequitur Genebride Serati respondent, nos q1. annos computandos esse ab anno sexto A ri, qui fuit auus maternus Ochoziae, cuius mores & idola ipse secutus est i Amri etenim in Samaria a se condita, dc in metropolim regni Israel electa, solus regnare coepit anno se to regni sui, regnauitque in ea octo annis a
386쪽
x 6 Commentaria in Librum II. Paralipomenon. p.XXIII.
respondem Ioram coepisse regnare nno aetatis A pta Concordia annorum regum Israel & Iu 32. cum Iosaphat patre, ac cum eo regnasse H- da, quam penes me habeo , Torniellus, Salia α
ginti annis, deinde eo mortuo solum regnasse octo annis, Qui octo solum numerantur, qui pertinent aa chronologiae computationem; quare mortuum es Ie anno aetatis non M. ut ait Iosephus, sed Go.ita vi Ochostias filius ei suci dens fuerit 42. annorum, qui tamen 3. Reg. 3.dis: dicitur fuisti za .annorum, quia scilicet ipse clam patre soram ΣΟ. annis regnauit , quare quando cum eo regnate scepit , erat za. patre veto post zo. annos mortuo, cum Ochozias L. Ius regnauit, Mit q2.annorum.
. Vetum si e Iosaphat debuit Ira generare I
ram anno aetatis suae octavo. Iosaphat enim c*pit regnare anno aetatis 3 s.ae regnauit a s. nnis
mortuusque est sexagenarius ;iade quinque, vel vi at s octo annos, quibus post eius moi tem regnauit Ioram,fient anni Iosaphati G.ex quibus i. tribuendi sunt Ochoziae,ac octodecim circiter Ioram patri eius, cum eum genuit, qui iuncti faciunt G. quare octo tantum anni supererunt Iosaphato , quos ipse habuerit elim genuit Ioram , quod est impossibile. Omitto, quod isti author es dicunt simul tres reges regnasse, scilicet auum Iosaphat filium Ioram,&nepotem OchoZiam per m. annos; quod no itum est & insolitum. Tertio, Sanchea & alij ut hoc argumentum euitent, dicunt Ioram cum patre Iosaphat regnasse octo annis , post eius mortem ver b regnasse zo. annis ; sed infeliciter, utpote morbo insanabili a Deo percuitum , ide ue Och etiam filium regnum pro patre aegro & rabido administrasse. ideoque hos viginti annos in. cludi bie in qr .annis Ochoziae. Itaque Och etiam , quando cum patre Ioram regnare coepit suisse 2a. annorum i quando verbeo post 2 .annos mortuo, lus regnauit, fuisse qa.am
Verum obstat prinab , quia Ioram pater biennio tantum hoc morbo laborarit, ut dici. 2. im Secundo quod fie viginti anni iam dicti debuissent diei regni Ochosae,m n vitae, ut chronologia annorum regni, qui 'bus quisque rex in Iuda regnauit . continua serie perrexeretur: alioqui enim hi viginti anni chronologiae regni Iuda deerunt: quocirca nemo Chronianorum eos numerat,quod signum est eos non extitisb. Tertio di maxime,
qu5d anni Ioram regis Iudaeiulii, filij Och
xiae, includantur in annis Ioram regis Israel, uti patet 4 Reg.8.is.&as ct cap. 9. v. 27.& 29. Ioram autem rex Israel coepit regna anno 18.Iosaphat, regnauitque duodecim a. u. ut dicitur 4. Reg 3. r.e egi uitergo septem aἡnos post mortem Iosaphat:hie enim regnauit 2I. annis. Mortuus est igitur tam Ioram rex istaei, quam Ioram rex Iuda. eius iue filius Ochozias anno septimo post molle Iaphat. Ergo nullus eoru potiri regnare viginti annis post mortem Iosaphat: quare Ochozias non potuit tunc esse quadraginta duorum annorum. Ita Calet. Salia n. de alij.
Quario ergo Caiet. Bellarm. in Manustri Mariana , Sealiger& alii censent hic esse inem
dum , & pro a. substituendos za. annos. Sic enim clarὸ dicitur 4. Reg.8.26. 22.annorum ι rat&sie habent hoc
loco Sept. Romae correcti .ilanti, inquiunt, annorum erat iniurias, in Notis additur alios codices habere: annorum. Acia.
cilE in Hebr. pro Ut m. id est vigimi, irrepsisse potuit a Lini id est F. facilius in c. phris irrepsit error.vt pro ap id est a a. positum iii id est r. ait Mariana uenam & o charactere sunt assines. Atque haec videtur origo fuisse mendi. Fateor omnes Codices Hebraeos& Latinos hoc loco habete qa non a a. sed a B gumenta cogunt ut proq2. reponatur 22. Nulla enim alia ibi utio solida hie afferri potest,n que interpretes, sed ipsa S. Script . corrigit se ipsam a deseriptoribus vitiatam, scilicet libet
Regum corrigit librum Paralipomenon in annis iam dictis. Scriptorum vitio corruptis. Pl ra in editione vulgata a Romanis correcta sunt R plura corrigi pollent, uti ipsi Correctores in praefatione fatentur, atque error in numeris sa cile contingit, nec si celat ad fidem vel bonos mores. Sic multi demunt Cainan a serie gen rationum in genealogia Christi , cum tamen eum constanter ha ant omnia exemplaria Graeca, Latina, Syra,Arabica. dic. Lucae 3. 26. Denique hoc loco pro a. amorum. Sytus ba beta a uiorum erat Ocho, .sie quoque habet Arabicus uterque. scilicet Antiochenus, siuec montis Sinai. & Alexandrinus siue Cophticus, uti mihi Romae asseuerauit Illustrissimus D minus Sergius Risius Maronita Archiepiscopus
ATRA Lia vixi A Avxi J Asia id est neptis. Erat enim filia Achab qui erat filius A M.ti , ripatet cap. praeced. verss.&ΦReg. s.
scilicet omnes filios filii sui Ochoiiae regi 'quos ipse multos ex multis uxotibus vii tum regibus mos erat ) susceperat. Occidit ergo omnes os ex filio Ochozia nepotes , ut iis quasi heredibus regni sublatis , ipsa sola quasi,uia libere & impune regnaret. vide ad quanta parricidia feminam adegerit regnandi cupido de libido. o Poκη o Io v v vi LIA REGis IORAM 1. non ex Athalia, sed ex alia uxore)sux ri t si a
marii. Ioiada Pontificia si mist in tem ro, in cubisuis is latam. id est iavna exedra. liue cubiculo, via erat triclinium in quo vesiebamur sacerdotes de Levitae , qui vice sua illa hebdomade deseruiebant tem Q.
Tales enim exedraephiri irae erant circa templum, ideoque & ipsae t. tum , id est templi
Reliqua huius capitis exposui q. Reg.9.
387쪽
Commentaria iis Librum II. Paranpomenon. p. XXIII. 377 CAPUT VIGE si xlv M TERTIUM.
I siada Pontifex Ioas ceptennem in regem ungit, Athaliam eiis auiam regrrantem e - cidit, Dei costi restituit, aras cfide&bra Baaleauriit. i. Λ Nno autem septimo consortatus Ioiada, assumpsit centuriones, AZariana videlicet filium Ierohani , de Ismaliel filium Iohanan , Azariam quQquς filium Obed , se Maasiam filium Adaiae, de Elisaphat filium Zechrude iniit cum eis foedus 2. Qui circumeuntes Iudam, congregauerunt Levitas de cunctis vrbibus Iuda, 5c principes familiarum Israel, veneruntque in Ierusalem. 3. Iniit ergo omnis multitudo pactum in domo Dei cum rege i dixitque ad eos loiada Ecce filius regis regnanit, sicut locutus est Dominus super filios David. q. est ergo sermo quem facietis : s. Tertia pars vestrum qui veniunt ad Sabba tum, Sacerdotum. & Levitarum, de ianitoriim, erit in portis' tertia vero pars ad domum regis: dc tertia ad portam,quae appellatur Fundamenti, omne ver b reliquum vulgus sit in atriis domus Domini. 6. Nec quispiam alius ingrediatur domum Domini nisi Sacerdotes se qui ministrant de Levitis: ipsi tantummod ingrediantur, quia sanctificati sunt:&omne reliquum vulgus observet custo dias Domini. 7. Levitae autem circumdent regem, habentes singilli arma sua s se si quis alius ingressa, fuerit templum , interficiatur sintque cum rege N in minie de egrediente 8. Fecerunt ergo Levitae. Ac uniuersus Iuda, iuxta omnia quae praeceperat Ioiada pontifex. 5e assiimpserunt singuli viros qui sub se eranr, Aveniebant per ordinem sabbati cum his qui impleuerant sabbatum, dc egressuri erant: siquidem Ioaida pontifex non dimiserat abire turmas , quae sibi per singulas hebdomadas succedere, consueuerant f Deditque Ioiada sacerdos centurionibus lanceas clypeosque de peltas regis Dauid , quas consecraucratia
domo Domini. Io. Constituitque omnem populum tenentium pugiones, a parte templi dextra, usque ad partem templi sinistram coram altari, di templo, per circuitum regis. i. Et eduxerunt filium regis. 3c imposuerunt ei diadema, dc testimonium, sederuntque in manu eius tenendam legem, & constitii erunt cum regem unxit quoque illum Ioiada pontifex, de filis eius: imprecatique simici, atque dixerunt vivat rex. tr. Quod cum audisset Athalia vocem scilicet currentium atque laudantium regem,ingressa est ad populum in templum Do mini. is. Cumque vidisset regem stantem super gradum in introitu, de principes, turmasque circa eum,omnemque populum terrae gaudentem, atque clangentem tubis, de diuersi generis organis concinentem, vocemque laudantium, scidit vestimenta sua Sc ait: Insidiae insidiae./r . Egressus autem Ioiada ponti sex ad c turiones, Se principes exercitus, dixit eis: Educite illam extra septa templi, Sc interficiatur soris gladio Praecepitque sacerdos ne occideretur in domo Domini. I s. Et impositerunt ceruicibus eius manus:cumque in t rasset por tam equorum domus regis, interfecerunt eam ibi. 16. Pepigit alitem lolada foedus inter se,uniuersumque populum, de regem, ut esset populus Domini. i . Itaque ingressus est omnis populus domum Baal,de destruxerunt e Maltaria ac simulacra illius confregerunt : MAthan quoque sacerdotem Baal in terse rui; ante aras. rs. 'Constituit autem Ioiada praepositos in domo Domini, sub manibus Sacerdotum de Levitarum,quos distribuit David in domo Domini ut offerent liplocausta Domino , sicut scriptum est in lege Moy s, in gaudio decanticis iuxta dispositionem David. is. Constituit quoque ianitores in por tis domus Domini,ut non ingrederetur eam immundus in omni re. ao. Assum psitque centuriones, de mitissimos viros ae principes populi, te omne vulgus terrae, de fecerunt descendere regem'de domo Domini Ad introire per medium portae superioris in domum regi ,& collocauerunt eum in solio regali. ii. Laentatusiue est omnis populus terrae, de urbs quieuit et porro Athalia tuterfecta est
388쪽
378 Commentaria in Librum II. Pares omenon. p. XXIII.
a Deo) Io Aio, J Fuit hie Pontii ex magni
animi & virtutis, qui regiam stirpem in regnurestituit, vixitque i3α annos 2. Paralip. 24. iI. Nonnullr cum nostro Henrico Sam io mchron log. putant eum non suilla summum
Pontificem , sed principem sacerdotum in tribu Iuda, scilicet eorum qui dispersi erant per tribum Iuda, eiusque curam gerebant. Ratioeotum est, quod in Catalogo summorum Pomtificum qui extati .Paral. 6.& i. Esdrae 7. i.&apud Ioseph, i . Antiq. cap. i ι. non nominetur Ioiada Verum chronicon Hebr Ioiada ces-liscat in numero summorum Pontificum. Rursum Ioseph. eum vocat . N Script . eum vocat Pon .ificem deprauapems indotum, ac in Hebr. Primum Sacer dotem, ex caput secer.d tum id est summum Pontificem. Accedit ra tio quod ipse regem Ioas in regnum restitue. Brit & regem unxerit : hoc autem erat munus summi Pontificis. Rursum mandata Se impetia quae ipse hic dat omnibus iacudotibus. Levitis, totique populo in custodiendo rege & templo, arguunt eum suille summum Omnium Ponit ficent. Potro nec Ioseph. nec Sempl. i. Paralip. 6.&ι. Eidrae 7. I. omnes recenset pontificebsed aliquos omittit , nam a rege Iosaphat usque ad Iosiam, quod suit spatiuua 23 s. ann rum, numerant tantum quatuor Pontifices,
scili et Achitob. Meraioth , Sadoc N Sellum; quorum quisque debuisset B. annos fungi Pontificatu, quod est incredibile. Ioadaeigodi alii nonnulli omissi sunt, eo quia non esset Cex Eleinaro pii mo Aaronis filio . cui iure primogenitutae debebatur Pontificatus progeni. it. Forte etiani Ioaida, uti S multi at . aliud habuit nomen.Vnde nonnulli putant eum quia Iosepho inter Pontifices ponitur, vocaturque Sed is . est e Ioiadam , & sequentem Iulum esse Zachariam filium Ioiadae. Zachariam enim pamui Ioiadae in pontificatu successisse . censent
Abul. Torniellus & alij, licet chronicon Hebri quod sequitur Genebrin Salian.asserat Ioiadet suecessi se Pedatam. Ioiada ergo restituit telix One in aequὰ ac regnum Iudae. ideoque a Ioas rege post morteria sepultus est in s lchro regum. Vnde chronicon Hebr. hoc Ioiadae dat
Epitaphium & eloniani: Mussit rotati seniue ι-mm ct motuus est cum est amistram. erirete in febres siti ni cla ι .idesolatria θ DA Gnarus tu simul Ioiada qui eam cor meret. Narus est eniim Ioiada sabantiu regni Salomonis morti vero anno 23. Ioas regis Iuda. ita S
tho vicem hebdois adae suae ad serυienduin intemplo inchoetii: Iudaei enim a sabbaibo hel domadam inchoabant. sicut nos a Dolintea, de eodem recurrente illam finiebant. RELr ας Μ uva sust tum Leuitanim, tum Vo 6. populi haesi,) os Ru Ercv TODIAsDOM-si J id est si, gallit i ssicio suo in atrio domus Domini.ihie te uirit, sed cet ut si quis tumul: Monatur ex militibus quin Athalia subim serit ad occidendum Ioas ipsi eos sistant. in pediam Serepellant. Idcirco enim iusserat v. s. dicem: re liqυώm vulgus si in atm uomui Domitii; puta in ait:o. quod erat qu , si teti plum LM orum, ac in varia nunora atria erat diuisum. voluit enim Ioiada nouellum regum puerum. Pon tantum Levitatum. sed & populi fidelis praesidio con muniti. ne quae ei v.s aut fraus fieret ab At L Ita auia impia.
PORTAE svpERio Ris J Haec erat porta tem- voti res pii , quae ducebat ad rega palatium. Dicit ut
superi r quia altior erat regia , ex quam ins risi loco constituta per hane portam in templum ascendebatur. patet q. Regili .v.6.& I9. Eadem pol ta v. s. vocatur .s ii moti; quia in
ipsis fund amentis templi, id est in Mello es cta. ita Vitalp. p. ar'. haec prae ceteris iussa fuit custodiri. quia per hanc Athalia ex regia v. niura erat in templum cum suo α uite&im telluri
quenti Dem Iudaeam Syisssorundam trarit, O Ioas regem p eiu amutis occidit. r. c Eptem annorum erat Ioas cum regnare coepisset: & quadraginta annis regnauit in Ierusalem, nomen matris eius Seba de Beriabee. L. Feci que quod bonum est coram Domino cunctis diebus Ioiadae sacerdotis. 3. Accepit autem ei Ioiada uxores duas, e quibus genuit filios & filias. 4. Post quae placuit Ioas ut instauraret domum Domini. s. Congregauitque Sacerdotes,
ct Levitas.& dixit eis i Egredimini ad ciuitates Iuda , & colligite de uniuerso Israel pecuniam ad sartatecta templi Dei vestri , per singulos annos, festinatoque hoc facite. Porrd uitae egere negligentius. 6. vocavitque rex Ioiadam
389쪽
Commentaria in Librum II. Paralipomenon. p. XIV. 379
dam principem, & dixit ei : Qtiare tibi non fuit curae ut cogeres Levitas inse re de Iuda dc de Ieru silem pecuniam,quae consti*ta est a Moyse seruo Domini, ut inferret eam omnis mittitudo urael in tabernaculum testimoni j 7. Athalia enim impiissima &fili j eius destruxerunt domum Dei; de de uniuersis, quM
sanctificata fuerant in templo Domini ornauerunt finum Baalim. 8. Praecepit ergo rex,& secerunt arcam: posuerunt ille eam iuxta portam domus Dominisorinse tus. 9. Et praedicatum est in ludare Ierusalem, ut delatrent singuli pretium Domino.quod constituit Moyses seruus Dei super omnem Israel indeserto. io. Laetatique sitiit cuncti principes,& omnis populus: de ingressi contulerunt in arcam Domini , atque miserunt ita ut impleretur. I i. Cumque tempus esset ut deterrent arcam coram rege per manus Levitatum videbant
enim multam pecuniam J ingrediebatur scriba regis, & quem primus secerdos
constituerat effundebantque pecuniam qiraeerat in arca: porro arcam reportabam ad locum suum. sicque faciebant per singulos dies, ct congregata est infinita pecunia. ia. Qi iam dederunt rox Ioida his , qui praeerant operibus domus Domini at illi conducebant ex ea caeibres lapidum, & artifices operum
singulorum ut instaurarent domum Domini. fabros quoque ferri & aeris, ut q iod cadere ccuperat fulciretur . 13. Egeruntque hi qui erabantur industrie . Scobducebatur parietum cicatrix per manus eorum, ac fuscitauerunt domum D mini in statum pristinum&firmiter eam stare secerunt. i , Cum ille complessent omnia opera, detulerunt coram rege & Ioiada reliquam partem pecuniae: te qua factarunt vasa templi in ministerium,& ad holocausta, phialae quoque. 5e cetera vasa aurea de argentea di de offerebantur holocat. sta in domo Domini iugiter cunctis diebus Ioiadae. is. Senuit autem Ioiada plenus die ru.N, de mortuus est cum esset celitu in triginta annorum: i6. sepelieruntque eum in Ciuitate David cum regibus, ed quod fecisset bonum cum Israel, fc cum domo eius. i 7. Postquam autem obiit Ioaida,ingressi surit principes Iuda, de adorauerunt regem ; qui delinitus obsequiis eorum, amuieuit eis. r8. Et dereliquerunt templum Domini Dei patrum suorum seruieruntque lucis ει sculptili-hus, de facta est ira contra Iudam de Ierusalem propter hoc peccatum. I'. Mittebatque eis prophetas ut rei terterentur ad Dominum, quos protestantes , illi
audire nolebant. ao. Spiritus itaque Dei induit Zachariam filium Ioiadae sacerdotem 3c stetit in conspectxi populi, dc dixit eis Haec dicit Dominus Deus: Quare transgredimini praeceptum Domipi,quod viis non proderit,de dereliquistis Dominum viderelinqueret vos3 2 i. Qui congregati aduersus eum, miserunt.lapides iuxta regis imperium in atrio domus Domini. ra. Et non est recordatus Ioas rex misericordiae, quam fecerat Ioaida pater illius secum, , sed interfecit filiun eius. Qui cum moreretur, ait, Videat Dominus, Ic requiras. a 3. Cumque euolutus essi tannus,ascendit contra eum exercitus Syriae: venit- oque in Iudam Sc Ierusalem,& interfecit cunctos principes populi , atque uniuersam praedam miserunt regi in Damascum. ΣΑ. Et certe cum permodicus venisset numerus Syrorum , tradidit Dominus in manibus eorum infinitam multitudinem eo quod dereliquissent Dominum Deum patrum suorum: in Ioas quoque ignominos, exercuere iudicia. as. Et abeuntes dimiserunt eum in languoribus magnis: surrexerunt autem contra eum serui sui in ultionem singuinisti iij Ioiadae sacerdotis, de occiderunt eum in lectulo suo,&mortuus est: sepelieruntque eum in Ciuitate David sed non in sepulch μ regum. 26. Insidiati vero sui it et , Zabad filius Semmaath Ammanitidis , de Iozabad filius Semarith Moabitidis. 27. Porro filii eiusaic summa pecuniae quae adunata fuerat sub eo,& instauratio domus Dei, scripta sunt diligentius tu Libro regum: regnauit autem Amasas filius eius pro eo.
Alet : VIDEAT DOMinvs ET REMI.a Aet J Videat , scilicet meam innocentiam& probitatem, qua ex ossicio meo s erat enim pontifex in regem idola colentem reprehendo. Grat pariter regis impietatem & itata. A titudinem . qua me filium Ioiadae Ponto
ficis , dc aininculi sui, cui vitam & regnum debet , ingratε . iniuite & impie interficit.
Et re rurat , ut meam necem tantaque sce
lera iusto iudieio puniat dc ulciscatur. Diaxit hoc Zacharias ex Eelo iustitiae , qui sui spiritus Eliae Severeris testamenti. At in nouo
C stusoc Apostolia Iudaeis occisi non vi
390쪽
;8o Commentaria in Lib in II. Parasipomenom Cis. TXV.
dictam, sed veniam a Deo occisoribus precabamur. Vnde Christus in croce: pauν inquit, quid faciant, Math. 27. s.Stephmus cum lapidaretur, ut hic Zach
iu s: Domine. inquit, nestatuas illa bu motum, O .7 Exaudivit Deus orationem Zachari unde Ioas ct Iudaei s multiplicuer punivit nam pri. uid, ut sequitur, anno proxime sequenti H zaei tex Syriae cum pauci, copias timi ensam Iudaeorum muliitudinem cecidit, ac thesauros
templi aeque ac palat j xegij in Syriam abri- spuit. Secundo, in Ioas regem ignominiosa exercuit iudicia , ut dicitur v. 24. exprobrans .lli suam in grati tuo eni & perfidiam, ac probris variisque igniaminiis. atque vi videtur, plagis eum ossiciens qualibus Sedeciam perfidum aD seci. N ibuchodonosor 4. Reg. 2s. Tertio, ex hisce probris I plagis ac ex no ua Dei castigatione Ioas incidit in morbum
grauem, qui ei dolores & languores magno,
Quarioserui eius contra eum coniurarim eumque decumbentem in icino mactarunt imodera, quae vicina erat palatio. Addit Ioseph. hos coniuratos suis se amicos Zachariae, unde v.2s.hic dicuntur eum occidisse, in Hii nem Z--M , Αν Isti da. Denique S Hieri,nSThom. Abul. Dicten. Maidon B radius & alij censent, hunc elle Zacharia', cuius necem Iudaeis exprobrat Christus, eisque excidium minatur dicens: Viseniat super m mm in tuis abhil ad -- guin m ZMhario 'i' Barathis, quem rici istis inter templum er altare. Matth. 23. vide ibi dein Denique ob templum caede dc tingi me huius Zachariae pollutu. deinceps des c. u se inteplo oracula & responsa diuina, radit S.Epiphan invita Zachariae , ct ex eo Genebr. in C,
Λ Masias rex vliscitur necem patrissem laas, ae Idumaeospraelio I eris sa in id υ- latriam pro sus a Das rege Isael osigatur , capitur foliatur , atque ahis in
r. J Iginti quinque ai norum erat Amasias cum regnare coepisset, deviginti-
' novem annis regnauit in Ierusallam,nomen matris eius Ioadan de Ierusalem. 2. Fecitque bonum in conspectu Domini: Verumtamen non incorde perfecto. 3. Cumque roboratum sibi videret imperium, iugulauit seruos, qui occiderant regem patrem suum, A. sed filios eorum non interfecit, sicut scriptu ni est in Libro legis Moy li,ubi praecepit Dominus, dicens: Non occidentur patres pro filiis, aeque s ij pro patribu, suis, sed unusquisque in suo peccato morietur. s. Congregauit igitur Amasias Iudam, de constituit eos per familias tribunosque si centuriones in uniuerso Iuda N Benia initar de recensuit a viginti annis supra. inuenitque trecenta millia iuuenum,qui egrederet tir ad pugnam, S tenerent hastam ct clypeum. 6. Mercede quoque conduxit de istael centum millia robustorum . centum talentis argenti. 7. Venit autem homo Dei ad illum, Scait: O rex, ne egrediatur tecum exercitus Israel: non est enim Dominus cum Israel.& cunctis filiis Ephraim: p. quod si putas in robore exercitus bella consistere, superari te faciet Deus ab hostibus: Dei quippe est adiuuare, &infiigam conuertere. 9. Dixitque Amalias ad hominem Dei : id ergo fiet de centum talentis,quae dedi militibus Israeli Et respondit ei homo Dei:HMbet Dominus unde tibi dare possit multo his plura. io. Separauit itaque Amasas exercitum,qui venerat ad eum ex Ephraim, ut reuerteretur in locum suum: at illi contra Iudam vehementer irati, reuersi sunt in regionem suam. ii. Porro Amasias confidenter duxit populum suum , 5e abiit in Vallem salinarum, percilias que filios Seir decem millia. 11. Et alia decem millia virorum ceperunt fili j Iuda, de addia xerunt ad praeruptum cui usdam petrae praecipitaueruntque eos de summo in praeceps, qui uniuerit crepuerunt. l . At ille exercitus, quem remiserat Amasias ne secum iret ad praelium,distiatus est in ciui alibus Iuda, a Samaria usque ad Bethoron. Minterfectis tribus millibus, diripuit praedam magnam, i . Amasias vero post caedem Idumaeorum, &allatos deos filiorum se Ir , statuit illos in deos sibi, de adorabat eos sc illis adolebat incensum. is. Quamobrem iratus Dominus contra Amasiam , mi sit ad illum prophetam , qui diceret ei : Cur adorasti deos , qui non liberauerunt populum suum de manu tua'a6. Cumque haec illi loqueretur, respondit ei: Num consiliarius regis est qui e