장음표시 사용
391쪽
Commentaria in Librum II. Paralipomenon. p. XXV. 38i
s ne interii cram te. Discedensique propheta, Sciro , inquit , qudd cogitauerit Deus occidere te, quia fecisti hoc malum , 5 insupet non acquievisti consilio meo. II. Igitur Amasias rex Iuda,inito pessimo consilio, misit ad Ioas filium Ioachaz filij Iehu, regem Israel, dicens : Veni, videamus nos mutuo. I 8. At . ille remisit mintios,dicens: Carduus,qui est in Libano, misit ad cedrum Libani,
dicens: Da filiam tuam filio meo uxorem: dc ecce bestiae, quae erant in silua Libani, transierunt, de conculcauerunt carduum t9. Dixisti: Percutit Edom,& idcirco erigitur cor tuum in supet biam: sede in domo tua, cur malum aduersum te prouocas,ut cadas Zetu, dc Iuda tecum t ao. Noluit audire Amasias, eo quGl Domini esset voluntas ut traderetur in manus hostium propter dem Edom. Ei. Ascendit igitur Ioas rex Israel. Ie mutuos sibi praebuere conspectus: Amasias auten rex Iuda erat in Bethsames Iuda: a 2. corruitque Iuda coram Israel,&fugit in tabernacula sua. M. Porro Amasiam regem Iuda, filium Ioas filii Ioachaa cepit Ioas rex lsrael in Bethsames, & adduxit in Ierusale destruxit . que murum eius a porta Ephraim usque ad portam anguli, quadringentis cubitis. 24. Omne quoque aurum,S argentum.&uniuersa vasa, quae tepererat in domo Dei, de apud Obedom in thesauris etiam domus regiae, necnon M. filios obsidum, reduxit in Samariam. 2s. vixit autem Amasias filius Ioas rex Iuda, postquam mortuus est Ioas filius IoachaZ rex Israel, quindecim annis. 26. Reliqua autem sermonum Amasiae priorum Sc nouissimorum, scripta sunt in Libro regum Iuda 3c Israel. 17. Qui postquam recessit a Domino,tetenderunc ei insidias in Ierusalem. Cumque fugisset in Lachis, miserunt,& inter secerunt eum
ibi. 28. Reportam esque super eques, sepelierunt eum cum patribus suis in Cinitate David.
IsκAEL CENτvM MnLi A ROBvSTORumcENTvM TALENTIs ARGENTi J Talem tum argenti continebat tria millia helorum argenteorum , id est tria millia florenorum Biabanticorum , quorum quisque cominet quattuor Iulios Romanos, siue quattuor R tales Hspanicos. inare centum talenta a genti iaciunt trecenta millia flore tum Bra. bant. qixe si in centum millia Israelitariam hoc pretio conductorum aequaliter distribuas, cuique militi obuenient tres florent Brabantuo, siue duodecim Iulii , quod illo aevo, cum
rara esset pecunia& annona vili pretio, in- B penserat & magnae aestimationis. Quare immerito nonnulli censent hae talenta suisse auri , cum Script. expresse dicat ea sitisse atigenti.
vvias. v. VENiτ Avτε ε MMO DEt J propheta a Deo missus. Hebr. in Sedet Olam tradunt prophetam hunc siisse Amos, qui erat stater Amasiae regis Sc pater Isaiae prophetae , idqueri mo scalae 37. 2.ubi S. Hieron. legit: Misium filiis Amri propheta , sicque olim l gebatut a licet iam Hebr. Sept. & Rom. comitanter legant e ad Isaiam suam an os . pro'
evu Isa EL J utpote hostibus suis , α idola, puta vitulos aureos colentibus. Distant hie Reges & principes Christiani non quaerere a xilia principum vel militum haereti cotu. Tuta carum, aliorumque infidelium , qoea si id sa-xiant, Deum habebunt hostemaumque vindicem lentient, uti sensit Iosaphat, cinus naues
contri: t Deus, eo quod iunctae essent nauibus A impii Oeboetiae regis Israel cap.2o 37.
Causam dat molier Salia n. anno mundi 32M. num. 6. Nolebat , inquit, Dominus impios de infideles coniungi eum fidelibus. It que licet utrisque seoifim pro mirabilisua prouidentia , faueret, dareuiue victoriam; coniunctos tamen non tard perculit , victosque reddidit. Erat Iosaphat cum Achabo 3. Reg. 22.cum hic occisus est, de ille ingens adiit vitet discrimen. Erat item cum Ioramo, cum exercitus sti pene enecti, tantum non Moabitarum praeda facti sunt. 4. Reg. 3. Ochcetias derat Iotamo in Ramoth Galaad . cum Ior mus multis viilneribus a Syris affictus est,mo que rex uterque a Iehu interiectus est q. Reg. 8.28.Ergo ne nunc quidem coniunctis se a tutum ait. Do cladem & interitum utrisquaminatur, separatis autem victoriam dedit.Nam mox Amasias victor extitit contra Idumaeos.&Ioas contra Amasiam, di Ieroboam contra SP ros. Denique maluit Deus. & ex Deo Amasias rex perdere centum talenta argent , imbab Israelitis dimissis spoliari Iudaeam , ut pa- ut . I 3. quam eos in societatem belli adaei,
plenius rem gestam enarrantem z
392쪽
Tradit m igne combureret, romenta ννmierat, cibuum si 'caput Elaram ct totumspani tentia daret. Ilac enim cresitam illi propiates dι - νat: sed quia non acouieuit, hinc propheta liubereti audacter illi denuntiari
ci DEM TE l ae reuera occidit, ripatet Aixuor eniim libror. Paralip. hoc fine eo con
scripsis, ut ex selici piorum regum, de infelici
impiorum exitu , ostendat felicitatem regum& regnorum eonsistere in vera religione, vero ille Dei cultu, infelicitatem vero in eius ne electu.
Zi, Deum colemsperat Philysthaos, Arabes se L mmonitas: superbiens sin thymiama ad ure intempti, a Deo te spereatior , idem
num a milirat bus ei in Ioatham.
Mnis autem populus Iuda , filium eius Oaiam annorum sedecim, constituit regem pro Amasia patre suo. a. Ipse aedificavit Ailath, de restituit eam ditioni luda, postquam dormiuit rex cum patribus suis. 3. Sedecimanu rum erat OZias cum regnare coepisset, & quinquaginta duobus annis regnauit in Ierusalem nomen matris eius Iechelia de Ierusalem. . . Fecitque quod erat rectum in oculis Domini, iuxta omnia, quae fecerat Amasias pater eius. s. Et exquisiuit. Dominum in diebus. Zachariae intelligentis 3c videntis Dolimrcumque requireret Dominum, direxit tam in omnibus. 6. Denique egressus est, depugnauit contra Philisthi im,&destruxit murum Geth, Sc murum Iabniae. naurumque Azoti: aedificauit quoque oppida in Azoto, bc in Philisthi im. 7. adiuuit eum Deus contra Philisthi im,&contra Arabes, qui habitabant in Gurbaal, ct contra Ammonitas. 8. Appendebamque Ammonitae munera Oziae;& diuulgatum est nomen eius usque ad introitum AEgypti propter crebras victorias. 9. 2Edificavitque OZias turres in Ierusalem super portam auguli, dc super
portam vallis, de reliquas in eodem muri latere, firmauitque eas. ro. Extruxit etiam thrrcs in solitudine,&effodit cisternas plurimas, eo quod haberet multa pecora, tam in campestribtis , quam in eremi vastitate et vineas quoque habuit de vinitores in montibus, & in Carmelo. erat quippe homo agriculturae deditus.
II. ruit autem exercitus bellatorum eius,qui procedebant ad praelia, sub manu Iehiel scribae, Maasaeque doctoris, & sub manu Hananiae , qui erat de ducibus
regis. ii. O imai sique numerus principum per similias virorum fortium,dum rum millium sexcentorum. 33. Et sub eis uniuersus exercitus, trecentorum do
septem millium quingentorum.qui erant apti ad bella,& pro rege contra a due sarios dimicabant. I 4. Praeparauit quoque eis Ogias, id est, cuncto exercitui clypeos,& liastas,& galeas,& loricas, arcusque& sundas ad iaciendos lapidesis. Et fecit in Ierusalem diuersi generis machinas, quas tu turribus collocauit, dc in angulis murorum, ut mitterent sigittas , 5 saxa grandia : egressumque est nomen eius procul, eo quod auxiliaretur ei Dominus , dc corroborasset illum. H. Sed cum roboratus esset, eleuatum est cor eius in interitum Quin, dc ne glexit Dominum Deum suum: ingressusque templum Domini,adolere voluit incensum super altare thymiamatis. I 7. Statimque ingressus post eum Azarias . sacerdo ita cum eo sacerdotes Domini octogintar viri fortissimi. 18. restiterunt regi atque' dixerunt: non est tui ossicij Oaia, ut adoleas incensum Domino , sed sacerdotum,hoc est, filiorum Aaron, qui consecrati sunt ad huiusmodi ministerium: egredere de sanctuario, ne contempseris: quia non reputabitur tibi in gloriam hoc a Domino Deo. I9. Iratusque Oaias, tenens in manu thuribulum. ut adoleret incensum, minabatur Sacerdotibus. Statimque orta est lepra in fronte eius coram Sacerdotibus , in domo Domini super altare thymiamatis 2o. Cumque respexisset eum Azarias pontifex, dc omnes reliqui Sacerdotes, viderunt lepram in fronte eius,& festinato expulerunt eum. Sed & ipse perte ritu saccelerauit egredi , eo quod sensisset illico plagam Domini. at. Fuit igitur OZias rex leprosus usque ad diem mortis suae, de habitauit in domo separata plenus lepra , ob quam eiectus fuerat de domo Domini. Porro Ioac. tham filius eius rexit domum regis, de iudicabat populum teruar. αα Re-
393쪽
commentam in Librum II. rasi menon. Cap. XXVL
nqua amem sermonum OZiae priorum&nouissimorum . scripsit Isaias filius Α- mos propheta 23. Dormivitque Ozias cum patribus suis, se sepelierunt eum in agro regalium sepulchrorum, eo quod esset leprosus: regnauitque Ioatham fi lius eius pro .
Tis J Hie Zacharias propheta fuit qυaii
paedagogus Oziae regis , . eumque religiori Deuui colere docuit. At quis fuit hie Zach rias λ Audi S. Hieron. hie in Tradit. ZMarins iis M. Mim iiij Iauda qui post mortem patri, n patris nomen sinit in is, inurigens, ridens dicentur: inrelligens fit m propter prophetiam. sic ipse. Hebras immen & Graeci legunt: ms entis is in umbis mi Si igitur post mortem patris natus est Zacharias. potuit hoc tempore annulo agere supta trigesimum, natus scilicet D. regni Ioas. Habuit te .idet ut hie Zacharias filiam nomine Abram. quae nupsit regi Achaz, qui ex ea genuit Eetechiam regem, quod etiam in eum i
eum a Timat Hieronymus, nec repugnat aetas.
Nullum porro propheticum eius scriptum extat : nam qui legitur peri ultimus in annoribus rophetis, facile trecentis ab hine annis distitita salianus anno mundi 3227. num. 3. Caiet. Dion .3c alii. M Tvκκisis socionis EJ ira vocantur villae dc domus tuiti canae, turtibus ad custodiam frugum fluctuumque & agrorum instructan in quibus reponuntur agrorum fructus, di pecora stabulantur,quae alibi castilia di untur. Sic Christus discurrebat per vicos, &- id est per rusticorum villas dc pagos , pcedicans regnum Dei. V Lis. CUM ROBORATvs EssET , ELEvATua
Isai .expendens,notat, in iis non solum Oziae superbiam. sed etiam saperbiae causam indica. cim, inquit, roboratio es , seu ut legis ipse: Cum parens esset leuatum ι' ιαν eiis: vi nimia potentia , nimiam genuisse superbiam ostenderetur. No serebin , inquit s nempe rex Getias o primipatis monitudinem , sed pumadmo. dum ex Machate mytiar ex re utio sese sinu βιω ; delara ex stati plerumqa mari: iii, vim θή ex actinum eminentia nata est superbia,
cta Idumaea anin os sumpsit insolentes & f tuos, prouo ando ad bellum tegem Israelis,id eoque vetus captus de spoliatus est; sic & Azarias filius eius ex victoriis tot hostium intumescens, sacerdotale munus sibi arrogare pra sumpsit, voluitque Deo adolere thyiniam a ;sed illi eo a Deo humiliatus, regno dc regia pulsus, oblepram infelicem usque ad mortem traxit
S.Chrysost. homil. . de verbis Isaiae: Vide. imquit, uenatem: ride mentem sirutre nsum: fide singuam caem ara ingentem : viti libertatem λιαν ι- : vide hominu corm ct Angeli mentem: vide
hami ingredienum,c in caelo versantem.&c.
τε giri J lepra enim erat supplicium sacri.
legorum, de eorum qui Pontisci δ: sacerdotiabus resstebant dc rebellabant: vii secis hie Azarias.
Addit Ioseph .lib. 9.c. I a.duas alias prodigiosi, Dei plagas insae Ac Iudaeae insti istas: Et recalibi, inquit, ibi terra vehementer camaritur , et uisuptrae templa, ra suis es regu ferit, quod e τὸ limris lepra contactum est : ato it tala ct aliud nodis
Tertiam plagam addunt S. Hieron. Cyrili. g. de Chrysin Isaiae en i ad illa verba: In anno qua mo tuus est OR in vici Dominum i scilicet Deum ob peccatum iniae, cui nonnulli primores consenserant, privasse Iudaeostas oraculis prophetiis di spiritu, usque ad mortem O.
Denique Hebraei in sedet Olam putant
otiam lepra percuitum anno V. regni sit, quo oc contigit terne motus , de quo Amos cap. i. i. Vetum id dici nequit a nam tunc nec dum natus erat Ioatham . qui patre inia i pra percusso gubernauit regnum. Navi lo tham natus est anno 18. Oziae s id patet ex eo, quod parte moriente anno regni sa. Ioathameratas annorum .ut dicitur . Reg Is. 33.Igitur cura lura probabiliter Salian. . putat intam lepra percus, per
sum anno regni sui G quo natus est Ioathamo filius Achaz , de eodem Manahen lex Israel 'u' 'mortuus est. Fauet Abul. qui Oziam quatuor vel quinque annos leprosu vixisse censet. Poris ro S .Hieromina. Paral. asserit Oziam lepra percussum eo anno quo mortuus est , qui fuit regni eiu sa. Peccauit Oz as dupliciter ; priamo. quod ausus sit ingredi Sanctum , quod istis sicerdotibus ingredi licebat. Secundo quia
adoleverit thymiama quas sacerdos, cum est et uicus , ac Pontifici obsistenti comminariis sit mortem,ut ait Ioseph. quia ergo inuasit taeerdotium, idcirco amisit regnum per lepram: prima tamen sententia quod talicet lepra per- Ieussus fit anno n. regui su ) probabilis. est, vuostendi Amos i. I. potuit enim regnum admisnistrari per optimates,donec Ioatham naster turde adolesceret.
Discant hic reges non inuadere iura Pon vos. M.tificu & sacerdotum ne a Deo percutiantur uti percussus est Ozias: qua de re passim exempla sunt sta suggerit Baron .in suis Annalibus. R Ex iuvA Avτε M sERMorrvM OZIAE,
tempoiuua iniuria interiit. Nam in prophetiabis tantum inice meminit. scilicet c.6. i. iam citato,dc c. q. a 3. Ubi Philisthaeos ob mortem Ohiae domitoris sit exultantes compescens: Ne inquit .utem Phil Minnu tu. quoniam comis
394쪽
38ή Commensa in Lib II. Paralipomenon. p. XXVII.
svs J Leptosi enim, uti in vita, in mortis
a consertio ceterorum separantur : lepra enim etiam cadavera inficit Sc iconsonui. Hae est quinta Oziae sacerdotium inuadentis poena, qad extra sepulchra regum . iuxta tamen illa sepultus sit .siue extra uriam, umbe , pum in Sion ciuitate David.
Uintiquinque annorum erat atham cum regnare coepisset ,&sedecim V annis regnauit in Ierusalem et nomen matris eius Ierusa filia Sadoc. a. I cItque quod rectum erat coram Domino, iuxta omnia quae seceratinia, pater suus, excepto quod non est ingressus templum Domini, 3c adhuc populus de linquebat. 3. Ipse aedificauit portam domus Domini excellam , Acin muro Ophel multa construxit. q. Vrbes quoque aedificauIt in montibus Iuda , se in saltibus castella oc turres. s. Ipse pugnauit contra regem filiorum Ammon, & vicit eos, dederuntque ei filij Animon in tempore illo centum taleno argenti, ct decem millia coros tritici , ac totidem coro hordei: haec ei praebuerunt situ Ammon , in anno secundo & tertio. 6. COTOboratusque est Ioa iliam, eo quod direxisset vias suas coram Doesino Deo suo. 7. Reliqua autem sermonum Ioatham, dc omnes pugnae eius, ει opera, scripta sunt in Libro regum Israel de Iuda. 8. Viginti quinque annorum erat cum regnare coepisset, it sedecim annis regnauit in Ierusalem. Dornatuitque Ioath im cum patribus suis,oc sepelierunt eum in Ciuitate David. dc regnauit Achae filius eius
miama uti fecerat pater eius Ozias,q. d. Ioathaimitatus est patris pietatem,at non temeritatem qua adoleuit incensum, quod erat munus sacerdotum.
ET ADHuc Popvlvs DELIN EBAT Imore solito sacrificando in excellis. Inueter tum fuit Eoe malum de commune populi qua re Ioatham veritus eius offensam δc rebellio nem illud auserre ausus non fuit . Ioseph lib. 9. . I.hoc Ioathamo dat elogium t Miluei-m defuit,erga Deampis udo erga iam , ct u
IpsE ADi Fic vir sintaurauit, auxit, o triuit in PORTAM DOMvs DOMINI Ex CEM M) scilicet intentalem per quam auonte A erat introitus in templum quae erat primaria de eelsissima. ET iN Musto OpnExJ erat haee turris in I
rusalem adeb excelsa, ut in culmine eius aspiciendo caligarent oculi. Ophes enim Hebr. itanificat caliginem. Vide dict. Isaiae 32.iq. vi i Adrichom. n descript. Ieriaulem num. ss. bel quam Iosephus Ophlam nominat, erat turris enormi altitudine, quasi nubi caput ins rens , atque arx munita, firmo muro cincta. templo propinqua, extra murum tamen, qui habitationem sacerdotum elaudebat. In huius muro Ioatha rex multa constriixitia tque M nasses eousque urbis muros reparauit. In hac habitabant Nathinaei. In hane fugiens Man hemus tyrannus captus est Sc occisus. Hinc eandem Titi milites combusseriant.
395쪽
commentaria in Lib. II. Parui omenon. Cap. XIVIII. 3 sue
r. VIginti annorum erat Achaz cum regnare coepisset & sedecim annis reg-V nauit in Ierusalem mon fecit rectum in conspeetu Domini saeut David p ter eius: Σ. sed ambulauit in viis regum Israel. insuper & statu ah sudit Ba lim. 3. Ipse est.qui adoleuit incensum in Vallebenennom. Id lustrauit silios suos in igne.iuxta ritum gelium, quas interfecit Dominus in aduentu filiorum Israel. 4. Sacrificabat quoque. 6c thymiama succendebat in excellis. R. in collibus &sub omni ligno frondoso. 3. Tradiditque eum Dominus I eus eius in manu regis Syriae. qui percussit eum. magnamque praedam cepit de eius imperio. Se adduxit in Damascum : manibus quoque regis Israel traditus est. S perculsus plaga grandi. 6. occiditque Phacee illius Romeliae.de Iuda centum viginti millia in die uno . omnes viros bellatores: eo quod reliquissent Dominum Deum patrum sitorum. 7. Eodem tempore occidit Zechri, vir potens ex Ephraim. Maasiam filium regis, & Ezricam V qcem domus eius, Elcanam quoque secω- dum a rege. 8. Ceperuntque filii Israel de statribus sitis ducenta millia mulierum. puerorum.& puellarum.& infinitam praedam: pertulerunt que eam in Samariam. Ea tempestate erat ibi propheta Domini. nomine Obed: qui egrensus obuiam exercitui venienti in Samariam dixit eis: Ecce iratus Dominus Deus patrum vestrorum contra Iuda tradidit eos in manibus vestris. δρ occidistis eos atrociter. ita ut ad caelum pertingeret vestra crudelitas, Io. Insuper filios Iuda& Ierusalem vultis vobis stibiicere in seruos & ancillas, quod nequaquam facto opus est peccastis enim super hoc Domino Deo vestro. II. Sed audite consitum meum. & reducite captiuos,quos adduxistis de fratribus vestris, quia magnus furor Domini imminet vobis. I 2. Steterunt itaque viri de principibus filiorum Ephraim. Marias filiuς Iohanan,dar. achias filius Mosollamoth. Ezechias filius Sellum.& Amasa filias Adali contra eos qui veniebant de praelio. 13. id dixerunt eis: Non introducetis huc captiuOS: ne peccemus Domino. Quare vultis adiicere super peccata nostra. Sc vetera cumulare delictaὶ grande quippe peccatum est.& ira furoris Domini imminet super Israel. 14. Dimiseruntque viri bellatores praedam, ct uniuersa quae ceperant .coramyrincipibus. & omni multitudine. I Steteruntque viri. quos supra memorauimus. & apprehendentes captiuos. Omnesque qui nudi erant, vestierunt despoliis: cumque vestissent eos.& calceassent. & resecissent cibo ac potu, unxissentque propter laborem dc adhibuissent cis curam e quicumque ambulare non poterant. R erant imbecillo corpore. impossierunt eos iumentis. & adduxerunt Iericho Ciuitatem palmarum ad fratres eorum, ipsique reuersi sunt in Samariam. 16. Tempore illo misit rex Achra ad regem Ass Tiorum postulans auxilium. II. Veneruntque Idumaei&percussierunt multos ex Iuda. & ceperunt praedam magnam. 18. Philisthi im quoque diffusi sunt per urbes campestres , de ad Meridiem Iuda: ceperuntque Bethsames. R Aialon. &Gaderoth. Socho quoque .& Thamnan. RGameto. cum viculis sitis de habitauerunt in eis. I9 Humilia uerat enim Dominus Iudam propter Aeliis regem' Iuda. eo quod nuda siet eum auxilio . ct contemptui habuisset Dominum. ΣΟ. Adduxitque contra eum Thelgathphalnasar regem Assyriorum qui ct an lixit eum, & nullo resistente vastavit. 13. Igitur Achari spoliata domo Domini. 8 domo regum, ac principum . dedit regi Assyriorum munera . ct tamen nihil ei prosuit. 22. Insuper & tempore:inoustiae suae auxit contemptum in Dominum. ipse per se rex Achaet. 13. immolauit diis Damasci victimas percussori biis suis. & dixit: Dij regum Syriae auxiliantur eis. cornes.in Lib. II. Para pom. . Kk quos
396쪽
386 Commentaria in Lib. II. Paralypomenon. Cap. XXIX.
Quos ego placabo hostiis, di aderunt mihi: cdm econtrario ipsi fuerint ruinae es. Suniuerso Israel. Direptis isaque Achaz omnibus vasis domus Dei. atque conisaei is, clausit ianuas templi Dei.'& secit sibi altaria in uniuersis angulis Jerusalem. 23. Jn omnibus quoque urbibus Juda extruxit arcis ad crcinam dum thus, atque ad iracundiam prouocauit Dominum Deum patrum suorum. 2 6. Reliqua auVma sermonum eius. & omnium operum suorum priorum & nouissimorum. scitidi sunt in Libro regum Juda &Ji rael. 17. Dormivitque Achaet cum patribus suis. &sepelierunt eum in ciuitate Jerusalem: neque enim receperunt eum in sepulchra regum Jsrael. Regnauitque Ezechias filius eius
REGisSYais J Fuit hie Rasin, quia Deo creatus est rex, ut est et flagellum regni Iuda, eiusue idola &scelera castigareta
sENT ET REFLCissEur cillo J Vide bie insignem Israelitarum in Iudaeoruim,licet hostium suorum, captiuos hutnanitatem & miserico diam, omnibus Christianoruna principibus deducibus propositam, ut eam imitentur. Sic enim vicissim Dei misericordiam in se prouoca. bunt, si in hostes a se captos sint clemqntes;nimirum, do invia sin potest, et vi νώent , ut aiebat Antigonus rex Maced.apud Plutarch .in δρομteg. adeo ut Darius optatit Alexandri Magni clementiam. utque is .licet hostis,sibi in regno succederet.Sie in hostes clementes lucte Iulius Caesar,Augustus,Vespasianus,Tuus, Aurelianus. A IMMILAviet Diis DAMAsci viceti vas ut
NαEi, ET usivERsol,RAELJDij enim hi elat daemones, qui non nisi nocere student Israeli,
id est populo fideli. Similis suit stultitia Ro
manorum.Gentiliuna, qui hostium suorum Deos inuocabant,ut euocati a terra hostili R nam commigrarent,ac Romanis victoriam de
hostibus darent, uti refert s. August. lib. . de B eluit. CLAvsiTIANrAs TEMPLii ut nemo in eo V Deum adorare, eique sacrificare posset: sed omnes cogerent ut ire ad sana idolorum α' Deorom suorum, ad eos inuocandum. Fuit e malitia & nequitia Achaz insignis, quam
i. IGitur Dechias regnare coepit, eum vigintiquinque isset annorum. & vi- sintinouem annis regnauit in Jerusalem: nomen matris eius Abia, slia Z chariae. E. Fecitque quod erat placitum in conspectu Domini. iuxta omnia quae secerat David pater eius. 3. Jpse anno ct mente primo regni sui, aperuiuvalvas domus Domini, & instaurauit eas: q. adduxitque Sacerdotes atque Levitas, &cos aut reos in plateam Orientalem. s. Dixitque ad eos : Audite me Leui manetis camini. mundate domum Domini Dei patrum vestrorum. & auferte nem immunditiam de sanctuario. 6. Peccauerunt patres nostri,& secerunt mabim in conspectu Domini Dei nostri derelinquentes eum rauerterunt lacies suas a tabcrnaculo Domini.&praebuerunt dorsum. 7. Clauserunt ostia. quae erant in porticu, & extinxerunt lucernas , incensumque non adoleverunt. de holocausta non obtulerunt in sanctuario Deo Israel. 8. Concitatus est itaque furor Domini simer Iudam ct Ierii salem. tradiditq. eos incommotionem. & in interitum. &in sibilum sicut ipsi cernitis oeulis vestris. 9. En. corruerunt patres nostri gladiis; siiij nostri. & filiae nostrae. te coniuges captiuae duillae sunt. propter hoc scelus. Io. Nunc ergo placet mihi ut ineamus foedus cum Domino Deo Israel. Rauertet a nobis surorem irae suae. II. Fili j mei nolite negligere 1 vos elegit Dominus ut stetis cor. un eo, & ministretis illi. colatinque eum, & Cremetis ei incensum. 1 E. Surrexerunt ergo Levitae : Mahath fi
lius Amasai, 4: Ioel filius Azariae desiliis Caalli Porro de filiis Merari, Cis illius Abdi,
397쪽
Abdi. 3: Marias fili j Ialaleel. De si iis autem Gersom, Ioah filius Zemma. & E den filius Ioah. 13. At verb de filiis Elisaphan,Samri &Sahiel De filiis quo
que Asapli. Zacharias, a Mathanias: i . Necnon de filiis Heman. Iahiel de semel f 5ed & de filiis Idithun, Semeias, Oziel. I . Congregaueruntque fratres suos. id sanctificati sunt, ct ingressi sunt iuxta mandatum regis & impe- .
. rium Domini, ut expiarent domum Dei. I 6. Sa rdotes quoque ingressi templum Domini vi sanctificarent illud, extulerunt omnem immunditiam . quam intro repererant in vestibulo domus Domini. quam tulerunt Levitae, ad asportauerunt ad torrentem Cedron foras. I , Cinperunt autem pruna die mensis
primi mundare, d: in die octauo eiusdem mensis ingressi sunt porticum templi Domini. expiaueruntque templum diebus octo, de in die sextaaecima mensis eiusdem quoci coeperant impleuerunt. 18. In esii quoque sunt ad Mechia nregem. & dixerunt ei: Sanctis uimus omnem domum Domini, & altare holo causti. vasaque eius, necnon & mensam propositionis cum omnibus vias suis, i s. cunctamque templi suppellectilem.quam polluerat rex Achaz in regno suo. postquam praeuaricatus est : ct ecce exposita sunt omnia coram altare Domini. xo. Consurgensque diluculo Ezechias rex, adunavit omnes principes ciuitatis.& ascendit in domum Domini: Σ i. obtuleruntque simul tauros septem. &orietes septem. agnos septem, & hircos septem pro peccato, pro regno. pro sanctuario. pro Iuda.dixitque sacerdotibus siliis Aaron ut osterrent super altare Do
mini. Mactauerunt igitur tauros. de susceperunt sanguinem sacerdotes M deriintillum super altare, mactauerunt etiam arietes. & illorum sanguinem super altare fuderunt, immolaveruntque agnos. & fuderunt super altare sanguinem. 23. Applicuerunt hircos pro peccato. coram rege & uniuersa multitudine. imposuerumtiue manus suas super eos: Ση. de immolaverunt illos Sacerdotes. ct asperserunt sanguinem eorum Coram altare pro piaculo uniuersi
Israelisi pro omni quippe Israel praeceperat rex ut holocaustum fieret, ct pro peccato. 13. Constituit quippe Levitas in domo Domini. cum cymbalis de psalteriis. ct citharis. secundum dispositionem David regis, &Gad Uidentis.&N stathan prophetae : siquidem Domini praeceptum fuit. per manum prophetarum
eius. Steteriantque Levitae tenentes olyana David, & Sacerdotes tubas. 1m. Et iussit Ezechias ut osterrent holocausta super altare: mque osterrentur holocausta, perunt laudes canere Domino, & clangere tubis, atque in diuer sis organis, quae Dauid rex Israel praeparauerat, concrepare. 28. Omni autem turba adorante, Cantores, dc ij qui tenebant tubas erant in ollidio suo donee compleretur holocaustum. 29. Cumque finita esset oblatio, incuritatus est rex. & omnes qui erant Cum eo, de adorauerunt. 3o. Praeemitque Erechia.
a principes Levitis. ut laudarent Dominum sermonibus David.& Asaph videntis qui laudauerunt eum magna laetitia:& incuruato genu adorauerunt. 3 i. Ε-zechias autem etiam haec addidit: Implestis manus vestras Domino. acceditenolerte victimas, & laudes in domo Domini. Obtulit ergo uniuersa multitudo hostias. de laudes. & holocausta, mente deuota. 32. Porro numerus holocaustorum. quae obtulit multitudo, hic suit: Tauros septuaginta, arietes centum. agnos ducentos. 3 3. sanctificaueruntque Domino boues sexcentos, it ouestria millia. 34. sacerdotes vero pauci erant. nec poterant sus necteri pelles holocaustorum detraherent: unde & Levitae fratres eorum adiuuerunt eos, donec impleretur opus,& sanctificarentur antistites: Levitae quipre facilisti ritu sanctificantur, quam Sacerdotes. 3 . Fuerunt ergo holocausta plurima.adipes pacificorum.& libamina holocaustorum:& completus est cultus domus Do
mini. 36. Laetatusque est Ea hias, dc omnis populus, eo quod ininisterium Domini esset expletum. De repente quippe hoc fieri placuerat.
senioris Pontificis se martyris, quem occidit Ioas rex Iuda e.M.11. Abia ergo filia huius iuniori, Zachariae. qui iniam tinem in veri Dei eultu continuit de quoe.2s. phait isor Achaz 3: mater Ezechiae.quae eum in omni pietate de Dei timore erudiuit, ideo ue hie nominatur, ut indicet utEzechiam sitam virtutem dc telum Cerne in Lib.II. Paralipomeum lacte sinisse a matre. Ita s. Dier. in Tra.
amum sacerdotum. quod eorum erat tephan .
nam in sanctum nemini ingredi fas erat nissaeerdoti , sicut in Sanctum sanctorum soli Pontifici. unde de hie soli sacerdotes asserun-
398쪽
gasse illud ab idolis, eorumque superstitione; sordes hasce exportantes is restiticompi In rosibulum,ex quo deinde Levitae ilicas efferebant,
d. primis octo diebus mensis Nisan expurg runt atria de cubicula sacerdotum & Leuitarum, quae eis erant annexa, deinde pinetiorisbus octo diebus exput statunt ipsum templum. siue Sanctum.
ET FRo p Ece Aro J ut sciliret inerretur hostia pro peccato , iuxta ritum praescriptum Leuit . SERMON illvs DAva D ET Asaru UinεN- et tu id est prophetae, sirmoliti vocat Psalmos, quos hine liquet partim a Dauide. partim ab
Asaph esse eoinpositos, uti sint duodecim illi A qui Asaph inseribuntiis. IMr Lusetis id est consecrastis Maxus v rex a DoMix vi id est consierastis vos sacer.
dotes, implendo manum oleo & victimis. SANcτipic Aviavset g mutuo EoossEx CLNτoslq.d. diearum,obtulerunt oc do. narunt Deo&templo boues sexcentos, & ues ter mille. ut ex illis aliae osterrentur in holocaustum, aliae prq peccato, aliae in victimas
uitis imperabant quasi Antistites. De ritu cota sectandi sacerdotes, vide Leuit.8.Ex hoc versu colligitur sicerdotum Lisse victimam iugu
lare, excoriare, diuidere, altari imponere, mare.Ia necessitate vero ex oriationem & ca
tera sequentia communicata fuisse re perimiti uitis ita caieta ac prior pars satis lique: in
Ezechias per totam Iudaeam.ae per decem tribur mittit nuntios, qui omnes invitent adfluxne ase celebrandum, idquefactumsumma celebritate per Iss. dus i. omnem Israel le Iudam seripsitque epistolas ad Epnraim & Manassen, ut venirent ad domum Domini in Ierusalem, &tacerent Phase Domino Deo Israel. 2. Inito ergo consilio regis S principum, & uniuersi coetus Ierusalem. decreuerunt xl facerent Phase mense secun-L Non enim potuerant sacere in tempore suo quia sacerdotes. qui D entiumcere. sanctificati non fuerant.& populus nondum congregatus fuerat in Ierusalem. q. Placuitque sermo regi. dc omni multitudini. s. Et decreuerunt xet mitterent nuntios in uniuersum Israel. de Bersiibee usque Dan. ut venirent. & tacerent Phase Domino Deo Israel in Ierusalem i multi enim non lac rant sicut lege praescriptum est. 6. Perrexeruntque cursores cum opistolis ex regiumperio. & principum eius in uniuersum Israel Sc Iudam. iuxta id, quod rex iuuerat, praedicantes : Fiiij Israel reuertimini ad Dominum Deum Abraham. &1laac, &-: ct reuertetur ad reliquias quae effugerunt manum regis Ass riori m. 7. Nolite neri sicut patres vestri a fratres. qui recesserunt a Domino Dco patrum suorum, qui tradidit eos in interitum.ut ipsi cernitis. 8. Nolite indurare ceruices vestras, sicut patres 'stri: tradite manus Domino. R venite ad sanctuarium eius, quod sanctificauit in aeternum : seruite Domino Deo patrum ve-urorum,.dc auertetur a vobis ira suroris eius. 9. Si enim vos reuersi fueritisas Dorninum:fratres vestri.' siiij habebunt misericordiam coram dominis suis. qui illos duxerunt captiuos.&reuertentur in terram hanc:pius enim it clemensen Dominus Deus vester. & non auertet faciem suam a vobis. s reuersi fueritis ad eum. ID. Igitur cursores pergebant velociter de ciuitate in ciuitatem.per terram Ephraim ct Manasse usque ad Zabulon, illis irridentibus ' subsannantihus eos. I r Attamen quidam viri ex Aser. R Manasse. & Zabulon. acquiescentes Consilio. venerunt Ierusalem. i 2. In Iuda vero facta est manus Domini ut claret eis cor Pum. ut facerent iuxta praeceptum regis & principum. verbum L Omini. I 3. Congregatique sunt in Ierusalem populi multi. vr sacerent sollemnitatem azymorum . in mense secundo: I . & surgentes destruxerunt al- aria, quae erant in Jerusalem. atque uniuersu, in quibus idolis adolebatur incen- Proiecerunt in torrentem Ced on. I 3. Immolauerimi autem Phase quartadecima die mensis secundi. Sacerdotes quoque ataue Levitae tandem sanctificati, obtulerunt holocausta in domo Domini: 26. Steterunt
399쪽
et ommentaritia in Lib. II. Paralipomenon. Cap. XXX. 389que in ordine suo, iuxta dispositionem & legem Modi si hominis Dei i sacerdo
tes vero suscipiebant effundendum sanguinem de manibus Levitaruin im eo
quod multa turba sanctificata non esset: & idcirco immolarent Levitae Aa his
qui non occurrerant sanctificari Domino. I 8. Magna etiam pars ponu
Ii deblinaim & Manasse. & Issachar, R Zabulon, quae sancti scata non si e
comedit Phase. non iuxta quod scriptum est : A orauit pro eis Ezechias dicens Tminus bonus propitiabitur. I9. Cunctis, qui in toto corde requirunt Dominum Deum patrum suorum i & non imputabit eis quod minus sanctificati Hint. ΣΟ. mem exaudivit Dominus, dc placatus est populo. Ei. F ceruntque silij Israel qui inuenti sunt in Ierusalem, sollemnitatem a morum se Nem diebus in laetitia magna , laudantes Dominum per singulos dies: Levitae quoque ct sacerdotes. per organa. quae suo ossicio congruebant. 22. Et locutus est Ezechias ad cor omnium Levitarum, qui habebant intelligentiam boanam super Domino ict comederunt septem diebus sollemnitatis, inuriolantes victimas paeificorum. M laudantes Dominum Deum patrum suorum. 23. Placuitque uniuersae multitudini ut celebrarent etiam alios dies septem: quod δι se cerunt cuin ingenti gaudio. 24. Ezechias enim rex Iuda praebuerat mul titudini mille tauros. & septem millia ovium . principes vero dederant populo tauros mille 'oves decem millia:sanctificata est ergo sacerdotum plurima mul titudo. α s. Et hi haritate persuta omnis turba Iuda, tam si cerdotum de Le uitarum . quam uniuersae frequentiae, quae venerat ex Israel;proselytorum quoque
de Terra Israel,&habitantium in Iuda. α 6. Factaque est grandis celsiestas in Ierusalem. qualis a diebus Salomonis silij David regis Israel in ea ut non
fuerat. 1 . Surrexerunt autem sacerdotes atque Levitae benedic tes po puto i & exaudita est vox eorum: peruenitque oratio in habitaculum sanctum caeli.
EusllsicusnoJH enim iubenit Nu- amet P. Io.ut scilicet qui mense primo ob immunditiem alliniue im dimenruca non pintuerunt cςlebrare phase, illud celabrent mense secundo
sAucetiric κτι id est consecrau) uos ενgii Ase J ut enim essent sacerdote pollent due sacrifieare, debebant prius con ecrati sieetd tes eo ritu. qui praesstribitur Leuit.ῖ. TAMDEM s Aricinic ετι Hebr. usus s. ιιυ ι quoi io tanta populi alacrit te tardi filius ni in m sinctificatione de piuificatione, Vnde illicose sanaificariint a mundarunt.
vixAROMJ omnia enim sanguis victimae a stiaeerdote in terrain teundi debebat Deo, ut tagnificaretur ipsum esse Dominum necis deviistae omnium. Di mo Mamitaris, i tum ex
dispensationς uctificabant. eb quod sacerdo.
tqs consecrati, qui serent mundi, pauciores essent, quieta ut possent tot victimas sacrifiearet: iuuabant ergo eos Levitae, ac victimas mactabant, Se sanguinem ei liuentem dabant sacerdotibus, viij iuxta altare eum Mind
Misol septuas qui . merant m comm. : qui scilicet aliis occupati tarde veniebant ut
Ianctificam , hoe est ab immunditia legali
Corari. n Ii .Paralipom. expiarentur.Notan se significat I agnum P. senalem, qui in paschate Deo sacrificabatur .a.
victimas paschales,quae per septem dies pati a. tis Deo immolabamur, quae immolatio comini etebat solis sacerdotibus. Agni vero pasta
is immolatio eompetebat cuique patri imilias, qui quoad hoe retinebat mimaevum i sacerdotale, primitus annexum primo niturae, re euilibet patrifamilias in sua familia, si tamen is mundus esset; quod si is immundus de pollutus solet, tunc uitae eius loco agnum immolabant, uti hic dicitur, aeque ae i. Esdrη
cap.6.veicio. Immundi quoque non poterant
medere de agno paschali aliisque victimis. sed quia hic erat pudiica solemnitas. Se religi
nis lapse testauratio, e magnus immundor numerus, hinc cum eis pariter dumilitum fuit, ut ex eis comederenta Ezechia pro eis
Deum deprecante, vi sequitur. unde dicta Exodi .v.6. Ob necessitatem ergo quam pariebat paucitas sacerdotum qui mundi er olis ob multitudinem de deuotionem populi ex
toto Istaele concurrentis, ac ob copiam viminmatum immolandarum, dispensatum videtur cum uitis, ut non tantum Agnum paschalem, sed de alias victimas saerifiearent: hoe est enim quod disertis dici; v.is. δαπμα qν qui M3MDuila tandem a laitalu M M s 'amom D mini. Credidim tamen sa cerdotes solos mactasse victimas.hoe est eas in D i honorem iugulasse, cidisse.&sanguinem effidissi, in quo propria confistebat ratio sacrificii, quodque saeile erat, de paruae operae. Deinde , se occisas rictimas tradidisse Leuiti . ut ipsi eis penem detraherent , ablaeient. in
400쪽
sso Commentaria in LiL II. Paral pomenon. Cap. XXII.
m,nerenti ae subiecto igne coneremarem. Adoiunia haec non sussiciehat sacerdos immolans. e Leuitatum ope Sopera uti e getiatur, ut dixi Leuit. r. veis 3. Unde pro. οὐ- is erinu Moc uita Hebr.est a' labiis, id est, una eruut, ut vertum Sept. Vat ab .Pagnin. Min domum Domitu. 8e se iactum est in solentii phase, quod post aliquot annos celebrauit Iosias c. 3s W.i I. ubi dicitur: Et immilammes μὴ it orsit iis centotes manu i sanausenon in stati ut motis erat o Duitae derrainum petis holσcauston . Denique patresfamilias qui erant immundi, eedubant Leuitis immolationem agni paschalis, ipsi tamen ex eodem quoque commebant ob stati laetissimam s lenistatem. Maior enim requirebatur. munditia in immolatione agni, B
quam in eius comestione; sicut nunc maior requiritur puritas in sacerdote celebrante, quain in laico communicante; praesertim quia hi i mundi tam cito non poterant purificari, atque accedebant ad sacrum agni epulum magna deuotione interna, quam Deus magis requirit de respicit . quam externam lustrationem. MAGNA PARs PopvLi A fANCTIFI-
A cara lid est ab immunditia legali expiata A:
qui immundi comederant phase, a Deo plagaea litus immissa fuisse occisos, sed orante Eet chia, Sc populi ignorantiam ac piam intenti nem allegante, Deum reliquis pepercisse, Scidcirco v. ao. aiseri Deum eum exaudiuisse,&populo placatum esse. in MEx AvDiviTDouisusJ per signum aliquod sensibile v. g.mittens ignem e caelo.qui victimas Ezechiae combureret, uti secit Abelo Genes. . Aaroni Leuit. s. & 9. ac Salomoni 3. Reg. 8. nisi enim Aisset Me sensibile signum, immundi nec secure nec tanta laetitia ex phase comedissent.Ita Calat.
NivM LEvi TARvM ; eis blandiendo eosque laudando, qo quod haberem iNTrLGGEr TiAM BONAM sv νεRDorai Nolid est eo quod periti eilent sui ossici j,.puta in canendis Deo psilm s intelligentes de accurati. Aliter Caiet. Loeutus est eis, inquit, verba penetrantia ad cor, ut curam populi instruendi susciperent de
Tiuri in tota Judaea re in reliquis quinque draeus iribubi iMa , yras in lucos
euertunt. En echiin templi incia re ordines remtuit. i. CVmque haec sui sient rite celebrata. res Ius est omnis Israel, qui inuentus fuerat in urbibus Iuda. 5ρ fregerunt sintulacra, succideruntque lucos, d moliti si int excelsa. δρ altaria destruxerunt. non solum de uniuerso Iuda & Ben-amin, sed S de Elphraim quoque & Manasse. donec penitus euerterent: reueri sique sunt omnes iiiij Israel in possessiones Rciuitates suas. Σ. Dechias autem constituit turmas sacerdotales&Leuiticas per diuisiones suas, unumquemque in ossicio proprio. tam sacerdotum videlicet quam Levitarum, ad holocausta de pacifica. ut ministrarent' consilerentur, canerentque in portis castrorum Domini. 3. Pars autem resis erat, ut de propria eius substantia onferretur holocaustum mane semper oc vespere. Sabbatis quoque.& Calendis, Msolemnitatibus caeteris, sicut scripti ini est in lem Mobsi. n. Praecepit etiam populo habitantium Ierusalem. ut darent partes sacerdotibus. & Levitis. et posisent vaccire legi Domini. s. Giod cum percrebuisset in auribus multitudinis. plurimas obtulere primitias fili j lsrael frumenti, vini. & olei, mellis quoque : dc omnium, uuae gignit humus, decimas obtulerunt. 6. Sed se iiiij Israel de Iuda. qui habitasant in urbibus Iuda.obtulerunt decimas boum & ovium decimasque
sanctorum. quae voverant Domino Deo suo: atque uniuersa portantes. secerunt aceruos plurimos. 7. Mense tertio coeperunt aceruorum iacere fundamenta.& mense septimo compleuerunt eos. 8. Cumque ingrcssi fuissent Ezechias de principes eius. Viderunt aceruos. A benedixerunt Domino ac populo Israel 9. Interrogauitque Eetechias sacerdotes&Leuitas , cur ita iacerent acerui. Io. Respondit illi AEarias sacerdos primus de stirpe Sadoc. dicens Ex quo coeperunt offerri primitiae in domo Domini, comedimus. 8: saturati sumus, Rremati serunt plurima, eo quod benedixerit Dominus populo suo : reliquiarum autem copia est ista. quam cernis. it. Praecipit igitur Ezechias ut praepararent horrea in domo Domini. Quod cum sectissent. I 1. intulerunt, tam primitias quam decimas, ' quaecumquc votierant . fideliter. Fuita incinpraefectus eorum Chonenias Levita. R Semei frater eius. secundus. Hi 3. posi
quem Iahiel. R Marias. de Nahath. de Asael. R Ie inloth. I abad quoque . NEliel, e Iesmachias,&Mahath, de Banaias, praepositi sub manibus Choneniae.