장음표시 사용
161쪽
tus, iisque subditos esse devinctos, nisi hi etiam intelligant, quid isti velint, quidque facere debeant, & cavere; necessaria Lex fuit, quam proinde ct Uita tispublicam Linguam, non sine causa Veterum quidam appellavit. f. a. Ante leges , ratio subditorum di autoritas Principum pro lege fuere , sed post oblivionem rationis, & On- temptum autoritatis in subditis, hujusque in Magistratibus abusum, natae sunt Leges. f. 3. Lex autem ratio quadam eg3, quae supremorum Magistratuum amst iritate, vel com insini consensu eivitato.
desinita, aut jubet quid, ct quomst quique agendum sit, aut quod non aingendum vetat, boni omnium Ohtinenadi. aut Hemandi mali causa, constanae
quidam , ct sine abfectu ι sine gratia ι s
odio, ut Tullius alie ubi loquitur, Magistratus. g. q. Leges autem aliae atque aliae sunt, sunt enim quae Imperii & Impe
162쪽
I3x Libr.es. De legibuι, eari orig.re disers iarantium majestatem , libertatem populi, institutionem , ordinem,uim Maogistratus,&summam Reipublicae concernunt, & fundamentales fere die untur. de quibus in praecedentibus agebamus alibi. g. S. Hae a majoribus aeceptae, de sanctissime semper observatae tam deis bent esse aeternae , quam ad obtinendam Reipublicae aeternitatem sun
comparatae: ut vero aeternae maneant,
nec cum mutatis Magistratibus subiti. H ili mutentur, Omnino condendae sunt ges quaedam earum custodes, quibus
se verissim meos cnristi uantur poenae,
qui de iis mutandis aut abrogandis vel aliquid in mediu tantum sunt allaturi.ῆ c. Neque eustodiendae solum istae, sed novae subinde superaddendae sunt,
quibus nec veteres ullatenus infrinis gantur,& quarum perpetuus, semperq; salutaris in republica usus futurus providetur
s 7 Sunt & quae privatorum in te .se lio
163쪽
se lites & controversias, personas, res spectant, & actiones civiles: & fore risses fere appellantur. Illae a majoribus itidem traditae & singularum ingenio gentium adaequatae, non observari tantum religiose debent, sed auget i, si quae forte lites sese offerant, quae a majori bus non sint definitae. Sed etiam corrigi oportet, si quas duritie veterum constitutas,& primis istis, rudibusque temporibus accommodatas, simul cum his expediat mutari. Quin etiam inoterpretandae &illustrandae sunt, si quae aut ambigue, aut obscn re se habeant, aut ad praesentis temporis malas artes.
calliditatesque profligandas non satis
g. 8. Novis hic subinde legibus est
G pus, eum novae quotidie cause of rantur, nam arbitrio iudiciam Fermittendum , Podlσι ιniri. Clim , ut Iustinianus Ionge rectius, multoque utiliustes non hominum voluntate, sed L sum autoritate dirimantur.
164쪽
g. y. Mutatis subinde ae eorrectis Iegibus hie opus. Nam cum tempore saepe Respublica mutatur, ideoque receptae leges mutandae ; neque enim Respublica est propter Leges, sed pro. pter Rempublicam sunt Leges institutae. Neque leges artis cujusdam dedisti plinae sunt, quae mutari non pol est, sed prudentiae, quae diversa probat, pro diversa rerum dc temporum conditione. f. Io. Denique mutatis saepe de illustratis veteribus Legibus est opus. Nam crescente hominum calliditate, pariterque malignitate, crescere etiam debet astutia legum, quarum vetus sim plicitas dolosa interpretatione faelle alias postet everti. II. Sunt postrem ἡ etiam leges quaedam, quae spectant totius Reipublieae disciplinam , hae, quid cuique agendum , quid non agendum, prae scribunt, de non agenti, vel contra
agenti indicunt poenam , dc rectis- sinis
165쪽
simo nomine censoriae possunt appellari. ' i
S. D. Quicquid ad ornatum, augmentum,& pacem Reipublieae augendam vel minuendam facit, harum legum est argumentum. Quae mala jam facta judicant, ne talia in posterum fiant impune, quae his similia facile fieri possent, ut praeveniantur,quae hactenus facta non sunt bona, di fieri necesse est, ut fiant, isque finis harum legum est&institutum. Quae quidem Leges,cum sepe fieri non possint, sine aliqua priva
torum quorundam noxa,horum causa,
si modo caeterae multitudini utiles fui rae sint, differri non debent. Praestat enim in Republica paucis quibusdam nocere, & reliquis omnibus prodesse,
quam paucorum quotundam causa omnibus nocere. s. II. Caeterum istae quidem leges, cum non versentur circa malum &bonum, quod semper tale est, & momrale vulso in scholis appellatur, sed
166쪽
circa illud, quod semper tale non est. sed tale tantum aestimatur ex iudicio legum, de politieum dicere recte pos. simus,perpetuae ut sint, non est necesse. Quae enim jam bona sunt, mala, quae jam mala, bona aliquando possunt videri, pro diverso temporum usu, necesistatisque ratione. Laudanda autem est mutatio priorum istiusmodi legum si sublata sit earum causa, si manente ea, modus, qui iis definitus est, melio sese offerat, quo ad finem legis possit perveniri. Si denique neque praecipitis judicii sit, quoad Magistratus, ne que,quoad subditos. improvisa. S. IA. Denique autoritas ae vis I
gum est a legislatoribus, a publica pro
mulgatione, a sententia earum aperta, consummata, a sententiae ratione, cono
firmata I. ab eo, quod possit fieri, a. quod fieri debeat, 3. ab eo, quod fieri expediat, a mutuo auxilio legum, a constanti & aequali in eas obsequio, ab ipsa earum, quanta obtineri potest.
167쪽
constantia, denique a metu injecto ex decreta in eos poenae s Veritate, qui non obsequuntur. Neqite entri, Dila Lex valida est sine poena . cum ea r olentes etiam & inviti ad c blervationem legis constringantur. Qui enim ratione non possunt, terrore corriguntur.
Is . Neque tamen per vim ferendat Ieges sunt;quippe cum adversus vim latae sint; neque imperio utendum e st,
S. I 6. De poenis cum loquimur, praemiorum non obliviscendum est. Nam utrisque Respublica continetur. In his ergo observari debet distributionis aequitas, Cum rem p. laedat, damnoq; assciat, qui praemia in non me.
Ten tes exponit. 6. II. Ornantur Vero praemiis magnae virtutes, de impelluntur homines, ut reipublisae. causa iis incumbere, di ad ejus salutem convertere velint et Deferendaque adeo viventibus &mortuis sunt ob facta atque merita.
168쪽
Qua in re ad duo potissimum attende dum, l. ut ea praemia constituantur, quie sint honorifica accipientibus, sed aerario non damnosa, aut rei p. nocua. II. Ut tantum magna merentibus & raro deferantur. 6. I 8. Porro autem de poenis gene
ratim ita statuendum es veluti Rem. publicam, i& se, punire eum Magistratum, qui nimius est in exigendis poenis, qui non punit, quo Oportet, tempore, loco & modo, qui denique in puniendis nocentibus est crudelis, & sic odium populi, veluti poenam quandam derivat. Neque enim sussicit, aequas esse poenas, nisi etiam prudenter, & cum uis sui Reipublicae sunt, imponantur. Spe-
elatim vero ea, quae sequuntur, accura te observanda sunt.
l. Prae stare poenam legibus defi
niri, quam arbitrio Magistratus relinqui, ita enim fiet, ut non ex odio aliquo, aut adfectu privato, sed praescripto Iegis pinna meaercuisse videatur.
169쪽
II.) Graviores poenae per leges indicantur, quam , postquam peccatum est, exigantur. Ita enim accurat rus leges observabuntur, quanto major ex iis terror erit injectus. III. Circumstantiae temporum, res rum, Ordinis, aetatis aliaque ejusmodi, ob quae quis immunis a poena, aut mi
lius puniendus videri possit, non inuerantur legibus, sed arbitrio & iudicio Magistratus relinquantur. Sic enim minus peccabitur, & quisque teneri sese ad legis observationem, aut ad poemnam, existimabit.
lV. Cesiet subinde potius poena
quam si exacta , redundatura sit in eos, qui exigunt, neq; interim credendu est, poena legis cessante, lege etiam cessare.
V.) Nea quibusvis Magistratibus inferioribus remisia poena, dissolvatur autoritas legum, utile fuerit, ita statuere, ut remittere poenam non sit inferiorum Magistratuum, sed tantum suprem*rum.
170쪽
VI.) Poenae omnes crimina imiten. tur, sic enim criminum gravior non est fu tura poena, dc quod aequitas imprimis
requirit, proportio sit inter delictum &supplicium. VII. Gravior tamen singulari delicto sit poena, ubi tale offertur, quod facile possit perpetrari, & facile pedipetraturi alii metuantur, nisi gravissimae in id poenae eonstitutae sint. Quae enim alia ratione avertere non possumus delicta. quorumque atras foecunis da & noxia seges sit futura, averti debent magnitudine suppliciornm, neque enim hie poena comparanda cum
singulari delicto, sed cum pluribus illius delicti futuris exemplis, nisi severissime puniatur. VIII. Ubi a summis viris admisi sum crimen est, si supplicium exigatur, metuendi veniunt motus,ideoque consultum est, inter Imperii arcana poenam, quae speciem honoris habet, cacositare.