장음표시 사용
171쪽
flagitium est, nec agnosci, ac deprehendi possunt autores, nec flagitium manere debet impunitum, paucis, sorte lectis, poena imponatur, nam supplicium in paucos validum est ad terrorem caete-TOrum, multorμm sipybcirim claris I,
non m Helva, ut Germanicus apud Tacitum loquitur. l. I. c. - . p.
X. Ubi a multitudine peccatum est,&deprehendi possunt autores . parcendum multitudini, non autoribus, quippe ne poena fir iat/ ocinium, Optim , plures uti peccavere, in uno aut paucis autoribus puniuntur, dum di iidem suum deli ictum esse intelligunt, propter quod unus,aut pauci puniuntur,& ideo unius aut paucorum supplicio corriguntur, licet paene exemptr,tamen poeni rentiae fervati. XI. Prudentiae etiam est, ad praeveniendos graviores motus, si ardi
inter flagitiosos subinde gistratus, ut videri potius polunt
172쪽
venisse honos qui mali sunt, quam eos, qui peccarunt, poenis bonos facere volui sie.
Xll. sed de sat pius poenitentia,
quam poena, Oportet esse contentum.
XIII. Quin & Reipublicae expedit,
Omnia se ire, sed non omnia exequi Magistratum.
qui punit, ne poenis delectari, ne personam, quam flagitium potius punire videatur, ne etiam veterum suppliciorum, aut his iis aut novis additis, atro. citatem intendat. XV. Lento remedio poenarum pus est eontra mala, quae jam omnino sunt inveterata & foecunda , non ut statim desinanti, sed ne ulterius progrediantur, mox ut decrestant, tandem ut tota extirpentur. . Nam natura, ut Tacit, loquitur, inimitatis humana tardiora sunt remedia, quam mala. in ric. c. 3. p. l.
173쪽
omni RepubIrat de earunae abrogat. me. Is
tum est, unius saltem & alterius, i linlustrioris inter caeteros, supplicio contentus esse Magistratus pote st. Quanto enim quis splendidior majori mole prociderit, tanto in caeteros dispergitur plus terroris.
XVlI. supplicio noxii, non lapsi
suus fit oportet modus, no tam rei causa, quam seculi & Imperantis. Quippe,
ut aequitatis est, punire eos, qui peccam runt, ita aequum est deflectere subinde a stricta aequitate, nec minus prudentiae lex est,ut clementes sint Magistratus. I9. Clementiae autem dyae sunt partes, aut remittere pariter crimen &poenam, aut non remittere, sed tantum mitigare. s. ao. Remitti omnino possimi erimen & poena, ubi & rei servati non no- eituri creduntur Reipublicae, aut privatis;&puniti caeteris exemplo non sunt
174쪽
possunt, ese mentiae Magi stratus aucta fama, iobi se ita res habet, profectis misericordia melior privatis est , quam principibus rerum, adfectus. . 2I Non vero remitti, sed tantum mitigari debet poena, ubi& interest Reipublicae, isque se offert reus, idque crimen, in quo expediat judicem severum pariter videri ac misericordem.
IIIximus f. a. ante lem rationem re auctorita tem pro legibus fisso: post oblivionem vero
rationis &contemtum aut abusum auctoritatis i eges secutas esse. Ouibus verbis origo omni uin legum exprimitur. Ratio nimir. a te leges fuit. Rationis praescriptum Veteres secuti, etiam cum nullae leges existerent. Cum enim propiores origini suae ad bonum sponte ferrentur cunde aurei seculi vel aetatis hune ceu characterem signat Poeta, - quod vindice nullo sponte sua sine lege fidem rectumque coleis
Lib. Metamorph. sers. o. impelli legibus nori debebant. Exempla itaque & mores pro legibus esse coeperunt. Fuit quoque ante leges Auctoritas imperantium, nempe qui pro Iubites
175쪽
omni Repubtrat. de earunae abrogat. m. lubitu quidvis sine praescripto legum impetrabant. Contemni tamen postea coepit ob has potissimum causas & rationes. I. Quia subditi mortales esse principes videbant, iisque extinctis extinguebantur obsequia quoquo. r. Quia varii erant affectus Principum, quibus nona electati subditi. 3. Quia diversa impe arantium inter se imperia & voluntates, ac saepe sequentes priorum aeta rescindebant. adeoque datum exemplum obsequentibus, contemni posse eorum atrictoritatem. Cum itaque in oblivionem veniret ratio, contemni coepisset auctoritas, aut ea abuti Principes, ad tria haec mala praevenienda leges sunt latae. Plura vid. ap. TAC I. I. an. c. 2 as 27.1M Porro g. 3. definivimus legem , quae definitio desumta est ex prooemio Rhetor. ARIST. ad Alexandr. Rationem eam vocamus, quia fundamentum ejus est in ratione, & ubi ratio exuislat, ibi non lex sed corruptela est ac Tyrannis. Ouia vero ratio universalis est, singularibus RebuspubI non potest applicari, astringimus eam communi civitatis bono. Cum enim o mnium eadem sit ratio; non autem eadem sit . omnis Respubliea, pro diversitate ingeniorum subditorum, ratio haec pro cujusvis rei p. salute ac utilitate ordinari ac restringi debet. Hinc sit, ut diversae res ac instituta Reip. eandem ta4men habeant pro fundamentorationem. Ita quidam ad imperium utrumque admittunt se
176쪽
Iό6 Lib. r.es. De legisω, eariore. N Mers uxum, quidam tantum Ma culinum, quia hoe aut illud magis conducere Rei p. putant. Et in hae ipsa definitione diximus lege iuberi quaepiam, scit bona, aut vetarii nempe maista. Quibus verbis omnis legum natura est ex is pressa, Ex totidem enim vitiis hominum totiisdem legum partes ortae sunt i ubi itaque de is Cit rationis vis, praescriptum legibus bonum, ad quod sua spondio homines non poterant e luctari, vel quia meordes adeo essent, ut vir- tutem non sectarentur absque praemio,legibus praemia talibus praeposita : Aut quia vis ratio. Di inferebatur, quod puniri debebat, aut quia denique prudens Magistratus metuebat i nequis exemplo aliorum peccaret.
Diximus φ. Nieqq. Duplices esse leges,
nempe Magistratuum & subditorum. Cum e erim nimium liberis populis videretur, omnem Nag stratui tribuere Majestatis auctoritatem, nisi esset aliqua anctoritas superior, qua teneretur aut obligaretur Magistratus, legea ipsis praescriptae sunt, quae fundamentales apis pellari solent, qualis in Gallia est lex Salisa, in Germania aurea busta Caroli IU. atque iri a-Iiis Regnis praecipue illae leges, quae de ele ctione ac successione Magistratuum summorum agunt. Tales autem lege fi summe necessariae sunt tam respectu imperantium, quia cum in admovendis successioribus gravissimi motus oriantur , interfuit illorum legibus omnes
177쪽
nutes decidi controversias ; quam respectu subditorum , quia debuit albarium Principum restringi ; unde sequitur, aeternas esse oportere eas. Et eerte tantum faciunt ad prae- si siti in libertatis,ut augeri plerumque soleant, novisque principibus eleetis novae addantur, quod a Belg:s,dum sub comitibus agerent, acu curate observatum est . ut autem hae Magistratus leges sunt aeternae,ita subditormn comomodo a Magistratu latae mutari pominr. Cum n. aut tempora, aut res, quae mutari possunt,
respiciant, objecto mutato, lex quoque ipsa
mutatur. Suntq; istae duorum generum, Divi nae se & Humanae. Divinae lunt, quibus religio, aut sacra, aut aestimatio sacrorum praescribi istur. Istae primae sunt, quia vinculum sunt Rerum publ. & nonnulla causa. Primae quoq; respectu secundarum. Vix enim valiturae sunt humanae . nisi illae praecesserint. Ideo usitatum
legislatoribus est in principio atque exordio legum primo hanc ponere legem et Colendum esse De .m,quod vel ex ipso CI C. de L L. apparet. Quo consilio I. Magistratus Autori.
tas firmabatur. 2. cum audirent, Deos esse pure colendos, ad omne studium virtutis excita aBantur. Sed de his p)ura diximus e. r. De humanis autem sussicienter egimus β. I.sqq. Diximus etiam s. I . causas , ex quibus Φ--nis sis legibus est atqtie autoritas. Est autem
iIIis vis sua I. . luislatore, qualis enim lator
178쪽
est,talis etiam lex ipsa: ut autem autoritate sua legem commendet, duo ipsi agenda i. Tam procul ab affectu, quam prope rationem esse debet. Ideo potiminum Gracchi dc ceterorum Agrariae leges nunquam in Rep. Rom. obistinuerunt, quia ab affectu profectae vide han. tur, nempe quod hos, aut illos demereri volebant. I. ut ipse non tam causa & anssa, sed etiam exemplum sit legis in se ae suis. b Me. rito ergo laudat TACiTus Agricolam, quod a domo sua exorsus fuerit disciplinam c. I. r. Sua vis ac autoritas constabit legibus si earum ratio confirmetur L ab eo quod fieri possit. Dupliciter id intelligendum. r. Respectu Muigratuum, ne ferant leges,)uarum obsequium non possint extorquere, dcc amittant autoritatem. Maximὸ id attendendum, ubi de corrigendis in Re p. malis agitur. Cum enim saepe validius sit remedio malum, contemnitur autori ras obsequio non reis portato. Nunquam itaque se impares Iegibus suis extorquendis debent ostendere magiis stratus. Ouod intellexit uberius, qui ideo quaestionem de legibus sum tuariis revocandis omittendam centuit, quod malum potentius remedio esse videbatur. Τ C. LI. .c. 2. a. Respectu subditorum. Non enim immodic parentibus debent imponi, ut possint exequi. Qua in parte peecatum a Romanis, qui nimia provincialibus imponere solebant, ex quo freq. . quentes
179쪽
omni Repubtrat de earundaόrogat. &c. quentes secutae defectiones. Ab Hispano quoque deficiendi& haec causa Belgis fuit, quod nimia ejus imperia ferre non possent. N i mirum nihil eorum agere subditi volunt, quae possunt, ubi vel unum a Magistratu imperatur, quod exequi posse se desperant. Summe a Tiberio id observatum , ideo civium ac pro vin cialium onera saepius remisit. II. Ab eo, quod geri debet. In non necessariri is non occupandi subditi, cum ad necessaria vix sint sussicientes. Nec in adlaphoris ac in- deserentibus subditorum patientia est abu-iendum ac obedientia. Atque ita peccavi e Claudius, qui teste Suetonio e. ιε. multas leges promulgavit, una die, quarum nulla plane erat necessitas. Hoc vero praeceptum Observandum
in iis potissimum legibus, quibus oneri sunt subditis Magistratus, ut nimirum, quando tributa imponuntur,summa sit eorum necessitas,
quae praecipue a justis bellis dependet. Quam in rem TAc. L-Bist. c. 7 . 3 a. Neque quies gen tium sine armis, nes arma sine stipendiis, neg st pendia sine tributis haberi queunt. Sic &cenistes mam rerum venalium edixit Tiberius deis precante populo, militare aerarium eo subsidio niti causatus, apud eund. LI. A.c.λδ s. a.
III. Ab eo, qusUeri expedit seu utilitat . Quam enim libenter quisq; utilitatem amplectitur, ita quoque legem, quam utilitatis causia esse novit. Quia autem non semper potest tanta esse utilitas, praeferri tamen debet in spe-H ciem:
180쪽
, o Lib r.es. De letiδus, ear. Orig. F disersinciem : quam speciem observavit Nero, qui remisit vectigal emptoribus , sed a venditoribus illud exegit, quod idem fuit ; Nam vendebantur tanto carius omnia. TAC. l. N.A. GII. g. I.' Utilitas autem legis in eo consistit, ut publi- eum quidem praeferatur commodum, sed paquoque singuli juventur. Accipiunt etiam leges robur a mutua insi-eem auxilio. Quando nimirum una lex gravis lata , altera ferri debet, quae priorem juve .
Quod in Gallia a Cardinati Richelieu observatii in I. cum enim nimia imponerentur vectigalia, Se ob hoc motus,praecipuὸ in Normannia,Orirentur,lata est lex sumptuaria, ne vestes auro ornarentur, quo pacto, demta parte sumptuum, sufficientes oneribus magis est ciebantur. Obsequium itaque unius legis alterius commodum praestitit. Nec non a eonstanti π aquali omnium obfe-quio. Non enim deleetiis personarum habendus est, ubi omnibus lex fertur, neque parien dum, ut leges perturbentur, ambitu, vi, pecunia , quod ante Augustum, de institutum ab eo principatum faetiim in rep. Rom. dicit ΤΛc.
Ab ipsarum legum eonstantia accedit eis non parum autoritatis. Non enim ita saepe leges sunt mutandae, nam hoc multum demit legi& legislatori autoritatis. Quia enim I .ssu ctuantis de incerti animi est indicium, quae ante tuleris, in nihilum redigere, a. minus obse-