장음표시 사용
191쪽
s. Hadriani dic. oritur dubitatio, quam habeant Domini Cardinales in istis Eccle-sijs iurisdictionem, quamve in Monachos, & fratres potestatem Hanc quaestionem excitauit Malidosius a & respondet nullam habere iurisdictionem , & pote statem in Monachos, de Religiosos viros, alioquin essent plura Capita, videlicet Abbas , Minister Ceneralis, Ic Cardinalis Titularis, qui in solidum ,&principaliter Ahaberent iurisdictionem . Verum pace tanti viri huic rationi non acquiesco: nai videmus, aliquan to Monachis, & Regularibus assignatos Cardinales Protectores, penes quos refider aliqua iurisdictio, ut dicemus infra b de tamen non dicuntur Monachi, dc Regulares habere plura Capita : Aliam propterea rationem assignandam esse piato: ne scilicet quando in eadem Ecclesia, & Monasterio adsiliit Cardinales Titularis, de Protector, oriatur inter ipsos occasio certandi de iurisdiastione, quia tunc verὸ essent duo Capita in eadem Dignitate, de ordine pariat & ideo videmus Protictori commissam curam Monachorum, de Regularium, Titulari vero reseruaratri superioritatem, de preeminentiam in Ecclesia, ut ibi sacra fiant, & quae ad om n potentis Dei cultum pertinent , rectὰ gerantur; & hoc puto verum in Ecclesiis Monachorum, de Regularium . In aliis vero Ecclesiis Cardinales Titulares habere plurisdictionem , itaut si in illis , vel ab eorum ministris, de inseruientibus aliquod committatur delictum, huius cognitio ad Titularem pertineat; quod absque ulla dissicultate procedit in Archipresbuteris S. Ioannis in Laterano, S. Petri, S. Mariae Maioris, de Titulari S. Laurenti j in Damaso , qui est semper Vicecancellarius, pro ter specialia, quae habent priuilegia, de quibus infra dicetur; sed in aliis Cardinalibus Titularibus stylus. εe obseruantia subsequuta contrario demonstrant,di Mandosius a per decem, de octo annos, quibus Tribunalia Vrbis expensus ibit, nun. quam vidisse Cardinales Titulares indistinctὰ iurisdictionem exercentes in homines, bona, de res suorum Titulorum, de Ecclesiarum affirmat. Sed iurisdictionem in Ecclesiis Titularibus habuisse Cardinales octingentis ab hine serme annis, Ioannis huius nominis VIII. constitutio de iure Cardinalium , quam Amronius d in Vaticanae Bibliothecae monumentis extare scribit, non obscure de-
monstrat; cuius stagmentum ex eodem Baronio damus . Itemquὰ ex noctra pγ-fnti Constitutioris bis in mense , vel eo amplius, veI apud utam, Celiatam Titulum sue apud ilZam, Cia i reum Diaconiam, siue apud alias quaslibet metesias et os eo enire mandamus , er ob vestram, ct inferisertim Clericorum vitam , ct mores, o
qualitates, babitus veritium perscrutando, Hr qualis, quilibet Praepositi se erga subditos babeant, vel μὰ subditisuis Praepostis non Obediant , ct ad qusque illisita amputanda, Coriorum quoque, ct laicorum quaerimonias, quae ad non rum iudicium peninent, quantu eri potes, de tendas : pe eum sui nostram mansuetudinem Mus, ita ct Cestram fraternitatemfeptuaginta fen:orum, quisub eodem ea arum ne eotia dii dieabant, Diei tudinem gerere certum babemus ere. Item Monoeria Albatibus viduata, Abbatum no ira praecedente conscientia- , Osti titutiomm his, quisunt inter nos, Delfuerint Monacti professionis disponenda committimus. Propter filicitudinem autem Ecelsarum , ct Coris iam , earundem disciplinam , ue Iaicorum quaerimonias des iendas, bis in bebdomada ad erο- fax Lium Palatium, iuxta deereta praedecessoris noLiri Leonis IV. τυ eonuenire maudamus . Item fancimtis de Paroebys n fris , quantumquὸ Pontifici competit, si ali benescio vos in rpetuumpossidere. , in principalibus Ecelesys iuxta prim . tum cesse consecrationis Oici eis Diuina peragere, ct eorum oblationibus , fama semper Cardinarium Diaconorum prisca eonsuetudine, aequaliterpartieipara tam propter usum ut um, quam in Ere, rum via rarum luminarium eone-- nationes . Huc usque Ioannis VIII. de iure Cardinalium Constitutio; a Baronio, vediximus, relata. ESed de charitatiuum subsidium ab Ecclesiis, & Titulis sibi assi natis , de subiectis petere , ac exigere posse Cardinales , cum trabeant in eis iurisdictionem Episcopalem , scribit fellenianus e videndus. Quaerit etiam Zabareti numquid Cardinalium potestas sit in communi, puta in toto Collegio , vel in singulari cum iurisdictione 3 3: utroque modo inesse ait; in singulari quidem circa casum nostrum, in Capellas sibi subditas ratione Ecelesiarum Titularium; in communi vero talem habent Cardinales, qualis in iure permittitur, de hoc maxime est determinatum Sede vacante: haec Zabareti.
Nec ignorandum puto ; si ita Ecclesia Titulari alicuius Cardinalis reperiatur alius
192쪽
Cardinalis in possessione conserendi Beneficia talis Ecclesiae, di quaeratur, cui sit dandum mandatum de manu tenendo in d. possessione conserendi; utique illi concedendum erit, qui est in possessione etiam per unicum actum : ita decisum est in Rota Romana a ad fauorem Cardinalis Montalti Vice cancellarii contra Cardina- ν. leni Madrutium Titularem S. Thomae in Parione coram R P. D. Pirouano. pa .,
Pontifex si reddatur intrabilis, Carinalii in admini ratione
adiungitur. Si Romanus pontifex, aliquo superueniente impedimento, reddatur inhabi
lis ad substinendum onus,& rege ndum Imperium, unus ex Eminentis A Ca dinalibus eligendus erit, qui nouus Hercules in Orbe substentando Athlantem subleuet,&cui uterque gladius iungatur in semore; Ita Iacobatius, b& post eum Mansrediis . e Si vero quod Deus auertat γ Pontifex caperetur ab hostibus, nec voluntas eius intelligi posset, tunc primus Cardinalis Collegii , vel ipsum Collegium administrabit in iis, quae non possunt commode reseruari,quousque Ponti sex reuertatur: colligitur hoc ex iis, quae scribit Zabarella, d dum varios assignat modos, quibus schisma inter Urbanum VI. R Clementem VII. tolli posset. Verum si Cardinales inter sedissentiant, se controuersia inter ipsos orta sit, tunc esse conuocandum Concilium, ut Administrator in Ecclesia Dei eligatur, scripserunt Iacobatius, e & Mansred s. f Sed dicat Iacobatius, quis conuocabit huiusmodi Concilium, eum non possint Cardinales sine authoritate ripae conuocare Concilium Z Resipondebit fortasse, hoc casa voluntatem Papae verosimiliter praesumendam, ne Ecclesia Dei destitueretur, praesertim quia hic tantum agendum esset de eligendo Administratore, quousque Papa reuertatur. Sequuta vero electione huiusmodi Administratoris , gesti per eum vim , & robur habere debent; prout a Collegio Cardinalium sancitum suisse legimus anno lueri. tempore Hadriani VI. qui abiens ab Vrbe in Pontificem electus, ne tempore absentiae Ecclesia Dei aliquod ferret detrimentum, Collegium I D. Cardinalium vicem Papae gessit, mandauitque Auditoribus Rotae, ut ius redderent: &Commistiones causarum per Signaturam de more factae signabantur in haec verba. Placet aera Cardinalium Conlegi uo, se nominati in Papam nomine. Sarnense teste. Iouius h autem haec insuper addit. Nee mult3 po i ab electione Pontificis Hadriani scilicet Cardinatis, ne quid detrimenti Respubliea pateretur, Triumuiros auctoritate Ponti ela eo I tituunt, qui menLDuo eum imperio ex triplici Senatorum ordine sorte duecti, paris, O belli negorijs priant; ij in Vaticano Ponti Eria inparte edium euneta administrabant. Ad propositum autem quaestionis initio positae, de Pontifice scilicet inutili reddito, vel ex capite infirmitatis, vel haeresis, vel dementiae, vel si capiatur, &detineatur ab hostibus Ecclesiae, quid agendum sit per DD. Cardinales, videatur Iacobatius. iAt si pontifex ab Urbe discedat, Cardinale hic de latere Legatum relinquit,prout pluries factitatum ex historicis liquet; & vltimo loco a Clemente VIII. perrariam,&ad alia loca prosecturo, Inicum Aualos S.IRE. Cardinalem eius de latere Legatu re
lictum fuisse, & viventium adhuc memotia, di eiusdem Pontificis Constitutio fi
193쪽
Letati de latere ex Collegio Cardinalistm t tum eliguntur.
Si Logatus de latere eligendus erit, hic ex Purpuratorum Patrum Senatu desumendus erit; ita Germonius a post 1lios ;& hoc eis nomen inditum affr-mat, non ob id solum, quod unum sint corpus cum Summo Pontifice, eiusque in rerum administratione quaedam membra , & filii, ac fratres vocentur; veri in quia de latere ipsius Pontificis quodammodo prodeunt, & quassi diuelluntur, v t loquitur Abbas. bForma vero seruanda in electione Legati a latere uberrimὸ legitur in Coeremoniali Romano, e nempe duo requiri Consistoria secreta, in primo Pontifex expriminit causas, propter quas videtur sibi necessaria Legatorum creatio, & personas talico muneri aptas nominat, quae nominatae Consistorium exeunt, quousque a caeteri Senatoribus comprobentur, mox reuertuntur, de gratias tam Pontisci, quam aliis
Cardinalibus agunti adueniente die prosectionis, secundum fit Consistorium secretum, & in fine exiens a latere pontificis deducitur ab omnibus Cardinalibus ordine in similibus seruari Glito extra Portam Civitatis, ibique post gratiarum actiones , omnes osculatur Cardinales, & in pace proficiscitur . Q im formam ter seruatam vidimus in Pontificatu sempiternae memoriae Urbani VIII. Primo dum Eminentiss. ac Reuerendissi D. Franciscus Cardinalis Barberinus bellorum motibus, ac in talicis Italiae vexationibus exigentibus in Galliam,& Hispaniam Legatus a latere anno ubilet is r . missus si it . Secundo dum Eminentiss. ac Reuerendiss. D. Cardinalis Antonius eius germanus frater, &ambo eiusdem Pontificis Nepotes ad Sabaudiae Ducem, aliosque Italicos Principes, nee non ecclesiasticarum Copiarum Legationis munere functus est. Tertio dum Eminenti sis. ac Reuerendist. D. Cardinalis Martius Ginetius ad pacem luter Reges pertractandam ab eodem urbano Coloniam . transitissus suit. Et inorem hunc in Proconsulibus, de Praesidibus Quibus Clem. IV d Legatos a latere aequiparari censet) ad sibi assignatas Prouincias Roma discedentibus avete ribus Romanis deduci consueuisse testatur Rosinus e in haec verba Ruta adpo iam V bis ibant, ad quam veteri in tituto falutati, inde aut eontinuo, amicis ot ei' causa aliquanto via patio prosequentibus, ae benJ ominantibus, in Prouinciam iter ingrediebantu , auisi quid negoti j in Urbe haberent, ad Vrbem per aliquordiri, aut menses manebant, quod cum imperis in Urbe esse non possent. Haec R
Verani mos hie non semper, neque cum omnibus a latere Legatis seruatur, sed. in iis, qui magis proprii, veriqud Legati sunt, idest Oratores, in quibus maior industria, prudentia, doctrina, & experientia requiritur; ideoque solemnioribus caer montis, ut diximus, creantur, laterisque Pontificii honore insigniti discedunt. Alii fero hoc Dignitatis titulo cohonestantur, ut mittantur ad tuendas, regendas Madministrandas Sedis Apostolicae prouincias , uti Auenionensem, Bononiensem , rerrariensem, Flaminiam, Picentinam, Vmbriae, Patrimonii, veteris Latii, quod hodie Campaniam vocant; hi enim solo Pontificis verbo in priuato, ut aiunt, Consistorio Legati declarantur, neque ab aliis Purpuratis deducuntur, neet exire Vrbem statim tenentur . nee Crucem, nisi cum in Prouinciam sibi decretam venerint, erigunt, etsi ius erigendi non illis videatur deesse. Utque magis explicita Legatorum notio habeatur, sciendum est, Legatos esse in tri lici dii rentia . alij enim sunt Legati a latere, de quibus diximus , & hoc Dignitatis nomen solis Cardinalibus conuenit, quorum Ossicium describitur a Clemente lV. Pontifice f in epist' a ad s. tit. Sanctae Ceciliae Presbyterum Cardinalem Apostolicae Sedis Legatum , ut scilicet in Prouinciis, quibus committitur Legationis ossicium, evellant, & dissipent vitia, plantent itque aediscent virtutes; & melius a D. Bernardo ad Eugenium. g et Ies tibi expedit in Legationem mittere, qui missipo i aurum non eaut , sed Chri tum sequantuμ; per quaesium Legationem non araiament, nec requirant datum se me tam , qui Ecclesiai non nollent', sed augeant,
qui Regibi Ioannem exbibeant, in rapti se Moasen, fornicanti s m nees, Helia u
194쪽
i dotatris, Heliseum auaris, Petrum mentientibus, Paulum his hemantibus . negoti. ntibai Cbmitum . qui et stram non spernant , sed. druites non palpent, sed terreant, pauperes nongrauent, te foueant, minas Prin Uum non paveant, sed contemnant, fame prout eaut fus , nec inuidearat alienae; quorum fermo si iratio, A quorum inra ustiri, quorum prUωςia grata, ρ Prum se Via in bene Milone; h qui se amor es praebean, non verbo ,sed opere, reurrena Ue Au , non fas Iu exbi beaut e S alia multa prosequitur D Bernardus apud insum videnda. Nec ignorandastili, quae pereus Damianus Cardinalis , di Apulioli eae sedis Legatus a Nicolao It Mediolanum missus circa munerum reoptionem egerit, & scripserit, a Baronio Card. relata. a 'Secunda Legatorum species est eorimi, qui Legati nati dicuntur: lii sinit, quibus ex Archiepiscopali Dignitate competit Legationis officium, hoc est earum Metropolitanarum Ecclesiarum, quibus praeficiuntur, quales fuerunt in magna Britannia Ebbracensis, & Cantuariensis, in Gallia Rheniensis, in Italia Pisanus ;quorum longiorem explanationem, cum ad rem nostram non pertineat I omittendam duximus; nonnulla tamen petenda sunt a Germonio. b Nos ad tertiam Le-3 gatorum speciem transea,nus, quam ad supremos l/rincipes, & Resipublicas Sedes Apostolica mittit: veriim apud Romanam Ecclesiam non Legati, sed Nuncii, de qui Sus nunc loquimur, appellanturi, cuius rei rationem reddit Germonius, e quod ei licet haec dictio, Nuncius, idem importet, ac Legatus,& graece Angelum significet cum igitur rerum omnium Parens Deus pro Legato , Nuncii, siue Angeli nomine utatur, absurdum non est , Romanum Pontificcna eodem titulo quos mittit nuncupare. Eiusmodi obeundo muneri prophanos quandoque, etsi perraro , homines claicos vocant λ a Summis Pontificibus praepositos i isse constat. Clemens quippe Viii. dum Hungari a Turcis vexarentur, ut belli ratio Christianis constaret, Po-Iensium Dueem Lotharium ex Illustrissima Comitum familia eropagatum, egregiumque virum ad Rodulphum Caesarem , Germanosque Principes ablegauit. Huiusmodi vero Nuncii nullam prorsus habent auctoritatem, quam ex Pontificis Diplomate, vel ex literis, quas Bullas vocant,concessa appareat; & ideo constituuntur aliquando cum facultatibus Legatorum a latere , ut in Germonio d liquet. Quae vero sint Legatoruma latere ocultates, nedum ex Petro Gregorio Tholosano . e de Germonio f cognosces , sed ex Summorum Pontificum Con si itiitionibus innotescit: habes enim Innocentij VI. g Paullii r. b&Clementis Vi D. iConstitutiones. Quae vero iisdem Legatis denegata sint, & Sedi Apostolicae reser- irata ; quando , de ubi suam exercere iurisdictionem, & sacultates valeant, quomodo, &quando expiret, docet Speculator, k ac Tholosanus . t Illud autem sciendum, iurisdiinionem Legasia latere non expirare Per mortem Pontificis , m tum quia est Iudex ordinarius , n. tum quia est Legatus Sedis Apostolicae, quae nunquam morituro Procedit hoc, quando res est integra, quando scilicet in ossicio, ta exercitio Legationis existit: nam si ab Vrbe, di a Pontificis latere nondum discessit,utique Legatio expirat, ut Iulio Lauor. p placet. Insigniis vero, & ornamentis Papalibus, x Apostolicis uti Legatos a latere, equo scilicet albo, calcaribus deauratis, non solum si ultra mare mittantur, sed etiam citra, assi ant Scribentes relati a Parisio; ρ viride Mans redum , r qui haec priuilegia ad Legationes trans mare restrinetit. Tandem si moriatur Legatus in legatione, vel itinere, ubi tumulandus sit, docet Lauor T Sumptus vero funeris, & impensas quis ministrare debeat, dicemus infra priuileg. 78. Quid alitem si Cardinalis a Principe laico requiratur, ut Legationem suo nomine ad aluim Principem, etiam Romanum Pontificem suscipiat, numquid agere, illaq; fungi debeat λ negative respondeas; ita enim prudentissimus vir Guglielmus de Estoute uti Cardinalis Rothomagensis a Carolo Francorum Rege rogatus, ut una cualijs, quos Romam mittebat, Legatus ire non grauaretur, respondit, nec debere, nec solitu in esse Cardinalem, ni si pro Romano Pontifice, Legationem accipere. Federicus quoque Romanorum Imperator peicias a Nicolao Card. S. Petri ad Vincula in Ce n ania tunc agente , ut Legatus suus Conventui Ratisponensi interesset, ob causam ridet indicto, respondit Cardinalis, id sibi, nisi concederet Pontifex, nullo modo licere; nec antea Imperatori assensit,quam scriptum esset Nicolao V & concessio impetrata, ut Cardinalis Papicniis e testatur in epistola apologetica apud Cardinales dimisse Consistorio cor tra Ioannem Cardinalem Atticbatensem , videnda . V 2 PRI
195쪽
D Ictum est supra a S. .Cardinales in locum Senatorum Roma i Imperii suc, cessisse;constat autena ex Zeno iiis de Archadii Imperatorum sanctione b Se natorum,& Clarissimoruni virorum diuidia. I lites coram imperatore deciden la e Gse,in haec verba. Nudi s atri itis iudicis nisin se pistarii huiusmo i se cognition m 9ς paulo infra. Moseram tantarum bonores Dignitatum duximus augen dos, Ut ne Dreo quidem cognitori non rapinquam crimen fuerit νυοί rum contra huiusmodi viros,veleorumsubstantias tuendi aliquid conce mus Iacultatem ero Alia multa de Senatorum,&Claris limorum virorum dignitate, & praee minentia cQ
snosces ex Imperatorum Sanctionibus in unum collectis a Iustiniano. ς Hac igit*r motus ni fallor2 ratione Paulus IV Pont.Max dectauit, d lites, re u- sis inter S. RΣ. Carditiales quomodolibςt vertentes a solo Romano pontifice appel- ulations remota decidendas esse. sunt enim C rdinales Deo dic ti, de ab os raterrenorum Principμm po est te exempti & immunes, ex late deduetis perRodulph. Cupers e de solum Pontificem, ςui ncino in terris superior extat, iudicem agnoscunt Flauio Cherubinos ste, qui ut quaestionem ab ipso excitatam ibi soluat,prαdictam affert rationem, quia scilicet Papae nemo est superior, & ideo ppellatio a sententi Papae non datur, quia a superiore ad inseriorem interpoteretur contra subst*ntiam ipsius appellationis, ut dixit Rota Romana apud Serar inum . I Seueram quoque indagationem per tormenta quaerendi , quemadmodum a Dioclςtiano, & Maxim. Imperatoribus b a clarissimo homine submouerunt, pari rationς a Cardina latus Dignitate repellendam esse *fferendum est Insuper nedum in Urbe Cardinales hoc priuilegio, ne scilicet a qiiovis iudice Romano pontifice excepto iudicentur gau de te debent, sed etiam in qualibet Prouincia, & loco existentes; prout Senatoribus concessum fuisse a Gratiano, ac Theodos i lς mus. Sed & quae Valerian. dc Gallie n. k rescripserunt, hic referre lubet. Nemo Praefectuι Vrbi citra praecipito nim, vel cientiam nostram visi muneri Abiuget Senatorem et mmo Curiam noram immanipulset iniuria; Si quid enim Senatoria praeditis Dignitate fuerit forte mandandum , no Iro id iudicio reseruandum es. De Senatoria Dignitate nonnulla refert Iacobus cuther videndus; post uot enim *4 CardinatatWs Dignitatem reserti.
De Deustare te litandi Cardinalibui concessa.
D Egula est, non posse Cardinales testari, nisi Pontificis Summi praecedat licen-A . to,quod in Lateranensi Concilio m sub Alexandro IlI. sancitum habes, re ab eodem Pontifice hoc idem Vigiliensi Episcopo rescriptum leges n in haec verba omissis alijs. De his, qua consideratione Ecclesia perceperunt, nultam de iuretos Ilint facere te tamenitime de idem quoque Pontifex hoc etiam statuisse in praedicto Concilio Lateranensi affirmat. o Et hanc testandi prohibitionem ad pias quoque causas extendendam esse voluit Pius IV. ρ de alia multa ad rem congerit Sarmient Verum si reperiatur testamentum antiquum a Cardinali conditum, licEt de licentia Pontificis non artareat, hanc tamen praecessisse, de Cardinalis dispositionem de bonis aliunde, quam ex redditibus ecclesiasticis quaesitis praesumendam esse, de ita substinendam, assi ant Aretinus, r de Alexander, I qui consulti super validitate testamenti conditi a Card. Riccardo de Senis, uno ex Compilatoribus libri Sexti Decretalium. Bonifacio Via r. mandante, ita responderunt, eosqu4 resserunti&sequuntur Mantica, t &Simon de Praelis. uPosse etiam Cardinales in suprema voluntate disponere de stipendio illo , a Sum
mo Pontifice Cardinaliti j galeri intuitu eis co cesso, ex eo quia stipendium hoc non
196쪽
NOTITIA CARDI MALAT. CAP. XVL PRIVIL. XVIII 17;
tribuatur ratione alicuius Ecclesiae, sed contemplatione nersons corundem Cardi- an alium , qui Pomificem ipsum in regimine um uernalis cclesi r consilio , & indu- in sis. δει --.stria adiutrant, voluit Didacus Couarrinitas, re & postenni tenuit Cardinalis Man- , De ecu- ν.tica, b Sed & liberalitatem exercere de hoc etiam iiii endio, considerata Cardina- ζ tu. A Iatus Dignipate, testatur Tiraque lus, e motus auctoritatu Pauli I. C. d qui Prin- .etrix tutori pro digoitate natalium pupilli aliquid dongre permittit; quod ediar a M ea. 3 nia. 3. scribentes ibi commi iter tradunt. Inio&Ω cςdendi ab inicitat' tiam in in ι 13. --mpendio Cardinalium lix redibus permissim voluita ota Roman apud Verali mi x δε μή qui praemissis uitibusdam capitulis a Leone X. Clemente Vic super iacuit te ter ἡ fandi Cardinalibus concessis,quarit, an posita huiusmodi ltate, a redos ip- rum Cardinalium succedatit illis ab inteliato ' &absolute loque do, in fluctibus 1 C. . t. ζ' scilicet Beneficiorum ecclesiasticorum negaritati respondit; in hirisus velo,&pr mi 't.
uentibus Cappelli ut ipse loquiturin haberς io um capitula coiicessi hin Leoni, x st
& Clementis VII i a IQilaesitum quoque est: ex di νο sitione Iulii III. f. qua c utum habes, fructus Be- μα- is neficiorum tempore obitus seneficiatorum quam iiis maturato , sed non exa tot 6 Var t. cum effectu, etiam sponia oblatos, non ad hae πdes, sed ad sucςς res in Benefi- t ' .ctis spectare; quam quidem Sanctionem a Summo tantifice urbano VIII. ςonfirmatam fuisse dicunt; an inquam haeres Cardinalis habentis a Papa facultatem testandi. cum clausula, non ob tanti ερος. comprehendatur sub dispositione dictae Constu . tutionis Iulii III.&negative rςspondit Rota coram Lancellotto g ad sauorem hae redum q. Cardinalis de Rubel contra Fpiscopum Impiensem ; quam quidem R, ipdecisionem restri Marius Antoninus, o qui tamen de termination in hanc noxia O .
At si concussa sit Cardinali facultas testandi. quamuis in dispensationibus non fiat 'i Up- extensio, poterit nihilominus Cardinalis hic etiam codicillare, ut aiunt i ita.voluit ii . e Simon de praetis Et ad donationem quoque causa mortis, sum sit quid minus M. .
testamento, extendit Moneta st ' i j . , m Sed concessalicentia testandi, an haec per unitum actum eVringuaturλ multi multi H s 3 mis s.
ta dixerunt; sed ego Hieronymo Gabrielio I adhaereo, dicenti, semel, atque ' iterum resipondisse, & semper iudicaturum, nec posse sibi persuadere virum alicuius iudicη negare posse . quin, & concedens, 'e impetrans hanc licentiam intelligat de eo testamento, cum quo impetrans decedere velit, non de primo, & consequςnter non posse primo testamento consumi effectum statiae: idemque senserunt Nauarrus, m & Rodericus. nEt habere Cardinales priuilegium testandi iure militari, voluit Od. Albanus, o m 3. t. vos se ia quem refert Hieronymus Mansredus. ρ uni. Dinet pali. D Posse etiam Cardinales legare usque ad summam scutorum a . Archi constater- uitati Confatonis nuncupatae in Urbe, pro redemptione captiuorum, de ita ad pia I i, sis causas , Sixtus V. ρ edixit Cum autem dictum sit supra, posse Cardinales disponere de iis, quae contempla tione Galeri Cardinalitii concessa sunt, in quorum numero comprehensa videntur δή m amenta Capellae, siue oratorii, quae in propriis Aedibus Cardinales habent, nec non pretium Annuli in assumptione ad hane Dignitatem dari soliti: Sciendum ta--i, men est, harum rerum di ositionem Cardinalibus interdict m, & in iis Cameram ram. ,- ii . Apostolicam succedere, ex Iuli j III. Sanctione. Hodie autem in pretio Annuli e Dein re qu
succedit sacra Congregatio de Propaganda Fide, a Gregorio XV. huius Congregatio. t bis Institutore sancitum . T r g iij, Denique si quaeras, an consanguinei eleri eorum illis succedant ab in te stato i m. a. ii sis k quotidianis distributionibus λ Ioannem Petrum Monetam e consule . Et si succe- um ib. . dant in iliis quotidianis distributionibus, & in alijs fructibus Ben sciorum, per in dinalem , dum vivebat, possessorum, teneri consanguineos ad impensas senerum ipsius Cardinalis, voluit Decius; u quia impcnst funerum semper ex haereditate - 'desumuntur; & absurdum esset, haeredes habere ex priuilegio Paps , ob facultatem se ii eet teliandi Cardinalibus concessam, bona proucnientia ex Beneficius, di grauare succe res Beneficiorum in expensis, ut ipse Decius ait. An autem titulus Codicis, de his, qui sibi in testim. adseri 9. habeat locum in familiari Cardinalis, qui de mandato Domini seripsit testamentum , & in eo lega C 'ος- la
197쪽
i De Reuerentia Carrinalibus exhibenda.
ΤΑnta est huius sacrosancti Senatus Dignitas, & Eminentia, ut siue boni, siue mali sint Cardinales, maxima nihilominus reuerentia illis adhibenda sit; etenim si mali, priste Dignitatis excellentiam; si boni, & ratione Dignitatis, & ratione personae obsequii: m , & reuerentiam postulant, Mans edo a teste, post Cundi saluum i b nobiles enim, et ingenuos sibi rationabiliter honores arrogare scripsit Aristoteles . .e Quod si Iudicibus, aliis lud Magistratibus ob praeci Duam,quatria habent, gubemandae Reipublicae curam , maximus semper a maioribus nostri; ho nor haberi consueuit,ut est Callistrati I.C. sententia, e & auctoritate Innocentii III. d confirmatur; aliaque multa congerit Tiraquelliis . o Quanto magis. αῖ, es, A. honor di reuerentia S.R E. Cardinalibus exhibenda erit, qui non unam Civitaten , h - , siue umam Prouinciam,aut Rempublicam regunt, & gubernant, sed uniuersum Os που t, hem, uniuersamque Echlesiam toto orbe diffusam eorum solicitudo, di cura contis in μ fleetitiit , Eugenio I V. teste , s de supra *pe saepius diximus, optimeque declarat Paleottus, g dure, ait, Cardinalem fieri publicum beneficium esse : immo si rem verius, atque exactius ut ipse inquit expendamus, hoc Cardinalis munus Deo ipsi in primis acceptum serendum est, cuius beneficentia suit ad Christianet Reipublicet utilitatem institutum 5ce. Verum quia, ut Callistratus b testatum h ber, Magistratus auctoritatem Dignitatis ingenio sito augere debet, de ideo Praetor suae dignitatis tuendae δε decoris causa nonnulla statuit ab Vlpiano i relata, de talis debet esse dispensatio regiminis, D.
Cregorio st teste, ut is, qui prsest, ea se circa subditos mensara moderetur, quat nus arridens timeri debeat, & iratus amari, ut nec nimia laetitia vilem reddat, aut immoderata saeuitia odiosum; firmissimus namque, & sertissimus,honoris custos ut Plutarchus I ait modestia est, quippe non tantum dictorum publice, Fc factorum ab iis, qui Rempublicam gerunt, reposcuntur rationes, verum etiam coen , eorum cubile , nuptiae, ludicra, & seria actio excutitur omnis: quomodo enim in .sacie lentigo, de verrucae magis sunt, quam note, mutilationes, S cicatrices reliqui corporis odiosae, sic exigua peccata videntur, quando apparent in Principum,de politicorum vitis magna, propter existimationem, quam de Magistratu , de Republica habet vulgus, ut de ro magnifica, quae omni vacare vitio, de delicto debeat: haec, de alia videnda congerit Plutarcus. Studeant igitur S R. E. Cardinales sacrae Purpurae maiestatem sustinere,de suam, vel potius uniuersalis Ecclesiae Dignitatem agnoscant. Nam licet in Carthaginensi Concilio a Gratiano m relato, ancitum habeas, ut Episcopus in Ecclesi a , &in consessu Presbyterorum subliinior sedeat, intra domum , tamen Collegam se presbyterorum esse cognoscat, nam ut Diuus Hieronymus ait, relatus a Gratiano; n noscant Episcopi, se magis conssuetudine, quam dispensationis Dominicae veritate Presbyteris esse maiores, de in commune debere Ecclesian regere; quς omnia etiam ad Cardinales retulit Mansredus. o Haec autem , ut aduertit Gostator, p ita sunt intelligenda, ut non contemnatur,iuxta Callistratis se tentiam q in haec verba. Obseruandum est ius reddenti, vit in adeundo quidem facilem se praebeat ,sed eontemni non patiatur, unde mandatis adlieitur, ne Praesdei Prouinciarum in ulterioremfamiliaritatem prouincialis admittant; nam ex eonue fatione aequali conremptio Dignitatis nasiitur ODenique honorem , cultum, & reuerentiam exhibendam esse Praelatis, & Superioribus ratione excellentiae, etiam ex debito legali, sicuti alijs in Dignitatibus constitiitis ex debito morali, ex Diuo Thoma rescripsit Barthol. Cassaneus videndus rVerum si quaeras, quid sit reuerentia, de quibus debeatur Z idem Cassaneus f docet: reuerenti in vero non esse honorem, sed motivum honorantis, de finem aliorum, voluit D.Thom ab eod Cassan. ibi relatus.
198쪽
NOTITIA i CARDINALAT. CAP. XVI. PRIVIL. XX. i sp RIVILEGIUM. XX.
A Do familiarium, O inseruientium numero Cardinalitiae Dignitati necessario.QVoniam ut Iustinianus Imperator a ait qiunto quilibet praeest melioriburi
tanto maior ipse . di honestior est; ideo ut Cardinatatus Dignitas magis elucescat, pluribus familiaribus, & inseruientibus praeesse debent, & ab illis obsequia, di famulitia, nedum in domesticis, sed in publicis quoque actibus exquirere, Man-sredo h teste ,& Deum delectari honore seruorum, Macrob. e de Saturno assi mo . Et in Romana Curia receptum est, ut ille Cardinalis magis honorari dicatur, qui maiori,&digniori aulicorum numero constipatus apparet; iuxta illud Salon monis d In multitudine populi Dignitas Regis, in paruitate piabis ignominia U Phineipis. Et Diuus Hieronymus e relatus a Gratiano f Damna conquiritis, dum 1 sti multis in Ecclesia potentari. ina forsitan ratione motus Honorius III Pontis Max. sanciuit, g non posse Canonicos numerii Canonicorum sine causa restringere, ne Diuini Numinis cultus minuatur. Et Virgilius b laudans Didonem in apparatu famulorum haec ait. . . . stuinquaginta intus famtilae, quibus ordine longo Cura penum struere, is ammis ado re penates. Centum alis, totidemquepares aetate mini iri , ctui dapibus mensas onerent , pocula ponant. Et Iuvenalis i dum litigantes carpit, qui potius comitatum, & extrinsecos Aduo catorum apparatus, quam eloquentiam quaerunt, haec protulit.
Respicit boc primum, qui litigat, an tibi uers i o , decem comites , pos te an sit se a , togati
Ante pedes cre. Quainobrem Bonifacius VIII. h Episcopo pictairensi indulsit,ut senescia Clericorum sibi actu inseruientium per eorum obitum vacantia pollet alijs ad libitum conferre a de hoc idem a talamis Pontificibus indultum esse S. R. E. Cardinalibres dixit nota I &post eam Gomesius m ita interpretandam esse rcgulam Cancellariae,de impetrantibus Beneficia per obitum familiariCardinal.dicit, ut magis invitentur,ta animentur Cardinales ad recipiendos simulos doctos, & venerabiles, quod ad Romanae Ecclesiae decus tendit ; ut in simili Honorius III. u Praelatis, & Capitulis iniunxit, quatenus scholares ad Theologiae studia transmitterent , qui cum docti D fuerint, in Dei Ecclesia velut splendor fulgeant firmamenti, ex quibus postmodum copia possit haberi doctorum, qui velut stellae in perpetuas aeternitates mansuri ad iustitiam valeant plurii nos erudire et haec Honorius . . . Et impensas in alendis familiaribus, & ministris a Cardinalibus iactas, intuitu Ee-elesiae propter honorem inde resultante factas censeri voluit Philippus Francus , o Cauendum tamen est Cardinalibus Episcopis, aliisque Ecclosiastica Beneficia eonserentibus, imi, & ipsis similiaribus, ne ob compensatior em simulatus,& o sequii Beneficia conserant, vel recipiant, quia Simoniae crimen incurrerent, ut est Petri Rebum p sententia, qui etiam triplicem seruorum specie in assignat q primam secundium naturam, ut quilibet homo paruo dotatus ingenio aliis industrioia sis, & ingenio pollentibus natura seruire debet; secundam ex legis dispensatione prouenirc, ut quia seruis nascuntur, vel in bello capiuntur; tertiam speciem seruorum esse dicit per denominationem extrinsecam, nam quilibet, qui alteri seruit,&ei ministrat, vocatur seruus: & de hae tertia specie nos proprie loquimur, ut ootὰ hi sunt, qui Cardinalibus sponte seruiunt, illisque ministrant, & obsequium praestant. Quibus veri, qualitatibus praediti esse debeant isti serui, quos magis recepto vocabulo familiares vocant,idem Rebuistis r docet; sed melius Diuus Beritardus si tamen sua est epistola , dum ait. Famulum alti, ct elati cordis repeto in futurum inimicum; famulum tuis moribus blandientem reprae; famulo, er o eius lepraesente Iaudant in s rei as , aliter regitant te decipere ;famulum se de facili Uereetidante dilige Cistium. Et solliciti sint I D. Cardinales tales apud se retinere seruos, te quibus Regius Propheta i dicit Cui ait Dominui animasser opis .
199쪽
De priuato carcere Cardinalibus permissio.
ΡRiuata carcerem exercentes laesae maiestatis crimen admittunt, re capitali poeta Ana plectuntur,ex Zenon. Imperat. Sanctione a Et qui ex iniusta causa aliquem detinet, etiamsi minori si acto vigiliti horarum detineat, in hanc legem committit, poenamque meretur; qui vero ex iusta causa aliquem ceperit, si intra dictum ι 1, i . 3. m.q spacium viginti horarum hunc Iudici praesciitauerit, poenam evadit; ita ex commu- u. 1.όsios ni Doctorum sententia scripsit Clarus b Canonico autem itire, si tale crimen exeo
,- - earetram ceatur in clericum non ligatum, sed tant lina parietibus conclusum, vel detentume o e n per i excommunicationis poena non euitatur, ex Innocentii III. e responsione. Et ra-
, quare priuatus carcer sit prohibitus, ea est, quia ius carcerandi sola lege per- . mittitur, cum sit de gradibus meri imperii, Tiberio Deciano teste d 5e Farinario e , ' sed harum legum dispositiones non habere locum in Cardinalibus S. R. E. in . B. D O quibus usus obtinuit, ut quicumque Cardinalis priuatum habeat carcerem ad pu-- et 7 . . utendos domesticos, ut Manscedo I placuit ; illique assentiti videtur Iulius Clarusim Cisa et g dum eius verba rescribit. - . Et ideo quaerit Zabar. b numquid Vicarius papae, qui habet idem auditorium
a Loeo sup riti cum Papa, possit cognoscere de causis familiarium, & subditorum Dominorum .io ci i ram Cardinalium ZEt negati id respondet, quia subditi Cardinalium ad Vicarios ipso-h rum Cardinalium sunt remittendi; non enim procedit argumentum, Vicarius Pa- pae habet inrisdictionem in Urbe, ergo habet etiam in omnes de Urbe etiam exem, mari CL . PtOS : & hanc Zaban sententiam sequuti sunt Laudens. i &Mansred. h it n. Hi fi . Et potest comprobari priuilegium hoe Cardinalibus concessiim exercendi priua-K mis 3 p. tum carcerem, ex iis , quae scribit Gigas i dum ait, poenam priuati carceris non . incurrere dominum , qui seruum detinuerit, nec patrem, qui filium , nec abbatem, qui monachum; hi namque non ut Principis maiestatem laedant, sed ut d mesticos ,&samiliares corrigant, haec agere dicuntur, Nicolao Bocrio m teste Quod etiam in Cardinalibus affrinare postumus, quilinuis alia maior ratio in his militet, nam Cardinales sunt partes corporis Papae,&ex Cardinalibus, ac Papa constituitur unum corpus, ut saepius dictum est, &ideo cessat ratio laesae maiestatis , quia nemo se ipsum laedere velle putatur; argumento sumpto ex iis, quae scribit Petr .de Anchar. n dum ait, inter Papam, & Cardinales indissolubile vinculum esse, sicut inter virum,&vxorem,& quemadmodum Augusta Imperatoris viri priuilegio gaudet, ita Cardinales Pontificis priuilegiorum participes esse debent. Haee, & alia Ancharanus. Sed hodie familiares Card. non esse exemptos a iurisdictione ordinariorum,pra sertim si delicta, & crimina committant, testis est Farina ius o ex cuius dictis reuocantur in dubium, quae diximus supra, Vicarium Vrbis non habere iurisdicti nem in familiares Cardinalium . Itaque Aristotelis p distinctionem in hoc seruandam puto, qui tria dominatus genera constituit, nempe Regalem, Politicum, &Oeconomicum , itaut Cardinalibus hoc tertium competat, neque hoc etiam absolutum , ut antiquitus erat, ius scilicet vitae, de necis, sed c ut loquitur Germo - .mZM .PH nius hodiernum , correctionis tantum .
m confugientibus ad Palatia Cardinalium.
onfugientes ad Ecclesiam, re palatium Episcopi, si cohaeret Ecclesiae, nee disci se stet ultra quadraginta passus, vel saltem habeat oratorium, immunitate gau f Pr a. im. . dent . nec inde extrahi poliunt, ut post alios testatur Ambrosinus r Et hoc quoque priuilegio gaudere palatia , de Domus D D. Cardinalium , scripsit Iulius
200쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XV. mi Vita XXII iis
'xa nuc illo ad haec nostra tempora usi sunt. Oiria . iuub 'μ'ς δ ctum , nemo quidem ianae mentis, & publie est, D mibus Cardinalium viri fastitiosi mihE,h - ' g hyr non enuna', qua Iesu Christi militiae nomen dederint, hee seruanda sunt c la Prudontia reguntur, ad optimam Rempublicam eo huisuhh-c - Τμ3 haec eadem necessaria putamini; Tiberiu quippe us tuendae pacis agrassaturis, ae latrocinii, e
buit, aboleuitquὰ & ius , moremque asylorum, quae .seriam erant ' Invadentes vero Cardinalium minos, etiam te in vore Concimi. 'λ diripientes qua potita plectendi sint, Leo x is Edi i ' V VUL Dd autem dictum est supra,mmos Episco rum
ijs delinquentes extrahi nequeant, decla a positam eonesu nouo ' 'NI C primo nisi delinquentes sint in casibus eΨed nil a cisori A viυ i cme ', 'β βquando Domus sit intra quadraginta passus ab Ecclesi vel in is a mitio in t rium i ita post alios Farinaeius i & Ambrosinu, iodo e e r Q δ'
. .. uicientes, de non reuelantes extendit. Et ne de .lliu inri
reus ericiatur; ita uost φρομ δ γ ςiusdem criminis laesae maiestati, NioAnepotusque illius, qui Cardinalem offenderit, omnibus legitimis actia bus,