장음표시 사용
211쪽
Carrinalis Legatus, mel alius si in Legatione , Ialibi moriatur Jumpimus cuius sit parentandus, ct in quo loco.
CArdinalis Legatus si in loco suae Legationis diem clauserit extremum, eius sanus a Praelatis Prouinciae, In qua constitutus erat Legatus, curandum eri tuta Petrus de Perus. a quem refert Decius; b & Iulius Lauorius, e qui hanc conclusionem, seu priuilegium declarat, non habere locum,quando Cardinalis Legatus h beret redditus sui osticii, vel bonorum suo in Cardinalis vero , qui non fuerat Legatus, sed habebat Ecclesias , & Dignitates, sumptibus Ecclesiae, de Dignitatum supremum sepulturae honorem reportabit; ita Petrus de Vbald. de Decius locis citatis , reddentes rationem, Ecclesias scilicet, &Dignitates,quas Cardinalis habebat,teneri contribuere in expensas funeris,quia talis Cardinalis gerit curam omnium Ecclesiarum suarum,& ideo conuenit at tales Ecclesiae onera supportent; addit quoque Decius ibi, successor in Beneficio tenetur soluere aes alienum contractum pro necessitate corporali Praelati defuncti,& ideo ten tur ad expensas,& debita contracta tempore infirmitatis ac seneris, quia haec respiciunt corpus defuncti,ut est Marcelli I.C. responsum. d Verinin Abbως Panormit nus e optime ut mea sert opinio, hanc rem distinxit: quaedam,inquit, sunt impensis, quae in remedium animae desuncti fiunt, ut in clericis confluentibus ad officium sepultum, Se sacra facienda, di hae ad Ecclesiam pertinent: aliae vero impensae, quae fiunt,& tendunt ad vivorum consanguineorum , de amicorum solatium , ut est apparatussianeris,pretio a exequiarum pompa, eonstructio sepulturae.&quod multi induantur
luctuosis vestibus, & subministrario alimentorum per quadraginta dies post obitum Cardinalis suis familiaribus lW quidem ad haeredes patrimonii ipsius Cardinalis per tinenti haec Panormitanus,& Deeius locis supra relatis; & hanc rem latius quoque prosequuntur Io:Garsas, s Io. Bapti Asinius, g & Decius, qui consuluit in funere Gardinalis Triuialtii cni sallor Antonii nomine, qui Romae mortuus est anno Christiis 68. Iulio II sedente,& in Ecclesia S Mariae de Populo quiescit cum hoc epitaphioe
ANTONIO TRI LTIO MEDIOLANENSIsVMMAE NOBILITATIS INTEGRITATI Sin VIRO
AC S. R. E. PRESB. CARD. COMENSI QUI VIXIT ANNOS LI. MENS. ILOBIIT XV. KAL. APRILIS MD VIII. IULIO II. PONT. MAX.
Decius autem hoc tempore vivebat, nam Senis I r. die mensis Octobris anno Isas diem clausit,cuius postea corpus Pisas ad monumentum , quod sibi vivens curauerat,translatum est,IO.Fichardo b teste, apud quem ipsius Decii epitaphium videre poteris. At si Cardinalis nec bona, nec haeredem, nec Ecclesiam habuerit, tunc Camera Apostolica tinus curare debet, ut Iacobatius scribit relatus a Mansredo . iEt idem quoque dicendum erit, si in bonis Cardinalis defuncti Camera Apostolica succedat quod spolium vocant tunc enim Camera praedicta nedum suneris impensas curabit, sed etiam creditoribus defuncti satisfaciet; ita Decius, K qui loquitur in Papa accipiente bona Cardinalium defunctorum, itaui illa accipiat curria oneribus praedictis; & dum haec scribebam, ita seruatum audiui in spolio Patriarchae Constantinopolitani, qui de Archiepiscopus Beneuentaniis erat,& quoniam extra suilre sidentiam diem clausit, Cameta Apostolica in bonis successit, sumptusque saneris curauit. - Vertim
212쪽
Verum si Cardinalis absque electione sepulturae decedat, qilaesitum est, ubinam sit sepeliendus p Aliqui diae erunt in Basilica Lateranensi, si in Curia,in Suburbio, aut villa moriatur ; huius opinionis est Iulius Lauorius. a Cui quidem sententiae penitus non acquiesco, sed magis puto sepeliendos in Eccles, d quas intitulati erant,
ibi enim ex iam dictis b iura Episcopalia habent, Episcopi vero in eorum Eeelesiis V iis ζ '
Cathedralibus, ubi Pontificalia exercent, tumulandi sunt,nam ibi censentur habere b rimcr . domicilium, ex Concilio Tridentino. e Nec facie Bonifacit Octaui Sanctio da ς Μ -y- p r. Lauorio , ut stiam tueatur sententiam adducta, quia cum haec de priuatis viris Io- ὰ quatur, Cardinales veluti speciali nota dignos non comprehendit . e Sicut etiam . non obstat, si dicatur, Cardinales in Romana Curia residentes uniuersalis Ecclesiae . . in ris 1 una cum Summo Pontifice curam gerere, &Lateranensem Ecclesiam Vrbis,& Orbis primatiam appellari,ergo Cardinales sepeliendos esse in illa Ecclesia, cuius contem platione in Urbe domicilium habere dicuntur, sicut in Episcopis dictum est i ciuia si vera esset haec argumentatio, etiam Papa ibi tumulandus esset, & nihilominus videmus nisi alibi electa suerit ab ipsis Pontificibus sepultura in Basilica Principis Apostolorum sepeliri, quae quidem Basilica adeo in hoc priuilegiata est, ut sola Romanorum Pontificum cadauera recipiat,nec etiam ipsos Cardinales admittat, quod multis ab hinc annis obseruatum affirmanti & scribit Lauorius, s ex hoe amisisseia f Iegatum non paruae summae hanc Basilicam, tanquam factum a quodam nobili sub μ φ . ρη. t .. hae conditione, ut in ea sepeliretur, aue tamen conditio adimpleri non potuit, cum Petiam Canonici eiusdem Basilicae noli in Ecclesia, sed in Sacristia tumulentur. Denique sicuti Sit minus Pontifex si extra Vrbem moriatur, in Cathedrali illius loci sepeliendus erit, ita quoque dicendum erit in Cardinalibus, dummodo a Dignitate non fuerint depositi, vel renunciauerint, tunc enim in Parochia sepulchrum habebunt, ex eodem Iulio Duorio. gDe ordine Vero,re forma seruanda in sepeliedis Cardinalibux, tam in Cuti queri ' '' extra eam decedentibus , habes praeter tradita in Caeremoniali Romano, b sacrae h Lb. r. f. a.
C rituum Congregationis Decretum, i di a Iulio Lauorio st relatum.
Memoriae , ct famae Cardinalium mortuorum a Summis Pontificibus
CAldinalium defunctorum memoriae, & Dignitati Summi Ponti ses consulendues sep utarunt; nec immerito quidem, ad ipsos namque pertinet Romanae Ecclesiae decus, quod praecipud in Cardinalibus eius filiis primogenitis conspicitur , de
admiratu ci totis viribus defendere, R illibatum seruare, ut notatur, & legitur in Bonifacit VIII Sanctione et I & honorem vivo debitum etiam post mortem exhibendum probat Chastan. m Cum autem re compertum esset, familiares Cardinalium , M pan. mo. praesertim vilioribus seruitiis addictos,pera phrenarios scilicet,credetiarios, coquos, m g mstabuli magistros, & alios huiuscemodi, de ita vulgariter nuncupatos , tanquam vul- tures ad rapinam inhiantes, itaut adagium illud, si otiose es, expecta cadauer, in hos potissimum veri ficetur, sequum morte Cardinalis, cuius familiares, & inseruientes erant, in illius non modicum dignitatis,/memoriae detrinaentum, assertae consuetudini,& priuilegiis inhaerentes, bona sub eorum custodia,& in eorum ministeriis teneri solita, inuitis haredibus retinere,vel potius usurpare consueuisse, & ut Alciatus u ait Patroclam fissis rapiunt hunc Troes in armis, Hic secij, atque omnis turba petacta vetat. Obtinet exuuias Hector , Graeciquὸ eadauer, Hae fabella agitur , eum vir opimus obit , Maxima rixa oritur, tandem sed transgit baeres,
Et cortiis aliquid, vulturiis quὰ finis. Quibus malis ut Sanctiss. Pontifex Pius V. occurreret, modum , & ordinem pro cededian bonis Cardinalis defuncti praescripsit,ut abusus,dc praeiudicia tollerentur;
213쪽
utque Cardinalium mortuorum dignitas illibata remaneat, perpetuo valitura Coia stitutione a sanciuit Siquidem primo loco vetitum est antedictis familiaribus bona apud eos in eorum mini lieriis retin ri solita occupare , sed illa stati na Cardinalium haeredibus consi- δre reneantur, consuetudinibusta priuilegiis quibuscumque no obaatilibus S. i. Secundo loco disponit; r, vi annulus Cardinalitius nuncupatus. Se ornamenta Ca rellae Camerae Apostolicae Commissario consignentur; cuius quidem annuli valor quingentis Camerae ducatis aestimatur, S in at sumpti e ad Cardinatatus Dignitatem digito Candidati per Summum Pontificem, ut diximus , imponitit; se lituta vero Cardinalis morte, non annulus, sed valor Caiverae Apostolicae debetur ex Iuli j III. Sanctione; b de ideo Coni miliario ςiusdem Camerae consignandus edicitur: licet hodie praedictus annuli valor non amplissi, Camerae Apostolicae, sed Congregationi de Propaganda Fide, a Gregorio XV. erectae codem Pontifice ita mandante, non expectata Cardinalis morte, persoluitur. Ornamen a vero Capellae ideo Cominissario Camerae consignandassiunt,ut pauperibus scilicet Praelatis ad Romauam Curiam pro tempore confluentibus, e paramenta ut vocant) ecclesia ilica, cum quibus in Processionibus,aliisque Solemnitatibus per Romanos Pontifices fieri solitis, incc-dere possint, non habentibus, subueniatur, ut latius in d. Iulij III. Constitutione . Tertio loco satisfaciendumpsi illis, qui pro usu Cardinalis, Se se miliae res cibarias dederunt, quod etiam a Sixto V. sancitum habes, e in iis praesertim, quae pistores tangunt: sed ςum hoc nomen, cibaria, nedum panem, sed alia quoque aliment comprehendat, ad tradita per Surdum , d de multis gaudere priuilegiis scripserunt Doctores, signanter Bartolus, e de Alexander, γ' ideo magis laid patet Pij V Sanctio de cibariis loquens, quam illa Sixti ad pistorestansiim restricta. inarto loco veniunt, qui res vestiarias adusiam corporis ipsorum Cardinalium c non tamen ad ornatum, de pompam) necessarias subministrarunt; P reduitur ibi ratio, quia creditores ex huiusmodi ςausis ut plurimum sunt pauperes,vel mercat res, qui pro illis aduehendis innume ra subeunt pericula, de sine illis Cardinales eoru Dignitatis si tum usque ab obitum substinore minime potuissent,de requisiti utique veris militer omnem honestam obligationem etiam cum iuramento in forma Camerae contraxissent. Et de praelatione miserabilium rςrsonarum in concursu creditorum habes etiam Pij V. Constitutionem. g Sed de res vestiarias ex dispositione iuris communis alimentorum nomine comprehelisas esse testatur Surdus; b creditum igitur ex huiusmodi causa proueniens,non secus ac de cibariis diximus, priuilegiarum erit; nec inutile erit ad hanc rem vidςre, quae scribit Garaias, i licEt
ipse loqu tur in vestiariis pro sunςbri pompa factis.
Quinto loco est causa mercenariorum, quibus certa merces constituta appareat; etenim si constituta non fuerit, non debetur, ut di xit Rota Romana apud Seraphinum; K cum igitur hoc etiam iure communi cautum sic, inanis, 3c otiosa videtur dispositio huius Constitutionis. Verum Cherubinus iunior I contrarium assirmat, quia eius vires porrigit in familiares, qui esse .lsoliti locare operas suas, re d minus conducere, hoc enim casu ex generali Urbis consuetudine salarium etian non conuentum dςbetur actionc lo ali,ex Rotae Romanae decisione; m S ita consulti responderunt etiam Alexander,in de sociniis senior. o Cum igitur hse Pii V. Sanctio quibuscumquc ςontra is, consuetudinibusque deroget , praedicta Vrbis , d aliorum forsan locorum consuetudo attendenda non erit, sed simpliciter dicendum, salarium non conue iatum non deberit , Huius denique Con si initioni , εἰ eorum in ea contentorum Illustrisi. D Camerς Apostolicae generalis Auditor deputatus in executor: de hic seruata forma in ipsa Constitutione tradita, si quid praeter ibi expressa emerserit, iuris communis dispo-stionem seruabit . Quomodo gutem de iurς communi procedendum sit in concursu creditorum, Andream Gail. p consule. Si vero ulterius ad sub hastationem bonorum petentibus creditoribns de epiendum erit, Ioannes Baptista Asinius modum assignat. qPraeterea quaesitum est, an aromatarii concurrant cWm creditoribus, qui cibaria dederunt i de negati uerespondendum esse idem Pius V. edixit: γ quamuis quq postea Clemens VIII. f statuit, praedictis derogasse videantur; siquidem in hac COnstitutioire habes, aromatarios pro quibusvis pharmacis, de rebus medicinalibus viaque ad summam scutorum quinquaginta omnibus alijsstiam priuilegiatis prat rendos
214쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP.XVI. PRIV. XXXIX. 19 i
rendos esse,nec in discussionibus cum aliis creditoribus venire,morat i iasque contra ipsos aromatarios nullani habere vim . Quae quidem nec ratione carent, nam . medicitia adeo utilis, & necessaria dicitur, ut iub nomine, di appellatione victus, Nalimentorum contineatur, Tiraquello teste . a Et posse fiscum ab haerede tanquam ab indigno auocare haereditatem, si medicum, & medicamenta non adhibuit de- A suncto, dum aegrotabat, Martinus Laudensis b assirmat, atque hoc idem scripse. runt Tiraque l.1c & Surdus. d. Quibus tamen non obstintibus, aromatarios non esse praeserendos illis, qui ciba ria dederunt. existimo. Primo quia,ut ipse Pius e ait,quae ex officinis aromatariorum inistrantur, non sunt ad usum quotidianum nccessaria; quam veritatem pluribus comprobat Tiraqueil. f S ultra sexcentesimum annum Romanum Populum medi- cina caruisse, eanaque tandem expertam damnasse, testatur Plinius, g qui mulcata in huius artis detestationem refert: & Archades nullis medicaminibus uti, identi, Plinius b scribit. Secundo quia non valet argumentum,Titio relicta sunt cibaria , ergo etiam medicamina, quamuis ex iam dictis lato sumpto vocabulo . haec sub alimentorum nomine contineantur; magis enim priuilegiata esse cibaria, qtiam meis dicamina, Caius I.C. affrmat, i & probat Surdus; h nec obligatus ad cibandum medicinas subministrare tenetur, sicut sub legato victus non venit medicina, ob diuersitatem finis eorum ; siquidem victu et ad replendum, medicina ad euacuandudirigitur, Butrio teste, I & alijs a Surdo in relatis: qui quidem Surdus distinguendo procedit, itaut qui tenetur alere, teneatur etiam ad medicamina, qui vero cibaria tantum ministrat, medicinas non praestabit Ad priuilegia vero aromatariorum a Clemente VIII. concessa respondetur, cum in iis, qui cibaria dederunt, non exprimantur, non est praesu mendum voluisse illis derogare; quia priuilegio confirmato, 8. habenti duplicem confirmationem, ex iure communi scilicet, & summorum Pontificum Sanctionibus, nunquam censetur derogatum, nisi fiat expressa mentio de confirmatione ab ipso derogare volente, v d coa C tulti responderunt Alexander, n & Romanus. φQuae vero de familiaribus Cardinalium dicta sunt, inseruientibus etiam aliis Romanae Curiae Praelatis adaptantur,oc in eadem Pii V. Constitutione viderς est. Quod vero attinet ad salarii, & mercedis petitionem, & quanto tempore duret actio ista petendi, Pauli III. Sanctionem p lese; ςx ea enim cognosces, intra annum a die obitus debitoris pro biennio tantum, & non vltra peti posse.
P V in aliorum senere diuerso modo &iuxta cuiusque volutatis, seu deuotio- nisastectum obseruatur ex generali,& approbata Romanae Curiae cosuetudine in Cardinalium parentatione quadragesimus dies assignatus cernitur. Resertenim Durandus, q quoslam ad tertiam diem, alios ad septima,nonnullos ad nona, rursus alios ad trigesima, alios ad quadragesima, quosdam ad quinquagesima, non paucos ad sexagesimam, & plures ad centesim si diem senerandi solemnia protelasse; fc hoc idem, multa etiam addendo, scribit uilius Latiorius, ν sed ante eum Polydorus Virgilius X Verum in Cardinalibus quadragesimam diem ex Romanae Curis approbata consuetudine praefinitam esse diximus, & toto isto tempore familiares in Domo Cardinalis destincti, vestibus induti lugubribus, eandem , quam Domino vivente, Panis, &vini portionem in singulos recipiunt dies, ut etiam tyronibus in L Aula Romana notissim uin extat ,3e in Caeremoniali Romano i haec leguntur . Fa
milia vero defuncti idest Cardinalis P solet per quadraginta dies se sineri in eius
Wo : tandem unicuique redditur aliquod praemium , vel ferundum taxationem a Domi fariram , Iot exemtores censuerint, habita ratione fruitis, temporis, O qualitatis: haec in Caeremoniali. Hunc vero quadragesimum dierum numerum ex veteri Testamento originem habuisse e istimo : legimus enim in Ce-Mς sit , u Iosephum praecepisse seruis suis , ut aromatibus conderent patrem, , quibus iussa explentibus transierunt quadraginta dies , & additur ; iste cui 'e , rasti erat cadauerum conditorum ; pondero illa verba , mos erat , immediatu
215쪽
post enumerationem quadraginta dierum, quos serui insumpserunt in condendo Iacob defuncto aromatibus; lubet hic verba Gcnesis referre, Duo.i eernens Ioseph. itfve faciem patrissem , er deosculam eum, praecepitque Iruis fuis medicis, ut aromatibus condirent patrem , quibus iussa ex lentibus transierunt quadraginta dies, uti quippe mos erat cadauerum conditorum o e. Designat vem hic quadragenarius dies, ut Durando a placer, quatuor Euange liorum doctrinam ,& decem legis praecepta; etenim cum Carcinales uniuersalis Ecclesiae Cardines dicantur , disins, si quid per fragilitatem humanae camis contra . praedicta legis praecepta, de Luangeliorum doctrinam omittendo , vel committendo deliquerint, familiarium orationibus , & aliorum adiuti, veniam ab omnipotenti Deo consequi mereantur; & sicuti serui Iacob per quadraginta dies in eius corpore aromatibus condiendo vacarunt, ita etiam familiares ad animam defuncti
Cardinalis spiritualibus aromatibus, idest orationibus, & ieiunii S purgandam , quadraginta dierum spatio in domo destincti permaneant; spiritua s enim poenitentiae tempus Quadragesima signiscar, eodem Durando b teste, qui etiam alia inultata colligit de soc quadragenario numeror qua etiam in re si plura cupis, ex Diuo Augustino, e &Innocentio IlI. d ad saturitatem cognosces, Sic etiam Moyses, NHelias per ieiunii ni, de orationem quadraginta dierum quae a Deo petierant, obtinuerunt. e Et in Evangelica Lege post Quadragesima bene obseruatam,post veram peccatorum nostro im peractam prepitentiam. ad Ccenam immaculati Agni nos Christi fideles vocati, N admissi sumus; & Christus Dominus noster deuicta morte a mertuis resurgens, per quadraginta dies cum Apostolis mansit, exinde ad Patrem ascendens, promissum illis Spiritum sanctum de Coelo misit. Patet igitur, quadragesimum hune dierum numerum in utraque lege multis decoratum esse priuilegiis. Et ab Honorio principe in sutiere Theodosii Imperatoris eius patris hac quadraginta dierum parentationem obseruatam suis te Diuus Ambrosius testatur f his verbis Eius ergo principis er proximi conclamauimus obitum, ct nunc quadra smum e I bramus diem, assistente farris Altaribus Honorio Principe: oui cui S Iosepb pa
De optione Cardinalium. L Iede optio Eminentiss. R Reuerendist. DD Cardinalium non vera, & propri
dicatur optio, sed p0tius similitudinari , & exemplaris sit appellanda , ut ait Moneta ex priuilegio tamen Summi Pontificis inducta est coniuetudo optandi in amplissimo, ae eminentissimo Collegio S. R E. Cardinalium Titulos Episcopales, Presbyterales, & Diaconales, quae tamen inter ipsos tantum de Collegio fit, ut est notorium, &idem Moneta b tradit. Posita autem huiusmodi consuetudine, orta fuit dubitatio, an Dominus Cardinalis optans nouum Titulum si exegit pensiones domus spectantes ad Titulum dimissum,teneatur ad restitutionem anticipate exactarum & in una Romana pecuniaria I 3. Februarii 16υς. coram Durano,quae impressa est decis.1 o. suit dictum, diuidendas esse has pensiones pro rata temporis diter dimittentem, optantem, quia optans nouum Titulum desinit esse.Titul ris
216쪽
Cclesiam Dei, quae eonectio fidelium est, & in Pontifice Maximo, ac S. R. E. Ordinalibus repraesentatur, ut supra in prima parte pluribus in laeis diximus, utriusque gladii spiritualis , ac tempora lis habere potestatem, nemo sanae mentis nςgat, multisque illi strium Scriptorum ex omni natione monumentis comprobat Iuci dissim uin eiusdem Romanae Ecclesiae Sydus Robertus Cardinalis Belaminus, a de alia congerit Germonilis. b Sed hanc utriusque gladii potestatem in ipsius Summi Pontificis Dignitate tanqua in Beati Petri Sue- cetaris locatam, & ossibus mi ita loquar inhaerentem esse, Historicorum , Canoni-sarum , Theologorum rationibus, & argumentis idem Belarminus e comprobat. Pontifieem vero Maximum non nisi de consilio fratrum suorum S. R. E. Cardinalium hac potestate uti solere , late diximus supra. d Verum quia idem Pontifex totiugsacri Collegi, votum quandoque requirit, ut ostensum est supra in prima parte: qua-doque etiam singuloruni Cardinalium fidem sequitur; in hae igitur secun da parte hac de re agendum nobis erit. Et quoniam S. R. E. Vicecancellarius in Romana Curia, de apud Christi Domini Vicarium, Beatique Petri Successorem primum o iiii et locum, ut pluribus probant Sarnensis , e vestrius, s & illi addens, Thol sanus, g aliique multi, quamuis Mandosius is horum sententiis non omnino acquiestere videatur, arguendo ab ordine scriptu , iuxta quem tui ipse ait primo loco ponitor Camerarius, exinde CanceIlarius, attamen communi Scribentium votato receptum est , vicecancellarium omnibus aliis Romani Pontificis ossicialibus praeserendum esse, Gambara sic attestante, i nec ordo scripturae, quo Mandosius innititur , est uniformis, quia in multis alijs Codicibus primo loco ponitur Vicecancellarius. vh apud Cassan euin, K cum autem ius suum unicuique tribuendum sit, sitqlre etiam ordo Di iratum seruandus ex inpiano , I primo igitur loco de Vice cancellarici clieamus. Εκ ampIissimo, & Eminentissimo S. R. E. Cardinalium Collegio Vicecancellarius hodie, se multis ab hinc annis eligitu S magna quidem ratione sancitum e sic aB b s. iin
217쪽
summis Pontificibus, ut hoc ossicium ordinali, & non inferiori committatur,
Olla it Gomelius a qui ex Πωritate muneris , S ex conuenienti.I Ossicii hanc veritatem probat Ex strati itate quidem munetis, quia Viceran tiarius propter laeptrum iustitia . quod habet suprearum, inter omnes debet liabere principatum, sicut S ipsa iustitia alias omnes antecellit virtutes , ut Aristoteles b testatur, Sc Iustimanus Imperator e comprobat οῦ ex conuenientia autem ita Gom sitis loquitur ; c
ueniens igitur fuit, non ut antea, simplicibus, N priuatis viris, sed perionis magna, Millustri Dienitate praeditis, cuiusmodi sunt Ordinales, hoc officiussi com iri ei id re, ut sic de personae huiusmodi, S: Dignitatis accessione splendorem, S nominis celebritatem caperet; haec Gomelius, quibuS ex verbis i. notescit, priuatos quoque viros ossicium hoc excreuisse; & ad Bonifacij Octaui tempora durassi:,ex prooemio Sexti Decretalis collige, ibi, ae dilectu sitim Rice ardum de Senis S.RR Uieeeaneellarium I U D cte ubi glossat d notat, hune Riccardum flatile stea creatum Cardinalem, de Ecclesia, i Syustachii in Titulum Diae nate in illi a Latam , ut refert etiam Ciaeconius e Sed ante Bonifacium modo a inrdinalibus ad priuatos viros, de iterum ad Cardinales remeasse VicerancesGratiis ossicium amrat, multilisque comprobat exemplis, & argumentis Mandosius, s qui etiam S. Hieronymunta& Cardinalem , 5: Vicecancellarium anno Salutis pro Danaassio tant sede pie ,suis s mat; & paulo inserius g refert glossam expotentem Biblloti viii φ dest CD cellarium t & antiquitus ita fuisse appellatum notat etiam Cessaneus is ex c. Hadrianus Papa secundus, iuncta glos. ibi, in verb Bibliothecarius Verum Quaestoris quoqqe nomen Vicecancellario adap ti posse lateas de penna i apertὰ scribit in haec verba , aequum tamen era sc D lis Unum p aeesse Met Lirum , ct erant, Ut bodie sunt, Mereta ij D. Papae, qui circa talia Omia post Vi-eec.intellariu, ut fungitur vire uaeritoris AEmnibus sunt maiores cte. vi aute Qu-storis ossiciu ide Lucas designet, assiodori K verba refert. Et in triplici differentia esse Quaestores, ex Vlpiano I colligere fas est, di nos latὰ diximus in tradi. de Thesaurario Papae: quamvis ibi de Quaestore in ordine ad conquirendas pecunias dictum sit, hie vero de Quaestore iuxta formulam a Cassio loro traditam intelligamus, iustitiae quippe sceptrum habente, & si quid Princeps dubitet, a Quaestore requirat, qui est thesaurus famae publicae, armarium legum , imitator prudentissimus antiquorum , mores alienos corrigens, de suos debita integritate custodiens ; adesse debet in eo scientia iuris, cautela sermonis, firmitas animi, ut i iustitiae tramite inullis muneribus, nullis terroribus austratur; haec, aliaque multa Cassiodorus locis supra relatis i& videndus est etiam Guliel. Bened. mSed de ea, quae Petrus Gregorius Tholosanus n de Cancellario Franciae congerit, non iniucundd Vicecancellario Papae adaptantur, praecipue dum ait: es huius maxima poteritas , 9 Dignitas, Principis os , . quod mentem Regis explicat, ct teges
eius nomine sigit, ct refigit, Praefectus iuris, ct aequitatu curios, ct dispensato
supra iuris rigidas sege/. i l l .i inlHie ea, qui hys Regni eaneeltat iniquas, Et mandata pij Principis aequa facit, Si quid obesipopulo, aut legibus est inimicum ciuidquid obesper eum d it esse noeen .
Haec Tholosanus, qui, ut diximus , de Caneellario Regni Franciae loquitur. Verum Guliel. de Benedic. o post relatos Cancellarios, qui sub Imperatoribus, & Regibus diuersis fuerunt, de quas habuerunt potestates, ac dignitates , tandem ad remn sitam sic loquitur. p Similiti, babuit Eeelsa Romana, ct Papa Cancaellarium , qui Bibliotberarius vorabatur , quiue eum semeI e oria propter exciarentiam tamiae Dignitatis eum Papa fatageret contendere de pari, L at tum fuit pro lege, quia non Caneellarius, sed Viserance arius Papae aeaetera voearetur, quod hodie feruatur. Et isti Vise mellarius in Curia Romana H ille, qui Regulas AP Iolia eas regit, cuius dissostione dantur in ris , er extra Beneficia eumsubscriptione duorum Abbreuiatorum, ct s iudex in pertinentibus ad expeditionem Bullarum,
ita quod in Curia maior est D I Papam , fetit in Francia Caneel arius est maiorpui Regem : ct inde Ut, guta mutaneelzarias Papa olim vorabatur Bibliotbecarius, quia
218쪽
NOTITIA CARDINALAT. CAP. XVII.
quia ad eumspectabat ea Iodire libros Builarum .ct hos Rrgularum; ct Extra- uagantium; ex quo in Curia practicatur, quἐd certam eapit partem de Regi Iro Bul rum , quia tenetur de omnibus ibi eoutentis reddere rationem: est enim Praeses tu titiae in Curia , ponit dee elum irritans, ct alias Hausulis , ea edere potes,aesare eum Auditoribus Rotae in decisione ea arum, etiam in praesentia Papae , F ut Oidisti de Cancellario Francia, qui tanquam primuspo Regem praesUrt in , is omnibus Partamentis Re ni υ cui ct Afriss in Rigno, nazoga Iudaeorum'. cf. adis. I P. Deo vertis Caneellarius fuit JPPlus Papa in Ecclesia Dei Cancellarius vocatur, ius , O Dei unum , eridem dicitur Gas Dritim Haec Guliel. videndus: multa quoque ad rem congerit Gabriel Berari. b Et hoc idem scripsit etiam Barthol ε δε visita re Chaslaneus; e &Budeus, d Magistratu hunc Praesecto Praetorio similem esse scri-
hie, & multa de illius dignitate, ossicio, iurisdictione reseri; quos licet Gallos Lu- ret,
dovicus tamen Gomesius Hispanus sequutus est, rei cisto tamen somnio, quod ex C plos antiq. ad Regulas Cancellaria hausierunt, de mutatione nominis Cancellarii in e cath l. r. vicecancellarium , siquidem Gomefius e haec ait. Sed quam isa , Deus immora, Iis, si dasnt, ct 2 Uero aliena, qui Oel partim biliorum ecclesia licam calluerit, la. y ,- . fatis dignoscerente λ; nam qu)d Cardinalis Caeneellariae eontenderit unquam de , rii' ' pia. paritate cum Papa , vela pellatus fuerit unquam Cancellarius, ct posea ordina- fct. --.tum, quὰd mereaneel urius diceretur, nullibi legimus sed sent quaedam somnia; ct ideo ego arbum , aliunde bae nomen VieerancelZary procerisse : nam eonsat, Summum Ponti de olum iu Ecclesia Dei appellari fleui Myses Canee Zarium Dei,cum quo onum, ct idem Consi ortu irimi Agitur Papa est Cancellarius, non videbatur eonueniens, alium e e Caneellarium Papae item nomine, sed potius Viceran- Varium, qui eius vices gereret cui Rex in Regno suo non ficit Regem. sed Vicere rem : ct boc etiam alia ratione suadetur, quia, uisuperius dictum est, Cancri iaria A ostolica prior fuit, quam Uiee:.ane Vis promotio, ct Cance aria repraesemtat Sedem φο tineam, quae bibetur pro Caneellario; bine est , quod quando Audi- tor remittit ea am ad Caneel rium, dicitur eam remittere ad Consitorium Papae, quod habetur pro Caucellario, non autem remittitur ad Viseeancellarium , Ut eL deciso Rotae notabilis; eae eodem modo dirimus, qu3d in Curia Romana nul a particularis persona est cus ineu i fimet Sedes Apostolica, ct ideo qui hodie gerit iis . curia oscium ci , non a pellatur Ascus ed vel Advocatus, et ei Proetirator cirsi V eaue Iarius non dicitur Cane Varius, quia i se Papa, ae Sedes Apo sica dicuntur Cane Vita : funt i a Canee aria . Haec Gomesius. Verum enimuer5 antiquis temporibus etiam aliquando Cancellarium legimus , ut apud Ciaconium,f qui Ioannem Cardinalem Cancellarium dicit; & hoc idem f t obseritat Cherubin. iunior, g & quondam Raynerium omnium primum Vicecan in . , cellarii nomen inuenisse idem Ciaconius b scribit, de confirmat Mandosius, ad--MEL; Ata dens, hoc contigisse anno salutis vos. & ex Panuino i hoc innotescere; qui quide mi V. M. L Panuinus hoc idem repetit in vita Gregorii VIJ I. a quo nullum fuisse creatum Car- - - HModinalem assirmat, sed quendam Dominum Moysem Canonicum Regularem Later nensem Subdiaconum hoc munus assumpsisse, & cum non esset Cardinalis, non , Cancellarius, ut antea, sed Vicecancellarius appellatus suit; vide Ciaconum. R At Cherubinus iunior I huius nominis variationem reddens sic loquitur r quando prius in uis hoc a Carrinali regebatur, Caneel rius dictus e i, quando autem ad priuaros Oros descendit, tune Viceraneellarij nomen inditum, di hoc ultimum nomen remansit: Quae tamen ex Gariabar. m mutuatus est, dum reprehendens Doctores in Clem. ne Romani, volentes reddere caussam, cur magis Vicecancellarius,
quam Cancellarius dicatur, narrant somnia ut ipse aitὰ de B. Laurentio, item quia contentio pote statis erat inter ipsum, de Papam, quae omnia a vero absunt; quia . veritas rei inquit. ex antiquis Registris colligitur a ducentis annis supra, quando Cardinalis gerebat hoc ossicium , vocabatur Cancellarius, quando iniurior, Vice- cancellarius: & cum ρ o. annis continuis accidisset, ut ossicium istud permanserie apud non Cardinales, nomen Cancellarii non est auditum, sed Vicecancellarii, uod nomen postea remat. sit, & eo nuncupati etiam sunt Cardinales ; quae autem dixi, probantur 'x inspectione antiquorum Regii rorum, quae ipse Cambarus vidisse testatur opera Reu. D. Baptistae Bitii Regentis Cancellariae, qui primus rem hanc animaduertit; Hactenus Gambar.&Honorio III. sedeare Raynerium quendam doeia,
219쪽
Castro veteri Tudertinae Dioecesis Vice cancellarium non tamen Cardinalem suissb.& huius nominis variationem inuenisse scribit Ciaconius. a Ae Mandosius b ex Bullis Benedicti IX. Cregorii VI. Clementis it. I amas li. & Leonis IX. in Ecelesia Portuens praedicta quoque collegisse at firmat, Standem concludit, negari non poste , quin a 9s o. annis citra officium huiusmodi in personam Cardinalis esse coeperit,licet postea cum ex nonnullorum Pontificum negligentia, nempe Leonis V. Christophori Sergiit II. N quorundam aliorum Pontificia Dignitas valde demissiL, , & diminuta esset, vicecancellariatus etiam os actum vilescere coepisset, di ad priustos viros rediisset ; ex quo tamen Bonifacius VIII. B. Petri Successor fuit, Vice cancellari j officium in personam Cardinalis restitutum semper ad haec nostra tempora permansit: quamuis Ferdinandus Ughellus e dicat, Ioannem Borgiam sub Inn centio VIII. Vicecancellarium fuisse, S postea ab Alexandro VI. Pont pridie Kal Septembris I 9 r. sacra Purpura decoratum: & Ciaconius d scribit, sub Benedicto XI. Vicecancellarii munus exercuisse D. Papinianum Taurinas Canonicum Re gularem Episcopum Parmensem.
Sed iam catis dictum est de nomine; ad iurisdictionem, se potestatem transeamus. Iurisdictio autem,& potestas Vicecancellarij maxima est, quippequi expeditionibuhtotius Orbis in rebus beneficialibus, & officialibus, ac Ministris Cancellariae Ap stolicae de quibus dicemus infra ipse praeest, ut post Vestrium, & alios scribit Laelius Zccchius e Neque solitin in beneficialibus, sed etiam in causis prophanis, de Commissionibus causarum, quod transgredi possit formam iuris, scripsit Gambarus. f Et esse Pr sidem ius filiae in Curia , apponere decretum irritans, ex alias
clausulas, ac sedere , & stare posse cum Auditoribus Rotae in decisione causarum , etiam in praesentia Papae, diximus supra ex Guliel. de Benedictis, de Chastaneo, summorumquὰ Pontificum Constitutiones legentibus notum erit. Fundamentum vero iurisdictionis ipsius Vicecancellarii in Rescriptis, Z: Sanctionibus Summorum Pontificum iactum est, At licet antiquissimum, ex Constitutione tamen Martini V. g nunc magis elucescit, dum ait, quod si Notarii Apostolici, ac eorum Ab breuiatores, & alij in iustitia, ac etiam gratia literarum Apostoli carum Abbreuiatores laxam nimiam pro minutis suis petierint, ac etiam si literae Apostolicae excessive taxatae fuerint, super excessibus huiusnodi per partes ad Via
cecancellarium, aut de mandato suo , vel ipso absente, ad eius Locum tenentem ,
seu Praesidentem in Cancellaria praedicta habeantur recursus&c. Ex quibus, aliis que in d. Constitutione sancitis pluribus in locis iurisdictio Vicecancellarii elucescit. Sed & ante Martinum V. N Ioannem XXII. qui Martinum per annos se Ecentum in Pontificatu praeuenerat. Vicecancellarium, Scriptores, & Correctorestiterarum Apostolicarum extitisse, Polydorus Virgilius h tollatur: Regulas tamen Cancellariae nondum compositas, sed primum omnium ipsum Ioannem XXII tanquam bonum Domus suae patremfamilias eas introduxisse, nec solum Regulas, sed etiam Beneficiorum electivorum reseruationes, ac taxas, quibus aestimarentur, imienisse, Collegium quoque Seriptorum Apostolicorum antea sine ordine v
pans numero distrinxisse, Gomesius i scribit; & paulo infra haec addit quando asti id se dignum Ioannes ae liti et, illud tamen erit omnibus faeculis memorandam , quod primus omnium Canceltariam , ct Visecancellarii Dignitatem, Ro tae tribunali Γustrauit, quae'nt duo in Urbe luminaria, ct Collegia praeflantiora iquibus ambobus Vice cancellarius praeest. Quod attinet ad Regulas Cancellariae, habes inter easdem Regulas O. in qua de potestate D.Vicecancellarii ita c utum legimus. K Primo quod possit commiti re absolutionem illorum, qui ignoranter in supplicationibus, vel in literis A post licis aliquid scriberent, corrigerent, vel delerent. Item quod possit corrigere ii m na. N cognomina personarum, non tamen eorum x quibus gratiae, & concesso- Enes fiunt, ac Beneficiorum , dum tamen de corpore constet. Item quod possit omnes curas beneficiales etiam non deuolutas committere in Curia, cum potestate citandi ad partes. litem quod processus Apostolica auctoritate decretos aggravare possit, cum inuocatione brachii secularis, sententiasque executioni demandari sacere contra intrusos,st in trudendos per literas Apostolicas desuper conficiendas, Nnon aliis. Item quod possit siqnare supplicationes manibus duorum Reserendario
ru signatas de Benefici js Ecclesiasticis seculatibus ita regularibus dispositioni Apostolicae
220쪽
NOTITIA CARDINALAT CAP. XVII. I9
stolicae generalitar non reseruatis, quorum cuiuslibet valor centum storenorum aurice Camera, vel totidem librarum Turonen, paruorum, seu totidem in alia mone ira inunem aestimationem valorem annuum non excedat. Item quod
possit signare supplicationes etiam duorum Referendariorum manibus signatas de prouisionibus, si neutri, S subrogationibus pro collitigantibus, in quibus , dxtu f usula generalem reseruationem importans. Item quod possit ad Ordines suscipiendos arctatas prorogare terminos de dictis suscipiendis Ordinibus Tin proxima tunc a iure statuta tempora, in quibus sic arctati successiud ad μ' TZς ur. Supςx quibus,& alius quoque Regulis cum Roderico de Deiada breues quasdam notulas novissinia ediderit, ad hanc Regulam haec
Itat, ut scilicet in ea recenseantur, quae iurisdictionem Vicecancellarii conccrnunt, maxime in his, quae ad materiam expeditionis spectant.
u. 'μId θ' nisi Pr , ς eiusdem Ioannis XXII. Constitutione hy 'enti praestandi ab iisdem Rotae Auditoribus assi-
, in Damaso, neci 'n omnes, Ac singulos Cancellariae Apostoli
sup rioritatem in omnes Cancellariae Apostolicae osticiales , sed pretium ex .ς 'Cum Romana vendantur, ut dicemus insta,
Abbreuiatores de Pareo maiori num s. Abbreuiatores de Parco minori num. 7.
j addidit Sixtus V. h liniit hodie sint num. 11. Sollicitatores literarum Apostolicarum nun .aς. Notaru Rotae num. I 2. Cubicularii num 3. Scuti seri de numero participantium num . . Milites S. Petri num. 26. . A Leone X. in Bullari veteri iMilites s. Pauli num. II. Milites de Lilio num. Milites Pii num. 22. Custo Cancellariae. Notarii, ex Ostiarii eiusdem Cancellariae 3
Notarius Conti . dictarum num. I. Alius de consiletis nuncupatus.