장음표시 사용
51쪽
Beatus Gregorius. Quibus ex verbis sitit aperte patet disserentia omamzntorum ii ter Clerum Ronianum, di alios. Et quamuis hic de inapula, seu mapna tantum I quatur, quae, ut notat glos a est linteu,, quo cooperitur equus Cardina lis ;&illius ethi mologiam explicat Tholosanus loco proxime citato. Tamen quia Constantinus Senato ibus, &Consulibus aequales esse Cardinales sanciuit, certum autem sit. Sen 'atores, R Consules purpureis vestimentis usos suiste, Petro Rebusio b teste , dum ait, apud Romanos Purpuram suisse in duplici diste rentia, quaedam erat, quae murice fincta erat, & haec Patriciis in usu erat, maximeque Patricium ordinem a plebe diuidebat, Tribuno enim plebis, vel plebeio homini purpuram induere nulli fas erat,nisi adulterinam, non murice conchilio,&cocco, sed herbarum succis infectam : Cardinalibus ovoque, uti Patriciis, S S. R. E Consulibus purpuram mnrice tinctam ab ipso Constantino concessam dicendum erit i quamuis tunc temporis in usum deductam si isse non ausim affrmare. Praesertim quia ab Innocentio IV. in Concilio Lugdunensi in Vigilia Matiuitatis Dominicae anno I sqq. contra dericum I Imperatorem celebrato, Cardinalibus XII. creatis galarus rubeus, ut cognoscerent pro desensione Christianae Legis sponse is sibi mortem subeundam sere, concessiis suit, Cassaneo, e alijsque multis id attestan- . tibus r & ex hac purpurei galeri concessione purpuram Cardinalibus in suotidiano usu permissam Tholosanus d assirmat. Quamuis post annum quinquagesimum , plusve minus, i Bonifacio quippe VIII. qui salutis nostrae anno Irq9. Summus Pon lisex renunciatus suit, purpurei eoloris vestimenta Cardinalibus concessa scripserie Ciacconus e in haec verba. Cardinatatus Ggnitatem admo m auxit graui mas poenas dis irrigans, qui Cardinalem re, aut verbo, aut opere D sent. 2Gibas F pumpurei eoloris vestimenta dedit ere.
Et post Bonifacii tempora Franciscus Petrarcha, qui anno Virginei partus 1 et 7 .die 18. Iulii diei' clausit extremum,de Cardinalium purpura loquutus est, ' Philippo Episcopo Sabinensi ita scribens i ui de Cardinalibus quibusdam illius temporis
loquitur exiguo rubenti panno mortalitastis obfurone capiuntur, non mortales tania Ctummodo illi quidem,sed quodammodo moribundi; non solum hoc panniculo non superbis, sed nec qualibet purpuram, aut eorona die. Quibus ex verbis in dubium reuocare cogor quae scribit Mandosius, y ante Paulum II. qui Beati Petri locum habuit anno I 6 . veste talari manicata violacea antea Cardinales usus suisse, di ab hoc Pontifice rubrum biretum , ac nonnulla alia purpurea ornamenta, nec non equitare mulas phaleratas, de clauam argenteam ante se deserre Cardinalibus concessum fuisse : quia rerum a Mandosio narratarum partem non
modieam Cardinales prius habebanti Vettim Mandosio sauent Platina, B de Pan uiunus, i aliiq; a Platta k relati. Sed quicquid sit de origine, certum est hodie S.RE. Cardinales, qui Regil,s aequiuparantur, Regia quoque purpura ad quotidianum usum , unde de purpurati Patres Dappellati sunt, iure quidem merito decorari. Et omissa ethnicorum prophanorumque auctorum viteriori de purpura indagatione, eum Sacrosanctus hie Cardinalium Ordo, & M agit ratus magis ad sacros quam prophanos ritus sit reserendus, dicamus primo purpurea Cardinalium S. R.E .vestimenta designare mysterium Saluatoris nostri,qui etiam a iudaeis purpura indutus,ab eisdem postea praetereoriim intentionem Rex appellatus suisivi sacra testatur Pagina. Hinc Homensis I desumpsisse videtur, Cardinales debere esse rubicundiores ebore antiquo, quoad charitatem.& Passionis Christi memoriam ; eosdemque vitam exponere pro Clirilitaui sanguinis augenda , Dilaritate, afctari; hoe enim denotat purpureus, sanguineis'; color. Et D An toninus m sic testatum habet. Me it3 purpura bis ruasi Regibus da in ius color ing D, ο eximia ebari taιis es Ambesum, cuius Ene ita ardere debent, Ut semper o δε- n
Iure igitur merito purpurea Cardinales induunt vestimenta . non ad eorporis pompam, aut superbia causa, sed ut ostendant, se prae caeteris excellere, de ad extollendam Romanae Ecclesiae gloriam parates eue, nec non ut internae eorum dignitatilise etiam extema species respondeat. Sed videamus, quaenam sint Cardinalium propria vestimenta. Et primo loco G . offert Toga talaris oblonga, caudata, manicata, lanea maximi precii, quandoque etiam serica ; huiusmodi enim vestra longae, quae totu contegunt corpus candoreri ,
ce puritatem totius vitae indicant, Platta n sic atam ante . Supra togam supermusiceum
52쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XI. et
Ii ceu finduunt; denotat auten, superpelliceum Rocchetium vocant cum sit raniadidissimum, vitae purita feri, se innocentiam a Quare admonet Hostiensis Ioco supra citato. debere esse cardinales quoad mores , & vitae munditiem candidiores nive, imo etiam Sanctos et nam quae in Apocalypsi te miri. a Datum erit inis, meo h portantse E ms 6 ndenti, er eandido ad Cardinales referenda putat; iustificati tes namque iussorum Distinum designat . ut Laudensis obsereat. 5 Superpelliceo addituruit gium ad poplitem usque dimissum mantelletium appellant huic imponitur palliolum quoddam breuissimum, medietatem brachiorum operiens, habetque capitis opertorium annexum moaetetia vulgo dicitur 9 ainbo ex hircorum,& caprarum pilis undulata vestis symballotium vulgo dicitur, qua in te vide Catel I. Com e seu lana maximi precii contexta: haec autem, ubi primum ad Apostolicum Palatium deueniunt Cardinales, deponunt, utpriuatos omnes a ctus, di veterem mi hominem expoliandum esse cognoscant, Paleotto d teste. Amictum deindea ulmi insigniorem c Cappa lata, seu Pontificalis dicitur haec licet longissima fit, Maandoque purpurea, interdum etiam violacea,tamen humoris imposita, pellibus B canindisii nos in hyeme, aestate vero mollisere messinum nos Itali dicimus intus
mornata; Uno tantum fotamine, quo caput exerim Mirca collum crispata, sub ala brachurecollecta de sellat; tunc potissimum soluitur, quando Summo P a. an Apostolica Sede locato obedientiam Cardinales profitentur, d. in subseIlii Q adve eni pontifice sedent: eoque tempore memores miliamum este debent minimiotieris illis accedere, ad publicam voluntatem, publicam scientiam, publicarn cunn rno person m induere 6 Senatumquου repraesentare Thcbanum, quem Alciatus ita describit. e lies manibus truncae ante altaria dera Hιe res ne, quam in tu ne capta Prior.
Cur reside- ρ quia mente graues decet esse quieta Iuriaris , animo me variare t i. Cursi esunt manibus p eapiant ne xenia, ne e
Pollieitu flem, maneribu ἐ Ana t. Caecus at es primeps , quo olis auribus at quelfectu eonfians ingr Senatus agit. Nec dedignatus est Paleotius f hunc Alciati locum strictiori sermone reserre. De galero , biretoque rubeo dictum est supra, neque bis idem repetendum puto. Habent praeterea gemmas annulis alligatas, easque a summo Pontifice solemni pompa, H Qiximus, recipiunt, ac triplicem desgnare causam assimat Manistas g videndus. GD I ad autem non erit omittendum , si ad Cardinatatus Dignitatem assumantur virim: aliqua Monastica, seu Regulari disciplina, Meteiusdem serniae deserant indamenta, & ornamenta, color tamen Religionis, a qua suerint assumpti, non nautatur , nec sinperpelliceum deserunt , nisi sint Canonici Regulares, qui etiam illud in Religione deferunt Nec etiam in istis locum habuit concessio bireti rubri , a paulo II. ut diximus, acta, in cuius vita haec habes. Praeterea 'Miso deerreo mandauit proposita Parna , ne quisquam biseram merineam ita appetunt capitis tegmen9 π eγ Cmrdinaleι femret, quibus etiam strino Pontificatus fui x-o pannum ei Eem oloris dono dedit, quo equos,'muti emerent, dum equitarent. Ita Ciaccon h quem vide. Sed elapsis iam annis rar Gregorio XIV. sedente permissum est, cum antea nigrum d E serrent. Gregorius namque pr dictus die Dominico ρ Iunii festo Ss.Trinitatis tria aedibus Hortorum Quirinalium , antequam ad SKApostolorum proximam Basilicam descenderet, ut ibi Pontificio more Sacra persolueret, in executionem sanctionis in Constario secreto apud S.Petrum die 26. Aprilis is y i. ctς, atri Michaeli Alexandrino ,& Fratri Hieronymo Asculano ex ordine Pr dicatorum, Fratri Constantino Samano in Ordine Minorum Conuentu alium, di Fratri Gregorio Monteiparo nuncupato ex ordine S Angustini rubra bima perpetuo deferenda more aliorum Cardinalium concessit, habitu tamen inc pleris nihil immutato. νVerum etiam Monachi, vel Religiosi , dum altra mare tanquam de latere Legati Vcriantur, ligionis habitum mutant,& purpureo utuntur pallio, Manliedo teste. A
53쪽
Et Pelagium Calvani, ab Innocentio III. die 8. Decembris i ros inter s. R. E. Cardinales relatum, qui postea ab Honorio III eiusdem Innocentii in Pontificatu Suececsore, in insigni illa expeditione, qua Damiata capta est, Legatus factus toti illi bello,& Christianorum demum excidio intersuit. vestes, talaria, lagum , Daemq; pulpurea gestasse, qui Ciaccono in vita Innocentii IV. addunt in verb ordini proprium .insigne Re. scripserunt. a Et hinc nonnulli Canonum periti colliguut, poderando etiam verba Innocentii m. b in Concilio Generali Latera ensi, dum Patriarchalium S dium priuilegia in nouans, hae inter caetera recenset Dominicae C eis Uexurum anus faciant ubique deferri, nisi in Urbe Romana,ην Obleumaue Summus Pontifex praesens extiterit, aut eius Legatus utens in Enys soriolicae Dignitatis ere. ponderando, inquam, haec ultima verba, colligunt, Apostoli ae Sedis Legatos mare trans. gressos purpuram gestasse, antequam illius usus Romae Cardinalibus ab Innocentio IV ut diximus, concederetur; quia Apostolicae Dignitatis insignia, quibus Legati de Iatere sub Innocentio HI. utebantur, Chlamis purpurea , di coccinea Tunica erat, ex magni Constantini Imperatoris concessione . e Et Lancellottus Corradus a declarando, quae sint insignia Apostolicae Sedis, seu Dignitatis ait. Puta equo azo,velit mencis ruriis, fraeno, ct calcaribus deauratis, e milibus oti. Quibus om nibus equo albo excepto Cardinales hodie in Romana Curia,dum equitant mulas, tuntur, praemittentes etiam apparitores cum argenteis clauis , Et bulgis ab acupictoribus gentiliiijs insignibus auro, & argento redimitis , nec non famulos duos pedi si quos parastaenarios vocant2 baculis duobus innixos, qui quidem duo baculi virtutes duas eximias, iustitiam scilicet, & mansuetudinem ostendunt, ut parcere subi ctis, & debellare superbos agnoscant , Cataneo e teste. Denique purpura, sacer pileus, galerus, totusque Cadinalitius amictus,& ornatus nihil aliud est, qitim assiduus muneris illius, rerumque gerendarum monitor ,& interpellator; quemadmodum enim Deus, cum mandata populo dedisset, voluit praeterea variis signis in ipsis vestimentorum fimbriis ea repartiri,ne mandatorum oblia uionis excusatio ulla relinqueretur , dicens Moysi. f Loquere Arist Israel, ct diras ad eos,utfaciant bi Ambrias Pre angulos palitorum, ponentes in eis vittas hyacinthiaras, quas ciam viderint, recordentur omnium mandatortim Domini. Sic Cardinaliatius habitus sanguineum referens colorem,omniaque eius insignia, nihil aliud, quam veluti sim la quaedam, debitam ab eo fidem , religionem , iustitiam , publicaeq; rei velum usque ad ipsam sanguinis effusionem commemorant, Paleotto g c qui huius sacrosancti Collegii summa virtute, ae eruditione Alumnus Eminentissimus suin sic
Possent etiam hie annecti alia indumenta Episcopalia,& Sacerdotalia,quibus Casdinales, dum Summo Pontifici solemni ritu celebranti, alijsq; solemnitatibus assistunt, uti solent; nempe Tiara, siue Mitra , a qua duae fimbriae super humeros pendent; Amictus albus ad collum circum actus, & super humeros, peetusquὰ diosus Alba, seu Camisia corporis membra aptὸ operiens, Zona, seu cingulo circa lumbos praecinina: Crux pectoralis aurea Sanctorum Reliquiis referta a collo cathen ulla allia gata defluens; Stola, siue orario ab humeris per anteriora descendens, destrum, sin strumq; latus adornans; Tunica, quae & subtile dicitur, bissina , aut iacinthina. Da matica, quae duas habet corduus sericeas hinc inde , anteriori scilicet, & nosteriori parte dimisso . Et haec Cardinalibus Diaconis permissa. Presbyteris vero Casu Ia , seu Planeta his omnibus imponitur. Verum Episcopi Cardinales Birro,& Lacerna pluuiale vulgo dicitur utuntur. Quarum rerum ,& verborum interpretationes afferunt Durandus, , Cataneus, i & Butengerius. st Episcoporum vero Dec nus, qui Ostientis Episcopus est, praeter alios Pallium habet, ex antiquissima S. Maria Pontificis ait no Incarnationis Dominicae 336.9 concessione, Platina sic scribente . I Verum latius hanc rem prosequitur Baronius m Contextum est autem Pallium lana candida , habens desuper circulum humeros contegentem , & duas lineas , ex utraque parte videlicet ante , ct retro pendentes e a sinistris est duplex, & a dextris simplex quatuor purpureis Crucibus decoratum : & tribus acubus figitur : quorum . nullum vacat a mysterio , ut post alios multos scribunt Durand. v & Cataneus . o Verum S.Antoninus p ita Pallium describit; ornamentum qu ddam ad modυ- Stola Saeerdotalis eum quibustam Cruribus nigris contextis, quod defertur furealia ornamenta , circumdans pectus, er bumeros ad modum eorona ante dependens et& ibi ponit dies , quibus utendum est Pallio. Di fieri autem haec descriptio quoad
54쪽
NOTITI AICARDINA LAT. CAP. XII. 3
Cruces, quia hie nigras , ille veris purpureas dixit. Sed Isidorus Pelusiota relatus asaronio a huius Amiculi mysterium his verbis expressit. Id autem Amisuum , quod Sacerdos humerisgesat, atque ex tina, non ex lino eontextum es , ouis illius, quam Dominus abereantem quaesiuit, inuentamui humeri ut usunt, pelum δε- A Mnat '. 'scopus enim, qai Grini typum gerit, i us muner uvitur , atque ipseriam habitu i Eud omnibus ofendit, A boni ii ius, ae magni Pasoris imitatorem em, qui gregis infirmitates Uerendas proposuit. Haec Isidorus. Sed alia multa cosnostenda sunt ex Durando a, b nobis haee retulisse satis. Alia quaedam indumenta, seu magis ornamenta Cardinalibus a Paulo IL eonecta releri Card Papiensis , e subsellia scilieet altiora tum ad Senatus, tum ad rerum sacrarum coniussum; scriceas damasceni operis mitras : indulsit, ut Cardinalibus,qui quatuor aureorum nummum millia singulis anniς ex Sacerdotiis non perciperent, centum singulis mensibus darentur; quod in praesentem v ue diem seruatur,& vulgo i ta to vi Cardinat ouero appellatur. Verum si alia ex parte Cardinalis ex ressi citibus Camerae Apostolicae centum recipiati puta si Praesecturas utriusque Signature, B alictims Congregationis, vel quid simile consequatur quibus quidem o
ι Xornauimus iam Cardinalis personam in iis. quae seris sunt, ut lucidissimus
hic S. R.E. radius coram hominibus luceat s originis quippe, nominis , numera, ordinis, dignitatis,electionis,receptionis,optionis, habitus denique,Aeornamentorum qua potuimus breuitate, & certitudine narrationem pros quemlar nunciaitur ad interna, animi scilicet, mentisq; virtutes , quibus Cardina lis ossicium, & munus recte peragatur, deueniendum putaui: hoc autem plures in otiones habere demonstrat Plati. d nempe ratione ordinis, circa Pontificis electionem , eidemque Pontifici in administratione uniuersalis Ecclesiae assistere Quod attinet ad ordinis rationem, licet etiam ex iam dictis colligi possit, tamen quae in Concilio Lateranensi e Leone X sedente sancita suerunt, restrae non piaet. Cum S. R.D. Cardina Ies caeteros omnes in ipsa Ecclesia post Summum Pontificis honore, & dignitate praecedant, conueniens, ac debitum est, ut vitae munditia, ac virtutum splendore cunctis praesulgeant 2 quapropter non solum hortamur eos ac D monemus, verum etiam flatuimus, & ordinamus,ut de extero quilibet Cardinalium Pro tempore existens, luxta doctrinam Apostoli, ita sobrie , ea is , ae piὰ vivat. verion solum a malo,sed ab omni etiam specie mali abstinens coram hominibus luceat. Deumque in primis operibus honorificet: sint omnes vitiles , ac Diuinis ossiciis . Missarum celebrationibus intenti, habeantquὸ Capellas si sis in loco honesto, prout sacere consueuerunt; sit eorum domus, familia, mensa, supellexquὰ non fastu, aut Pompa , neque superfuis rebus, neque aliquo modo reprehensibilis,ne peccandi, excedendiquἐ modum licentia Inde nascatur; sed ut quum est, modestiae, & --nalitatis speculum dici mereantur; illis itaque fiat contenti, quq Sacerdotalem pre-selarant modestiam, ac Prglatos , de quoscumque alios insignes viros ad Romanam Curiam venientes benigne, honotificeque tam publicὰ , quain priuatim tractent, de apud nos,& succe res nostros gratiosὸ, liberaliterquὰ eorum negotia commendata suscipiant. Episcoporum, de Puelatorum ministerium indecorum in domibus non habeant, ne caeteris praeesse instituti ad vilia destendant instituta, passimqud P storalis ossicii contemptum inducant; Apud summum Pontificem pie, & absquε ulla partialitate negocia cuncta promoueant: oppretas,& iniuste grauatos iuxta a linuenti nam licEt Episcopi, & Cardinales pmpter eorum dignitatem consulere,vel Ad uocati munus exercere non debeant,pro amicis tamen, de miserabilibus personis gratis utique possunt, Veronense s teste, Valentini,& Ualentas, g ac etiam Constantini θ ymperatorum auctoritatibus freto. Tituli sui
loca, semel in anno saltem, si praesentes in Vrbe suetiat, per se ipsos, si vero absentes, per
55쪽
Per Vicarios visitent. Clericos , de populos illis subditos adiuuent, & eortim vitam diligenter explorent. Quilibet Cardinalis in x ita, vel in mortis articulo quantum satis erit ad Presbyterum unum commodd substentandum, o Titulo relinquata V itim si reparatione, aliau4 subuentione indigeat Ecclesia, tantum illi relinquat, vel donet, quantum conscientiae suae videbitur; quod etiam a Sixto V. a sancitumi uenies. Ecclesiarum bona temerὰ non effunciant, sed ea in pijs,sanctisque operibus exponant, ne obtrediatoribus linguas addicteria, calamos ad maledicta scribendum acuant. In Commendis, alijsue, siue Cathedralibus siue Abbatialibus Ecclesis Vita carios, Clericos, de Capellanos digna, competentique mercede prouideant. Familiae, minusque suae quilibet Cardinalis optimum se Rectorem , Praefectumque tam circa ea, quae extrinseca omnibus apparent, quam quae intus latent abscondita,oste dat. Cum autem Cardinalium Domus patens hospitium, portu suὸ, ac refugium proborum, &doctorum maximὰ virorum, di pauperum nobilium, honestarumquὰ personarum esse debeat, sint etiam circa modum, de numerum prudentes. Ne ex alienis vitiis turpem sibi e trahant insam notam, vulgoque obloquendi, calumniandique iustas praebeant occasiones, de similiarium qualitate sint in primis curiosi. Usa in re vide, quae scribunt Diuus Bernardus, b Mosconius, e Ae alij multi Inui gilandum praeterea, Sc pro viribus elaborandum est Cardinalibus in re rscrutandis, ec cognoscendis Regionibus, quae haeresibus, erroribusquὰ, ac superstitionibus contraveram, de orthodoxam Fidem insectae sint, , ubi Diuinorum Mandatorum ecclesi stica deficiat disciplinat qui iu- Reges , ae Principes , seu populi bellis infestentur. vel infestari timeant: haee, de huiusmodi se ire, ac Romano pro tempore existent Pontifici referre operam dabunt, vi his malis , ac pestibus opportuna remedia vigia tanti studio excogitari valeant. Quadi Mai stedus d quoque, Fabius Albergatus, e Malij multi suis consignarunt munumentis. Nouissime vero Gregorius XU. Vt praemissa maturius, de ea, qua decet, animi propensione, decernanturiCongregationem de Propaganda Fide nuncupatam instituit, de qua noς infra, ubi de Cardinalium Congregationibus sermo erit, nonnihil dicemus Insuper nulli Cardinalium , Pr uincias, ac Ciuitates Legationis titulo obtinentium, per Locumtenentes. ut Officiales quoscumque eas, administrare laceat, sed personaliter adelle, easdemquc omni vigilantia rege te, & gubernare teneantur, nisi pro grauioribus negociis, a Sumna Pontifice detenti, Romae morandum fuerit; quo easu Vicelegatos, Auditores, cum tenentes , caeterosque officiales debitis cum prouisionibus, & salariis habeant: Amare, Nobseruare Pontificem Maximum prae caeteris omnibus Cardinales tenentur, grauiterqud,si secus secerint, delinquunt: sunt enim membra corporis ipsius Pontificis, magnamque cum eo communicationem habent, & ideo magis illi famialiarcs, qvjm Reges- aut alii Principes esse debent; Mansredo, f & aliis ab eo ad' ductis sic assirmantibus, & ipsius nominis, Legati scilicet de latere, ethi mologia νquasi ab ipsius pontificis latere diuulsi, designat; atque Eugenii IV. g auctorita comprobatur. Et ideo si vivente Pontifice de electione alterius noui Pontificis agerent, Iasae maiestatis crimine inuoluerentur, ut scripsit Mars b Praeterea cauendum. c summa antii ii circumspectione obseruandum est Cardinalibus, ne omissis Euangeliis, Prophetis, de Sanctorum Patrum fibris, gentilium legant Comoedias,ama tia Bucolicorum versuum verba canant, Virgilium teneant; ne quod in pueris necessitatis est erimen, in se faciant voluptatis, Diuo Hieronymo i sic admonCnte . Exemplum vero nunquam memoria excidendum reserunt Dominicus, S Clois fide quodam Petro Card. S. Mariae nouae, qua deliciis, ac indulgentia sertunae luxurians, ac vitiis deditus, dum in Ecclesia Christi Sacratissimum Corpus adoraret, omnibus videntibus, a daemone est interfectust huius facti etiam testimonium habes, ex Barbatia, te Albano relatis a Mansredo Decorati denique sint ordinales scientia, &conscientia, quia scientia sine conscientia diabolica est, conscientia vero sine sapientia reputatur insipida, ut relino m placet. Sapientia tamen in Cardinalibus non requiritur eminentissini a quamuis hoc honorario epitheto nouiter sinzinsigniti) sed mediocris susscit , ut ex Innocentii III. n sententia ad Archiepistopum Calatitanum scribentis in hςe verba. Ouanquam eisdesideranda st eminens sesentia in Pasiore, in eo tamen Et eompetens toleranda, qu ita fecundum Apostolum scientia insat, obaritas autem ae eat, st ideo imperfectum sientis pote Li supplere perfectio ebarit.:tis. Et hoc idem Pontifex o repetit, Archidiacono . & capitulo Capuano scribens, Licis inquit 2 non eminentis , tamen conuenientis titeraturar electus
56쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XIII. 33
IHIm dixi iit, ot pro δε sis fientia ab electione non deberet ex ui . Atque futet Diocletiani, Maximianique imperatorum Sanctio, a quae lic se habet, Experto a I.n ,,.s. Cliterarum Deeurionis munera per Tere nonprobib ni Iura. do ricini m. IAC
m Ofeis sancta Romanae Ecclesiae Caraei Fum in esectione Anti is,
primam scilicet ratione ordinis, de qua dictum est cap. proximo; secundam circa Romani Pontificis electionem ; tertiam ratione assistentiae Summo Pontifici faciendae, de quibus dicendum. superest. Et quia, ut liricus cecinit Poeta bPallida mors aequo pulsae pede pauper&m t ibernarii ' Regumquὸ turres. Et Claudianus . . e Sub tua purpurei veniunt De istia Reges Deposito luxu, turba cum Paupere mixti ,
Omnia mors aequat . it. ISu trimis quoque Pontificibus semel mori fiat itum est; Christiana vero' pietas admonet, supremum sepulturae honorem nec hollibus denegandum esse, ut plura apud Pollutori Ripam a collecta monumenta demonstrant. Eminentissima ergo S. R. E. Cardinales huic potissimum muneri vacare debent, ut illius corporis, cuius partes sunt, ea, qua decet, religiosa,pia, lucentique pompa, Summi Pontificis inquam sanus icclcibretur; maiori etenim nex Cardinales, quam quilibet alius, cuiuisimque gen eris sitierga Pontificem sunt obnoxij, Mansredo e teste Romano igitur Pontifice vita se iacto clune enim Sedes vacare dicitur.' de illius mortalitatis exuuiis parentidis S R E Cardinales Miliciti in primis esse debent;quod in Romana Synodo, Bonifacio Tettio sedente sancitum habes anno salutis hum nae ctos. fit a Gratiano f relatum . Nullus cinquit Pont re Romano vivente ,
aut visio o Ciuitatii suae, praesumat loqui, aut partes sibi facere, nis tertio die depositionis et tu adunato Clera, ct ijs Ecclesiae, O tune elemo flat. ubi gloss gliaec addit. Mortuo Apori obeo Cardinales in tantum fistinabant, quΘd nihil eu fiant de sepultura dejunm, quare statutumfluit, quod nee Papa, nee Episcopo si uente, nee etiam eo defuncto lecti at Saecessoris, nisi tertia die pMI Hulturam.
Haee Glossa Qua Sanctione scelus Leo Frangi panius, vacati te Apostolica Sede per obitum Ca-lithi II ausus sust praecipere Cardinalibus, ne ad noui Pontificis electionem deuentiarent, nisi tertia die transacta, non quidem ut haec seruaretur lex, sed ut animi sui ci viduatem expleret,extollendi quippe ad Apostolicae Sessis culmen Lambertum Epse scopum Ostiensem, ut Platina testatum habet. θVerum eum tu electione cuiusuis Episcopi, & in funere peragendo triduum expectandum sit, i in co, qui uniuersalis Ecclesiae Caput est, ει Episcoporum Epist Dus appellatur, utique consentaneum, S dignu omnino visum est, speciale quid magis, prςcipuumquc constituere, & Novemdiale tempus Romano Pontifici defuncto, Prius liram ad Suecestbris electionem deueniatur, constituere et quod a Gregorio xk sancitum habes. Et apud gentes hoc idem seruatum fuisse,& Novemdiale tempus in ianere. de ludis insumptum, scripsit Iul. Lauor. INec totis hoc nquein diale tempus in sola defuncti Pontificis parentatione effunctitur,sed mu ita inter S.R. E. Card. Principii oratores, Magnatesque viros colloquia, Vt.maturius in re tanti momenti procedatur, fiunt, & ut Cardinalibus absentibus ad Urbe redeundi spatiu concedatur; qua rem latius prosequutus est Iulius LatioruS. mHoc novemdiali tempore transacto, Conclauis ingre lius nulla ratione prorogari, aut dii ferri potest; nec ulterius Catilinales a Curia absentes expectantur, Vt quanto citius noui Pontificis Uectio fiat. n sum quia cum ex diuersitate temporum, & variis militantis Ecclesiae fluctua-E tionibus,
57쪽
tionibus, non semper eadem electionis forma seruata fuerit, nonnullas hic ab antiquis seruatas Ermas recensere placet. - rTriplici igitur uia Romano . & vniuersalis Ecclesiae Pontifices electos, seu creatos fuisse, apud Christianos scriptores inuenio . Prima luid per Inssiliitionem. Secunda per substitutionem. Tertia per viam Electionis. Institutionis, seu Conmtutionis via, 8e serma semel tantum seruata fuit in Terris :Christus enim Dominus, Dei Filius, Summus Sacerdos, & Pontifex collatis Clauibus Regni Coelorum ligandi, atque seluendi Beato Petro, & successoribus Pontificium tradidit, suosqud in Terris Vicarios instituit, ut ex Innocenti j III. verbis innotelcit, a dum ait. Nobis autem in Beato Petrofunt oues Cbris i commisse Ee paulo infra Dominus dixit ad Petrtimae' in Petra dixit ad Sueee brei usus quodcumq;ligauer ι- - . 'er terram, erit figatum ct in Caelis cte. Et Caietanus , haee habet Coniun tia autem Papatus in Petro, pos Petrum primum a Cbrisso immediatὸ insitutum, nonia. vres en a Deo ed ab homine, ut patet, quia hoesit per electionem hominiam cte Atque
cani-ma - ε . haec de Institutione.
Substitutionem vero a Beato Petro introductam suisse nonnulli affirmant, dum se morti proximum agnosceret; conuocatis enim , qui tunc Romae Christi fideleg aderant, sic effatus est. e Clemens tanquam qui omnibuspraeesse te noueris gulos, prout poteris, iuva, orsingulas releua, qui ct singulorum onus, et omicitudinemportas . Et latius habes. d Atque prosequitur Mandos e subdens, hae substitutione usum fuisse Lucium I. in personam Stephani Diaconi anno 2sq. Sed sallitur Mando fias primo in tempore, quia Lucius anno et s. creatus est Ponti sex,Ciaccoti',alijsque I testibus: secundo quia Stephanum Archidiaconum non substituit in Pontificatu Luci ' cius , quamuis illi successerit, sed omnem pote itatem Ecclesiae, dum ad passionem' pergeret, eidem Stephano dedit; quod etiam antea seeerat Cornelius Papa. Vt B I in at Iram, ronius f scribit. Et comprobatur, quia si in Pontificatu substitutus suisset Stepha-α nus, statim a morte Lucii Pontificalia exercuisset: constat autem post dies 3 . nempe '' die ς. Aprilis Pontificem fuisse renunciatum, iisdem Baronio,&Ciace affirmantibus. ν Et ita etiam intelligenda puto , quae Russin g de Plat ina b lcripserunt, a Liberios, Io sei licet in exilium pullo Felicem II. in Pontificatu substitutum fuisse: nam hic licet ιν α -- Lucissa non sine Diuina Prouidentia inter Christi Martyres reponatur, ex eathalogo tamen O M. ri, Pontificum expuniendus, tanquam schismaticus erit, ut ex Ciaceono, i ta Baro filiquet. a . Denique hanc substituendi in Pontificatu Successistis formam sublatam luisse 31 . s. io'. multis Summorum Pontificum Sanctionibus comprobatur, Hilarii I. in Romana K -- - 4 Synodo anno 67 Platina , N Ciacconus in vita scripserunti & retulit Gratianus t anno v alias multas Sanctiones . Et licEt postea Bonifacius Secundus in Romana Synodo anno syi. in Ba lica Beati Petri celebrata, ut d Gothorum manibus Romani Pontificis eligendi usurpatam licentiam redimeret, Uigilium sibi in Pontificatu substituisset, 3: Sacerdotum chirographo, ac iuramento roborasset: attamen eodem temtore iterum Synodo congregata, quia contra Canones hoc factum fuerat, ipse Bonifacius reum se eo sessiis est maiestatis , de chirographum in praesentia omnium Sacerdotum, & Clerit& Senatus incendio consumpsit, ut legitur in vita huius Pontificis, & apertius apud
Et quamuis non defuerint Scriptores affirmantes, Pontificem Romanum polle Successorem sibi nominare, Se substituere, eo potissimum argumento freti, ex epistola scilicet Clementis ad Iaeobum Hierosolymitanum scripta, qua se a Beato Petro adhuc vivente in Episcopum electum scribit, his verbis a Gratiano n relat.
Simon Petrus in esis diebus, quibus Gitae finem Abi praeseno, a prehensa manu
mea , repente consurgens in auribus totius Eeclesia hae pro talit merba. Clementem hune Episcopum vobis ordino, cui soli me praedicationis, doctrina eathedram trado cte. Contraria tamen sententia , non posse Pontificem substituere Sue- ' eessorem , verior, & magis recepta est, ut latὰ tradit Iulius Lauor. o Sc ante
hia eum hoc idem scripsit Gomesius . ρ Quinimo nec Beati Petri substitutio in simis. q. t v. c. personam Clementis sortita est e flectum, nam immediatὰ post Petrum Linus, exi ν-- Γαι. de Cletus Romanam habuerunt Sedem. Q md ab eodem Clemente Sacerdotibus, &
58쪽
NOTITIA CARDINA LAT. CAP. XIII. 3ς
clero persuasum assirmant, ne Successores hoc exempla ducti, tanquam Summi S cerdotii haeredes dicerent Moyser enim cui Diuus Hieronymus a ait Amisus Dei, amis eis ad faelem Deus loqvratus erit,potuit Utique Successeres Francipatus ossuos l. lia - . furere, ct posteris propriam re quere dignitatem,sed extraneus de alia Tribu equia Metsi, s. s. r.
1 ιαν I ES V S, visciremur, Principatum in populen nonsangu ini deferendum esse , sed vita ere.
Mortuis vero Lino,& CIeto, tunc vim Sacerdotum ore Clemens Christi Vicarius,&Beati Petri Suceeor eligitur,vistribit gloss b widens cinquit Clemens, quod hostset perniciosum exemplo, quod aliquis sibi eligeret Suere reminentineiatiit ει - - - IV
tui, ct tunc electisunt tinus, eo mortuo, et ius eis Clitus, quo mortuo, denuofutι TAI naci m ns et esus Hre. Alia ad rcin scribit Gomestus . e δε in λω Atque hine collige tertiam creandi Pontificis viam, quae est electio. At electio in i genere sumpta est rerum, vel personarum delectus, ut Tolosano a placet. Haec autem ratione formae in tres partes diuiditur, nempe Prr inspirationem Spiritus Sancti. ζ.-. .
- Per viam compromissi. dolis.
o Per viam Scrutinii. Serutinium vero quandoque solum suffcit, non raro etiam aceessu indiget, ut dicemus
iusta; di habes Innocentii III. Sanctionem e has tres formas comprehendentem. Ins, ae in equis tamus ordine, di primo dicamus. re a. da in
De electione per viam Inspirationis, quae fit, quando communitὸr absque vitio,sed Sancti Spiritus impulsu omnes in unum consentiunt; prout in electione Fabiani ripae anno salutis 2 8- testatur Eusebius sin haec verba POD Antem mortem aiunt Fabianum una cum alus ex agro Romam commigras, ibiquὸ sua eolloeasse domicilia i 'in visi Divina, ct Coel sigratia largiente , ad Cleri admini irationem mirandum in modum euectus est : nam cum omnesfratres ea a deligendi eius, qui Episcopatum moret in Ecclesia, conuenissent, er multi de multis iliu tribus, orpraelaris viris ad c Hrua munuι obeundum idoneis cogitarent, quam Fabianus, qui tum frιὸ praeris .
erat, nemini in mentem venerat, de repenti tamen Columbam ὸsublimi deuolantem ., quae I mlhtudinem Spiritus Sanctisuper Saluatorem insperie Columba defendentis, roprissentare videbatur, eius capiti insedisse memorant: aepropterea populum uniue fiam paritis uno Sancti Spiritus insinctu eommotum, magna eum alacritate, or Uno animorum eo sensu eum dignum eo Dignitatis gradu acuam e , ct absare mora abreptum iEtim in Sede Pontissu eollocasie. Haec Eusebius, quem refert, eiusquEVerba rescribit Baronius g Ee in electione Archiepiscoporum Rauuena tensium per s- . ., o,
annos ri ab electione Aiseriti anno Chri lii So. usque ad S. Seuerum , qui anno δ g. Hi
electus . Diuinitus praedixit, amplius Columbae mysterium in creandis Rauennalibus Episcopis expectandum non esse Hanc sermam, inspirationis stilicet seruatam fui s. - ' RH. B se, testis est Rubeus. b Haee autem inspirationi a via quandoque expressia est, ut i 'Fabiano Pontifice, & Epistopis Rauennalibus per apparitionem Columbae , ut dixia . is mi in tmus; quandoque vero praesumpta, quando omnes uno ore consentiunt in aliquem , is et . in pris. ε& non constat auctore Deo iactam, sed praesumitur propter concordiam omnium, ut VVs ms is
Matthaeus de Boijs a tradit. Et hoc, omissis aliis, in electione Eugenii III. Sancto- ' .rum Vincentii, & Anastasii ad Aquas Saluias Abbatis ex ordine Cisteretensium 2 ria... ...
Diuo Beniardo designati,contigisse Ciaeconus, A aliiquὸ testantur: & idem in ele- -- LMM ..ctione Coelestini R aute Pontificatum Petrus de Murone dictus, ex Platina, & aliis c ia P .e quia amrmare possumus; Coelestinus in Pontificatu ideo appellatus, quod Coelitus missus pro 'M Here.
Veris ad aliam formam, quae per Compromissum dicitur, aec damus. Haec au- ω M. . . s. a. g tem seruari solet, quando plures idonei eliguntur, in quos vere Omnium certo m do potestas, di facultas transfunditur, ut post multorum Pontificum Sanctiones, mmisi. I Gregorii XV. m nouissi nam habes, quae post Caeremoniale Romanum n doeet - serinam, & praxini in hac re seruandam . Et quamuis Matthaeus Boiis o dicat raro , . s. misis δε hanc sermam in usu deducendam, quia sapit naturam transactionis, quae in spiritua- 'libus prohibetur; p Felinus ρ tamen hoc speciale esse in electione Romani Ponti- me evirata. ficis tellatum habet. Et per compromissum in sex Cardinales ex decem, Ze octo, qui M rescriptunc Viterbii aderant, suadente, de enixὰ rogante S. Bonaventura ordinis Minorum . I Generali Ministro, Theobaldum Archidiaconu Leodiensem Kalen. Septembris I 27 I. aspia electum fuisse,& Gregorium X. appellatum ex Platina, ν & melius ex Pan uino X fit - .M.
59쪽
mur itaque actus mers rentis quod
notum ridemque eonfirmat Iulius Latior. a addens sit nili modo in eadem Civitate Viterbii anno salutis ir6s. Clementem IV. N anno III 6.Ioannem XXII elactos suisse. Vinum de Ioanne non satis liquet: nam quae Platina in eius vita scribit, Duorii fidem minuunte narrat cnim Platina Volaterranus b confirmat, post longam 23.
Cardinalium dissensionem , Lugduni tandem Ioannem XXII electum fuisse, nec unquam in Italiam venisse ;& Ecclesiasticae Ditionis gubernium per Legatos adminis raste, ex historicis,& Constitutiouibus ab co pronauigatis, di insta suo loco citandis, e liquet.Sed sortE Duorius de Ioanne XXIII. qui ctiam XXII. appellatur, intellexit everum neque hic Viterbii electus fuit, sed Bononiae, neque legitimus iudicatus; nam in Constantiensi Concilio una cum alijs duobus Pseudopontificibus, Cregorio scilicet XII. & Benedicto XIII. depositus; in quorum locum cie Sabbati pridie Kalen. Nouembris in publica sessione ψo. anno i I . habito decreto, per omnes Nationes probato, ut quaelibet Natio eligeret sex honestas personas ecclesiasticas,& religiosas, ac in sacris Ordinibus constitutas, quae una cum Cardinalibus praesentibus in Concilio pro hac vice tantum intrarent Conclave, haberentque auctoritatem unicum Cardin libus eligendi futurum Papam , & qui a duabus partibus Cardinalium , & a duabus partibus ex deputatis cuiuslibet Nationis eligeretur, ille pro Summo Pontifice haberetur , de teneretur: die igitur lunae s. Idus Novembris eiusdem anni I i . oelio de Columna Agapcti filius S. Georgii in velabro Diaconus Cardinalis, RomanuS Pontifex renunciatus fuit, qua die S. Martini Episcopi natalitia recolebat Ecclesia,in eiusque memoriam, dc reuerentiam Martinus huius nominis U. appellari voluit; quamuis III magis, quam V. dicendus esset,ia a duo Marini, non autem Martini fuerunt, veobseruant Ciaccon. d di alij.Αc de Ioanne XXIII.qui XXI & XXII. quoque dictus est, Iulium Lauon intellexisse, natet ex verbis ab eo relatis, nempe hune Ioannem dixisse, Papa sum ego. Quod etiam refert Coquaus e videndus, sequutus Ioannem Villanum , s & alios : vide quoque Sanisvinum, gSed accedamus iam ad tertiam electionis sermam, quae scrutinium dicimr, quaeque magis stequens, ut usu recepta est. Hςc autem celebratur, praesentibus omni bus, qui debent, volunt, de possunt commode interes te. Cardinales tres de Collegio sumpti, singulorum vota secrete, & sigillatim diligenter exquirunt, in scriptis redacta in communi promulgant: his peractis , collatione habita, ille demum censetur electus, in quem vel omnes , vel duae ex tribus partibus consentiunt, ut Matthaeus Boiis b docet, ae decem,& octo substantialia huic formae recenset, quae tamen non omnia in Scrutiniis Dominorum Cardinalium sui. t necessaria r sat enim est seruare, quae nouissime Gregorius XU. i sanciuit, & san. me..Vrbanus VIII confirmauit;nec distant ab iis, quae in Caeremoniali Romano fi sub Leone X. compilato leguntur: Joalia multa congerit Iulius Lauor. I ex eadem Gregorii Decimiquinti Sanctione
Verum si per viam Serutinii electio persici nequeat. tune Purpurati Patres, qui in
Scrutinio suffragium non tulerunt, per Accessum Pontificis electionem perficere valent . quid autem sit Accessitis, Si quomodo fiat, ex eodem Caeremoniali Romano, Gregorij XV. Sanctione,& Iulio Lauota loci ς citatis satis superqud cognosces. Illud autem ignorandum non erit, Accessum ad eum Cardinalem fieri non posse, qui in Scrutinio unum saltem suffragium non tulit; neque ad eum, qui ab ipsemet Cardinali accedere valenti in Scrutinio nominatus fuit. m Plinc etiam collige ditarentiam inter Scrutinium, de Accessum , ut persolum Scrutinium perfici possit electio nouautem per solunt Accessum,quia hic supponit Scrutinium praecessisse; non enim datur Accessus Cardinali, qui nullum in scrutinio suffragium tulerit, ut diximus,& aduertit etiam Mansred. n dum ait, Accessum habere locum , praecedente
Niam quoque viam per Adorationem dictam, quandoque seruatam in electione Romani Pontilicis scribentes reserunt: vertam haec, si Scrutinium praecessit, eum Ac cessit coincidit; si vero sine Scrutinio fiat, ad eam sortium,quae per Inspirationem dicitur , reserenda erit, ut Caeremoniale Romanum o obseruat.
Patet igitur ex hucusque dictis, Romanum Pontificum electionem per initia nascentis Ecclesiae ad haec usque tempora processisse per viam Institutionis, Substitutionis, Electionis. Electicinem vero ratione formae in tres partes diuisam siisse, per Inspirationem, vel quasi, Compromissum, Scrutinium solum , vel Scrutinium , de Accessum simul. Possem
60쪽
postem hic nonnullas formas, ut tempori, Ioco, & occasioni setisfieret, nec non . uniuersalis Ecclesiς necessitatibus consultum esset, in electione Summorum Pontificum seruatus resurre. Verum ne verbis potius, quam rebus insistere videar, fatis esse existimavi, ad scriptores , qui hanc rem luculenter tractarunt, cupidum lectorem remittere. Mandosius a enim sexdecim varias electionis formas enumerat at Iul. Lauor. b pinguius hanc rem prosequitur,&alias indicati videri quoque poterit Pan uiatav. cQuaedam vero de auctoritate Cardinalium Sede vacante, hic addere non inutile duxi; potissimum ex Pij IR d & aliorum sanctionibus desumpta. sciendum igitur est. Eminentissimos Cardinales in iis, quae ad Pontificem viventem pertinen nullum ius, vel auctoritatem habere,ut est Clementis V e responsum Pij lv f Sanctione confirmatum; additis insuper. - Gratiam, aut iustitiam facere, factam vero per Pontificem mortuum executioni
De Statu temporali Romanae Ecclesiae, neque de pecuniis Camem Apostolicae,vel Datarij ex quavis causa, praeter exceptas, disponere nequeunt. Camerario, Thesaurario, Datario. Depositario, Arcis S. Angeli CasteIlano, aliisquὸ Ossicialibus, ne Sacro Collegio , casibus quibusdam exceptis, obediant, in d. 6. subresectionis poena interdicitur. Pecuniae vero Sacro Collegio soluendae erunt: Decem millium ducatorum sem- ma. in parentatione desunδi Pontificis eroganda. Nee non pro victu familiae Pontificiae ante Conclauis ingressum, ac etiam post, per Camerarium ,& Priores Ordinum deseribendae, Pro eleemosynis Sede vacante fieri solitis, ob quam potissimum causiam Cardinalis Camerarii ossicium non cessat, ut dicemus infra . Pro regalibus Populo Romano, Magistratibus Custodiae Vibis, & Conclauis. Pro de sensione Terrarum , & Iocorum ecclesiasticae Ditionis, eorumque securitate. R ias quidem expensas Cardinales prςsentes per secreta QMagia ordinare debent , itaut maioris partis sententia, quod itatuendum erit, obtineat, Si vero ultra praedicta grande aliquod periculum immineat,cui Cardinalibus omnibus praesentibus, iuxta Gregorii x g ordinationem, aut saltem duabus illorum partibus celeriter occurrendum videatur, tunc sacrum Collegium iuxta maioris partis sententiam per secreta inragia pari modo obtinendam, oportunum adhibete remedium, necessariam parate impentim possit, di valeat. Quaesitiim est, si sorte Pontifex eligatur, qui nedum a Conclaui,sed absens ab Urbe fuerit, prout non raro contigisse constat, an sacro Collegio permissum erit des nare Legatos , ut nouum Pontificem ad Urbem perducant, & necessarios subministrare sumptus,ex redditibus Camem Λpostolicae percipiendos, praemissa Pij IV Constitutione non obstante Et assimariue respondet Cambar. h quia hoc ad honoremesecti, & utilitatem Sedis Apostolicae fit, & ideo ad Papam, & Apostolicam Sedem expensarii in onus pertinet. i Et idem dicendum putat Iulius Lauor. k in similibus casibus, ex quibus per subtractionem, & denegati em necessariae impensae retardari posset electio noui Pontificis Gubernatores quoque Urbis, tam ultra, quam citra pontem , aliique pro Ecclesiasticae Ditionis regimine Officiales creandi, eadem forma, per secreta quippe suffragia seruata, eligantur. Et cum sacri Collegii auctoritas a Summo Pontifice pendeat, I ut scripsit etiam
Mansred. m multa propterea Sede vacante Cardinalibus denegantur. Canones condere non valent; hoc enim ad Pontificem pertinet, eoquc mortuo, ad Cardinales non transit, ex Manfredo. nollegium Cardinalium quamuis Pontiscem eligat, Cardinales tamen creare nequit; immo nec iam creatis insignia conferre, neque os claudere, vel aperire, neque Epistopos creare, seu creatos confirmare valet, teste Iulio Lauor. o Verum Iacobatius p possu Concilium ex magna necessitate Cardinales crearo , seribit. Legatum quoque extra Curiam ipso inuito mittere, nee missum a Papa reuocare Cardinalibus Sede vacante permittitur,ut Speculatori q pIacuit; Iacobatius ν tamen, si magna instet necessiras, posse aiir tu vide Zabareti. THaec autem ideo Cardinalium Collegio denegata putantur , ne si omnis potestas penes