Historia aerae Christianae, cui praemittuntur Schediasma de veritate historica et oratio de vero historiae usu auctore Io. Guilelmo Iano ..

31쪽

3r ORATIO AUSPICIALIs spotest. Sunt enim argumenta quaedam diuin . rum Oraculorum, ipsiusque adeo religionis Christia- nae ueritatem comprobandi externa et historico-i

moralia quae propositionem suam ex principio

Argumenta historicoemoralia) Talia argumenta sunt, quae

ducuntur a librorum diuinorum antiquitate, a vaticinio. rum de rebus futuris contingentibus ueritate per euentum comprobata, ab admiranda religionis per tot sesula conseruatione, propagatione et consensione, a martyrum

constantia etc. quibus iam olim ad ueritatem religionis Christianae demonstrandam usi sent Iustinus Martyr C hortat. ad Graecos, Clemens Alexandr. in Protreptico ad Gentes, Origenes in libb. contra Celsiam, Eusebius in Pra parat. et Demonstratione Euangelica, Theodoritus lib. de curandis Graecorum affect Tertullianus in Apologet. etc.. Recentioribus temporibus idem hi mentum studiori raeter ceteros tractarunt Phil. Momaeus lib. de Veritate reis igionis Christianae A. 1696. Ienae cum Io. Fr. Bretthauptii Annotati recuso, Hugo Gratius libello eiusdem tituli A. iris. Amstelodami cum Io. Clerici, et Lipsiae cum Ern. l. CP priani Annotat. denuq in lucem emita, qui cum alias se pe diuersis, tum aliquando etiam Sinens lingua editus, plura, quam omnes Iesultarum missionarii rei sectae ac uerit ii Christianae incrementa attulit, Pascali, in Meditationibus de Religione Pensees suria religion A. imo. cum Disserta tionibus quibusdam et uita autoris iterum impressis: quas maioris et perseelioris operis, quod uir non minus religionis et sanctimoniae, quam eruditionis laude excelIens contra atheos et ueritatis Christianae hostes meditatus est, sia morte praeuentus absbluere non potuit, rudimentum quoddam ac specimen esse, testatur mylius Dictionar. Hist. φαPascat. Per. Dan. metis in Demonstratione Euangelica, et

Quaestionibus Alneianis. Dc Abbarie in Religione Christiana triumphante, prorime superiori anno Uis. per C. L. B

32쪽

testimoniis deducunt. Horum nullum ab historiae imperito aut satis intelligi, aut contra dissentientes defendi posse, ita in promptu est, ut res uerba non desideret, et per se ipsa loquatur. Etsi uero illaueritatem S. literis comprenensam non penitus persuadent hominibus, aut fidem eius diuinam faciunt ' tamen aduersariorum impetus refringunt, E ani-

Germanice uersa : M. F. Ru in probationibus et Iudiciis de religione Christiana Roterd.I68 .ed.Pet.. si , in Vern f gre berrachium derre Schris. A. I odi ab Eschenbachio Ce manice ed. Etsi uero nonnulla cum historicorum tum phil,sephorum paganorum testimonia, quae ad consentum in dogmatibus Christianis et horum uestigia apud illos demonstranda afferuntur, nimis longe petita, et alieno interdum loco adhibita fuisse, non negauerim: quod uitium Io.

Bapt. Crispus singulari libro de Ethnicis philosophis caute legendis perstringit, et in Augustino Steucho Eugubino. Phil. Mornaeo. Mutio Pansa, Guil. Postello et Liuio Galante

notauit Iac. Thomasius Exerc. de Stoica mundi exustionei'. tamen quorundam demonstrantium naeui omnem 6sius demonstrationis historico- moralis auctoritatem non tollunt, quippe cui non minorem, quam ipsis mathematiis corum propositionibus uim et euidentiam inesse, Pastasius sub initium laudati opusculi et nouissime Dittonius P. a. libri de Resurrectione Christia. tria. Londini ed. non sine ratione

t Fidem diuinam faciunt quantacunque sit illius demonstrationisessicacia, eam tamen ultra fidem humanam non asi urgere, adeoque nec ad plenam hominis conuersionem, quae tota DEI cmus est sussicere, ultro agnoscimus. L suae

de discrimine iidei humanae ac diuinae disputant Theo.

33쪽

34. ORATIO AUSPICALI sanimosque erroribus et ignorantia liberatos ad fal laris doctrinae semina facilius concipienda praeparant quodammodo et inducunt. Liceat exempli causa uel ad solum ueteris Ecclesiae cum nostrate in doctrina et ritibus consensum, quem tanto conatu ad suas partes trahere student coetui Romano asdicti, prouocare. Hoc enim solo duobus sere abhinc seculis paulo diligentius, quam superiorum temporum consuetudo serebat, ex historiac monumuntis eruto, Magdeburgenses nostri diuersarum partium homines ita perterruerunt, ut quasi ad commune

incendium restinguendum conclamarent: Cumque praeter ceteros Caesar Baronius in damnis illis aliquo modo reparandis omnes curaS, Craitatione Conatus et totam denique uitam collocasiet, ni

Iogi, ae nominatim quidem praeter Pematicos Musaeus in introduct. 'ad Theolog. P. II. c. 3. Zenigrauius Diff. de Testimonio Sp. S. interno cum DisIde Lapsu Tertuli. Q. Io. Fechtius Diss de mediis cognoscendi auctoritatem Sobpturae S. Ita Cyprianus in Analysi Fidei Christianae, et i

ter Reformatos Gisb. Uoetius P. I. Dispp. Sel. n. 3. H. Wit- sus Dissi de auctoritato Scripturae S. ex ratione aestimanda. Saldenus L. IV. Otiorum Theol. Exerc. II. de certitudine fidei mainae. Stillingsset in Expositione fundamentorum fidei Protestantium, quae extat T. IV. Opp. Lond. IIIo. ω- Ita ipse in praeset Annalium Eccl.cum acerbe in Magdebu genses inue fius fuisset, de se scribit: ιrigina minor in M

uisibin d ι uimini pene enim imberbes eram-, cum haec exora

tiarum-ad Phil. Nerium suo IIX.Annalium praemita

34쪽

DE VERO HISTRIAE USU.

hil tamen aliud effecit, quam , ut malam Causam nullo patrocinio tutam esse posse , demonstraret. Quo magis enim bonae literae ex squalore ct situ uindicatae oculos sustulerunt, tanto Clarius errorum nouitas cta ueterum Christianorum doctrina disse sio patuit, neque solum a Casaubono, Ultio, Montacutio, Basinagio ac Ccteris, qui Baronium ex instituto resutarunt, sed praeterea etiam a Ma

s Ceteris quos ex instituto recensent Sagittarius Introd. in Hist. Eccl. Cap. Xl V., Is.sqq. Sluterus in Propylaeo Hist. Christ. Seist. l. S. 18. et Iitigius in praef. Hist. EGI SOculi I. ' Fhicivi qui praeter operam ad Centurias Magdeburg. collatam, notiuimum illum testium ueritatis Catalogum collegit auctius postea editum a S. G. G. i. e. Simone Goularii Geneuensi Ministro, Lugduni Is97. LUol. in a. et a Io. ConcDieterico Francos. I67ι. Apparatum, quem ad haec opera Flaetus ex plurimis bibliothecis et monasteriis magno studio conquisiverat, post mortem eius a Iulio Principe Brunsvicensi ab interitu seruatum, et partim Hesmstadiensi partim Guelferhytanae bibliothecae illatum esse , testatur CLMeardus in Hist.Studii Elymol. singuae Germ. p. IX. p 87. Chemnitioὶ in Examine ConciliiTrid. A. rs77. Francos 8 ed. nouissime a. Iror. ibidem recuso: cuius selius lectione non ita pridem P. Κempius, multis alioquin scriptis con-'tra nostrates editis inter suos nobilitatus . se ad errores Pontificios eiurandos commotum fuisse, publice professus est L. Recensiones Theol. Nouantiquae A. ι7o . p. 9I6.

35쪽

Hunnio in Apostasia Ecclesiae Romanae, Pelle ouina et aliis huiusmodi scriptis. Gerhardo in Consessione Catholica A. I634. sqq. Ienae, A.

Wolfio) in Memorabilium et reconditarum Lectionum ci turiis XVI. Lauingae isio. et Francos ivI. f. ν' Empsychouio in Demonstratione, Lutherum in omnibus articulis in papatu controuersis idem docuisse, quod Apo- , stolica Ecclesia et orthodoxi Patres per tex a Christo nato annorum centurias. Giessae Isor. 8. - ' Κromayero in Apostasia Ecclesiae Romanae, sive succes- sua et clandestina errorum in Ecclesiam introductione Lipsiae 1662. et l632. q. in Summaria Ostensone, quod Pontificii dogmata fila non possint unanimi scriptorum Ecclesiasticorum e Minque prioribus seculis superstitum consensu probare. Heimst. 4. Beckio 3 im Gihentam vor Luthero NOrimb. I64'. q. Bebetioo in Antiquitatibus Ecclesiae Euangelicae. Argent.

Chamierio 3 in Panstratia Cathol. Geneuae νωχε. et cum Io. Henr. Alstedii Supplem. I63o. f. ed. ' 'D Iuello in Apologia Ecclesiae Anglice primum ed. Londiniam . et eum aliis operibus eius Latine uersa per Guil. Whi-takerum Geneuae isis, Usierioὶ Cum Iuellus nonnisi sex priorum seculorum cum dolirina Protestantium consensionem si a Pontificiorum

36쪽

dogmatibus dissensum ob oculos posuisset, Vsierius in Bi

sorica explicatione quasionis dae christianarum Eceusiarum ab Apostolorum temporibus ad nostram usque aetatem eontinua sue

cessione et flatu, primum Londini a 1613. 4, deinde Hanouia Ios8. 8. et denuo Londini Is38. et is8 . cum Antiquitati bus Eccl. Britannicae auctius edita, maiori conatu opus hoc inde a Seculo I. usque ad tempora religionis instauratae continuare instituit, etsi non ultra seculum XIlI. et annum eius 4O progressus. Magis praeterea tyrannidis Pa palis ortum et incrementa, quam dogmatum historiam ex ponere uoluisse uidetur.

Molinam in Nouitate Papisimi Iac. Dauidi Perronio opposita et Germanice per Mart.Stutetingium ed. Uesal. i632. q. i Forbeso in Instructionibus Historic Theologicis de doctrina Christiana et uario rerum statu, ortisque erroribus et controuersiis iam inde a temporibus Apostolicis usque ad tempora seculi XVII. priora. Amst. 1641. f. η μγ Dallaeo lib. de Cultus religiosi obiecto, de Consessione auriculari et aliis huiusmodi. Voetius) Dissi de ui ueritatis in ipso Papatu erumpentis P. II. Disp. Selmit. inserta. p. 726. sqq. Basnage in Historia de origine et progressu praecipuorum errorum in Ecclesia Romana, responti loco opposita H, floriae de Variationibus Ecclesiarum Protestantium Iac. Ben. Bollueti, quae subiunista est eius Historiae de Rel, giona Ecclesiarum Reformatarum Roterod. Igyo. 8-Aliis Huc inprimis reserendi sunt, qui ex fingularum uetuis Ecclesiae doctorum scriptis, illorum cum doctrina Euangelica consensum ob oculos posuerunt, ut Hermata nus Rathmannus in Tertussiani et DymnaTheosephia Gedani Ioao. D. Io. Fr. Mayer in D. CHas omo Lutherano, Or-

37쪽

ORATIO AUSPICALIS

assertione demonstrata est. Quod si, quantum ea res ad animos hominum partim ab erroribus auocandos, partim in ueritatis agnitione Confirmandos utilitatis attulerit, edisserere instituerem, dies me citius, quam argumenti copia deficeret. Sed unicum tamen exemplum instar omnium , et prae ceteris eommendatione dignum proserre iuuat religio

sissimi Principis Georgii Anhaltini : qui, cum

paulo post D. Lutheri a coetu Rom. discessio nem ab hoc perpetuam atque per manus traditam Ecclesiae consuetudinem, ab illo S. literarum auctoritatem urgeri, audiuisset, et propterea dubius ali

quan u haesisset, ad utram partem se conserret; . ipse

thodoxae ueritatis aduersias decreta concilii Tridentini assertore, Georgii Heidelbergeri Loiolitae Chry stomo Papistae oppos Grimmae rogo. .Ant Reiferus,qui post similas Io. Pappi labores, A. i677 Francos edissit gustinum Veri tatis Euangelico Catholicae in potioribus fidei controue sis testem et consessorem contra Bellarminum et alios Papaeos: cum quo iungi potest El. yellii intustinus Ulmae

1678.ed. D. Geom. Henr. G Zius Diss. Remha di Lutheraianismum adstruente in Meletem. Annae m. num. XV. Q. Lubecae I 7. D. Io. Georg. Dorichaeus in Thoma Verita tis Euangelicae consessiore, Argent. 16 6. q. quem a Thoma Leonardo, Prof Louan. impugnatum defendit Anti Rei

serus in Vindiciis Euangelico- Thomisticis, Vlmae iων. 4. Eodem spectant, qui Iur Coomcum religioni Euangelicae patrocinari, ostenderunt, ut post Himmelium,R inhaesum, reliquos D. IGChristoph.Pfassus in Dogmatibus Protestam rium ex Iure Canonico comprobatis Tubingae I ia. et D. Io. Henri Feusthingius Disp. de Praesidiis Veritatis Euanges in Iure canonico anno i7u. Vitembergae babita.

38쪽

DE VERO HISTORIAE VSV. ipse tandem hiitoriam Eccl. 1uo studio diligentius reuoluendi Consilium cepit. Ρer hoc uero ubi non solum omnes scrupulos exemptos, sed et fidem S. literis habitam ita ueterum consensu confirmatam

fuisse, publice testatus es , ') ut sacra per D. Luthcrum repurgata sinc omni dubitatione amplecteretur, ab iisque nullis deinceps machinationibus se dimouere pateretur. Cum praeterea nihil fere in orbe Christia-

Publice testatus est Publica haec optimi Principis Comsessio operibus eius p. s s. sqq. sub tali titulo inserta est:

Breuis et uera narratio, qηomodo per DEI gratiam ad n titiam rerum istarum omnium, de quibus hactenus tractaui, peruenerim. In ea rationem consilii sui. quo ad Euangelicam Ecclesiam se contulit, his potissimum uerbis

exponit: Uidebam , multos inticulos a sanctis doctoribuo ιν--tos, ex a concisiis Vprobatos ser recentes istor doctores restitui, quos Hegesiastici nostri 'o haereticis damnarent. Intelligebam, amgumenta Magistrorum nostrorum, quibur tuos impugnarent, pror- ών eadem esse eum in , quae ueteres haeretici adhibuissent, quaeque a S. Patribus sumis e refurina essent. et paulo post: D monstrara Rosse , uidebam , inprimis ex Augustini scriptis eonistra Pelagianos , in straecipuis articuB, qm nunc controuertuntur, nostrorum sententiar ab haereticorum asseverationibur non arida ι sentire , ut in articulo de Iustificatisne coram DEO , is ea a nostrae salutir, de lege, de uiribus tiberi Mitrii, is humanis meritis, de grvita DEIet remissione peceaιorum, deside, et si qui alii a licuis eam his cohaerent, ut taceam interim de uis bas iauisa et moribus, de quibus iudicium fieri is Dei s. In his clare animatauertebam, ut Eixi, musta, quae D. Augustimus contra haereticos tuos docuit, nunc per monachos est horum sectato sdamnini, et quidem illa i a fundamenta re aecta rigetari, φώ πD. AEugustinur acerrime refutauit ι nec aes sta in ceteris articu M NEσα

39쪽

I ORATIO AUSPICALIS

Christiano geratur, cuius non exemplum aut imaginem in ueteri historia Eccl. exproslam cernere possimus, res uero praeteritae optima sint rerum gerendarum documenta, multum sane refert similium consiliorum exitus et fortunam intueri, et inde sumere, quod tibi ex usu sit, quod caueas, aut quod sequaris. Recte iudicat eruditissimus Verulamius ' neque Augustini, neque Ambrosii opera ad pr dentiam episcopi uel Theologi tantum facere pos. se, quantum si H. E. diligenter inspiciatur et euoluatur: cum casum recipiat et temeritati exponatur, quod memoria rerum non fulcitur. Taceo alia

Commoda, quae ex antiqua potissimum historia ad S. Codicis explicationem , uindicationem et confirmationem redundant. Habet enim magnam non modo delectationem, sed et ad persuadendam ueritatem vim, si antiquissimarum rerum sacris literis proditarum, quas Graeci alioquin ad tempora fabulosa et obscura reserunt, in aliarum quoque gentium scriptis uestigia quaedam deprehendamus. Cumque praeterea huiusmodi monumenta a multis peruerso animo legi, et ad labefactandam potius , quami confirmandam sacrae historiae fidem trahi soleant, interest omnino, illis paulo diligentius consideratis, hanC in tuto collocare. Qua ipsa ratione inductos suisse, arbitror, eruditissimos

40쪽

DE VERO HISTORIAE Us V.

quosque ueteris Ecclesiae doctores, ut uetustos historiae Chaldaicae, Phoeniciae et Acgyptiacae scriptores non modo tam diligenter euoluerent, sed et ab iis tradita cum diuinis monumentis compararent, ac suis quaeque temporibus iusto ordine dia

stribuere studerent: Et horum diligentiae potissimum

acceptum referimuS cum notitiam tum fragmenta,

Berosi Hunc τὸν χορειν εν Τροσι βιβλιοις κα testatur Tatianus, et quae de bello ludaeis a Nabuchodonosore illato in historia facra legimus, eius testimonio confirmat in Orati contra Graecos prope fin. Pro uocat ad eundem Clem. Alexandrinus Strom. L. I. et Teditullianus Apol. c. XIX. Fragmentum eius a Iosepho seruatum Ios Maliger operi suo de Emendatione Temporum subjecit et annotationibus exposuit.

i. Sanchoniathonis in Huius Phoenicia per Philonem Byblium

Graece uersa origines Phoenicias et Aegyptiacas exposuisse, ostendunt, quae ex iis proferuntur ab Eusebio L. I. c. 16. et LX. Praemr. Euanε. et a Theodorito L. II. decur. Graeciamei'. Equidem non ignoro, haec omnia Io. Henr. Ursino, lib. de Zoroastre, Henrico Dod ello Dissi de Sanchonia thone et Antonio uan Dale Dissi de eodem argumento comis mentationi super Aristeam annexa, pro spuriis et Philonis fraude suppolitis reputari. Sed argumenta illorum quae a solo fere aliorum silentio petuntur, tanti non sunt, ut tuto in iis acquiescamus. Monuit nonnihil contra ea Io.. Clericus Bibl. Sel. Tom. IX. P. 14 sq. et plura sorsan moneri possent, nisi a praesenti instituto id alienum uideretur. η ηὶ Manethonis Vt Berosus Chaldaicas et Sanchoniathon' Phoenicias potissimum antiquitates desicripsit: ita Mane-