Vitae Italorum doctrina excellentium qui saeculis 17. et 18. floruerunt. Volumen 1. 20 auctore Angelo Fabronio Academiae Pisanae curatore

101쪽

si froRTIA PALLAVIel NI Usra putaverit . Quae Pallavicinius publica per totos quinque dies de divinis rebas disputavit, libello complexas est, tantamque sui admirationem movit, ut carminibuS quo que Ioannis Ciam polii aliorumque Poetarum ejus laudes celebratae fuerint. Auxit es famam juvenilis aetas nam tum minime compleverat vigesimum aetatis annum 9 ardormentis ad gloriam , cupiditas vincendi ad versarios, qui teste Paullo Segnierio leonum more pugnabant, & querelae, quas in praefatione thesium de adversa fortuna fecit , quod saepe cura domesticarum rerum a litteris abstraheretur. Νihil vero erat quod ipsum abstraheret a comitatu amplissimorum hominum , Se doctrina praestantium , qui cum solerent convenire apud Mauritium Cardinalem Sabaudum, & Paullum Mancinium , hos coetus ita frequentabat . ut in iis carmina, orationes & dissertationes reis

Ia epistola, qua nuncupavit Palla vicinio suas Paneoticas Otationes. Diuitigod by Gomic

102쪽

CARDINAL Is 9 scitans saepe lumen ingenii sui ostenderit. Poesis dulcedine captus, nefas exi Stimasset Musas invocare nisi ad canenda sacra Scmoralia argumenta, quia id solum laude dignum putabat, quod esset cum sanctitate& religione conjunctum . Per haec Summo Pontifici Urbano VIII. iisque omnibus, qui dignitate, gratia fortunisque excellebant ,

commendatus, clariuS explendescebat, quam generosi juvenes aequo animo ferre possent,

quo in numero fuit Fabius Chisius , quem consuetudine sua sic sibi devinxit , ut nemo illi perpetuo fuerit carior . Grate hic fatebatur per Pallavicinium se innotuisse civitati & Principi locum obtinuisse in Academia Humor istarum , in qua ipse principem

locum tenebat , revocatum ad mansuetiores Musas fuisse, eumdemque in omni procuratione reipublicae actorem auctoremque semper habuisse. Multis enim magnisque in re has adhibitus fati, adeoque ei favit sortuna , ut ad Pontificatum Maximum pervenerit . Utebatur quoque intima Iovi ne Ciam-polio, qui iis temporibus principatum poesis

tenebat, qui 'ue Plurimum et ratia amad Pon-

103쪽

95 SmRTIA PALLA UICINI Ussficem . cui erat ab epistolis, poterat. Sel. repente homo, qui superbum se praebuerat ia sortuna, quam putavit suam fore , quique ad loquendi licentiam liber erat in ejus odium incurrit, usque eo ut rem tus ab aula fuerit . Quem praesentem Samma diligantia coluerat S sortia, absenti magna solatia Se subsidia dedit, mari mari existi

gnosci, simulque aperire se non fortunae . sed hominibus solere esse amicum. QIa ex re cum videret minime sibi dari sacultatem pro dignitate Romae vivendi minime enim erat dubium immutatam erge Se esse Voluntatem Pontificis , a quo paullo antea iucollegia eorum Praesulum adscitas fuerat, quibus commissum est tueri immanitatem , M ajunt, ecclesiasticam, Sc videre ne quid

populi Romanis Pontificibus subjecti in adinwinistratione rerum publicarum detrimenti capiant Aesis praeturam sibi dari petiit, in qua gerenda essecit sane, ut Ponti sex erga Se mitigaretur. Omnes enim de illius factis. consiliis, meritis in rem publicam loquebantur. Pari modo proesuit Urbis Vet ris

104쪽

ris se Camerini civibus , 8c quidquid illi dabathsr otii libenter consumebat in contexendo epico poemate, quod inscripsit: I Pusti Sacri . Cum hoc perduxisset ad septimum usque , ut loquimur, cantum, de ipso e -- de do, nuncupandoque summo Pontifici cogitavit. Prout hic amabat mirum in modiim poesim , quam ab adolescentia coluerat , gratissimum sibi fore munus respondit, &bini jam typis imprcssi erant libri, cum Ssortia novum consilium suscepit vale dicendi rebus humanis, abjiciendae poematis impressionis , ac Deo divinisque rebus se se unice dedicandi. Hoc consilium multi laudarunt . reprehenderunt alii , nihilque non egit illius pater , ut ab illo abstraheretur. Sed frustra. Quid de tota hac re senserit Ianus Νicius Erythraeus multis editis scriptis clarus homo, ex ejus epistola ad IIa. gonem Ubaldinium intelligi potest, quam intcgram hoc in loco exscribere mi ui me pigebit, quod per eam non solum praeconium, sed etiam grave testimonium impertitum virtuti Pallavicinii esse videatur. Θorira

Tollaticinius singulari vir ingenio O od

105쪽

s8 Sro 'Ti A PALLAViCNi Usomnia summa natus , quem ab honorum ambition s aestu reυocatum secundus Sancti Spi. ritus flatus in Societatis Iesu claustra, Ianquam in aliquem portum abstraxit, propediem, ut audio , hic aderit. Atque equidem

illa uis ingenti, illa pio litas Sscietati illi

iampridem debebatur, unde omnes fere bonas artes d/dicerat. Ac mihi saepe consigit mirari quid cum eo juris aulae esset, quem

ab incerto ac lubrico honorum curriculo mo rum sanctilas . litterarum studia . ac natura

ipsa prorsus abriperet. Itaque quid mirum si quem ea vi clam precatio possederat , Ianquam alicuum, nec suum fere in posἔγ-mis habuerit. Dei saltem non iis eum prae miis decorarit . quibus interdum indignissi imos assicit 8 Num deue 'eruus posse sibi per Possessionem quantuin Cis proliram jus ali, quod in eo cout ingere , que in nullo litum possidebat, Doluit ab ornuibus suis doni; nu dum et eris eum i ininis usurpandum υindican VmΤue relinquere. Audio parentem filii sui contritum detestari, fortunas Suas cou. queri, clamare, vociferari, sibi unicum semctutis suae praesidium, domus ornamentum,

106쪽

CARD NI ALIs 99 familiae uni υersae columen eripi, sed laterem laυit, nam fixum o statutum est filio conata perficere. Quanto ille rectius paren

res qui fallacem hominum spem , fragriem

que fortunam , ct inanes nostras contentiones aestimans ante se ab illis revocavit, quam aut hominum in υidia, aut mortis i m. petu, aut alia vi in medio cursu frangerentur; In quo eiram nominis sui immortalituli consuluit: homo enim in litteris natus, educatus atque allus, quid in eo genere magnum praestare potuisa et in occupatissima ambitiosorum hominu in vita , in qua non

multum , immo nihil fere otii relin pultur ZItaque illa vis ingenii. Imme eruditionis breυi exaruisset. nomenque Urius n usine magno re publicae dum no iisdem . quibus mortalis υila , finibus conlinere ure nunc Mutem magnum siba ad immortalitatem famae aditum aperuit. tantum otii adeptus . quautum nusquam sperare , nedum optare

potuisset. Est igitur quod bonis litteris gaudeamus , quibus hominis eruditissimi scriptuιanta dign/tatis accessio futura est, tibique

etia in gratuler, qui optime de illis mereri G a

107쪽

roo SFORTi A PALLAWCiNI Us studes. Vale m. non. Ocyobris MDCXXXVI. Est etiam Pallavicinii epistola ad Barberinium Cardinalem , qua ei narrat omnem consiliorum suorum rationem , quorum ut approbator e S Set . magnopere ab illo petiit , cum hoc si hi unice propositum esset . ut remotus a publicis negθtiis in otio ac tranquillitate Deo , suisque studiis vacaret. Quae Vero pater ei proponebat, ut ipsum avocaret a proposito , spem honorum Scsortunarum . domesticas lites, quae in ejus

consiliis & gratia inniti videbantur, valetu dinis i in hecillitatem, ipsum alacriorem reddiderunt ad nomen dandum Societati Iesu, in qua Se portum ac per sugium jaelatae sortunae inventurum sperabat . Vix expleverat tyrocinium , cum jussus est publice philosophiam docere in Romano Collegio , nec mediocris prudentiae fa isse judicabimus . quod non ita secutas est Aristotelem ut mos erat illorum temporum . quin aliquid quoque tribueret recentioribus philosophis . qui mathesin D cxperientiam in quaerenda rerum natura consulebant . inter quos primas Galil ejo atque Borellio concedere vi-

108쪽

CARDINALIS IOI

debatur . Coactus nullis lacessere dictis

Scholasticos, quibus refertae erant Iesultarum Scholae , quamvis uti iversa re Sc tota sententia ab iis dissentiret, Verecunde dubitanterque sua proponebat; dum vero disputabat de rebus ad morum scientiam per

His verbis seribebat ad Ruperrum Tars usem Archiepiscopum: Ambedue fiamo Galileisti adun modo. riptitand I assai ii Galileo nella mala tematica, e nelle esperienZe e speculaetioni sO.pra i moti, nelle quali materie Aristotele pcrdisetto di esperimenti abbaglib piu volte, ben-ehh anelle it Galileo non ne sta rimasto eSen. te per consessione di que' medesimi, che in Floreneta singolarmente Io pregiano . Laudavit etiam Borellium scribens ad Leopoldum Mediaceum , quod is astronomiciet experimenta mire eum vi ratiocinandi ab Aristotele Iradita eoniunxisset , illud π adrens: I pili de' modernio con pigri etia dei senso si sanno ciechi schiavi deli antichita peripatetica. o con pigrieti adeli' intelletio perdono te relaetioni det senso. come fine. e non come principio e materiarii filossiata. Lettere dei Pallavicino. Disii tred by Cooste

109쪽

tinentibus , examinabatque praeceptorum omnium pondera, Summam admirationem excitabat , quod dicebat non Solum prudenter , sed etiam copiose & ornate . Auctoritatem autem faciebant non tam argumenta multa ad probandum firma , quam mores docentis: nam nec continentia, nec pietate , nec ullo genere Virtutis quemquam ejusdem ae

talis illi superiorem pono . Extat ejus opus de boni natura quatuor in libros divisum,

editumque primum Romae an. Μ DCXLIV. ex

quo intelligi potest quam bene juris naturalis

leges atque instituta cognosceret, & quam recte de omni virtute judicaret. Secum vero divina bonitate actum esse praeclare dicebat , quod viveret cum hominibus, ex quibus exempla pudoris, innocentiae, Sauctiorisque disciplinae petere poterat, quibuscum ut arctioribus vinculis conjungeretur , an. Μ DCXLI. quadriennio postquam in eorum societatem receptus fuerat, solemnia illa vota emisit, quae nisi post longum tempus , Scpost multa doctrinae experimenta emitti non solent. Nemini enim non erat exploratissimum qui quantusque vir esset Pallavicinius ,

110쪽

CARDINAL Is Io 3 Quare minime est mirandum si biennio post locum occupaverit Io. de Lugo, qui e theologiae schola, ut paullo supra innuimus. ad amplissimi sacerdotii collegium vocatus suit. Magna expectatione Pallavicinius munus Suum ingressus est, & cum afferret nihil, quod diu ia multum antea minime meditatus esset, exigere quoque Se pos Se a discipulis suis putabat, ut multum operae& laboris in discendo consumerent; nam qui stadium. ajebat, currit , eniti id contendere debet, quam maxime possit, ut Vin cat . Quantum autem ipse profecerit in volutandis diurna nocturnaque manu SS. Patrum scriptis , quantum tribuerit S. Thomae Aquinatis sententiis c nam Thomisticus es se & diei volebat lucide apparet ex iis libris , qui inscribuntur .' assertiones theologicae , Romae editis an . MDCXLIX. . in quibus eoarctavit omne id , quod de ac lus huma- ,

nis, de gratia, de fide, spe o charitate, da

justitia o incarnatione multis verbis exposuerat discipulis suis . Hos libros secuti sunt alii diversis temporibus editi, videlicet de sacramentis, de υirtute O sacramen-