Vitae Italorum doctrina excellentium qui saeculis 17. et 18. floruerunt. Volumen 1. 20 auctore Angelo Fabronio Academiae Pisanae curatore

171쪽

attulisse. ut hoc uno nomine immortalitatis memoria dignus videatur. Vel a prima adolescentia , invitante patre , cujus in domum celebriores musici convenire solebant, animum ad veterem musicam illustrandam apisplicuit , quod studii genui adeo in eo eum

aetate creVit . nunquam ut praetermisisse videatur . Plurimum commendabat quae Ilieronymus Mejus, Sc Vincentius Galilejus magni Galileii pater Florentini homines hac de

re litteris mandaverant, sed multa Superes

se intelligebat, quae lucem auctoris desiderabant . Νeque contentus editis libris veterum rei musicae scriptorum, in quibus interpretandis multam & diligentem operam adhibuit , ineditos quaesivit, favitque ei fortana. quod Aristoxeni, quo nemo doctius musicam tractasse videtur, libros quosdam περι ρυθρ M1s in Scriptos invenerit. Hos Latinam in linguam vertit, Sc copiosis commentariis ornavit. His subsidiis. Sc acri judicio perpensis collatisque inter se scriptorum locis, minime dubitabat restitui posse ma- sicam Graecoraem artem, quibus tantum trimbuebat , ut sive melos modique, sive rhy-

172쪽

amus ac numeri, sive lexis aut dictio spe .ctarentur, illos nostratibus longe superio res, minime vero inferiores fuisse in musicis organis fabricandis atque tractandis contenderet . Vulgavit itaque anno MDCXXXV. opus de generibus Sc modis musicis , de quo

sic judicatum est σ), rem ab aliis frustra

'I Instar omnium erit judicium A. Baptistae Igum

tinii Franciscant hominis , musicae Eoa inae

omnium peritissimi. qui de hoe aliisque Donii scriptis his verbis pronuntiaoit: Non E iacile, inquit ille, ad esprimere la prose adita, colla quale it Doni penetr5 la musica Greca si leo. rica, ebe pratica, sl Vocate , che strumentaleeol tintracciare i sensi i pili oscuri dei Poetie Filosofi, rilevarne dat monumenti antichi lepili minute circostanete, rischiarar ne flagii antichi scritiori te cose te pili dubbiose, dimo. strando tulte quelle parti della Greca musica, che posson ritrovarsi e rid ursi alia musica de nostri templ. E per cid che riguarda la teoria delia musica Greca, quali diligenae, quali sco. perte egit non sece per illustraria, e porta nel

suo vero lume, sepolia essendo stata per tan-Diuitiam by Corale

173쪽

366 D O N I U stentatam sic praestitisse, ut quae jacebant in tenebris de modis Doriis , Phrygiis, Ly-

ti secoli in una proloncla oscurita, dalla de-eadenta dei Romano Impero sino ai due se coli XIV. XV. E non ostante tuiti di sisreti e diligenete usate dagii scritiori det secolo XVI. Zarlino, Salinas, Galilei, Fogliani, Bottigari e alcuni altri, pure molio si restava da illustrare, e sopra tutio da distinguere, quanto della Greca musica poteva alia nostra applicarsi. Non E possibile in poche righe espri- r.ere te osservazioni, te deduχioni, i precellida esso rite vati spetianti alia musica pratica, ma fiagolarmente alia Drammatica de' Greci. ii rinovamento delia quale ε tuita gloria dellacitia di Firenete . Convien dire che questa Equella parte, sopra di cui it nostro Autore linsatio prosonde meditaetioni, e smidollato quanto di pili raro h stato insegnato e praticato dat Greci per applicario , per quanto sta pOS- aibile, alia nostra musica leatrale. Bel vantag-gio per i compositori di musica de' nostri tem-pi avere alia luce in Autote unico e ricco diquanto richiedesi per traitare degnamente e illustrare un si difficile argomento.

174쪽

Io. BAPTISTA Isrdiis ceterisque hujusmodi noscerentur , &

ad recentioris musicae usum transferri possent . Rei utilitas Sc novitas facile ipsum in eam mentem impulerunt, ut quae pluribus docuerat, coarctaret, hisque nonnulla adderet, quae eamdem incudem dies noctesque tundenti occurrerunt ' . Quod existimabat scenicam nostratem musicam Graecae notitia perfici posse, eo maxime intendit a-

ροὶ Sie opus Barberinἱo Card. nuneupatum inseribi. rure Compendio dei traitato dei generi e dei modi delia musica con an discorso scpra laperseχione dei concenti, ed un saggio a due mei di mutaetioni di genere e di tuono in tremaniere d' intavesatura: ed un principio di ma-dtigale dei Principe ridotio nella medesima inistavolatura . Idem volumen continet. Discorso

sopra la presezione delle melodie, o de coniscenti. nel quale si scoprono , o conseriscono insteme Ie perseetioni ed imperseatoni de' due generali stili delia musica, mostrandosi, comela molte cose si polrebberct mi gliorare e rimettere in uso te rapsodie, cloe reclinatoni evitanto dei Poemi Eroici .

175쪽

Irimum , ut ratio Vera restitueret, quod consuetudo vitiosa detraxerat. QuoScumque autem locos attigit , unde ad Graecorum,

quantum fieri potest, imitationem , aurium voluptas capi, & rerum natura exprimi poS- Sit, magna eruditionis copia , 8t utilissimis

praeceptis exornavit. Quare minime mentiar , si assirmavero genus hoc scriptionis de musica Dramatica totum esse propriam

Florentinorum, quod ejus nulla habebatur ars antequam Galil ejus, Mejus , Iacobus Perius , qui modos secit fabulae Daphnidis ab Octavio Rinuccinio versibus Italicis exaratae , Donius , aliique sua Scripta Vulgassent . Dum discutiebat ea , quae erant Oh- Scura , & ea, quae erant eminentia & prompta sumebat in enumerandis describendisque musicis organis, eorumque usu declarando, novum per Se se invenit, cui lyrae Barhe riniae nomen fecit. Istud aereis, & nerveis fidibus exornatum plurimum commendabat soni suavitas atque amplitudo, sormae concinnitas , copia phtongorum, ac pulsandi facilitas, ut non immerito sibi polliceri videretur non inter postrema suae aetatis iu-

176쪽

venta numeratum iri . Moliebatur etiam, ut aliis organis musicam artem locupletaret , restitueretque Pythagorae Zacynthii tripodem , cujus meminit Athenaeus , Veterem cytharam , lyropandaram quam vi iam esse suspicabatur barbitum teleosymphonum . testudinem panharmoniam , pan- duram diharinoniam . ceteraque hujusmodi, quae vel manu . Vel Spiritu sonum sundebant . Sibi gratulans quod tot modis praestantiam veteris musicae declarasset, & recentiorem utilissimis praeceptis atque inventis ditasset , ex his omnibus nonnulla intelligenter legit, quae religioni in Dei Sancto.

rumque laudibus canendis servire posse pu lavit . Hoc de argumento plura tetigarat disserens de sacra musica in Academia Basiliana in qua munere Secretarii fung

mee Aeademia ideireo Basiliana dicta fuit, quod

in eoenobio Monachorum S. Basilii habebatur. Instituta fuit an. 26 3 s. patrono is avspire Bamberinio cardinati, ad eum finem, ut sacra, ct moralia studia e Graecis fontibus petita Provo

177쪽

x o D o N I u sbatur , dumque illius originem quaesivit, Se Per quos , quibusque temporibus inventa Ee persecta fuerit, satis perite & erudite docuit rationem psalmodiae Graecorum retinenlae. M ad Latinae liturgiae usum transferendae . Nam omnis artis musicae, ut &aliarum multarum principem & magistram esse putabat Graeciam , quare cum auctor

Disset Barberinio Cardinali agendi Senecaetragoediam Troas inscriptam in illius domus theatro . modos ad eam , quae Praeceperat . accommodandos curavit. Per haec, hominibus doctissimis suffragantibus, Se maximam laudem consecutum esse Sperare poterat , nihilo tamen minus invidorum reprehensiones serre debuit, qui in omni sermone Spargebant, tot labores, tot studia illius ad nihilum ventura , nec inventum iri, qui in modis faciendis artem exquireret a Grae

herentur. Ob Donii ab urbe discessum eius si ria plurimum imminuta fuit, quemadmodum restatus est Lucas mistentus litteris datis ad D

178쪽

eis . quorum, quae ad nOS pervenerunt, Scripta tantum habent vel obscuritatis, vel erroris, ut nullo eSSe poSsent usui, quare suam sibi haberet Donius prudentiam, quae neque Romae, neque extra Romam usquam esSet valitura. Graviter ille his de rebus questus est , dumque extollebat labores

suos ' , minime dubitabat fore temporas' In Praefur. ad Lectorem. E venendo at successo, che fin ora hanno avulo questi mi ei serit-ti , quando avverra, che sia bastantemente cois nosciuia i utilita. che contengono , non man.

chera sorse chi si stupisca , che in un secolocosi erudito, net Principato di un si gran Pou-tefice, e singolar fautore degl'ingegni, in una Roma, dove tanti gran personaggi risi edono, e dove ogni nobil professione, e la musica principalmente h in tanta stima, abbiano sinoat presente fatio eost poco progresso, e chenon si si a sabbricato almeno una ventina distrumenti; ma cesserit pol ogni stupore in I

ro, quando averanno compresO quanto si a stata grande d'alcuni la malignita e I' inVidia verso di me. e come in vece di secondare i

179쪽

sicis profecto scriptis cetera, quae exaIDVerat , minora putabat, ex iisque nonnulla fuerunt, quae idcirco suscepisse videtur. ut relaxaret ac remitteret animum in maximis illorum occupationibus . Hujusmodi sunt commentaria de Reliquiis Christiano num a-ru i Maumethanos, O de Reliquiis Ethni- eorum apud Christianos O Maumethanos, in q tibus non modo ea , quae a Botero a li sq ie reseruntur de Jacobitis, Nestorianis, Dioscorianis ac ceteris hujus sursuris sectismiei di segni, dat che non potevano sperare se non onore e profitto, abbiano pia tosto cer-cato per Ogni verso d' attraversarIt con seredi. ta. l . massimamente appresso i Grandi, ehecoli' autorita loro gli avrebbero sorse alutati e promossi, doue io posso dite con verita di non avere avulo ua minimo aluto nὶ di opera , ne di consigito. o sia net eomporre quese opere, o nella fabbrica degIi strumenti, ma iltuito mi h convenuto cominciare. prosegulae se terminare a costo delle mie vigilie, sudorie secolla . Diuili sed by Coosli

180쪽

I o. B A P T I S T A 273 novis monumentis ex ineditis libris exceris piis illustrare, sed & eorum mores, dogmata, litteras ac linguam declarare sibi pro

posuit. Homo, cujus Studium, vitaque omnis in rerum cognitione Ver Sata est, qIan quam, ut diximus, allata ei necess tas meis rit subveniendi familiae . non recessit tamen

a pristinis occupationibus suis, N. a i civiam utilitatem suam prudentiam intelligentiamque contulit. Nam cum a Ferdinando II. Magno Etruriae Duce munus illi demandatum fuisset eloquentiam publice docendi in Florentino Lyceo , erudivit multoS, quo meliores cives, utilioresque rehus privatis Sepublicis essent. Prorsus volebat, ut discipuli Graeca cum Latinis conjungerent , atque doctrina instructi , & eloquentia ornati ad rempublicam accederent . Itaque nullum praetermittebat locum , qui ad leges ,

qui ad mores, qui ad disciplinam ipsius reipublicae, qui ad officia, qui ad exempla& facta illustria pertinebat. Ut otium Suam

ad negotium civium omnino contulis Se videretur , non modo scholam, sed & domum suam fore ludum iis, qui doctrinae stu-