장음표시 사용
361쪽
heralis natura sit in creandis idoneis adeonsulendum non solum necessitati commoditatique hominum, sed etiam jucunditati& scientiae . quamvis vel negligentia , vel inconstantia, vel caeli vitio . vel imperantium culpa, aliisque de caussis , quas enu merat , saepe eveniat, ut facultas usui mi nime respondeat'. Explicat quoque quara facilius ingenia ad artes . quam ad Scientias provehendas se conserant, quantumque eorum varietas conducat ad civilem societatem conglutinandam atque retinendam. Homo, eui vel seni opera vita fuit, ut ad suos rediit, multis prodesse staduit. qua consiliis , qua institutionibus , quae tum ad mores , tum ad doctrinam pertin hant . nec unquam a lectione atque scriptimne cessavit . Sive vero de caeli natura loqueretur , sive de terrae , sive de divinavi, sive de'humana, sive de reconditiori-hus diseiplinis , sive de artihus illis , quibus libera quaedam animi oblectatio quaeritur, sive ut doeeret, siVst ut impelleret. sive ad paveos . sive ad multos, sive inter
alienos, sive pum suis , omnes lydicarina
362쪽
BELLO GRADUS 3s studio , ingenio atque doctrina ipsum prae
stare ceteris, nec sacile quidquam repertum iri, quos illi esset incognitum . Ex omnibus vero facultatibus, quae Dei munere hominibus sunt datae . quod nullam nobiliorem aptioremque ad intelligentiae vim prodendam geometria esse putabat, coepit inquirere . quam haec late pateat, quibus terminis circumscripta sit in creatis menti hiis , Sc quanta sit ejus infinitas in . rerum
omnium Auctore . Qui tantas, dc tam va rias . tamque miras res geometrice creavit
atque invenit, apertissime quidem ostendit omnia theoremata geometrica ejus intelligenti menti esse subjecta. ex quo concludi
necesse est , ipsum existere, aeternum es
se , omnia in potestate habere atque gubernare, libere agere, beneficum M sapientem esse , ab eoque manare quidquid interlucet luminis in mentibus' humanis . Tot ex uno capite rerum consequentias ita eolligavit, ut quam laudavit facultatem prorsus in ejus potestate suisse probaverit . qua se non uti lius posse uti putaVit, quam Si per eam Θti ex ea firmissima argumenta accersivisset
363쪽
336 Iae at sad divinam in mundi fabrica atqus guber
natione sapientiam agnoscendam. & impia atheorum molimina evertenda . His in lucem prolatis . extitit petulans homo , qui, pone scenam acriter illa reprehenderit, quam inj iam etsi suaserint multi inultam impunitamque minime demittendam, occultavit tamen Iacobus quae pro sui desensione Si- ne mora Scripto mandavit, quod sine famae detrimento se facere posse judicavit. Neque hoc illi quisquam tribuit superbiae; nihil enim unquam neque insolens, neque
floriosum ex ore huo e iit, sed qdia tran quillitatis erat amans. maluit contumeliam seri erre , quam. Cum Spe certa victoriae dissidium alere, iemque cum ignoto homine habere . . Si quid verebatur, hoc erat unum , ne quae obscurφVerat adversarius, quaeque prave detorserat , damno essent geometricarum rerum imperitis, qua de re cum lo-qIezetur cum Alphonso fratris filii filio , qai jam tum erax adolescentulus his studiis mirifice deditus , inquit , haec Si ut conquisite conscripsimus, ita tu diligenter fue- Iis consecutus. di nos industriae fructus
364쪽
ex tua scientia capiemus, Se tute nostram
diligentiam laudabis . tuaque perceptione laetabere . Quia vero innumerabiles viae 'sunt, quibus ad Dei agnitionem dueimur . vehementer gaudebat Iacobus . si dum ab aliis minime tritas'investigabat, novi aliquid in medium protulisset . Hujus generis
est Dissertatio. qua probat unicam Speciem esse entium . quae libera & fatione praedita sint , nullam antem . aut innume ras dispari natura eum perturbatione vitae. N magna confusione suturas . si casus. honautem Deus rerum auctor fuisset . Docte . erudite atque elegantissime, quod in omnibus disputationibus sacere consueVerat, hanc explicaVit sententiam , ut non minus prudentia rerum magnarum . quam dicendi arte, & iucunda quadam varietate commendari voluisse videatur. Neque multo. . . t ipOSt, cum ab eo quaesitum esSet, qua ratione sol , quam continuo amittit , lucem
recuperaret, Veterem renovavit sentent Iam
quae Oceano praesertim tribuit hane jactaram repensandi tacultatem; eumque fitemi- russet quae disputata a Newtono & Eid
365쪽
uq suerant de lucis principiis, quanquam
horum opiniones inter se prorsus dissi-dpant, utrique tamen conVenire putavit . ut reparator quis inveniatur. Acer investigator diligens earum rerum, quae a na'. tura Sunt involutae , antequam haec Vulga ret , dum rusticabatur cum suis in amoenissimo Forojuliensis agri loco . &. contem Plabatur virentes campos & sylvas, coepit Secum cogitare qui fiat, ut in viridi colore oculi quodammodo conquiescant, atque idcirco quam provide natara hoc plantas Marbores vestiverit, qui cum hujusmodi sit ut ex caeruleo Sc croceo componatur , illi facile terram permeanti humiseri succi . huic ligneae materiae consciendae partes tribuit. Scripto hoc, quod sortasse miraberis, praedisertim gloriari videbatur , cui typis vulgato multa addidit , non deSreranS anVent α.rri , qui de illo iterum edendo cogitaret . 'Ionge plurimum ad famam illi comparandam valuisse arhitror opus, quod exaravit de Aegyptia na architellara . eruditione M.
novitate sane commendati Ssimum . Dum examinat quantum in hac arte praestiterint Disiti eo by Cooste
366쪽
BELLO GRADUS 339. Aegyptii, multarum quidem iacultatum in - .
ventores . sive soliditatem , Sive . magnis, centiam aedificiorum spectes, quam periti fuerint earum rationum, quas Vitruvius avehitectonicas vocat. quarumque compositi etiam harmonias eis cit plures, quam assa - .hre sculpserint ipsorum aedificiorum Ornamenta, Statuas scilicet, anaglypta, episty
lia, & alia hujusmodi plura, quid de iis . iudicandum , si cum Graecis N Romanis
comparentur . rerum mul Iarum Obscurδs
necessarias intolligentias enodasset & san'damenta quaedam scientiae jecisse videtur. Factum est liburalitate Ferdinandi Parmen sium Ducis . ut hoc opus magnificentissime imprimeretur , quod non Iam tribues ipsius operis praestantiae, quam singulari bonitati, qua nullo non tempore aequissi mus ille ingeniorum aestimator Bellogradum. prosecutus est. Hujus illust te. etiam argu-imentum dedit, cum honoriscentissimis sit teris ipsum, ει qai eiusdem familiae exaut, Comitum titulo decorasset, quom honorem. decreto quoque suo Venetus senatus com phobavit . Haec illi grata suerunt, grditiora
367쪽
3iso IACOB Ust . t etiam amplissima , quae illius doctrinae da-dit testimonia non multis abhinc annis instituta Scientiarum 8t Artium Patavina Academia, in quam, Sc in sexdecimvirorum numerum cooptatus, dono scriptorum suorum videbatur posse illius decus augere. Verum ex hoc tempore id sibi proposuerat, sibi ut unice viveret qua de caussa locum etiam in Lyceo Mutinensi recusavit utque nil: Iitteris mandaret, nisi quod ad alendam ici' Deum pietatem, quae cum aetate in eo creverat i conducere posset. Quos locos de vinculis Sanctorum Ioannis Baptistae, Petri & Paulli multa meditatione ει commentatione paratos habuit , tum cum simili poena affectius suit, eosdem exornandos su scepit ; neque est credibile quanta copia Va. Tietateque quaestionum, disquisitionum lue, quorum aliae ad eruditionem . aliae ad heate vivendum vel in summa adversitate re-Tum reseruntur , argumentum specie sterile foecundaverit. Postremo i scribere instituit de aeternitate Dei. & eorum . qui cum eo Saempiterno aevo fruuntur, heatitudine . ex metaphysicorum Sc theologorum reconditioin
368쪽
BELLO GRADtis ribus sontibus omne id hauriens , ex quo liquet temporum, voluntatum . actionum. que vicissitudines , in Deo loeum habete non posse i ipsum omnia perspicientem , ad internum , beatum sic imperiire iis . quos sui
conspectu dignos judicavit, illud, per quod
beatus est . ut nemo requirat, quo sit heatior . nec vereatur . ne ullam mutationem ,
qua fruitur . selicitas ιit habitura . Prorsus enim abest ab iis illa vis. quae continuo&motus , - viciqiathdinesque in rctus humanis parit, effecitque , ut quae nihilo ortum habuere , in nihilum vergant, & occidant. Hactenus ' retulimus majorum vigiliarum opera ab eo in lucem prolata. si illiud, de quoppostremo Ioco diximus, Φxcipiis . cui ex - tremam manum minime potuit 4mponere i Reliquit & alis . atque in his earmina pluistra tum Latina, tuin italica nam poesis illo πεv a. prima juventa cista suppeditabat, ei quibo Steneictutem suam obrectaret, se animum a gravioribus Oeeupationibus res Uret orationes quinqua panegyricas , Al- 'phonsi fratris , virι sane frugi u & multis lifiteris. eruditissimi , elogium ι sermones ad sa-
369쪽
omnia declarant in i ratione dicendi, quae sunt prima , excogitaTe . ornare , disponere , aures suavitate persundere, quem res postulat in animis hominum motum excitares praecepta & admonita dare saluberrima , sic eum tςnuisse, ut si ad summos minime Pervenerit. in .secundis sane consistat. Idem cuni. orationes dicebat inhtructus voce, Mactione Se lepore quodam erat. nullius ut ornamenti expers esse vidgre inr. Dum per- Ssrutabatur vero omnia , quae pertinent ad mres hominum xi suae versantur in consuetudine vitae, in hac societate civili. quae prudenter intex*bat suis in sermoni-hus , hisce ipsis da rebus ita loquebatur . nihil ut laxari. voluisset ex iis, ossiciis, quimhus vel natura, via conditione, vel chriastianis institutionibus 9 praeceptis adstricti
sumus . Haec severiIas magis etiam in omnibus ejus actionibus ti dictis apparebat , in quibus nihil invenisses, quod reprehenderes , multa vero, quae non solum lauda.
v. , sed etiam admirareris. Quod illa se amisis e momenta temporis putabat, qaa.
370쪽
eum sui aliorumque utilitate haud fuissent conjuncta, nunquam a se obtinere potuit , rut se facilem praeberet in admittendis iis . , qui importune adveniebant , utqae auIes bd ret iis, qui somnia narrant , es nuῖλSiloquuntur. Νulli tamen molesta erat ejus, gravitaS . quodque natuxa ςi dederat ignμ, culos qaosdam , quibus facile com tuo'tur ad iram, etiam atque etiam videbat ne quid, diceret quod sanetum N moderatum non esset. & si quam injuriam. acce- , perat vel ab iis . quibus in secunda sori I a , quod saepe eVenit , benefecinat, ma Iebat oblivione delere . quam ulcisci . Ipse vero percepta beneficia immortali retinebat
memoria , cumque recordabatur quot a Par- , mensibus suis declarationes voluntatis ha-
buisset totis illis triginta re amplIuS annis ,
quibus apud illos fuit, lacrymas vix continere poterat. In conciliandis sibi doctorum
PraeSertim virorum amicitiis, hisque retinendis felicitate & constantia suit singula ri , si quos vero invenisset , quorum m res a suis . eastissimis videlicet, atque in nocentissimis minime abhorruissent , omnia