Commentarium in primum quartum librum institutionum iuris canonici authore adm. r.p. Io. Baptista Neri à Petra Sancta ... Cum appendicibus undecim casuum coscientiæ

121쪽

δostfinst a. p. a. s. dui . s. aliis e muniter . di et . Maest quod Rarochus, qui ablatuit suum subditum in aliena diarcen habeat. casus reservatos, sive facultatem a solvendi a casibus suo Episcopo reservatis, & poenitens illo habet casus reservato utrique Episcopo an illum possit absolvere . Respondendum en a cirmati, videris elinum , de ossicio curati cap. 7. n. . quem sequitur p. allegat. sa,

. A a 6. Visiun est usque res O .de privilegis Clertiorum circi Sacra, modo de utriusquet' ri privilegio illorum examinane dum est; Ab Junccentis II. in Laiteranensi Concilio fuit ad

lavorem status, ac dignitatis Clariualis comessum Privilagium Canonis, de quo fit mentio .ui C. si suis suadpare 17 q q. ubi statuisur. quod 'ua immu4 visaeli S. . Cl icum , statim sit vinculos raminii---no-i namque Clericos honorare debent absque eo quω ς--μntur, si sint boni. vel mali habetur glos . verbo anumium,sa .l et L in tatibus verti. specialiter ra. q. r. reum epyiasmuri debe proci

ci uec minitari tuorum .istitie sotat, rotus G de effect. cleric. in praehid. n. 2 3. S quia iuxta dispositionem nonis diversa requiruntur ' copulative iussispositiones ii aius, prout uat eodem.colligo, idcirco in advertemdo prius tu requiritur tergo nondolum mamo iniectio in Clinicum, edaminus illum in iuriandi, quod Egniitatur petilla verba suadente diabola, & quod talia mauus immi' violenta sit ita Abbas in. cap. x. .die imaemia mccmuoiationis α Αμchidiaeoniis in Can. s quis suadente Lel. de Zanch. ilia tract. de privile js Eccles. Privum. 33 ia n. 9. Car. Cras

122쪽

incidit ; quia una dicitur manum latinio ; videatur Covare

Iib. 2. variarum resolui. cap. I o. n. 8. Clarus in s. sin. q. 8 n. a. & communiter tenent omnes Canonistae, ut advertit idem Clar. & ipsum sequuntur Car. de Grass. n. 3x2. & A ton. Ragus. in vas Ecclesiae disciplinae titulo de ex municatione quaest. 67. n. . ubi cum Nauar. cap. 26. n. 16. advertit, quod ii quis unico ictu plures Clericos violenter percuteret Plures ex municationes contraheret; talis tamen' percutiens adhoc, ut excomunicatus sit evitandus, necesse est ut percisso fit notoria: vel denimciatus, aedeclaratas percedulones, ita loquitur de Grai fis in deco aur p. a. lib. 3. cap. 3. Tolet in Sum. lib. r. cap. 33.n 3 r. patris ergo hijs. Di de hoc can nis privilegio omnia pateant quantum a me fieri poterit, alia qua dubia resolvenda propono. 28. Primo, qui hoc privilegio gaudeant. Secundo, qui dicatur, manum violentam in Clericum inicere. Tertio, ansissiciat quaelibet percusso violenta, ad talem excomunicati nem incurrendam. Quarto in quibus alijs casibus quis hane censuram incurrere possit, vel illam evitare. Quinto, quis ' ea absolvere possit. / as. Ad primum, ut respondeam adverto prim6. quod potest dari casus, quis sit ordinatus, &nou Baptigatus, M ut auis coacte, sit ordinatus coactione absoluta, vel conditionali non ratificet, & isti non gaudent privilegio canonis, primus enim non recepit caratherem ordinis. Sylvester veria exco-monicat. 6. n. . & alij cum D. Antonin. 3. p. tit. 2 . cap. 1. Secundus ratificando, vel tacith, vel expresse gaudet. I annes de Lignano tract. de cens Ecclesiast. S. s. n. 33. quem citant Sylv. &Myr. de censur. lib. 3. cap. 26. n. Io.& Car. de Grassi e19. n. 39 a. si quis vero esset Ordinatus a non suo Epia

scopo, vel cum falsis dimitarijs, aut λε illis gaudet, Rice.

in prax. aur. resilui. Is a. & in prax. lari Ecclesiae resoluti as S. tenent Navarr. cons. 29. tempore Ordin. Franc. March. 3I. quia ordines collati etiam

r a non

123쪽

il ficii sio Episcopo tenent, &earacterem Imprimunt, ut per C. eos de tempore ordinato, in s. Guid. Pap. deeis. -9. Car. de Grassi eis. s. n. 33. & si talis non habeat executionem o dinis gaudet tamen privilegio canonis cap. r. & a. dist. 73. ut bene notat Barbola p. a. alleg. 8. n. 17. non gaudent privia legio lari per declarati mem S. Pontificis Vrbani VIII. datam sub die tr. Decembris I 626.3o. Ad Secundu respondemuomodo intelligatur illa verba canonis violentas inijcere manus in Clericum dico quod hoc . evenit quando quis offendit Clericum per aliquam iniurio-

sim, sive contumeliosam actionem exteriorem, ac corporalem - ea illius peisinam , aut tres ei adherentes. V. G. vesti- . menta; ut in Clericum vulnerare, accidere manu, vel aliare ipsum percutere, illum retinere in publica, vel privata custodia, aliquid de moribus eius vi, vel spretu erisi re, si- Cut de eius corpore, illium aqua, vel pulvere, lapillis, &c. Conspergere; persequi eum, ut in fluvium vel seveam deme satur E quo decidat, aut inijcere violenter manus in equm, cui Clericus insidere habet . illum occidendo, aut uiuerando, aut tenendo illius frenum sistendo; pro hac rei firmitate adest

Sylvester verb. excomunicat 6. n. s. Sayrus dc cens. lib. 3. cap. 28. n, II. Avila similiter de censuris p. a. cap. I. & s. div. 3. dub. t a. Nauar. cap. a T. n. 77. Genuens cap. 29. n. 2 1. nacta de centi disp. ais q. q. punct. r. n. ra. Car. de Grass.

in a. α 33 &essi'. n. 8 . quod idem valet de illo qui scopu- lum expliast ri Clericum, qui nihilominus a pila ullo modo

tangitur, tamen ob terrorem moritur, tenet Mnaccina loco citi cum alijs, quam plurimis . ,

3 i. Quibus addo, & ad id quod supra dixi n. a s. in hac appendice, quod percutiens plures Clericos suceessivε, i

currit in toti excomunicationes quot sunt Clerici percussi, Quia, sta sunt sines is aliter, & numero distinctae percuιsiones ita Suarra disp. s. sin. 3. n. 6. ratio est, quia aut exercetur X atur citiai uamlaum de tum, in quo

124쪽

perficitur ipsa actio, & tune multiplicata actione multiplicta

tur peccatum , & per consequens tot censurae incurruntur, quot sint actiones multiplicatae, ut est in multiplici fornic tione, cum una, & eadem persona , absque mora temporis; aut Vertitur circa. terminum, qui non est cemis, de definitusscd habet extensionem , & latitudinem, & c stituunt unum peccatum. & consequenter unam excomunicationem, ut est in percussione facta successive, contra einidem Clericum. 32. Ex quibus infero obiter. quod si quis percusserit S cerdotem , Regularem , Monachum, nempe aut Fratrermis, duplicem cxcomunicationem contrahit, nempe unam contra statum Clericalem, alteram contra Religionem tenent ri linus tom. I. cap. I 6. S. 3. Sayrus, & SuareZ Cori eius 3. P. q. F. & ultra tract. disp. 9. dubio ultimo G ZZinus U. lib. a. de Iudice defens. 6. cap. II. n. 86. 33. De illo autem, qui furatus est vestimema Sacerdota- Iia, aut Clericalia Clerico, vel nummos etiam per faudem, non esse incutsnm in canonem Fq-,ctri dammodo eό tempore, quo res tales Clerico tolluntur, non uterctar delens ne, & raptores resisterent tunc enim in tali cessu incurrerent in canonis poenam, firmat pro me Carianus . verbo excom

nicatio n. Io. Angelus ehcomun. s. n. 29. Vincentius Fitu tract. I S. cap. I. n. a O. Sayrus lib. 3. cap. 26. n. I 6. Bona cina de ceus uris disp. a. q. . puunt. r. n. Iψ. Car. de Grassicis. 9. n. 2 2 2. Laiman lib. I. traei. t. p. a. cap. - , i3 . Potest esse dilii cultas, *n ministri Principis dum tuo bam plebis,*aliorum habent arcere Oericum inter turbam involutum percutiunt incurrant in penaa excusare satellites capientes Ecclesiasticos ante sententiam prolatam delicti a Iudice Ecclesiaitico sim proprio, quia nescis quomodo iudex possit dare capturam, sine vera notitia delicti absque lesione immunitatis Ecclesiae,& qnod latebites sint i

ni unes ab excomunicatiCac sinit, &dans talem facultatem . .

Resolutio in hac re est negativa, quia est quod manus ill

125쪽

runcte curia, sit violenta non est violenta sermaliter, sed

solum materialiter, quia ut suppono a percutiente non intemditur violeutia, ut sit mortale peccatum , finis eius est diversus a fine canonis st is, erc. neque in hac re scrupolose procedere debent auctores , quoniam existimandus est estietus per accidens, in turba multorum nullus cognoscitur, & quod preter intentionem fit, non est peccatum, cum non sit cognitum, neque directe , neque indirecte volitum , ad maiorc natuam sicuritatem ; oh lector vide Tolctum lib. I. cap. 32. Suarium disp. a 2. sect. r. n. I S. Sayrum de consuriS lib. 3. cap. 27. o. 33. Coninch. disp. I . dub. i . n. I 68. Molin. tom. q. di 'p. s. i. n. 8. Bonaccina de censuriβ disp. a. q q. p. I. n. t 9.

33s. Et advertendum est quod nullus inclitrere potest in dimna. censuram , positam in Can. si quis si non sit in mat ria peccati mortalis, quod quidem peccatum non existiman- dum materialiter, sed fotmaliter, vide extra meum iudicium Marium de censuris disp. a a. sect. r. n. a 3. Filucc. Bonaccuinam, Laisannum locis cit., & alibi, & Paulum Squillant.de privilegiis Clericor. cap 6. 3 dubit. n. sq. pu mihi a 38. n 34. έ. . 36. Nerum unum est quod si quis habuit intentionem pei, cutiendi graviter Clericum, & tamen pqrcusso levis fuit, &solum peccat venialiter, non incurrit in poenam canoniS, ratio est quia sumus in poenalibus, & cum poenae sint restrimgende poenes actus consumatos, qui actus in itali materia Hebet esse. P. M. ergo non incurret, fundo meam conclusi nem non solum in ratione adducta, quae est potissima sed etiam

in auctoritate; vide lector carissime Navarrum cap. 27. n. 8 . Caietanum verb. excomunicatio cap. 3 o. Ιἰiluccium tract. i . cap. r. q. q. n. t 7. B accinadisp. citata quae est a. q. . punct. s.

n. II. cum alias multas.

37. Curiositatis gratia proponere unam discultatem volo, quis propinat venenum Clerico, secrete, ac cum omni induis stria Clericus tecim, accipit, & illum devorat, & moritur, videamus modo, an iste propinans venenum in Poenam canin

126쪽

nis incidat si ms, M. ego tenerem nό, incidere In dictam excomnnicationem, sed in alijs poenis se irritere. ratio est quia

poenae sunt restringendae ad ius rigorosum. & ad actum eonis sumatum violenter, quod non est in casu,quia talis non tangit Clericum manu violenta neque mediate, neque immediat M. Verum eit quod Molina de iustitia, & iure tract. disp. 3 1. D. Marcellus Megal in p. i. instit. Peregrinus lib. i. cap. 14. n. t r. Suarius de cens disp. s. sect. r. n. I 3. & Bonaccina qui alios, & hos refert in tract. de cens disp. a. q. q. p. s. n. 1 3 qui dicunt non incurrere illum, qui propinat venennm, antequam incipiat operatio veneni, sed incaepta operatione incumrere ; ego tamen salva opinione aliorum. & absque eorum

dd. pra iudicio, dicerem si mihi licitum est loqui, quid fecit ille qui venenum propinatus est caio Clerico, contra canonem si quis; si namque propinando venenum, non fecit, nequeto

quando venenum carpit operari, manus eius venenantis tiarac

non sunt suppono fuisse truncatos cum ergo tales poenae sint contra manus ini jcientes violentas in Clericnm,&c. ergo non incidet in dictas poenas, di etiam si in alias contra venenat

res fulminatas, si hoc bene visum sit Ecclesiae. firmo, si non illi omnia submicto.

38. Hic transeunter quaerere volo, an quis Religiosus. qui est strangressor plurium praeceptorsi diversorum superi rum, circa idem exempli giatia Pontifex praecipit Minimis, ne exeant de Conventu dum commedunt carnens tempore infirmitatis iuxta, praefixum Regulae in statutum inviolabiliter servandum , adest circa idem Capitulum Generale celeb tum Genua: r 95. n. . constit. Clemententis VI addictum C. tramissorum , suppono quod Generales idem praeceperint in suis visitationibus sicut, & Provinciales, adest etiam poena Correctoris Minimorum nostri O. dicis, dec. quae posiunt videri in dictis constitutionibus Correctorio, dic. transgress ribus , an trasgressor plures transfressiones iaciat, vel unam

127쪽

o. Respondeo ; si habent eandem potestatem aequalem.

Mna transgrciso est, quando quidem cum sit diversa, sunt pilires transgressiones; unde iuxta poenam impositam , tot subiectiones poenis, & iuxta multiplicitatem auctoritatis diversae mulistiplicari debent poenae; sive sint censurae, sive privationes,&c. in quodlibet genere alio est, quia formaliter multiplicatur contumacia; vide Coninch. de poenitentia dist. 7. dub. 6. Paludanum in . di L i 8. q. a. ad finem n. q6. Sayrum lib. s. cap. I 8. n. tr. Bast . n. 8. deduco hanc conclusionem, quod si esct poena

excomunicationis agere contraitis commune, sicut etiam contra ius domesticum . sive municipale , incideret in duplici

comunicatione, qui contra utrunque ageret unico actu; Bonaccina, & alios citatos ab Antonino Diani p. 3. tradic9. Tei, solui. 6o. & Bass. verbo densura n. 26. & G ZZinum lib. 2. de iudice defens. 6. cap. 62. n. 8 . pag. 34 S. col. r. I r o; Ad. tertium nempe an susticiat quaelibet, percnso moulenta ad incurrendum poenas latas in canones quis, cisaliva est responsio, sed expectandum est iudicium iudicis'

tanto magis , quia non solum est poena interna sed externa , . ut pluries, ita deduco ego ex Toleto lib. I. cap. 32. PA Suario disp. 22. sech. r. n. 23. Sayro de cens. lib. 3. cap. 27. n. 33. Coninch. disp. r . dub. I . n. I 68. Molin. tom. q. disp. S r. n. 8. Bonacc. de cens disp. a. q. q. punct. r. n. I9. & ego sum in sensu quod in haccire magis operetur spretus, quam ira , quia haec tollit homini libertatem , atque adeo, actus reducuntur ad primos motus reduplicative, unde iudices in hac materia, circunspicere debent multum, & non currere more talparum, ut plurimum evenit, ut impinguantur processus cum damno suppositi rei, qui multoties est innocens, tenen tur enim restituere, videant ipsi doctores in hac materiata causarum, & eis cor palpitabit, taceo in hac re, quia essem eis odiosus, dicam tamen aliquid suo tempore ini hoc voa

128쪽

luna ligat Inijdientes manus violentas In Clericum, sed comprehendit talem offensam mandantes. aut consiliantes, te a Nili una praebentes , & non solum contra Clericos , sed comIra quo unque Regulares, siri sint moniales, sive habitum Regularem gellantes, sivh in claustro degentes , sivh extra, dummodo habitum de licentia Superiorum suorum Regularium gerere habeant, etiam si tertiari, sint Suarez de cens.disp. 21. sin. r. n. ao. & alios apud Latman. lib. F. tract. P. a. cap. .n dummodo collegialiter vivant, ut declaravit Leo. X. Summus Pontiis in suis constitutionibus amaranta

relatis, verbo Privit. Regul. & ita aliquando fuit resolutum in Curia Archiepiscopali Neapol. ut testatur Riccius dec. 88.

Par. I.

Z A . Non gaudet tamen Privilegio emonis Clericus,' qui se immiscere in enormitatibus halis prout deducitur ex nostro textu, in C. inaudientia, & C contingit; C. eum non si h line, & in C. perpendimus, de sententia excomunicationis, ubi habetur, quoa Clericus dimictens habitum Clericalem, de se dat tyrannidi, & enormitatibus. idest sedicti nibus latroeinhs, hellis iniciuis, dee. privari debet tali Privis

legio canonis, etiam non facta ei monitione aab Episcopo; lege Laymannum lib. Theol. Moralis tract. s. p. a. cap. I. n. . Dianam p. r. tract. r. resolui. 339. Alij in hac re distingunt, tunc videlicet non gaudere si praecessit trina monitio eitia i ab Episeopo, secus autem quando talis monitio non praecessit citant texti in C. pe pendunus ; C. contingit, di C. in audientia, de sententia excom. verum est quod in Clericis constitutis in minoribus debet, sequi constitutio Concili, Tr, dentini Lissi a 3. cap. 6. de relarinatione , & circa constitutus in sacris debet praecedere degradatio actualis iuxta Doctrinam Suarij desenc Fid. Cath. cap. 27..n. 24. & meo videri hanc opinionem amplectitur Car. de Grass. est r. n. 89o. qui ait hanc esse veram viam, & tutiorem. Delicta autem, quae in

Clericis inducum inlata poenam iupradicta sint illa , quae

129쪽

inducunt in uniam sic habetur in text. C. infames 3. q. 7. de

tradit Riccius prax. aur. variata resolutionum, resoluti 272.

num 3. 3. An CIericiis fictus talis post patratum delii tum gaudeat Privilegio eanonis, disti uendum est, vel sumpsit statum, Clericalem culti fraude, vel sine tali vitio, si primum, no gaudet, bene quidem, si sine fraude, talem statutum sumpsit,

ita Covarruvias prael. quaest. cap. 32. δι Clarus in prael. Criminat. S. siq. 36. n. 38.&alii apud nacc. de legibus disp. io. q. a. punct. t. s. r. n. I 8. Ger. vero haeretici, aut labii malic, boc Privilesio non gaudent, Emanuel la verb. excom. Papae reseri Cari de Grass. eis. s. n. ars. &alij communiter scribe tes in C. contingit i. de senti excornnnicationis, ratio est, quia cum sint delinquentes in legibus Ecclesiae non debent eis Ecclesiae leges iuvari, neque degradati actualiter etiam si ordines, & characterem retineant quia degradatio privat illatria.

Clericali Privilegio, ita in Q degradatum de poenis in ei.

ibi glos. in fine. . .

. 4 . Videamus modo de Clerico insgnito ordine Subdiaconatus, quia postea obtiouit a S. P. . di enlatic mem matri- monum contrahendi an gaudet Privilegio canonis, cui diis cultati abistute ressemdeo non gaudere, eo quia assumpsit statum contrarium Clericali statui , de sicut liber remanet ab , oneribus.Clerisor unx, ita privatus restat illorum Privilegis .ictenim qui non semid incommodum nouo debet sentire cinn- modum in eadem rei specie a videatur Sanchez de Matrimon. lib. 8. n. Ir. Bonaccina de horis .canonicis disp. r. q. a. p. 3. n. . verum est, quod antequam Matrimonium contrahisserit utendo veste Clericali gaudebat, quia non obstante di ensatione non assumpserat adhuc statum contrarium Clericatui. i s. De Clericis salvaticis ita in Neapolitano Regno Voca,tis, dummodo sint in s cris. & assignati Ecclesiae alicui ab Episcopo iuxta decretum Sacri Congreg. Cardinalium negoti s Iurisdietioeialibus Regni Neapolitani, tempores. R.

130쪽

Gregorij XV. sise datum Romae io Kal. Iulii 3. gaudent

& praecipue solum Hro canonis gaudent, sed canonis. 6. Si quis percussit Clericum putans ipsum esse Laicum probabiliter, non incutrit in premam cant aut siquis, sec. - ratio est , quia pravus animus peteutientis non dirigitvn in Cleria ωm, is in Laicum adibita tamen lassicieiti diligentia C

Vare. in C. alma n, 1 1. qui de communi lcstatur, & sequitur S rareZ disp. ra. Abbas in C. si vero de sententia excomunicationis Sarius lib. r. cap. 18. n. .eto. quod procedit quia ignorantia excusat, in omni casti simili ,. Iege Toletan

lib. . cap. 8. n. 2. N1Varrum cap. 27. n. 8 I. Myrum; Iib. r. cap. 8. n. I9. Bo acciti. disp. a. q. . punct. q. n. a. Riccium

par. a. decis 296. Car. de Gras . 9. n. i 89. Laymanum lib. r. traei. I. p. z. cap. s. n. 8. & alios multos ab ipsis citatos.

7. bod valet etiam percutiens Clericum obciustam defensionem, dummodo iusta desensio fiat in continenti, ac agressus est patiens , quia ius naturae dat vi vim repellere, sic textus noster canonicus in C. ex tenore, & in C si 't. de sententia excbmmicationis, ', potest etiam per Doctrinam traditam a Suario disp.ra. 'seia. 'r, α 3. per Dymannum.

8. Nec valet diuere, quod totum debet esse cum modoramine inculpatae tutelae, quod consistat in tribus conditionibus , nempe. modo temporu, & cauta, videlicet, si quis ab insultatore, insultatus esset ς sine armis, non potest cum amisse defendere l. i. g. sed si clava ff. de Sicharin, circa tempus, intelligitur quod desensio, vel offensio in tali oecasione debet fieri incontinenti, quia transacto casu non esset defensio, sed vindicta glos in l. r. C. unde vi Mascardus conci. O 2 6. Π. 2. neque se defendens potest agere maiorem propulsati onem, ae sit illa insultantis Baldus i. r. d. C. unde vi Clarus f. homicidium n. 27. Boerius dec. 168. n. . Car. de Grass. Ctact. s. n. 263. & firmat Riccius p. . dec. IS9. n. 17. 9. Quando ucro mulier violcntatur a Clerico circa suam