장음표시 사용
131쪽
eserotumlum et non eam partes terre qua aq opit.
Quanto arguit ossuroluda a septemtrione ad ineri&emqvia eris cintibusuersus meridiem alique
itelle appetit qm apparet septinio lib' etintanni pons ali is medere versus meridie * stelle q ei pus sem2 apparebat et nvo occidebat ei occultarer cortire e scdnam magis urni in' uer symeridie abiret Sed ip stella renti in meridie appareat et non illici eui septemone nulla pol assignarica matumor teire igit terra est istuda a septemone ad mentie maiorpn:cia stella minoris vrieq nitio nobis occidui oriue et occicut carinaruis et horreris. Elitasti horrestesppli versias equoetiale ad aust ditates ultra quos ea et pie no cognoscebat dabitata regio an nauigationes vespueti portu lea. Carmania vero indo regio est coterinia periis vasta deserta plines flumebet auriferuae tribres arsenici et salis Carmanica vitis racemubimbitale facit nenio eoru ducit uxoremq pnus hostis caput regi suo no obtuleriti ucanus Tunc hiror et tremos mouit romati' borrestas Carmeliose duces quoia iam stetras i austru. αther notota mergi in aspicit arcton. OR teas et plurio.l .2.nalia hist.c. incere V Canopu nuo videt italiaqili egi pcios illurninat ut nonuG ab eis videatur. Elaa ps huius coclusidis . tora terrano babet Recta rotuditate p3.eatva Ptes terre euntes sub aqmagis coprimus vi appropiet cetro G ptes terre die scoorie. Ite aq no est aleio terra discoopta alios quia opiret ea et flueret ad east terra ada cooptap tendit ad cetru S discoopta. si 'reterea arde maximis insulis licuitaprobana cure tota Iogitudo estry.gradua. Latitudo hordi. αt omadascar subtrospico capric a ciu' circuit' est in o nullarior usiliteras a scocta Ystadia et ali eq sup aava eminet. si terraeet piscieroluda deberet ee sub aqua sicut et cetere ple3 vel reliq Ptes 3qua deberet in altitudines istare C inrecea af e mavis stuminibv qao nonnulla ab olietein occidete. Hlia ecdue so fluat ir noeetii in aliqptes terre in oriere alciores foret occidetalibus et ecoueris ana pinoe Gange et nilo numinibus ii sti ut ab occidete ''oriete. Oman aut a meridie versus oriete. Hi tigris ab occidete meridiem uersus dest 'orcades a meridie ad septetrionale
duo lapides ab alto sup terra cadat plus inuicem appropinqbiitque ruttia si ficie terre opus . Genim residat a cetruppediculariter causabit tria gu ex tali motu cui' uelincteri
lapis lapis a cetro ad lapidesettesmaqerit basis termiabit illis γ lapidibus linee aut ab an sulo recedentes continue A plus a se inuice recediit. to a cetro abeat st cum illis duo lapides in loco casus
i plus distent mundi cem / π Si terre superficie exi stentes plus etiam inter se distabunt. ΞSecundo sexqtur iv si aliqua turris stat secundum perpendiculum erit laciorsuriam S de orasium .looecorrelarium p ecprecetanti. oertiosequituru'si et iis moueatur perlinea rect sis pertem aut semper descendat aut ascendat
si per eniim appropinquabit centro aut recedet ab eona culinearectata tu ericulatu in Feto. Caeria puctu circularetne circuli stirpi ius cetro qcum pucto emteertracti talaretia. vero puctu infrScircularetia stra pidus retroqωε pucto circulare tie qn tale mobile mouebis p linest extite excirculum appropiquato puncto contactis circurerentiet illi' mee recte descendet quia appropinquabit magis centro. Cum vero ab illo pucto iterum recedis mouebis iust linea recta eunte ex circuluisse rece aeta puncto circularetie e ccirculsi et sic ascedet. rat silvnea circulu secuerit qn mouebit p pte extite excircu3lia 'ius pilaria o cedet sistet apiseria recedeclo ista circulu. tau aut o eande linea infra circulust motu piserie appropinqbit ascendet. Ercua pilaria recedistraseudo pie linee q estex ea ena tucasce deleotinuestrale mobile aut ascedet auidscedet. S3 sip pilari mouearnem ascedet ne B descedet eandendaealcetrum semper habebit distantiam.
si Conclusio quarta. riqua est rotuda. probas prio rone p5i hic. T.
circularis P.R.teretii euclidis se qua ybar* linea tangens tres lineas equales ab eode cetro egredictea
132쪽
est circularis. LSecundo arguitur experientiis napolito ligno in ultore maris abeat navis a portu done cullas existes iuxta pedem mali lignuinno pos sit intueri stante igitur naue oculus exilictis insuinam nati videbit predictum lignum ergo ν stans impede mali nos ideat prouenite umme aque medio inter oculum et signum alio multo melius lignum viae re deberet cum linea procedens a signo ad oculum eruasti inino: linea procedentea signo ad oculue Itentis in laminitate prore. Mam angulus catus a linea procedente aligno ad oculum instriorem et a linea procedente ab oculo superiou ad inmoremeit inaior angulus totius trianguli supposito P oculus inferior sit in linea mali aut inter malum et signu3erso pera P. primi illi angulo longius latus est oppositum et illud est linea prooedens a ligno ass oculum ut istentis in fumo aue. PBluid experimentii ponit Ptolome'. r.almage.c. Φ. Quia ni sit navis a maritatiun elonguata V terram non viteat dulcipiat appropinquare prius videbuntur summitat ea montia et cacumina rerum auarum toto plus apprispi abit tanto videbitur pars inato illarum rerudiaest ex aqua surgerentque cuncta non nisi tumoriaque sutat tribuenda. Se adoc experimetum etiam in mediocribus stuuiis potest probari. si Tertio arguitur Mamili totis homogeniis eadeest figura naturalis totius et partisse idenuis partes aque habere figuram rotundam ergo et tota a est rotunda minor patet angultis aque cadentia errore in herbis inuento. possent dic fieri eadem arguamenta ex apparitione irellarum et ortu et occasiaque pro rotundi ratis terre probatione adducia simi. S utrum centrum aque siti centrum iuudi dicetur. 2 met aurodiimmitem centrum grauitatis aque nec' siuperficiei concaue est centrum inudi sed superficiei couere. EItem aqua mouetur circulariter ut patet in stura et refluxu igitur est rotunda.
eLEx his duabus conclusionibus pater. Blia duo elementa esse spherica . via superficies eo aua aeris est eadem cum convexa aque superficies autem convexa acris merito est ponenda rotunda omnes nati s partes corporis simplicis eqliter aut accedui ad centrum aut recedunt a centro illius corporis. superficies etiam convexa ignis ex supenicie concaua lune probatur esse spherica .
e Conclusio quinta. CTerra respectu firmamenti est sicut punctus aut
centri Urespectu circuli. Probatur quia in parua distantia in terra fit magna diuersitas circa appare tiam uellarum Dispalensibus n2m oritur stella que dicitur hicida subtranstro que es in .m grad. gemiorumque tamen romanis semp occultatur et tame hispalis non distat aroma secundurn latitudine inmss.
.gr et J .mmutis que non faciunt nisi fere. Iro. terre partenim si terra esset valde magne Suratis non tam cito rutibus a roina hispalim appareret durus modi stella Sto nam aliquis circulus est maior tanto accedit ad planiciem et rectitudinem et per conse mens paruain causant diuerstitatem per magnas distantia3. LSerundo argim philosophus cxcolumnia herculis. quas scilicetun occidente fixit quasi lasborum suorum metas siue rerum a se gestarum monimentaque gemine columne per boc paruam adorientem ubi Et india habere distantiam comprobane
quia scilicet circa virum locum elephantes olluntur Columne autem illegades dicebaturista post* vetustate defecerunt duobus montibus aut duabus isulis prope columnas illas siluatis ut dicit nicolas
Perotum. Sepigram. sue comum pie nominarem serui. Similco columnas Blexander macedom et tremis itidie partibus siue expeditionis stigna retuli. Est ertio arguitur ratione prolo. I. a mage .capi. G. si terra respectu celi esset alicuius otitatis non vudoetur medietas celi quod est contra apparentarunamvbicum sit homo sex ligna hab sub domonte et ε. supra hori ontem igitur maior patet: quia firmat gine turpiana superlicies di dere terram duo equa et per consequens totum celum oculus existens incetro terre non videret nisi medietatem firma meti nulla enim linea recta sper quam sola in fit vili per.M. prime perspective archiepiscopi posset ad oculuduci infra lineam procedentem a centro in udi ad firmamentum alias oue linee recte superficiem clauderet Secundanan. linea primam secaret atem ad ocus tum pertigeret. sergo cum in oculo debeat ad angulum inclinari acutum sub quo isto fit visio pei . 9. et q. . prime se Itur crin duobus punctis illam continget et sic claudetur superficies. Similiter oculiis nucent eus in superficie terre videt medietatem celi erago insensuviis et distati a superficiei terre ab eius cetro et per consequens est paruem litatis. si Quarto arguitur ratione alphragani differentia A. -inima enim stella fixa visu notabilis est insensibilis *titatis respici accli sed omnis talis est maior terra ergo multo magis terra erit insensibilis *ntatis respectu firmamenti. Eiextrae conclusione selturae etiam aggregatum ex terra et aqua est insensi=bius quantitatis respectu celinam omnibus nauigalibus medietas celi semper apparet et quado eis ontur unu in signum oppositusnoccidit et omnia eis tingunt sicut existentibus in terra respectu celi. x quo secundo infertur in aggregatum ex aqua et terra est rotunduin et posset piobari per rapione F. tertie conclusionis.
faciliori intellectu prime conclusionis et ei' probationum. I Notandum. Dorisones circul' maior in sphera diuidens partem ce Ii visam ano visa et dicitur circulus denuo erit quia scilicet celu3 per medium Diuidit .ssis autem duplex dotison scyrea' qui diuidit equinoctialem ad agulos rectos spherales et transit per utruae polum mundi Blius est obliquus qui scilic3 oi uidit equmoctiale in acta gulos in
equales. horidonta rectum babet habitates sub eqs noctialist quis ibi habitare possit et laeo dicunturbere deram rectam. Hlibinute mlhabitares ubio terraru in habet hori3on rem decime. Duriis aute circili polus seper est 3 enit h. capitis illius cuius est hori On. quo p3:* uersa loca diuersu hnthoasonte. Hariato nam polo circuli variae tot' cir 'Cu oes Imee a polo id circuli oucte periferiari debeant esse equales. Preterea nota dum G meridianus est circu maior in sphera transteii 3 per polos munduet 3ent capitis. Dp aut meridian'qrv cum sit quocum anni tye Osolymotu firmam et istumit ad uulneridianu est illi meridies. Et ex p3:*diuersitas meridianora puenit adiuella distantia aut ab oriere aut ab occidente. Masol citius puenit ad meridiam cuntatis Pinnqoris orienti. vii di trana meridianora ab
occidere est logitudo inlitatu quare aut ab occidete
133쪽
potius S ab oriente laniatur longitudo dictum est
quest.Recedenti articu secundo. x alituduris vero ciuitatis diuersitas suinitur penes diuertitatem homonus unius curitatis ab alia. tande latitudo ciuitatis est distatia eius ab equinoctiaIli. dictis pat3 * possibile est ciuitates diiuerse latitudinis esse eiusdem longi trudinis ripatet de roma et pano ciuitate sic ille. Et secudum aliquos L usdulium parilius et vienna prouincie sunt musdem longitussinis. Similiter mediolanum et licinius. Item re tina et pisa. Bricium eua in inualia et lilibeum pruni oratorium it, sicilia.
Secundo sequitui. Bliquas ciuitates eadem hasbere latitudinent et diuersiam longitudinem patet de lugduino et segnia germani e civitate ac dacia regio
9tem de pila et Iigure ciuitatibus italle. Hi odope etiam mons eiusdem latitudinis est cum hi ntio siue constantinopoli. Erit quia in tertia ratione tertie conclusiois adducitur diuersitas horarum eclipsium in diuersis locis Notandumq' Dorologioru quedam furit integra illa scilicet queus Bad ΣΦ horas computant et dicatur integra quia equi parantur toti diei naturali nec nistsemel quolibet die naturali incipiunt. Et illa sit duplicia. Quedam cnim inchoatab occasu solis ut italica. Blta ab ortu vigrecorum horologia. Misecundum bocolam naturalem inchoata itali ab occasii suci ab ortu solis in alium ortum diem protrahentes. ralia sunt dorologia dimidia que scilicet solas Id horaScomputant et incle ad primam redeunt et hec bis in ienati incipiunt sc3 in meridi et in media nocte. ιEt bis pinuniter utuntur Galli et dispani diem tamen naturalem a medio noctis inchoantes. Eduertendumtamen i piniim diei naturalis n5 omnes sumul secundum borologia. Estronomi enidiem communiter a meridie inc boant in quatumdparte mundi. unde et tabulas quas componunt Demotibus planetarum aptant ad meridiem alicuius ciuitatis inde radicem teinporum sumentes et motuum nullo modo ad orologium attendentes. α oclesia autem diem incipit a media nocte ut bor. S. Tho. .qso. artis ad quintuinetin.q.PIst 3. quest. prima. arti.2 4. 4 Secunduani eos vero dies incipit in sero quia computant secundu3 lunam que de nocteincipit apparere vidicit Sanci' oma a opus .c. - et superglo n capitulo. Mi hoc insolamnitatibus legis alias autem de mane in mane ut dicit Sanctus Tho. . II .u.q. 2 arti. 2.q.3 secuta et contra geli libro quarto capitulo sexagesimo clauo. Secundum vero Crisostomum naturalis dies non terminatur in vespere sed in mane id est oriente
sole ut dicit Sanctus Thomas putria parte questi.
qui in conclusionis faciliori notitia quia em
terre a centro ad periferiam naturaliter sciri potest. Eduerte . quantitas absoluta terre secundum opinionein astronomonim qui erant tempore aristotestis continet gom .stadiorum sta secundum pio inmeum et alphraganum qui diligentius coussae rauci it rotunditas terre secundum maiorem circulu3ω S co stadiouun cui licet nepe gradui celi. Co utant stadia in terra. aestautem stadius octauappae miliaria et continet Gyν.Pallas. Duo vero insitaria faciunt leue a. Et Smbres:us tbeodosius macrobius et. ιEratosthenes philosophi cuilibet glutceli dixerui τ .corresipdderet amat terra. Si secundum eos terre totus ambitus est 2 2 o stas diorum. Darum aurem opinionum diuersitas et e videtur processisse et terra quam mensurauerunt prolomeus et alpdrancus erat tumor ostor ea quam sit rauit aeratostenes.. Sed. Pro maiori notitia magnitudinis stellaru et distantie orbium a terra ponitur sequens tabula Cuius tabule meam tu taria geometra* opinione
sumitur a diametro terre qui per regulam circuli et diametri est nainor circulo in proportione tripla sex' quiseptima et per consequens secundum opiniones eratos denis erit diamcrer terre goSI. stadiorum esper consequens. ω2.miliarium romanorum sed sescundum alphrasan incutias computatione pro nite utimur terre semidiamet sic imitariu prinetis-2.passus quod tamen secundum Romanam c5 putationem: rosolia stadia i I O passus connet.
Scino supponis * qua est xportio cubi um' diame in adcubum alterius ea est globi ad globum. Tub'
autem diametri est qui consurgit ex ouctu eius in se ipsum bis vi. L .est cubus ternam.ter enim tria te
si Solis diameter se habet ad diametrum terre in proportione quintupla sexqualtera vl.xI.ad ii . α usol maior terra clxvi .et paulo amplius. i55. sit une diameter exceditur a diametro terre in proportione tripla superbi perciente inta Evt., .aa.
M stergo terra trecellea novies maio: luna et paul plus. 39. cinercurii dilameter a diametro terre excedit insportione vigecuplaocruplaut. 5.ad duo. IEsterson ercia a.2I9 2 terre pars. 219S ME Ueneris Oiameter a terre diametro superatur in proportioe tripla sexqui terna. sest ergo veneris magnitudo ficut 3T pars terre. 3 simiameter martis ad terre diametrum habet proportionem si quis tam ut T.ad. s. Continet ergo ait, ars terram seme et dimidium ex decimamtertia fere terre partem. MEDiametri Iouis ad terre diametrum est propostio quadrupla simerno nupartiens decimassextas z.Ixxiv. ad .xvl. unet ergo Iouis crassitudo terram paulo minus .nonagesies quinquies deest.n. una quadragesima. m. Saturni diameter ad terre diametrum bab3 proportionemqaadruplam sexqualteram vi. xvul ad. . Est ergo saturnus maior terra nonagies semel et paulo plus. v. Stellarum prime magnitudinis diameter contisnet terre diametrum quater et euas tres quartas.
Est id proportio eoruinut.i9 ad. Φ. quaamplaia pertriparties quartas. Crassitudo ergo stelle prime magnitudinis continet crassitudine terre cent ictespites et ferme lanam unius. IO iametri stellarum secunde magnitudinis ad terre diametru est proportiora. 269. ad. . Continet ergo stella secunde magnitudinis terram nonazies et paulopliis. m. Diametri stellatum tertie magnitudinis ad dias metrum terre est proportio m.M.ad.vul.quadrii plasexquioctaaa. Cotinet ergo terram stella teme magnitudinis se pruasi es et sere quinιδ-ntus. τα
134쪽
e Diametrii stellarum :qrtemagnitudinis ad terre
diametrum est proportio vi.49.ad. R. nupta super eupamea decimastertias. α R. quelibet ea ruinniator terra qmnquagiesquater. Φ. Diametri stellae quinte magnituditiis . ad terre diametrum est proportiovt...al.I .tripta super qdripartiens decimasquintas. Continet ergo quelib3 earum terram trigines inquies.siviametristellaru i me magnitudis alterre diametriam est proportio ut g ad. ..fere. Continet. . diameter huiusmodi stellarum terre diametrum bis et dimidiumet tres tricesimassecundas. Est ergo quelibet illarum maior terra decies et octies. G. Dui' aut magnitudis stelle secundu3 alphraganum minime suntque sese obtutibus ingerant humanis. Esex quo pat falsum esse ruatiuin Venetuε.c 2 met aurorumdicit.Solem.f. esse minore 3 quibuscualtria superioribus visui apparentibus.mato eni* in loco stellarum lixarum poneres non solum uisseretur cuin etiamnunc stellas fixas in oppositosuist,tas illuminet que multo plus ab eo dinant m stelletae a terra pervactum. is est inter solem et terram Sed et sub maiori angulo in quecunm earum videretur. Est enim omnibus alha asti in maior Secundo pat3 lunam esse terra minorem contra plinium lib. . naturalis hist.c. u. GTabula interuallor uni milliarium a centro
Duplata distantia terre ad convexum cuivistib3 oib tacile elicietur per regulam diainetri eis circularctia si Et quia aliquantum laboris rectrit inuentio periferie p diametri a portione si se diuisionexeedas diametri P.π.precedente per tria multiplicatione ideo. Maracilioren per diamet in peril me melinoneymultiplicetur diametrenuere p. 22.tyductum p. partiatur et proueniet circuli ambitus. Item ad iueniendam diametrum per circunferentiam multisplicetur circunferentie numerus per.V. z.per. di uitatur et nascetur diametri numerus.Gimium asin circunferentie tot miliaria continent quod subicieta demonstrat formula veriteria globi tune. i erimeter mercurii Qi h .
4 rarcunferenarum numero per. 35o partito emergent miliaria magnitudinis uniuscuius v grairus cuiusuis alobi hac forma.
Inua gradus cirem ererie globi tune
tantis globit ouis ac onaerontis
Gnus globi saturni d et pheno pr.
i contra predicta arguitur primo* ignis sit in medio mundi quia nobilissimo corpori debetur nobilisor locus indignis est nobilissimum elementorum et locus medius est nobilior igitur est in medio mundi minor quo ad secundam partem patet:quia in ania libus locus medius datur cordi tanS nobilissime psti nobilior locus. CItem infernus videtur essetne et ro mundist et ignis antecedens p3α San. Tho. Dirin.xlviii. questio.ii.articu 3 'et. dist. O.quest 2 arti3.quest 3 dicente infernum esse in medio mundi EItemule locus est nobilior in uniuerso imo uniuntur virtutes uniuersised medium mundi est modi undi. enim cirrundatur equaliter ab omivb' partibus uniuerit igitur. Secundo arguitur pro opinione ibaletiz. Nam secundum plinium.αμ Σ. libi .natura bilio.inreatino quedam insule semper luctuant sicut in agro cerubo et eodem reatino mutinensi stationensim vadimotus lacu.set ad cut illas aquas opaca silua est qnun v die ac noctu eodem loco vilitur. Et in tarquinensu lacu magno italie duo nemora circunferuntur nunc triquetram figuram edentes nunc rotundam amplexu ventis impellentibus q dratam vero naS. Et capi. .dicit et quedam terre adingres tremunt sicut in gabinae agro non procul urbe Roma iugera ferme ducenta equitantium cursu. Et deo phrastus libro quarto de historia plantarum captato 12. dicit G in orchomeno sunt insule fluitantes ciagnitudinis utim multiphariesed que amplissimaalterninum ambitum stadiorum spectatur. Hiine 'pio magne anmodum coagmentantur viri sues stmulti in eis nasclitur quos incolae transeuntesve βri consueuere. Dec autemdieri non possent nisi terra aquasubstentareturIgitur Temo arguitur .Terra moueamr. Omne enicorpus naturale habet morum naturalem sed terra est huiusmodi igitur moucturi
135쪽
Item si terra non moueretur motu recto tunc paterre et isteris in centro nuiam moueritur inde et percori sequens cuin nunt stibi posset ages applicari mi
133 Bb aliquibus locis terre quassol maria recesserunt ut oste ius a techinades insule ab adreloo amne conuecte. ma: or egipti pars anilomquam apham insula noctis et di et cur uni fuisse hos merus alictor est. Iut secundani herodotum mare fuit apta me in philii usae alethiopum mores. Eumliter et aliquas terras irruperunt anaria ut poni pu=mus. 2 naturalis . histo. capi. 9C. Decautem fieri noposterit nisi terra alit supra maris altitud. ne in eleuaretur aut infra eam pumeretur et per consequens
4 Itein isse est motus totius et partis sed angelus pote in mouere partem terre ergo et tota3teream saltein multi angeli simul. Quarto arguitura . Terra non sit in medio mundi quia. δει elium magnitudinis eius esset me ilium mundi cuius oppositum dictum est. Probatur cons&quentia per rationes philosophi quia partes equaliter sepellunt ad centrum et grauior pellit minus J
EItem aggregatu3 ex aqua et terre medietate que est in Da ea3 est grauius reliqua medietate: ergo periet eam donec sent ruinii tuis aggregati sit centrum mundi et non centrum grauitatis terre.
cItem illud aggregatu3 est corpus graue non impeditum ergo mouebitur donee medium eius sit medium mundI.
naturalis Iocus grauissimi euo emtrum grauitatis eius sit centrum mundi sed illud aggregatum est huiusmodi igitur. sis uinto arguitur*. Terra non sit rotuda. Videtur enim adsensum esse plana. Tum etiam quia muIti sunt montes et valles in terra qui impediunt eius rotunctitatem. Tum quia planum tangens spberi eum tangit solum in puncto: cuius oppositum patFalsensum de terra.
4ritem Sol in ortu deberet apparere arcuati3 figure quod est falsum igitur maior patet: quia pars sostis visa per terram diuiditur a non visa ergo si terra est spherica diuidit solem arcualiter.
celi consequens est eo tra astronomos igitur maior
patet. Sit circulus terre.R. b. cuius cetrum c. et. strinpunc I a. Oculus. o. Erit idnea. a. b. tranissens P cestrum. c. Sit ergo linea e .s cadens per pedicularucr D minen Simcis3 a b. c. ad angialo rectos et percosequens terram et omnes circii Ios celelles per medium. M od co etiam lineam. 3.g. lxue D. g. equid Itatem Iinee .e c. Tunc sicli oculus. . videret melle ta=tein celi videret spatium. s. e. sed illudno videt ergo minor paten quest si videt spacitam. g. e. ergo visio iit sub angulo contingentie quod est contra. 9. primest
spective archiepiscopi. Si Dicatur a puncto. e. Pr cedet tinea faciens angulum cum linea. g. P .i pucto . ergo angulus continSenae Divideretur per angulum acutum rectilineum et sic non es' omni angulo acuto rectuvie omino: quod est contrῆ.I .quarti ea. elidis. e Septimo g tu ripa qua non sit rotuda. St. n. esset rotunda et eius centrum est cenimn mussi ergo
terra est concentrica aque sed omniu3 circulorum cocentricorum maior totum continet minorem per Φericli. ergo aqua totaliter circundabit terram quod est falsum. Coctauo arguitur et . Terra non sit sicut punctus resipectu firmamenti quia tunc telum esseta ensim proportionatum respectu terre et sic per actionem saain destiueretur. LItem existens insuperficie terre vidcret medium ecu cuius oppositum probatum est
rid primum dicitur Gnon est stinue de animali et de mundo ne eodem modo sumitur mediu magnitudis et virtutis. Cor enim quod est medium virtutis in alati coseruas ipm aiat non e itin medio magnitulinis sue umbilic' esti medio magnitiadis vir no de byassignari nobilitas corporis ex Ioco ' nobilitas loci excorpe ibistbm n 1m eunte. Milo tu corp' Gio appropinqt sumo trito sit nobili' ideo assignana' est ei incus xpinqor prio corpori et se pias a medio tuae centro distatior. cod alita Pistbm. S. T.* in lam' ro
possit certitudinaliter sciri ubi sit vidi cit Opus M. a 3i. Sc Nod F fi mea opus u.M.L G noestimati pyee in centro terra cla ille est loc' adque ferme gula nee videtur intentione nae frustrari ut couer drideo νε
dabilius est ipm ee circa cetria S in terre cetro. Destatim insem' ee in cetro terre m q6 pam nil tat nibildulare vides. Eridalis op* ages nobili' est passo Et ideo loc' aq Vedui virtutes .f. superior est nobilior loco in quo recipiuntur.
Lud scdmdr xbabiliter et infra illas insulas erat aer inclusius qp ips impedivit ne tales istile submergeretur ne B est simile de tota terra et illis insulis metuo: vero terre ad introitum peragraninam prouenit rationeaque intercluse et in mae potis ciuE Crid tertium dicitur non est necesse omne mobiae lacundum se totum mouere seu secundum partes. unde aduerte * motus secudum totum non conmnit elemento nisi ratione corporis superioris uel si secundum se tota extra locu suu ponat vii ignis et aer virtute motus celi mouens circularit. Et qua aut damultum a celo distat non perluit motum circularem
sed qsi semicircularis moues. Terra aut tal implasetissimu oim elemetorii nullo circulari motu moveri
136쪽
que est a quia discoopena fit nobiliter leuior iunci . ab alia pollient centru guitatis loci' sit centrii in vili
fit gr1dis mutatio i fra vix binuc e mare postea appareat cra et eco aeris. ut an recta rerre cosuptio et parte una et additio et alta ad fit n: si logo ille et puo iste estia sestbilis nec uno evis cetra quitatis sessibila a nitidi cerro recedit ideo simpla dicun' ei stabile et t
mouere tota terra usu ad globu tune lanulla viri' coeature por imulare ordine pricipalist pira uniueravst nec ageticorpa celeria mouere piat nisis mitio ius paenietes naturis eoru aliis aut monb' no psit sed in xpua virtute 38 hoc dii unitus miraculose fieri poss3 aias aut fieri virtute bois vel angeli ιν aliqPF terrest violetia surriferas ivtotu unu elemetu extra sua ord me nate ponae no subia angelice plati. Si in habeat lolii resperet' ad poclers otitate et noad ordine uniuersiste no sola multi imo un' angelus polo terra totae locanale totalit ponere ide pSit De malo. q. IG.ar. M. CSi arquata paste pol moueri ab ageiostne ordis uniuersi detrimetost. S.
op no pota nobis dei'Minari. si Di dicar viri' agedest infinita iseri' stque eum effecta p5ti inferioribus ea re. EUbm ν no opinfinita dans det mine addeterini nos effeci': 8 qain suis effectib' xduce dis no pati et alsitudine aut deffectu. 1 Sed qcitanti gelus possit circulari terra mouere ε idetis sicci aptale motu ordo uniuersi no varias uidi. S. T. loco allegato. Rndet. s. t.*terran1ὶ descit ut vult pNs hic. Ex quo vides finiem terran5 possit abligelo cireuiari mouericia n filo tu unu elemetu moveremst fimmodacdue meten Selae. Sedodr probabilitet iis mot' circularis terreno vastaret ordiri effetiale uniuere absolute in pom mutari stum ac senerationem et corruptione3. potate Mola alalia
telTestia una diest tale mota submergi et g piis ostis homines bossia. E. T.4.'gentiles inst pNis pncipalis ps uniuersi dices euis gnatione esse eam finale in toti' motus ceti aut aliqui sempesΡ dies aliis aut semp nollet multa cinJvidet cogruere ordini generabiliuet eorruptibilium sequerentur luconuenietia. Si tamen non habeatur respectus ad ordinem generabilium et eomiptibilium videtur non esse ineSueniens terram ab angelo possie propria virtute cireulariter moueri sicut etiam posset aqui mouere naturaliter ad hoc * totam terra circuiret velutii diluino uniuersali ut potest eliciet. S. E opus II. arti Id.
alia nifestum tame est* si trabeatur respectus ad ordinem generationis et eorruptionis noti potest terra esse 'quisvndiae cooperta immo necesse est eam est aquis quo ad aliquam partem discoopertas ut dicit plisto sophus I.metb aurorum. Eria quartum dicit pi flosophus hic. Ted. G. I S. terra est labefica aut secundum naturam sphericauit illa ratio proba solum ιν terra secundum natu ram est totaliter sipherica tamen propter vitam at alium necesse est eam esse rariorem in una parte et leuiorem ratione solis et stellarum ipsam eleuantium. Bd aliud dicitur tr. Qualitas incitu aciementissultas scilicet vel leuitas duo habet ossicia. humum est mouere elementum ad locum suum naturalem si sit extra. Secundum est conseruare et retinere ipsam in loco Bostfuereis eo undecum. Locus aque lites se circa terra3 et sub aere sequitur* grauitas Euan Sinouet eam in loco illo existentem sed solus consuatis iὶto loco ne ab eo moueatur et per con uens mouet eam deorsumne B pellit terram alias aeretiam deberet pellere ignem versus concauu omis lueet cum ignis sit rarissimus et per conseques facillime diuisibilis aer perueniret ad concauuin lune sicut .n. sedabet aqua ad terram sic aer ad ignem unde. Si.
est items mspem motus aque et terre vel ignis et aeris qr nb sutide termini sc6m quos specificane eorum motus Her citum natus est moueri ad locum ii supereminet terre. EEt quo pa si terra poneretur incoca tune aqua nomoueres ad cenumdinisi ad replendum vaciam sed circa centrus mundi orbiculariter diffunderetur et haberet superficio Gemam strui nem ignis si solus em rarestet. s. adestrum terrenili vi dictum est xpter vacui replanon pulpter quam etiam terrasursum moueretur.
Bd argumentum igitur distiguis vel . aggregatum sit grauius grauitate mouente sie negatur vel
conseruante sic verum est. Erid aliud negas: illim corpus graue sed est corpora grauia. pari in aliud Erauitas enim ame et terre non sunt eius speciei specialissime in ratione mouendi sicut nem calor naturalis animalis et calor ignis. Et de ideo quia non sola grauitas est principium intrinsecuin motus sed forma substantialis suo grauitate aue mediante grauitate.
Irad quinta dicitur* terra apparet plana prope
magnitudin suam Suis enim respectu celisit sicut punctus non tamen per respectum ad nos. Circul' autem *to maior est lato linea eius recedit a curuitate et accedit ad rectitudinem. montes inuem qui sunt in terra sunt sicut pilus appositus sphere corporee respectu terre ut dicit Sa. Tho. hic unde si tetra esset persecte spherica non posset tangi a linea recta insuperficie comae xanistin puncto .cula rudo τ secundum veritatem terra intersemisolem circulanter sed propter distanti in non percipimus:linea
enim obliqua a remotis apparet recta.
fiextum dicit Paulus uenetus *oculus eristens in saperficie terre non videret tali medietatem ut demonstratum est Estronomi autem intelligunt de oculo eleuato supra terram qui etiam tantum potest eleuartoplura medietatem celt videbit arcust,
glcontra paulum arguit Franciscus capvan estimana hanc opinionem non esse recitatu dignamqa sit 5gitudo hominis facit ag videat de celo ultra oculum eris entem insuperficie terre tantum Stum est semidiameter terre ergo dupla hominis longitudo faciet vi supra inedietatem celi videat tantum Stuest terre semidiameter ergo existens in turri videbit tantum supra medietatem celi: quante sunt decem: vel duodecim : terre semilametri sed cosequens est falsum igitur minor pater:quia astronomi volunt ipubicunque sithoino siue intum siue in monte semper et medietatem celi apparere. csto domo maior esset tanto plus vidiret de celo G oaruus vel inclinatus. Item oritas bominis est imperceptib iis respectu terre ergo Sta curam δε non facit diuessitatem in conspiciendo celum supra superficiem.
Dicit ergo homine tu non videre celi medietatem
137쪽
sed cla linea ordontis insensibiliter de aesta diuitae
celi pine 3 sic. nullo sensapcipi pol talis diuersitas ideo dicitur horno Glimedietate vide. CS3 Psolutioeponuntur propositiones. pruna. LDomo eleuatus super suplicitanteire plus uidet e celo Oho iaces i superlicie. Rrobar homo na iis ocula in si ficie deficit in viae do medietate celip semdiametrum teta re. Eleuat' aut novi linea procedes ab oculo eius tangens super Mimn terre in pucto intersecat lineam procedentem ocula iacentis in terracppnserea' videt plura iacens partem celtanter
c pam iter illas duas lineas.EScda xpositio n5que me leuatio dominis super terram lassicit affvidendam ce uinmietiate. Probatur quia illasola sufficit secundum quam linea ab oculo procedens intersecansso lineam erillentis insuperficie et conti gens latariiciem terre coniungitur in puncto extres mo lin transieruntio percentrum terre et diuidentis celum in duo equasi ergo sumatur distantia siue eleuatio adhoc requisita Delibet minor erit insit uiis
Dorum demonstrationem facile geonaetra me lios eriter doctus fabricarepotest e causa breuitatis a nobis e sulte relinquitur.
Urid rationes Capuanidicitur. medietatem celi. 4 Sectar dodrcppotest sciri quanta eleuatio ocuκ requiratur ad videndam cuiuscumv celi memetates
Scito ei terres ulta metro qsti. a.b. et distatia ceu cuius medietate videre coepis a terre cetro mus distantie terminiivit puncta terminantia lineam . . . perpendiculariter dat super lineam. b.in punctoa.quod lit centrum mundi ex geometria cognosces locus cotactus linee.c.d procedentis ab extremias te linee a c. t Osredientis Donec terre conuerum in puncto. e.tangat et continuerecte procedendo pν
in inlinitu ,sus.b. producta. Cognosceri si linea
c. .si et linea a.b.ui infinitum productam in pucto
.c linea. b.est eleuatio reqsita BP pacto.b.ad hoc si celimedietas videar. Qii st Capua Fert * exis stes i turri uideret decuplusemidiametru terre litur ris eridecuple altitudis asi altituerem hoisin pede turris exitus. Dauem * misi' o decuplu vacili ad terre semidiametru videret excessus eni ille no auedis: pene soportione eleuatidis uni'sup alteru ' penes oportione angulique cit linea ab oculo unius usis adcelu odes Hylineam xleute. a. terre cetro ad oculu. bi gra in euplo strato sit linea b g. Ppcdi Iariter cadeo sup pucio b. et y ons eqssistas linee a csiue paralella ocul'igiferiis in.f pN uidet G e ena
eleuesqufid linea ab eo medes τ' ad. . tagat si perficiem terre in puncto. ivirustu pucto.li. maniν festij est aut π vaciv.li.Le mai 'ib. b. gul'seminori dedicar de oculo exiite i. m.q dua senuerameatros fre videt sup f. et pl' in in duplo distat ab.f. m. Lab. 4 oclis pnnue receledo a terre supticae pl'et pi' de celovidet.Si dicas stim positelogario luto tu polit videre 'egarpnam curissonogat nisisub angulo acuto inchoato et per medium diapbamini parsque en directe opposita oculo no posterit videri necesse enim esset lineam rectam transire per terram et ite aut non perueniret ad oculum aut ponenda esset terra diapuanaunde. Si imagineturove linee paralelle terram includet eo in inmitumo
138쪽
merest eludent de in Stum est terreniameter dr ergo*totii reliqust pameeli est minia psqyerela noueas licie terrens potvideri circusi radocuerun6 potvideri et quelimeti nor potest videri u scutus enim punctis datis inter pucta dia ineinciroeliabilis possunt pistrahi lineeno equidista es me peralelle.ubiuis vero non quin intersecent di iam circuli. Iulia tuam esse eoncedenda patu adsensum vide s rivmsolam prius illiani nare summitates mon
inferiores secluso etia exmnseco ipedimeto preteri rotuditate ter re.set ad illud aeducis de lutate hominis rQectu terre negatur conseque quia homo eleuatus ideo pluavidet Giaces etiam sentibilit m linea Meedes ab otiato versus cetu valde xpe issecatlineam medente ab oculo iacens et ppiis cu post intersectione recte procededo continuespaeistinat 'intercipiat Diali magna iaciutini et se distatia ter lom progressu licet
tes paruuitercipiat iplicipio pacia et insensibile in veri'.b.g. d.est sensibile.
superficiem exa est metrica madono aut me la ct ' magnitudinis terreno es cevd mundi.setne tarpsiada a fini Sanctu aristotelem
non habet muramcircularem complet a
limpla soluestasta improponio a tu3 respectat inferio effect 3 quoS lacu in inlarioribus sed solusninoctet sic terra hetppomone ad pinus celascdina ivectu nrm.Scdo celi ston solumagatuin tei sedetiamin spherain totam generabilium que habu proportionem ad supremum celam satis notabilem Celi etiam *to maiores sunt tanto plus distanta teres nec omnes habent eosdem effecius immo contrarios ideo no est necesse terrarine paruitatis aceis destrui propter si aetate innum Ed aliud indictum est oculum exiliemem insupertate terrexi de re minus . medietatem celi imperceptibiliter. Ceedeontra terra non est sicut eentrum respectu ceu lune ergo ad minus estsensibilis differetia inter
existentem in centro terre et eius superlicie Dico Pheelociatus insuperficie existens no uideat celi iuste medietatem tamen non est differentia unius grad' cum gradus lune secudum alphragani computationem. 36-2. lnilviariacontineat. Semidiameter aut terre.nso. oculus ergo eleuatus potest supplere.
32 o.m uaria que videret existens in cetro si superficies esset plana plus Φ enitens in perimia. Erit quia propostrionean astronomorum de medisceliuisione omnes fere exponunt de ultimasiphaa. 'ro buius dubii solutione. Nonitur taliF propolitio.ginuis ocul' ex si supiicietieno videaε celime cietate Φtucum magni necce e in ocim opiferia
140쪽
mbradicit lucis pumarie pvuationemetsecundane de monenti Est autem lux puniaria que radiosexcedua luminoso siue lux primaria est ea que i oculo recepta luminosi vistonem susticu causare. set lielux solis quam vocamus radiu3 dicitur state primaria Lux secundaria siue accidentalis est que est a latereratra radiorren incidentiam et que per omnem mναι partem oblique se diffundit sicut est lux existensi camera ad quam nunm radius solis ingreditur que illi infenestras septentrionales tantum aut que peditur extrinsece ne ratius solis ad eam perueniat Tenebra vero est totalis luminis primam et secundans primatio ubi scilicet nihil est de lumine. aer irrepiscopus dicit se nescire an aliquod corpus inddanora possit omnino lueis transitumimpecire eum nultam natura perspicui sit penit priuatum et ad minus no
possit circunfulgentias Iucis secundarie impe
. imbra causaturper hoc. corpus opacum reponitur luimnoso. Quia enim est opacus non potest adice pniaria pertransitu et percosequensi oppostra parte causat umbram per priuationem. lucis pro
corporis opaci extenditur directe in opposit1 partem corpori luminoso ita* eadem linea recta transit per centrum Iriminosi et centra opaei et diuidit rotam vi bram per medium.
L Tmio Notandum in corpus opacum nipliciteris potest habes re at lumnosum aut enim est maius aut minus aut equale. Si primm si e
causam umbram calathorclen .i. ad modum calatiuuia incipit ab angusto et tendit in latum. Si secundum sic causat umbram cono alem.i .ad modii conivel piramidis eurus basis est in opacoeteonus inumbre termino: dicitur enim conor sa cono quoa est acutum et Nos figura. q.figure acute. Si onulla emi sat umbram ct ilindror dems;ue colit innaremadmodum scilicet columneque secundum erassitus ilinem eiusdem est dispostlionis i omnibus suis partibus. Et possunt ista smonstrari. Si enim maior est diameter luminosi in opaci squia scilicet lumino
est maius opaco Sint extrema diametriae livmi lib.e.Extrema vero diametri corporis opaci minoris o sint e. Damanifestium est et linee siue radii ruperpendiculariter procedentes ad cis no Duuntur a terminis diamemb.c. Qi enim doe faceret eddistantes essent linee die.etc.Let Gi It c diametto rectos angulos ea Marent et per consequens essent equales diame
tri corporrum inequalium Radii ergo n. luminosi causates super
rectos oriuntur ab aliqv arcu nunoni sit ispherium a sit is turille arcusg.h. GF ergo ab omnibus maetis inter b. et g.lumen diffundanii ad opaci a punctis b etc. procedraradii ad e f. Linea
tali interiores ex una parte duob'rectiae minores: quia iij erraequales:ergo ex una stte erunt maiores et e alia minoresaergo per quartam petitionem linee iue si protrahantur versus angulos mino
ei eoniungentiu : ergo luminosum sim maius causabit umbram eo nordalem sitie pnarudalem. Si eroluminosium et opacum sint eqιlia tune linee procedeates a termis diametri unius emulabuntanga los rectos super rametro alterius et cum iri
radi s sintdillatior est possint esse quicumBradii illius eo*oris et nulpoteruntconcurrere sequitur'. umbra causata in infinitum purabite erit. ad modum
columne equalis latitudinis ubi ..Hi sι luminosum sit minus : tuc si nee procedentes a dia, metro eius ad diametruvmbrosi: causabuti angulos versus lumio sum minores ouobus rectis:etiopposito inator egret per eonsequens si versus luminosum protraherentur linee concurrerent:sea versus opacum nussi e current: alia a due recteti nee superficiem clauderent:cotra quintum principium: causabitur ergo curta pyramis euersa et infinita Cinaarto Notandum*omne luminosum spheri eum maius: plus mensiuae et intensiuit illuni rideopaco minori propinquo G remoto. Quo adfecimeumsatis notum est omneagens naturale murusi