장음표시 사용
121쪽
is comunibus et .H.gradibus Em ternos nunν
patur l malor dimidia minor plena donee a sole per.GO gra.elongeturii .ser signa comi unia ettunc panceleno 3.I.pletis incitur uina. rad dic vero ad solis coit uiueademque prius orcine prepostero sortitrurnontina .vrimo nam Bamphitirtos inledico thornos. post ac monordes r. fere tota defici ens. Pom emosynodica i. soli conlucta dicitur manifestiunestautein * si superficies lune esset plana tota lunula sole illuminaretur igitur etc. Et confirmaturbec ratio ex eclipsibus solis que sunt lunulares.l.circulares et arcuales: incipit enim sol obscurari per interpostrionem aene internos etipsumsecutiluinareualem figuram:ergo luna est φ erua:ergo et alia astra. figura enim spberica consesquitur corpora celestia secundum genus.α thec de
Evis secunda parte quesiti Motandumq= Costi
nantia est soni grauis acuum mixtura Bauiter unifoformiterae auribus incides ex multiplici aut supparticulari ratione profecta. melos tamen quandomet superparciente elicitur Diapason namin diapense ac tonus melos eliciunt. Est enim inelos suauis Ei Siambanomen grauissimus scilicetne uus. e Dippate hypaton Luna i principalis principatrum Platoniciam's romaticum En armonictimmaticum genus est quod per diuoi nequalia semitos
nionicum est quoa rer duas die ses consi eneri et tonumi.qui duos compIectitur tonos. Diciis insemitonii minoris mediet ager partitioe habitulinis i merentie extremorum proueniensque et tetrarie mena dicitur. Sed secundum bacchium die sis estni inlinum interuallum quod bumana natura moduater possiti efferre. Diatonicum genus melos est citus particio per semitonium minus et duostonos continue procedit. Chromaticum genus videtur ptthagoras in motueelestium corpora posuisse Hierara enim posuit adlianam tonum. Maena ad mercus riumsemitonium et ab eo ad venerent aluid heinitomum. H venere ad solem tribemitonium i tonum et semitoniam quod dicitur iapente. B sole ad maratem tonum. Hb eo ad iovem semitonium et ab iove ad saturnum nimidium. Etinde ad signiferum sexacuplum. i.trihemitoniu.Onde fit ex bus ira ocibaeorgospithagore hoc modosecundum eensorinum qui totum mundu euharmonion essenis estondere. Terra.
Perbrpate hypaton Z ercurius subprincipalis put palium Semi.mimis Lycbanos bypaton Venus inlex principalii im. Semt. maius
auribus accepta voculatio amenus spluriumuocucongressus:ut si capiatur unitas et ternarius qui ist nimi consonantie diapason diapete numeri sitnunitas numeridici deat Capiae etia mimi num to
uenient. .et 8.uaterque est a portio tripla stupertripartiens octauas non ergo erit ibi consonantia et tamen et sit melos experientia discitur. Diapentevocatur consonantiaque nascitur ex proportione semqualtera interuallivt.5.et Φ. Diapasonuero que ex dupla vi.σ.et. . Diapente diapason est consonsilia quam ad inuice constituunt iuncte consonantie dia pasimae diapente et in tripla proportione consistituti.et.r.Tonus est consonantie principium ex soni assonum sexquioctaua proportione proueniens vi
si Motandum secundo τ' liba goras estimans et motu celi causarisoniam inconueniens ratus tales sonos esse inuicem dissonos dixit eos esse barmoni cos: unde secundum plinium 2.naturalis ditaue ea. 22. inlibagoras divit tonum interuallum quod est a terra ad lunam.Tonus autem omnis certis comstat pthongis:vndephtongus est barinoui e principi net se habet ad eam Mut unitas at numerum et punctum ad lineam et instans ad tempus vel aliter longus est modulate vocis casus in tenorem vel puongus est nerui primi certus strepitus. Ex quo patetur phtongus non est simpliciter indivisibilis. Gmnis enim sonus est in infinitum divisibilis.
Parinoni An siue melorum malant genera.
Sed hicinius B sole ad martem lumbemitonius ponit item pacliouem aliud bemitonitim. Sedetisue ad saturivim tonum .ssit ad signiferum a satumotonum. Secundum vero Georgium vallam. Dos neruos planetis veteres deputarunt. Erouo patet eos diatoni um genus et non enhariΠonicum in colytum consonantia assignasse Mete Saturnus Maranete Rupiter Garamese iam Dr per hypate Uenu .
Qed beot inquit 'DIiniustucunda magis ne sanasubtilitate a pbilosopbis dicta sunt. Coneliasso responssua.
si corporaeelestia motu suo non egulant sono . dirobatur quia Cum habeamus auditum quon Ssonum percipimus nos deberemus audire tantam vocem aue amotu celi proueniret Sed forte dices sicut diicunt pii bagorici miste sonus statim cum nascimur coetistit nobis. istineo nobis accidit sicut malleatoribus eris qui propter consuetudinem quasi non sentiunt differentiam sosni et silentis eo τ aures eorum sunt implete duiusmodi sono.
122쪽
et musice dictum esse Quia non solum est inconueniens*nnllomodo tam magnos sonos sentivinus: sedet ino Corpora inferiora per eos non panaim tur etiam si eos non sentiant. aidemus enitu ex eblentes sonos non solum destriae re auditum antinas Ilium:sed etiam corpora inanimata sicut sonus toniν rin frangit lapicius et ferrinnae edi licia quod ideo est: quia cuin sono litvedetnens medis pereulliost orpora autem celestia sunt tam maxime oritatis soli' ergo eorum si sit triscendit sonum tomtrui et quemlibet alium ergo oebet v m ad nos pertingere: unde si propter consuetussinem non audii emus rates sos nos pari ratione nec alios. Eecundo Sonus causatur ex diuisioeaeris. Maautem que sunt in xa corporibus aliis non causant sonum quando solummouentur admotum illorum quibus inmuntur sicut homines qui sedent intiau non sonant naui mota ergo cum stelle non moueantur nisi ad motum circulonimnon causabunt sonos Cucuuetiam stellarum lion possunt franguergo nopoliunt sonum causare nec ultimum versus noa di sui cluaerem aut ignem quia nussi subingreditur alvas diuideret ergo undevidetur natura prouidissesteItis ne per se mouerentur diuidendo celum qua' tenus non causarent sonos quia nihil mistis inferioribus posset in suo ei se conseruari nisi valde paruo tempore propter vehementiam sonorum quos cau
ατ bac autem philosophipropositione infert alexander*arist.hia sensi deum habere prouidentiamoediisque in hiis sunt inferio us. anon enim potest nature attribui prouidentia secundum * estque eamvirtus in corporibus:sed solum per comparationeinaa intellectum naturam instruentem. et Contrahe earguitur primo τ astra non circungi rentur quia insoIo sole apparet circungiratio: et tamen uincircunstrationis apparentia non est xpter motum:ut postea dicetu ergo non debent luci alia
astra circuniarari. Et hoc videtur philosophiis hic
CSecundo arguitur de luna quam necesse est cir scunguari si ponantur epici cline facies eius euersa appareat:ergo idem erit de aliis. si Tertio arguis. non sit inconueniens orbes causare sonum. Tum primo quia pithagoras sellaba turillam harmoniam sequando. audisse. Tuin seseundo quia potest dici*som illi non sunt corruptiui se amuis tuai sicut etmotus ceti. Tum tertio quia*non audiamus sonos illos dicent pithagorici non prouenire ex consuetudine:sed quia non sunt proportionatii nostris sensibus sicut inlatos odores percis piunt canes quos homines percipere non poC
Cytem quando Corpora dura mouentur supra se inuicem is non se mutuo frangant tamen sonum
causantasmeorpora celeriasunt buiusmoclinonem Garuit cum non sint rarefacimilia ergo causant so 1 mim ato ν se non dividant.
Erat primum dicendumsecundum Sacrum Thomam hic exauctoritate limplicii* Hristoteles non inimicithie probare.ltelle non circunguentur:sed . tantillatio que apparet in stellis et motus qui ap paret in sole non est necessario ponendus proluercircuns rationem quiadato eth stelle non circunsire rura Mapparebunt scintillare.Similiter et sol .vnaearistoteles hic nil aliud probat nisi . non est ne,
eesse astra circungi raruideo nessi hunc morum asse, rit nec directet probat. Irid secundum dicitur*no est necesse ponere icictos: et per consequens ne scir girationem inne Si tamen ponantur epicita necesse est. ponere luna Furari. Et quando infers ς' idem erit oe alii3. Ulciacitur primo negando consequentiam nem est idem arguere de mota et de figura. Figurae nun spherica consequitur corpora celestia a toto genere: sed non omnis motus consequitur ea a toro genere. Sol enim non retrograditur nee mouetur ut lati ornem eo modo quo ceteri planete. non est ergo in conueniens lianam dabere aliquem motum quin
Lialteri eonueniat. Luna etiam unico motu move tarseruncium lautudine. TreS vero superior duobus venus autem et mercurius tribus. Secundo dicitur * Hstronomi non negantalios planetas girarusest dicunt non esse nec eisdem talem motum attribuere propter quatam apparentiam quem elavideatur.
et Dic queritur. De macula lime unde proueniat. 2id hoc diuersisnode diuersi respondent. Quidam
emin dicunt. Hliquos corpus internos et lunam in terponi Sed Contra quia tunc illa macula diner iis olueritinode deberet apparere:quia illud corpus non eodem modo potest mediare respectu diumos rum locorum.Blii dicunt. na est sicut speculinet inserecipit simillitudinem terre et montium Icorporum inferiorum. Sed Contra Tune luna existente iovente oeberet alia dispositio videri illius maculeo in occidente. Bllam enim partem representaret et aliterni positam moriente o in occidente. Tunc etiam ratio aristotelis noa concluderet lunam non ereunuostii quia licet circunuo Meretur pars tamenque esset versus nos reciperet speciem terre.
ESed dicendum secundum Sanctum Tholmam ς illa macula prouenit a dispostsione corporis luneque est corpus opacum etalique partes sunt aliis grossiores: et ideo non ita bene imbibunt lumen is lis sicut partes rariores et subtiliores. Dec autem diuersitas potius apparet in luna 2 alius: quaipsa se babet ad cetera astra limiterra ad alia elementa et ideo quodammodo habet in sua inferiori superficie quoddam exemplar rerum generabilium. Si queratur qualis est figura que apparet uilla ita Diciturcommuniter* sit figura hominis:et ideo philosophus hic Tertu commenti. .. vocateam faciem time. Sed secundum Hibertum est ibi similitudo leonis babentis caput versus occidentem et caudam ad orientem factam ad modam folii habentis figuram trium proportionum circuli et sup terguleonis erigitur quedam arbor que a stipite curuatur versus occidentem in qua curuatura apparet ho
Erit tertium dicitur φ ithagoras non au diuit sonum illum per species auditus e sed cog fluit proportiones que essent in tali darmonia si esse
alivddicitur iplicet sol sit uiuificativus in men propter excellentiamsui luminis nostrum visus corrumpit. Eie etiam ille sonus p:opter excellemi nostrum auditum destrueret.
123쪽
aliam assignat eausam tale aviter dicens
lanetam superiorem ideo inmaiori tempore per ficere cursum stirum non propter tarditatem moruseseopropter magnitudine eirculist si sortes et plasto debeant transire duos circulos quorum vivis sit duplus ad alium et sortes transeat maiorem et moueantur eque velociter: runc plato in duplo velocius
Bd aliud dicitur . non est simile quia canis propter meliodem olfactum percipit odores qui terparuitatem ab homine percipi non possunt: sed odores fortes percipiunt homines sicut et alia animalia unde cum ille sonus sit excellentissimus deberet ab homine percipi.
I Bd aliud dicitur q) Corpora dura sonum causat propter compressionem aerio medii et eius fractio
Sed Contra Sanctim celo loquentur et tamen non erit ibi aerqui frangatur Dicendum primo secu
empireum frangi sine tamen corruptione sicut nemaer semper corrumpitur quando frangitur aut aqua Secundo dicitur* Sonus causabitur realiterperstactionem aeris connaturalis existentis in pectore hominis et pulmone et muniplicabiturintentionali ter per celum einp reum Bd hoc enim ν formet sonus non est nece ne aerem citeriorem fra .
Bd Capitale dicitur vi Sol videtur circustrarinia me in ortu et occasu propter excellentiam lumi nis et quia tunc visus noster propter vapores inedis os melius potest mi in ipsum. Sed in meridie vide tur quidem scintillare sed non girare:quia tunc visus propter vaporum resolutionein non potest super ipσsumtantum deligi licut inqrtu vel occasu. 4 Ed aliud dicitur* Coipora dura et virge et eo
da citdare noncausarent sonuin nisi frangeretura er dius inter aut e corpora celestia nihil mediat ideo vel oportet ea stangi vel non causa nilanum. tertiam sic proceditur. Miletur. Grbesdebeant multiplicare pro
pomonaliter motus Boo secunduy F distantiam a primo mobili et secudu - -distantiam velocitates cor Iaugeri quia Tres superiores illumor tem seruanto secundum. a primo mobili di stant augent morum proprium et diminuunt diurnuergo etin aliis debet hoc obseruari. Sed Contra est: ia Sol venuset mercurius eqliter mouentur ab occidente in orientem. Drbes superiores pluribus mouentur motibus G sol aut luna: ergo motus non debent multis plicari secundum distantiam a primo mobili. Eiste pon deo dicendu*Quilibet orbis a primovi perius dictum esthabetad minus duos motus. Primum quo mouetur ab oriente in oecidetem almotum pumi mobilis. Blium vero quo mouet sub odiaco ab occidenteia oriente in et se est quodammodo primo contrarius ut supra dictum est. Dubiuergo est.utrum planete propinquiores primo misislid Aeant velocius moueri motu diurno et tardius motu qui estiud signiferorinferiores vero tardi 'motu diurno uelocius autem motu proprio.
'pro quo Motandu* opinio ali tragii ut iam
dictu est fuit omnes ou es unico mora moueri cirscat am admotiam primi mobilis: et ideo orbes daeant prope primu mobile velocius moueri et minus remorari. Isreliquos autem plas remorari propter
distantiam ab influentia primi mobilis et secundum ilhim dicendia esset in planete proportiona iter addistantiam a primo mobili velocitantur et retardaFr. Sed quia bee opinio iam reprobata est quia no videretur ratio quare sol no semper maneret sub equi inoctiali circuibit nonquia velocius moueatur:sed quia cirraculus suus estiubduplus ad circulum sortis et sic fastumus: ia maiorem circulum peragrat Φ iupiter plus manet in circueundum *iupiter.
CSed Contra Tune magnitudo orbis saturni deberet haberexportione ad orbe tune quam habeat
Ο.anniad. mensemque est. I. ad viast quod arti.
sequeti ubi omist magnitudines ponentur patebitula falsum.
CIdeo aliter dicendiim. inuniuerso est duplicem
naturam contrierare naturam scil3 sempiterne permanent que est maxime in intelligenti s etnaturas generabilem et cormptibilemque est in inferioribus corporibus. Corpora aute3 eelestia in sint media de utram aliqualiter participant secundum duos mostus. Mam primus inore qui est dium' est ca sepiterane duratidis in reb'.Secta' aut motus quieiti circulo obliquo ab occidete in oriente est ea gitationis etcorruptiois et alia troesmutationu. ymnust mobile ta* nobilissime nature h3 solii primu motii 4 per
tinet ad natura uuisformitatis. rilia vero celestia inoetii magis recedula substari Is imobilim' appropinqu2do gnabilib' et corruptibilim' aliquid participat de motu seculo et lato miti' oto corin est nobili'. Sic igitur satum' minima 43 de secuta motua plernobilitatestae nanire et ideo motus ille est in eo ta dior. Luna aut plurimu habet desecudoipter Opinquitate sue nature adeo: pora gitabilia. taediivcro planete medio modo se habent. Esconclusto Numa. Licet orbes superiores velocius moueantur motu diurno possibile inest instriore planeta velocius et rcuire terra planetasuperiori. virima pars p3 : mirmes oes planetaru et alii a pino mobili mouetur motu diurnosolu ad motu primi mobilis:w oeages
fortius agitin promtiquu . distas:ers rimasphera plus prevales supra orbes superio:eam ii erimes:
124쪽
orbes superiores maius Pacra describunt sinferiores in equali tempore cum sint malo restergo velocius mouentur. LSecunda pars patet Postio Pin orientis pucto coniungantur mercurius et saturmis i scorpii primo Madu et pumo minuto et sit mercuri' retrogradus et tu. - . oris retrogradiatur.M.nunuti . fatum' autem progressiatur. v. mimatis stet comercuri' in. 29. gradu labre et satum'in primo scorpii et tu nepatet mercurius citius redibit ad punctu orientis o saturnus.Trigesimus enim gra. re prius erit in orienteo primus scorpii. Verum hoc non erit solum amotu raptus:sed a motu epici ciuilliconiuncto. EConclusio secunda. DRon est necesse orbes inferiores sportionaliter ad distantiam a primo mobilitardius Moueri motu diurno.' robatur sic orbes enim aut a primonio hi utardius mouentur motu diurno secundiainoportionem motus secundi qui est aliquomodo ei corrarius:sed velocitas motus secudi non debet sumi penes distantiam ad primum mobile: igitur nem tarditas motus diuriti orbium.minor patet: quia motus secundusest secundum volunntatem mouentis dis stincti amotore primi mobilis et no propter effectu virtutis moti primi mobilis ad mouedum in ores orbes equali velocitate quo ad circuitionem:igitur secundum xportionem mouentium ad orbes debet sumi velocitas aut tarditas i tussecundi et noseeundum distantiam ad primum mobile. tem Solvenus et inercurius motu seclido eque velociter circueunt.et tamen non eque distantant, momobili:igitur. LEiqueratur. Quare orbes superiores tardius mouentur motu secunio O inferiori, Dicendum sicut iam dictuinest:quia plus appropinquant substatissimmobilibus et plus recedunt a corruptibilibus ideo magis mouentur motadiurno: minus autem secundo. ISel Contra Quia tune velocius deberet motu secundo moueri uenus Sis mercurius . venus Dicendum secundumSan.Tho.hic co.SS. motus celestes non solum sunt naturales: sed voluntarrii et propter linem desiderat uin. Quantum ergo ad hoc ιν sunt natiirais communiter inueniuntur plasnete superiores esse tardioris mot propter nobiliorem naturam vi dictum est. Sed in . tum sunt uolutarii et ad finem ordinati variatur proportio velocitatis eorum in speciali non secundum xportionem distantie:seaseeudum id quodinelius est unde quia motus veneris et mercurii quasi colligantur motui solis tan*eideseruientes adeffectuum productioinem quasi untiformitercum ipso mouentur non tamen totalitereod ni molo. Licet enim mediusmotus solis veneris et inercurii sit semper idem tamen propter motumin epiciclo fit modi veneris veloci ςor motu solis ita ν si non retrogradaretur multo citius pertransiret 3odiacum Osol. Similiter etiam Mercurius velocius signiferum pertransiret Q ven'Sedquoms orbessuperiores tardius moueturmotusecundo sequens demonstrarii gura: in qua omnium eorum messiimot' assignantur caveris motibus none et octaue here ae occime.
mecimum siue oui anni mobile in Dora.
diotanestiue octauasoberam Die
Mouis circus in anni ὁ Π et diebus
m otis veneris et merciirii circuli in anno i u
125쪽
CConclusio responsiua. DRon oportetmotusorbium celethum multiplicari lecundum proportione in distantieaa supremum sit si primum mobile unico motu nIoueatur secun scum duobus tertium tribus et sic per orditiein. strobatur.orbes celestes non mouentur solo unpetu nature: sed ab aliquo cognoscente mouentur propter aliquem finem:ergorie coebent abundare nec in multitudine motuuin deficere secundum ingen νtiam finium:sed diuersi orbes ad oluersos fines or' stinantur:ergo motus sunt multipjicandi sectindum proportionein ast finem et nonas primum mobile: oportet ergo quosda1n superiores orbes pluribus moueri motibus et inferiores paucioribus iecundo finium diuta sitatem. le in celo sunt ouo ordines orbiuin et in quolibet illoruin oportet aliquetra esse summuiri Primus ordo est eoruni quisunte ausa perpetuitatis et dura tionis rerum ac diuersitatis effectuum. Secundus est orbium quisunt causa transmutationis et vicissitudinis generationis et corruptionis. ordinis
laminum est primum mobile post quoa et nonum mobile obtinet primatum sphera octauaque ei stellis plena et *io ad diuersi fitanctos effectus tenet primum locum quia preeminet in stellaruin imultitudi ne quod congruit uniuersalitati causalitatio eiusvpter osuersas effectuum species. Sed in secundo ordine tenet supremum fastigium solis sphera. Si νcut enim propter diuersitatem eati sandam octaua*berastellis diuertis repletur ita solis*bera superhabundat in magnitudine solaris corporis et luini=nomatis eius propter efficaciam transmutandi ins iorarunde primo celo principaliterunica Deseruit alia virera ad caussanctam permanentiarnscilicet nona. Octaue autem spere des uant ad enectuum diuersitatem tres alie scilicet saturni iovis et martis: video etiam ipti habent umiformes motus.ZBouetur enim quilibet eorum motibus scilicetinotu diurno. 2Gotunone sphere qui est motus augium. Motu octaue qui nicitur titubationis. 2Dotu pro prio eccentri super celarro equantis sub mirifero. Motu epicieti secundum quem procedunt et regrest diuntur.sEt duobus motibus latitudinis: scilicet sescundum motum eccentri et motum epicicli per in superficies plana eprciclia superficie defferentis declinat. Licet autem octauasphera principaliter sit causa diuertitatis effectuum est tamen etiam causa permanentie liciit et planete tres superiores: unde ptolomeus in centi loquio verbo.35. dicit stellas Duas esse exercendas in coinstructione urbium ut diu durent: planetas autem in domouim constructione Sesssolis orbi qui est supremus inter orbes causa res transmutationem in hiis inferioribus deseruisit tres inferiores planete:unde orbibus solis solu quattuor dantur motus scilicet diurnus non e spuere et octaue et motus proprius quo sub dioisiaco centrum solis. mminutis fere mouetur in die. Selin orbib λvenem reperiuntur.S.mmum diuersitates quiaultra omnes motus qui planetia superioribus conue intreperitur in epici clo motus alius latitudinis qui dicitur reflexionis an sphera uero mercurii ultra omnes-motus reperitur alius qui estost vim augemeccentri defrarentium contra progressum imorum et sicei.D. antur motus Et inultera lunequia motus erus omni mense iterantur. 5.soluindulci sitates notantur. astrimus nam 5 motus eius est diur
nus. Secundus orbium augem eccentri defferentiast signo:successione Tertius eccentri super centromunci iiivia signorum seriem. Quartus eqctantis. Quintus epicicli. Sextus et vltimus est ipsius cor
poris Iane in epiticio circunsuatio. predictis pater lunam unico motu moveri cundum latitudinem ratione eccentri: qui deuiatio Dicituri u res vero superiores duobus:scilicet deuiatione et inclinatione ratione epitacli. 2 Dercurum aurein ruenerem tribus:Deuiationescilicet inclinatio ne et renetione.
CSecundo apparet ratio quare astrologi permas
nentiores et univiersales et ectus reducant in planestas superiores et eorum coniunctiones: unde secundum prolomeuin in quadripartito se a que sunt sarurniat tribuuntur ad virium salia loca terre.na a temque i ou ad loca annualium temporum. Maveroque sunt in artis solist velleris et mercurii alloca mensium. Traniitus vero tune ad loca vi ν
si Contra predicta argutar primo: * aBotu propris debeant orbes superiores vel ocul Smoueri uis
ferioribus:quia secundum philosopbum dic Textu
commen. q. 2Gaiora corpora velocius moueris
motu naturali et sibi proprio ominora: sed motus ab occidente in orientemel naturalis et oprius planetis:ergo Sto planetarum orbes fiunt maiores tato velocius debent motu proprio moueri.
CBtem omnes orbes equa ii tempore complet cursumsuum motu rumo:ergo eque velociter inouen
e Secundo motu diurno mouentur orbes inferiores ad nactum primi mobilis et secundum p ilosopbumbie mouentur secundum eti prevalet primum mobile in eos:sed propprtionaliter plus prevalet insuperioresMinferiores ergo proportionaliter ad distantiam primi mobilis mouentur velocius superiores orbes motu diurno S inferiores. 'Tertio Secundus motus conuenitaliis a prismo secundum* Recedunt a substantiss separatis: sed orbes proportionaliter au distantiam a prim o mobili recedula perfectione substantiarum separastarum igitur proportionaliter ad distantia a primo mobili velocitatur motus secundus eorum: maior
patet ex Sancto Thoma hic super Textu comme
Quarto Quanto aliquid est perfectius tanto paucioribus indiget motibus scd lto aliquid est spinquius primo tanto est perfectius: ergo rato paucioribus indiget motibus: ergo proportionaliter ad primi mobilis distantiam debet sumi multitudo
Quinto arguitur et tres superiores planete non
sint eseruientes octaue pipere aa permanentiam rerum:quia secundum astronomos maiores sunt anni solis S cuiuscum planete alteri' et maiores suta niluneo saturniugitur non debent anni attribui superioribus:menses autem inferioribus.
et da primum Oicen dum * δγotus naturastis alicuius orporis si principaliter orchnetur aditalius corporis per lactionem sicut est in grauibusci leuibus debet essevelocior in maiori corpore o minoeri Siuero ad aliquos eririnsecum ordines: tuc d3 couenire corpori secundu ex iselia finis. Permanetiaua l.
126쪽
autem generabilium etcomiptimilium est nobilior transmutationem eorum gnatione quaretaperior 'omibus plus dehemitribui de motu qui est ad pera manenti re ruinordinarus cniusmodi est motus Di trusco de eo qui est ad transmutationern causadam deputat'. Nobiliori nanim corporenobilior debetur etractus. Secundo dicitur* motus diurnus est naturalis cuilibet oti secundim id quoa est duo simus in sua narura: et ideo est velocio: l secun1
Erid aliud ncgatur assumptu. vlaneta enim quivelocius motu secuncto secundum signorum seriem mouetur tardius circuit Φ alius. Secundo dicitur* dato Pomnes orbes equaliter circuirint non immen equaliter mouerentur: sed orbes maiores velocius Sinferiores et minores.
Eradsecudum iam dictum est*ltum adid quotest voluntarium in motu secundo non dependet in mores a primo mobili: undecumsolum in ualiter circueant morudiurno ratione motusse eundi secunctam proportionem motus secundi est attendenda diuersitas motus diurni. Velocitas autem aut tar ditas motus secundi est attendenda per respectum
adfinem et non solum per respectum ad nobilitates
Si dicatur Tlelocitasmotus diurni in orbimus irarioribus impediivelocitatem motus secutiat qui est eis proprius:ergo est ibi aliqua violentia a pino orbe causara. Regatur consequentia: tauter est
naturalis etnon contrariantur.
4 die tertium dicitur* non solum attenditur velocitas secundi motus p recessum asubstantiis immo 1 bilibus:sed etiam ex fine ad quem ordinatur. C Bd quartum dicitur* secundum philosophum hic T.c.53. Encium est multiplex ordo. Queclamet sine motu suam babent perfectionem vi primu oni nium deus benedictus. Bliqua autem unico motu suam adipiscuntur perfectionem vi primum mobile Blia sunt quemvitis motibus suam aequirunt perfectionem:vitres planete superiores. Quanua orado est eorumque licet paucioribus moueant motibus noni amen tantam acquirunt perfectionem si1 cui eaque pluribus mouentur motibus ut sol. Quitus ordo est eorum que Suis pluribus inoveantur motibus noni amentantam acquirat perfectione sicut alia ut mercurius ventia et luna.
gradargumentia ergo negatur maior. melius est in totam perfectionem habere pluribus motib in pauctoribus solum partem stersectior nam est homo obrutumlicet plures habeat actiones quia habet actionem intellectus qua perfectionem masiorem adipiscitur Θ quodcunu aliud animat:brutuetiam perfectius ei toplantalicet ultra platam hasbeat action sensus. Licet ergo sol paucionis' moueatur motibus B superiores non tamen tantam aequirit perfectionem per illos pauciores quarum habent superiores perplures motus. Rotandum tamen . Simplicius existimat ordionem nobilitatis celorum non esse secundum ordine situs: sed unumquodcv tae nobilius siue minus nos bileibi ponitur ubi est optimum ipsum poni et sic solet luna licet lint perfectiores aliis planetis tamest secundum Bristotelem propinquissime lituantur υν oribus inferioribus que indigent illuminari ab
commen. --. Dicit*ordo substantiarum separatarum est secandum ordinem mobilium.
CSecundota quod est continens est formalius et
comparatur ad contentum sicut totum ad partem: Vt Picitur. .phisico.Text.comm .M.ergo est disgntus et per ectius contento .sed ubera superior cotinet inferiorem:ergo planeta superior est altioris effectus et uniuersalioris Q inferior. Dicendum ergo secundum Sanctum Thomam Id methaphisi. Tera.commen.. .. Ordinem celoνrum essesecundum or linem strua eourm: unde vidiscium est planete superiores diuturniores operans tur effectus. ffectus etiam planetarum apparent in istis inferioribus secundum ortinem eorundem. Rain pumi tres videntur ad existentiam rei secun eum seipsam ovis nari. Stabilitas enim rei saturno attribuitur. Perseaxo autem et borea habitudo iosui. Hirtus autem rei secunduin m contra nociva se tuetur et ea propellit correspondet marti. Sed tres
inferiores videntur habere proprium effectum almorum rei existeritis:ita ν sol mutvniuersale principium motus:etiam eius operatio in motionibus in fretoribus maxime apparet. Menus autem habet effectum magis determinatum generationem sciti cet perquamaliquidspeciem consequituri et ad qua omnes motus alii ordinanturiiserioribus. -ercurius vero propritim habet effectum in multiplicatione indiuiduorum in una specie:et ideo varios hactet motus et secundum astronomos cum naturis omnium planetarum miscetur. Lune autem proprie competitimmutatio materie et dispolitio ipsius ad recisplendum omnes impressiones celestes: et ideo astros nomi in omni iudicio statumlune obseruant:quiascilicet peream corpora inferiorarecipiunt influetias
CSecundoraduerte* astrologi magis sequentes sensum considerant nobilitatem planet in secundum. ex eis effectus se usibiliterproducunti ideo vocant nobiliorem qui nobiliori et sensibiliori modo agit cui moli est sol Sed diremium*dignitas essentialis astrorunt esecuniam situm eorum. Sesaecidentalis queestiorum ast sensibilem operatim
e Sin contra. mperatio sequitur essentiam: unae nobilior arguitur essenna:a perfectiori operatione ergo sisol operationem habet perfectiorem . saturnus erit eo estentialiter dignior. Dicendum*duplex est operatio astrorum:quedam es sensibilis pertamen scilicet et motum producta: ethee perfectius est insole ae aliis sicut et lumen. Trem quia est marismus astrorum Tum quia non tantum a terra istas*non possit sensibiliter agere nem tantum appropinquat nimium tarde motu diurno moueatur. Blia est operatio astrorumper influentiam que n tantum est sensibilis licui prima et illa est insaturno O insole nobilior quia et vnniersalior et diuturniota idem aliisdicatur planetis 4 Bd quintivii dicenduin in inferioriBus dupli
cessuiu res. Quedam enimiunt animate. Eille oro inanimate. Loquendo ergo de rebus uran a
tis:visunt lapides ligna arida et huivismodi durabiliora sunt ea que sunt de natura satum: Φ aues ruis planete. Similiter alii effectus ut pestilenne et infirmitates que ςe instuentia Saturni aut
127쪽
altioram planctarum eZtingunt. Sed quia vita eo sistit in calido et humido: ideo tempus vite matus attribuitur planetis principaliter incorpora vina influentibus caliditates tribu inditatem Θ aliis secunda PGpletionem moderatiorem influunt.Et ideo ea maiorem influit caliditatein sol in quieun sali' planeta et maior erubumiditate mluna in quibus conmmi vita ideo illis duobus maiores anni tribussotro aliis quia operationes eoruni magis apparenti bis inferioribus mars enim licet magnam causet ealis ditate:nest tamen eius eator magis consumptaeu eadustiuus suiuificatiuu .Dantur autem cuilibet planete anni inacimtinatores medii et miores:vlpa
CSedvtrux ista sint uera et sint boc modo anni planetis tribuendi dicetur in .2 degene.q.2.ar. . 'diro nune tamen dicitur π vlanete superiores luctus confiniant ea que conseruant et que influunt inferiores selsatum non conseruat vitainimo est iiii micus vite eum lit frigidus et siccus ideo non est necesserituminum plusvivere ioviniano immo Hum . Erilargumentum eapitate negatur iv proportiosnaliter sicut distat tres silperiores apumo mobili Mretardentur amotudiumo.Secido dicitur* ideo
magis retardatur Iupiter 2 saturnus et mars S iupiter a motu diurno non soli propter distantiam: sed propterinem serunti motus quia scilitat magis
conmili fini iv ita moueantur.
α' quartiim Moioceditur. Videtur . in Terea no qui eat in medio mundi nee
laberies.somne enim corpuS natura
F- le est mobile terra est buiusmodi ime Do
EItem arguitur et non sit spherica figuraeni sphe,ini. LVIII
rie aestas motum loralem aptissima felicietati immobilis per premam partem butus articuli ergo noel spherica aut saltem frustra est spherica . Sed contra est philosophus hic a.Ter comme. τ2. usina a finem huius secundi. DRespondeo dicentum* posti philosophus deste lauit oecorpore celesti quod circulariter moue tur hie determinat de terra non secundum* est ele mentum sed secundum*est centrum celestis more. Et primo determinat die eius immobilitate deinde de eius figura. Et fecitndum boebae articulus in daas partes diuidetur.mpuma de immobilitate eius insecunda autem defigura videndam erit. ad punium. Notandum primo ν. 'murex ilosopborrum ponentium mundum finitum dixete terram esse in messio vianaximader anaxagoras democritus empedocles et plato Sel pit agonei disrarunt ignem politum in medio mundi. Terram a tem ad modus mitis stelle moueri circulariter circa medium mundi. Ponebant etiam aliam terram oppositam illi terre quam dicebant moueri sicut istamquam etiam anticbtona vocabant eo π est contra posita buic tene. Licet autem ut dicit Sanc. Tiro. pithagorici sic dixerint secundu apparentiam sermonuin intelligebant tamen methapborice loquentea ignem esse in medio quia catornaturalis a sole et stalis procreatus vfim ad medium mundi pertingit omnia quodammodo contemperans. Terram aute die ebant stellam quia est causa diei et noctis per habi tudinem adsolem. Terram vero aliam dicebant Iu nam vel quia obsistit lumini solis vi pat in eclipsib' sicut et terra vel quia est terminus celestium corpoua lictitet terrae letnentorum Hlis veroditeruntterras esse in medio muudietibicirculariter circa axem uesreuolui.et Tertii dixerunt ipsam esse in medio intingi et ibi quiescere. Sel. Caus 33 quietis diuersimode assignauerunt xenophontes enim colophonius dis xitipsam quiescere propter infinitam profantitatem eius. Sed imid inquit aristoteles dixit ne cogeretur laborare adinquirendam causam quietis terren secundumse verissimile videatur. ιEt hanc opinione derisitempedoclem.
Thales milesius nitiiterram aquasustineri etsisse natare sicut lignum.Sed me queritur de aqua quia eam sustentet. tem aqua est leuior terra ergo do bet superferri quia leuiorasuper feruntur. eadem estinclinatio totius et partis: lipstine posita in aqua tenditinfandum:ergo et tota terrarcum partes terressito maiores sunt tanto velocius tendant ad fundum. e Tertia e opinio anaximenis anaxagore et demo criti: icentium terram esse latam: et propter hoc non possedi uidere aerem subtus existentem: qina est eos pressus. Sed hecratio non elisust ciens: quiadatovterra sit rotunda et nantata:poteritaerem compri estre. vrobabitur etiam inferius tetram esses erica.e Quarta opinio est empedoclis dicentis celumvpter velocitatem motus sui impedire terre motumret eam ad me diu equaliterpropellere: sicut quando velociter mouetur at timpeditur motus deosuaque meo etinentis. Sed eopinio ponit terram violente detineriin inedio. sdeo queris cessanteviolentia ad quam partem mouebitur terra:aut sursu3ι aut deorsum:et fieredit pilor dubitatio.
IIaeni queritur durante lite elementoriam secuta
129쪽
le patra tepori b ortu solis usae ad meridici et a meri heus. aa occasium nisi solis eristentib' sub polis. I mea enim que est ab oriente ad meridieni non osse qualis linee que est a meridie ad occasiu3 nili existe; stbus sub polis quomin scilicet interfietaretatem mundi ad angulos rectos ut facile ex geomesina posset demonstrari sed*hoc sit falsam paret adsensumex instrurnento per quod diei bore ab ortu ad meridien inueniuntur seinperemiales binis que suta meridie inoccasum. Mateteriain et non sit dicen dum tertiumclulaad iud sequuntur omnia predictamconuenientia. t hec citratio .loi. aliuage.capitulo cinio. tem.Tunc Vmbre corporum erectorum sole eristentem equinoctio non sterent oirecte contra occi
dentem quoa ee falsum: patetsensui. per.ε. ig.Lia oppositi ne sol terra enimnon esset perpendiculariterinter solem et lunaet per conseqnS non impedire trimen solis qui perueniret usi s adluno nusquia. I post trecentos sexaginta inmbiesborisquin vet. .minuta redit ad punctu pamnarietis sedli terra circurret non rediret in icto
tempore propter mutationem meridiani igitur non
in uetur circulariter minor patet fiuppolito in sol noeactem ora omnibus oritur et occisa vi postea probabis. Ibonatur enim gratia ereplic hoc anno.1 sparilius ingressus est sol arietem die Io.manitho. 9pomeridianaminuto. q..diebus equatis sev quo per suppositam maiorem que experimento probata semperemsequitur γ die decima δειartis.1ΠΦ.hora
quintadecia postmeridie minuto. ingredietur solariete stat no erit ita si terra moueatur. Probatur sic quia anno sequente parili' stet orientalior aut occidentalior permotum suum ad oriente aut ad occidentem ergo solii die cimis aut tardius arietem ingredietur perrespectum adcivitatem parisien. Sit fuisset immota terra. sis oue dicis o terra mouetur equeuelociter sicut p:imum mobile et redit in fine. 2 . dorarum assidem punctum. Contra alit moueretur ad orientem uroccident .anon primu quia tunc non omnia lima orire ne parisiensi irati quia inferius hemisperiunxnuno permotum celtes etsupra etsic quandom esset piste si .nox sex mensui3 similiter et dies. non secundum quia tune in spatio.ΣΑ. horarum eidem ciuita re sol bis oriretur et occideret molest falsum coseqn
ita patet ratione motus solis contra motum terre. nam completa reuolutione media a sole et media a terra obviaret simi ergo per duas medias reuolutiones cuiuslibet illoruin contra se his tibi obviarent. F forte dices. scelum quiescere et terram moueri. Otra motus rectus couenit naturaliter terre ergo
motus circularis non sibi primo eouenit ago alita alteri primo eonuenit et illud est cetum. non possent saluari eclipseo et distantie planetarum etaspectus line mota celi igitur. CSecundo rastronomiscita dicere horam et minutum eclipsis solis et I ne et quo ad initia et quo ad medium et quo ad finem vi experimeto probatur: et nullo modo attendunt ad motum terre immo supponiat eam non moueri et tamen iudicium eorum est venis et semper reperitu erum qd tamen non esset verunsi terra moueretur ut ex puouratione pat3 ergo te
CSed ad videndum quomodo terra dicatur esse imedio mundi Motamiam*mbus molis potest intelligi terram esse in medio mundi. Primo quia centrum grauitatis eius est centrum mundi. Secundo: centrum magnitudinis eius sit centrummundi. Eertio quia est pars alicuius aggregati: cuius cen trum et grauitatis et inagnitudinis est centrum munet. s Conclusio secunda. e Centrum grauitatis terre est centrum mundi: et non centrum magnitudinis. Prima pars patet:cla terraei summe grauis: omne autem aue naturalitertendit ad medium:donec centrum grauitatis esstat centrum mundi:nisti mpectatur:igiz. CConfirmatur quiasi centrum grauitatis terre noeu centrum inuncti hoc est propter grauitatem aque impedientia terraminemoueatur donecce trum grauitatis eius sit centrum mundi: sed hoc est falsum:st. minor patet: iasi globus terre vel lapis proiiciae
infraniare: mouebitur dividedo aquam donec Plingat ad terram quam ulteruas non possit diuidere: ut cereumeius fiat centrum inuit Gergo multo magis tota terra debet aquamdiuilecte: ut centru3 eius sit
centrum mundui enim est motus totius et pari
130쪽
CSerundo si centrum grauitatis terre non est centrum ni diu cui una ruraliter debeat esse centrum adi:aut ergo naturaliter impedit ragravitate aque
ne sit centrum munii aut ut olente. Si primum stubsibi debetur secundum propriam inclinationem em trum mundi plum aliud centrum:li secundum. Cus nullum violentuin sit perpetuum erit aliquando ita* centrum grauitatis terre erit centrum mundi. Egliena si ad locum naturalem te Te sufficit centruaggregati ex aqua et terra esse centrum mundi ergo dato et terrast circa aquam eo modo quo aqua est circa eam ad Merit n1ir locata: qt adhuc centrum grauitatis aggregati eritcentriim mundi. ESecunda pars patetquia literre cetrum quo almagnitudinem esset centrum mundi tune ess3 aquis tot intercooperta cuius oppostrum videmus. robatur consequentiaquia cum aqua semper stuat ad decliuiorem locum omnis autem punctus in circunferentia circuli est propinquioreentro quocunae puncto ina circunferentiam eristente sequitur * quilisbet punctus luperficiei conuexeaque eit aleior et remocior quolibet puncto periferie terre et per conse quens dillud punctu moveretur et lietotam terra aqua opem et vllacile est deducere uel assignata
esset aque aliud centrum a centro mundi et ponere' pmentiam aquam alaiorem terra.Quomodo autem terra et aqua sint eos centrice citri ps terre sua quia discoo
pars terreniscooperiae stleuior pte sis hi correspondete cooperstia aquis cussit calefacta
a soleet astris reliqua autecopressa ab aque frigiditate ergo est ea rarior et per
o Iulio tertia. Licet Pars terre discooperta sit rotula et paruaquis cooperea etia3tendat ad rotunditatem notamen tota terra babetperfectam rotunditatem. 'prima pars probatur a philosopho. uino quia una meae pars terre Discooperte des et grauitatem perquam tendit ad medium et semper maior pars pellitnunorem quousim equaliter intin illo medio quia ilita pars est miformiter grauis. Et eodem modo arsuitur de parteaquis coopertaque etiam equaliterpellitur adcentrum quia partes erussant uni formiter aut parum difformiter graues igitiar. C mi indo arguit specialiter de parte terre. isto operta. Corpora grauia que caduntsuper terram tedendo ad centrum mper causant angulos rectos iquatarum parte terre ea dant ergo ipsa est rotunda tenet cons uentia quia si esset plana non causarent semper an os rectos immo non causarent nisi m. b.locis figulos rectos in omnibus autem alus obliquos. certio arguitur rationibus astronomor DSicile et luna non lanulet equaliter nutur et occidunt existentibus in oriente et occidete led prius onuntur propietur ocibus ouenti huius aut morimotis et posterioritatis ortuseausa est tantu tumor terre. Si enim est plana ab oriente in occidentem lucquando sol est in puncto
ab orientalibus et occidetalibus et equaliter eis oriretur igitur non est plana maior pan: quia eadem eclipsis qorientalibus aps paret hora noci tertia nobis aps paret hora nocet pria molitantia locorus via refert plini'.2.nalis hil r.e. 2.*nobirvictorie die qale ea. apud arabiam potitus est luna deffectum pasta est hora noctis secunda in sicilia vero exoriens. i. in puncipio noctis. Solis etiam deffectus qui submisano et fontem consulibus pridie malen. amar scdtigit
in campania inter septunam et octauam diei horam apparuit in armenia vero corbulone duce teste inter
decimam et undecimam. 1Et doc patet in hac ligura
videbitur ad ostente in turri .a.era enim adhuc sol
Quarto arguit annoteles quiae elimis lune qu1 eo non tota eclipiatur est arcuatis mure ipsa aut fit edinterpositione terre inter solem et lunam. Sed