Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

31쪽

deliciari θ quid ign0 miniosius , quam in ingenti nobilium corona quasi rudem rerUm Omnium pulchrarum, & agrestem Versari, quam in hominum doetor uni conventu Aut turpiter, quasi elinquem obnalitescere, Aut absona quaedam, & de sua solum arte proferre, historiae politicae, omnisque pulchrae eruditionis imperitum. Secundo loco commemorandus alius error venit, n0n infrequentior priori, &aeque perniciosus, atque is etiam jam anno praetCrito a me, & iteratis vicibus confutatus, posse nempe medicinam addisci, atque comprehendi sola librorum medicorum lectitatione, Optimorum praecipue, nee esse opus longo, molestoque aegrotantium conspectu, regulasque praelicAs hauriri ex solis libris posse. Errorem hune standitus ves ris exanimis evellere adlaborarem, si vestrae perspicadiae dissiderem , ni i ne persuasus essem, tum pus ipsum Vos meliora edocturum. Medicina non intra solas opiniones concluditur, sed . it Theologiam, juris prudentiam, geo. motriam solo so an aut magistrorum ore, qui libris haurires, seientias nempe solam intra speculationem consistentes. Ars Vero medica, postquam notiones quaedam praemisia, &

32쪽

undecunque fuerint colleche, agis, & in do quasi tota quanta versatur. CLuid, puta

ne rem tormentariam de te dextre tractare posse, moenia, turresque munitas, atque arces te eversurum, si quidem pulveris pyrii

confectionem ex libro reeitaveris, comprehenderisque, quae tormentis bellicis materies insit, que singulorum gravitas specifica, at vero tormentum ipsum hellicum videris num quam, neque unquam ipse eXploseris. Certe eXercitio opus erit multo, laboriosoque aeque in arte medica funditus perdiscenda, atque in re tormentaria rite tractanda ; atque in illa quidem studium erit pertinacius collocandum, quanto ars medica comprehensa dissicilior est alia quaelinque. Verum cum non sufficere librorum tu Dionem assero, eam nihilominus necessariam dico, ipsiqne aegrotantium sedulae visitationi una jungendam. Sed hie Oportet non irruere in quosque auetores obvios, eosque famelici instar, qui oblata quaevis non masticata absumit, devorare quemadmodum a mi eorum, ita & librorum , cum utrisque enim aeque

conversamur, & magnam vitae' partem consumimus, delectum oportet instituere.

33쪽

23 Legendi a vobis sunt libri praesidi, quos

unanimi calculo meliores novimus, quosque ordo & concinna perspicuitas commendat, notos non eX ventosa hypothesii, sed eXperientia multa, & intemerata. Ρuto vos scire velle, qui biisnam auctoribus ea commendatio comis petat. En , quorum modo memoria subit. milielmus Grant librum scripsit defebribus ex anglicano idiomate iti nostram ver naculam conversum, egregium liercle & lectu dignum. Tistoti instructio, avis au peu ple dicta; item libellus pulcherrimus defebre lili a Lausannens. Egregium & sat completum nostri illustris praesidis' compendium medicinae practicae. His addi & P ingliana debent; eaque, quae febribus eximius noster Quarinius dedit. Tandem his jungi salin- gelu libellus debet de morbis militum, maxima

cum eruditione conscriptus. Paucos nominavi, sed qui interea sussciunt, qui ve tyroni praelico magis videbantur necessarii. Etsi probe sciam, quanta bonorum librorum hucusque sylva succreverit, sed quorum lectionem in futura Vobis tempora aptius reserva. hitis. Alium errorem novi nigerrimo aeque calculo notatum, & in artis perniciem natum,

34쪽

24 modicinam nempe levi brachio comprehendi posse, & qua sit aliud agendo consectari. Hune

errorem non ego, sed ipsa Vos artis exercitatio, infinitis propemodum disticultatibus obsepta, docebit. Nemo Asclepiadeas disciplinas sectetur, nisi lAboris improbi atque asti-dui 6d plerumque vel ingratissimi summe patiens, nisi auri judicio, subactoque, nisi eminenti morum integritate spectabilis , nisi vel in juvenili aetate sapiuntiam viri, maturitatemque praeseserat, & nissi animo erect o ge

sublimi supra plebem sapiat. pi OOEMIUM ANNO 178o.

Cum praesens annus nos delauo jungat, praefari quaedam oportet de itastituti nostri ra. tione, ut, & quaenam nobis sint perdiscenda .& quonam modo, & quibusnam potissimum

εχ causis, innotescat.

Praxin nimirum medicam auspidabimur ;pathologiam nempe Iiniversam . quam annis praeteritis ex ore magistrorum diligentillimo rum dididistis, eam nunc in ips0 aegro homine nostris oculis usurpabimus. Certe, ut ut summopere necesse est has pathologi eas preeeptiones seorsim quasi, atque eXtra aegrum antea

35쪽

tea didici isse, ita neutiquam suffieit his solis

instruetum ad aegrorum lestos audedere, &suo marte velle morbis mederi. Nec lectio sista, nec qilaecunque praeceptio tanti est, autes e potest, ut vives supplere possit collegii practici. Rogo vos A. o. per eam, quam quaeritis vitae fetiuitatem , per quidquid Vobis earum, amatum , per quidquid vobis sacrum sanctum. que, ut medicinae practicae ipsa sola exercitatione siti, magistri duo u rite addiscende

omnem vestram diligentiam, atque omnem

animi contentionem dicare velitis; aut, si id vobis incommotum , nimis laboriosum, de

viribus vestris gravius videatur, rogo atquctobsecro, ut studium medicum ex toto sepo, nere, illi penitus valedicere, eamque totam artem ad ultimam usque Thulem amandare,

vel relit quere illud valitis hominibus feli.

et 0ri sydere natis. Non novi perni ei ositis malum medi eo imperito e novem aegros imperitia sua mactabit, servabit fortasse decimum casu fortuito, &benigniore natura perversam medelam siὶperante. Quoties parentem eripiet carae proli , ant integrae prolium catervae, qUam Natura a medicastro Hur modi non subversa ser.

36쪽

vas et 7 quoties hominem miseriis tradet ipsa

morte miserioribus Metuo mediocritatem medicorum, inserta no priorem; cum multis paras angis praestet nullum habere med istum, quam mediocrem , quem haee ipsa mediocritas malum fauit, &reipublicae perniciosum. Ut hanc turpem mediocritatis notam fortunato vitemus, non susscit remediorum nomina, doses, & f*rmulas scire, easque ubique conquirere. Eo 'eris perniciosior hostis humani generis, quo lualentiora arma comparaveris, si desit tibi scientia iisdem dextruutendi. Non lassistit collegium praeticum de .gustasse, canum more , qui cursim praeterlabentem undam lingunt. Requiritur attentio indefesh ad ea, quae in ipsis aegris & circa aegros geruntur, ut non artis quaedam solum fragmenta avulsa, & male cohaerentia colligantur, sed artis, ut ita dicam, spiritum hauriamus.

Cur, & quid discendum sit audivistis: supererest, ut & quo ordine simus usuri, ad.

huc paucis eXponam. Ab iis morbis nempe exordium sumemus , qui frequentissimi, & frequentius per-nieiost, ct medeatis dexteritatem, eamque promp-

37쪽

27 promptam praeprimis exigunt; a morbis nempe omnium aetatum , cujusque seXu3 , climatis ; quos qui probe noverit, reliquos, utpote & pauciores, & sanatu cognituque le-Vi es, sua propemodum marte noscet, & se liditer sanabit sanandos. Ordiemur nempe amorbis febrilibus, quos annis praeteritis per- tradi abamus; verum tamen cum dies diem doseat, spero me' integram, atque in Ephorismos redactam febrium & flabrilium morbo. rum dod rinam daturum, illis'. quae de hoc eodem subjecto per annos praeteritos dicta sunt, multo diriorem , & practi coteram. Hac autem febrilium morborum theoria finita ad explicandos alius morbos gradum faciemus ,

quos ob temporis penuriam, ob multitudinem aliarum rerum explicandarum per annos hosce omittere, & in futura tempora seponere cogebam Ur.

Supremum nobis Numen adspiret, Ut eum scientiae hujus, qua divinior nulla est, gradum assequilinur, quo bonorum omnium humanorum praestantissimum, sanitatem nempe, aut aliis conservemus, aut ablatam restituamus, atque hoc modo aliquid ad humana felicitatis augendae aerarium contribuamus lDixi.

38쪽

Ultimani me diuinae partem auspica inurAA. Ο Ο. cujus tanta necessitas est, ut sinaea medicus cliniens cogitari omnino nequeat. Μediuinam clini eam, pragia nempe elini eam auspicilinur.

Est autem me liuilia elintea, seli prax sclinica ea scientiae medice pars, quae doeet adplicare praeeeptiones pathologi eas & therapeuti eas: seu quae docet ipsu in morbum in aegro oblato digno se e re ab aliis, cognitumque sanaro.

Alique medicinae partes ceXcepta Rila tomeri chemia) utuntur methodo synthetica , a generalibus, & quae pluribus communia sunt, ordiuntur; causas, symptomata, signa, di Drarentias, effectus ille contemplantur in genere. Tandem Ad particularia progrediuntur, & morborum variorum imagines qualiquasdam , aut id esta condunt.

Verum Medicina clini ea morbum ipsum contemplandum assumit, illum in sua quasi elementa disi olvit, causas, symptomata, signa, differentias notat, & Analytice progreditur, a partieularibus ad universalia.

39쪽

29 Versatur ergo Medicina clinica circa morbos particulares, prout in natura securrunt: hique ejus objectum sunt. Medicina cli nica diagnos, prognosi, & therapia speciali constat. ln morbis patrie ularibus Medistina clinica omnium primo desinit, ad quam spectum

oblatus morbus pertineat. Formas accidentales morborum, seu Uarietatea in una eademque specie morbi infinitas videbimus. Dissicultas autem maXima est, qu0d hae formae ge-cidentales, seu llae Varietates medicum sepe decipiant, ut is putet tot esse diversas species, quo brw.e; fiant autem formae ejus dena morbi tot, quot aegri eo mori, o tenentur Exemplum petitur a seire e. g. binosa. Necessitas Medicinὰ clinicae addiscendae ex eo elueet, quod longe aliud sit morbum a Aer avio per causas suas graphice & technologice descriptum intelligere & memoria tenere, ' ali Ud euvdem arior lum non a Mer-haoio , sed ab aegro, saepe Vocabulis impro priis, causis Omistis, ignoratis, falsis assignatis ita dignoscere, ut eum alio non confundatUr.

Miror, qui fieri possit, ut aliquis hac

40쪽

3ooptandum esset, ut post auditum collegium practicum in ma)ori nosoeomio adhue diutius videndis aegris per varias anni partes& variis annis, Operam darent. Testes apello illos, qui tanto studio, & tam indefesta compluribus jam annis, omnibus in hoe no-foeomio eXercitationibus interfuerunt. Ρu tatisne hominem fieri egregium belliducem posse, qui eXercitum, arma nunquum Viderit , minquam praefuerit militibus ducendis,

qui milites solum pictos viderit pHoc anno, Deo dante , potissimas medicinae clinicae partes pertractabimus. Hinc eg-plicationes anatomicae, physiologicae omittentur, utpote aliunde notae. Hine & auctorum opinionibus recensendis non immorabimur, ut quae Onerant potius, quam Ornant. Sed uxtempus lueremur, solummodo dicemus, quid in quovis morbo sit in acie dum , aut omittendum ue solummodo id, quod est practicum.

Multum mecum ipse & saepe numero displitavi, quae demum ratio sit, cur in numeroso plerumque eandidatorum coetu tam pauci reperiantur, qui gravit limo muneri, ad quod