장음표시 사용
61쪽
resolvens febris est, ut manias a febre sanatas legamus. Vidimus ipsimet resii luos Venereorum dolores, quos a lue restitantes, nulla potuit hydrargyrosis domare, nulla potuerunt eXcutere alterantia, abstersos orta
quadam febre acuta. Utinam esset in 'medi corum potestate febrem excitare , quando &quousque conducit; utinam seque eerto ponsent producere febrim intermittentem au illam valent comprimeret maniacis, scrupitulo 'sis, raehiticis, lienes magnos habentibus, arthriticis id apprime conduceret. Ρrostant experimenta tapius repetita febris per artem innoXie excitatae, non diu durantis, & vomitu ac diarrhaea post 24 aut plures etiam horas judicatae: scilicet, uncia uniea aquae cujusdam destillatae in venam apertam infusa. Damno. sam quidem, & ea ratione, qua olim adhibebatur , neutiquam revocandam arbitror hane remediorum infusioneni in venas; tamen cum in epilepticis e. g. 2 inaniacis omnem penum remediorum, & methodos omnes saepius CX Jhauriamus, saltem his in casibus aquae infulsionem in venam, ut Validior paroXysmus oriatur, non rejiciendam hanc medicandi ra-itionem ex toto existimo.
62쪽
Praeterquam autem, quod febrium frequentia & latissimus illarum dominatias dignitatem atque necelsitatem hujus doctrinae de monstret, aliae tamen adliu Crationes supersunt, cur plus operae debeamus in hae medicinae parte consummere. Reliqui enim morbi, utpote potissimum chronici, attenta Observatione, spe. ctando juvantia & n0centia, facilius addis euntur, atque cum tardius moveantur, spatium concedunt deliberandi, medicos alios, itemque libros consulendi; acutorum autem decursus praeceps est, ut juvantibus & nocenti. bus dirigi nequeas, periculum in propinquo& consilium ex arena capiendum. Praetere error semel in acutis commissus saepe irreparabilis & perniciosus: si enim e. g. colicam inflammatoriam habeas pro biliosa, hepatis inflammationem cum vomitu, item vomitu naeruginosum bb inflammatum Uentriculum, audpressum inflammatumque eueephalon , pro materie turgente, qualis A quantus naseitur errori Nemo denique chronicis morbis bene medebitur, nisi simul acutorum curationes
Haee eum ita se habeant, mirabatur Bus multorum levitatem in addiscenda & exercenda Medicina, ut mallet potius nulla ui,
63쪽
& medicos, ut olim Roma, sic orbe universo pulsos, quam tales qui in tam ancipiti nego. tio tam perfunctorie Versantur.
Primo in limine magna difficultas occur' rit, nempe agitata a plurimis quaestio, quid sit febris. Quidam febris naturam posuere incat praeternaturalia Verum tamen non Omnem qui praeter naturam incaluit, febrire dices; qui cursu, loquela intensiori incaluit, num ideo febrii P adde & hoc, quod febres quaedam observentur, ubi calor, si aegri corpus
turgii major non est, etsi aeger uri se vehementer asserat. Sed etiam id notandum, persaepe nec ab ipsomet aegro calorem naturali majorem sentiri, nec ab adstantibus ; quinimo febres dantur, cum continuae, tum intermittentes, quae solo frigore, nulloque calore se produnt. Videtis, quam neque frigus praeternaturale labris ideam adeuratam eX primat, cum hOe symptoma Pruribus equidem febribus, neutiquam tamen cunctis insit. Alii mutationes pulsuum varias, & praeternaturales assumpserunt pro febre definienda ; verum
64쪽
non infrequentes eae sebres sunt, quae pulsantem arteriam ne hilum turbant; aegrique subinde ex febre pereunt, pulsibus bonis ad speciem. aut functiones laesas, lassitudinem, alternas cstioris frigorisque vicissitudines pro febris idea assignant, in easdem ubi ine difficultates impingunt. Nullum omnino dari symptoma existimo, quod & omnem febrem comitetur, & solam , & semper. Nihilominus, etsi febris definitionem logicam, & adaequatam nullam habemus, habemus tamen ejusmodi descriptionem, quae me-8icum ad aegrorum lesios accedentem haud diu incertum teneat, an praesens morbus ad febres, aut ad morbos non febriles pertineat, Si enim videas sine manifesta causa calorem animalem auctum, pulsum e consueto ritu abludentem , atque laesiam aliquam corporis
functionem, febrem adesse dicito. Praeter corporis delas attonem stipe nulla alia functio
Pathologi inquirunt in naturam & essentiam febris; nolo itaque opiniones varias, innumerasque hypotheses enumerare, quas veterum & recentiorum ferax protulit ingenium. Adeat, cujus interest, celeb. Burserit opus de febribus, tu quo oritica habe.
65쪽
tur harum opinionum expositio. id solum addo: Vim animalibus insitam esse, qua ieRdversos morbos inestntur, omnes agnoverunt solummodo disserebant in virium harnm com-
pellatione. Chilidam Archaeum, seu quem dam quasi vitae prae iidem tutoremque statuerunt, qui irritatus adversus cautas febriles insorgili. Alii animum posuerunt corpus diversi modo modificantem. Alii hanc vim ex mechanicis conabantur explicare. Sunt harillae medicatrides naturae vires, seu Hippocratis Natura medicatrix morborum. Designatur non inepte per Hallerianam sibrarum muscularium, quae cordi ili arteriis inest, irritabilitatem. a) uodsi igitur a causa finali febrim velis describere, erit ea, juxta densamum, salutare conamen naturae, sese ab aliena quadam , ik inimica materie liberare conantis. Aut paucis . affectio vitae conantis
mortem aberiere. H Illustr. Baldinger de irritabilitate Halleriana. Celeb. Gruner Diff. de irritabilitate.
Sequitur inde gravis regula in febrium
sanatione observanda, scilicet ne Omnem se-brem damnes, sed eadem utaris in emolumentum aegri. Non ergo mox Vena tundenda ν
66쪽
5is da, non statim ad arma clamandum , ubi ino. tus febriles observaveris. In cura autem febrium aut breviori methodo, & per compendium causa est aueren, da, contra quam febrilis motus insurgit; aut
negotium hoc ipsi febri est relinquendum,
quam tunc moderari & dirigere oportet, ut mediante febre scopum propositum obtineamus, scilicet irritiliatis cause ablationem: CX-emplum hebemus in festuca per artem eXempla , aut relicta, & per suppurationem elimi. Data. Hi ne notio habetur methodi directi,& indirecta. uaeritur jam, qnandonam oporteat se-brim direste oppugnare , vel vero eadem uti tanquam auXiliatrice & mediatrice inaestio momento sul en responsum. Indages in causim febris materialem, in id, quod nAtlira adgreditur, & amoliri conatur excitato hoc motu labrili. uod si videris ejus naturae, seu causae materialis indolem, & sedem talem esse, ut tuto ipse faciliori methodo , &citra ambages eam possis remoVere, rem O-VeRi ; Deus vero totum negotium febri committito, ita, ni eam solummodo contineas antra justos limites. .. Res exemplo clarescet:
vides febrim ortam ab ingluvie, saburra ran-
67쪽
cida, vinosa in uno hon ine, in alio vero febrem ortam ab aliena materie, minutioribus vasculi si impacta, rheumattea, arthriti ea.
In primo homine cansam morbi materialem febri non committes, sed tu ipse illam emesi, cathairsi ejicies ; in altero febrim solummodo Ad moderamen rediges, cum tibi nulla dire-d a potestas sit in materiam subtilioribus vaseulis impactam, hinc tilliquam bono instrumento uteris ipsa hae febre; videbis, ne tor
peat , ne exorbitet , ne aberret. Inde etiam patet, medicum vere esse turiae ministrum, eumque debere medendi rationem edoceri ab ipsa natura Celebris Est alia, a veteribus praecipue, agitata quaestio; an scilicet praeternaturalis cu-jiisdam humoris conditio, seu is copia, aut 'mi Xtione , alit heterogenearum particularum addita mentis peccet, febrem proxime producat, Ut ergo alias febres a sanguine, alias abile, a pituita iterum alias oriri eκistimaverint. Displicet haec humorum pathologia Π .srorum temporum medicis, qui non in hi:
moribus, sed in solido vitio, cui I sensus Amstus inest , nempe in nervis , Omnem febris causam esse volunt. Fatendum sane errasse veteres quodammudo, eum stimulum febri-
68쪽
febrilem aut in humoribus praeexistentem, alit posthae in iisdem evolutum posuere, praerctr- habita solidariim parrium in stimulum febrilem reactione. At nihilominus illu1 certi l si .mum est, nostros humores, cum evidentius praecaeteris febrium essedi ibus, de perturbata eorporis animalis Oezonomia nos admonesnt, ob
id ipsum non solum ad dignoscendos, sed etiam
ad per sanandos morbos, maxime idoneos haberi. Patet a Terti hujus veritas regnante Epidemica febre . quae ad humores mAni senius pertinet, febre nempe bilissa. Non equidem nego, & solidas partes a febrili stimulo, ab humore bili formi aut copiosiori aut acri facto , assectas esse; id tantum volo, cum id , quod in humoribus praeter naturam est ,& sonsillius vehementius percipiatur, atque determinatu facilius sit, humorum vitia dignoscondis febrium generibus inservire, medicosque in medendo diripere. Dabo id quoque , in solidis partibus omnium primo sebriles motu suisse productos; patet tamen, mox
etiam in humoribus praeternaturRlem Orituram esse miscelam, qua fit, ut humor quicunque Praeter naturam constiturus, novum sit febris irritamentum, quod etsi mediate tantum febrilem stimulum constituat, expelli nihilominus eX corpore a medico debet. CAU-
69쪽
Ad causas febrium transitum nune laeto, quarum duo genera habentur , excitantium sellicet, & praedisponentium Ex utriusque
connubio causa febris proxima Oritur, coris dis nempe, & arteriarum ad expellendum praeternaturale irritamentum exstimulatio. Innu. merae autem cauta dantur, qΠze cor atque arterias stimulant; hinc innumerae etiam causae excitantes. Sanissimus subinde homo aegro tat, si in aliud elima transferatur, ibidemque moretur. Item qui ex editioribus ad profundiora, ex frigidis ad calidas regiones, eXtere mundo ad impurum deveniunt; hine me. diei nosocomiis praepositi, & infirmariae, initio subinde graviter aegrotant, donee putri do seri assueverint. Ejusmodi febres causam materialem intra aegri corpus non habent; nil est: in iis vitiosum; materies morbi ipso febrili motu primum generatur; nisi velis assumere pro materie morbilica ipsum corpus analogum quidem alteri, non tamen huic et
Causa praedis ponens per febrem ipsam tollitur in perpetuum uti e. g. in Variolis, m*rbilis; aut ad tempus sol una modo, uti in bi
70쪽
6oliosis, aliisque febribus. Unde autem id fiat, ni alio atque alio tempore Omnia corpora in hane vel illam febrim sint proclivia magis, ignoratur. Videtur es e causa prete. disponeRs utplurimum analoga certae cuidam constitutioni temporum, ita, Ut ea m Ut Ria constitutione & praedis ponens causa mutetur. Si ea causa praedis ponens non omnis aussertur, morborum relapsus: Exemplum habetur in febribus intermittentibus, quae omni praeternaturali humore evacuato, consistunt, Usque dum character febrilis corticis peruViani usu deleatUr- Causae excitantes in duas iterum classes dividuntur. In unioersales, & in si v lares. Singulares ad varia iterum capita re. Vocantur ; sequentia scilicet:
Ingesta acria. Eam esse humorum, qui in corpore humano vitae viribus circumferuntur , conditionem, eXcrementitios humores si excipias, ut priva singuli gaudeant blanditie , quae, donec nullis alienis particulis foris advenientibus, aut spontanea vi alterius morbi inducta degeneratione alteratur, ad