장음표시 사용
11쪽
Caput At Ietis a quo in tabulis Alphon si calcuivi motus astrorum initium sumit, sectione
Vetnam et se. Obseruatio a nobis facta Con imbricae labente anno a Christo nato asss. in aequinoctio Autumnali. Deductio declinationis partium eclipticae in unum planum ti adita a Vitruvio, ct a nobis demonstrata. Fabrica atque usus cuiusdam circularis instrumenti quo in plano horizontis iacente, Solis altitudines capiuntur. Fabii ea atque usus Astronomici radij.& Ioannis Schoneri lapsus notatur. Hieronymi Cardani error aperitur: qui puta uit ex cognita proportione umbrae ad gno- nionem, cuiuscunque syderis , dc quacunque hora altitudinem a centro terrae inueniti posse. Hieronymus Cardan' perperam Vitellionem reprehendit, in quo insigniter deceptus esticum inquirit ad quantam altitudinem a ter
va vapore ascendere pos int. .
Arctis occuliationis Solis in circulo altitudinis arcui distantiae ipsius a puncto exoclius equalis es Ie non potest, nisi in iis locis quae sub aequinoctiali posita sunt Squando Sol sub ipso cliculo aequinoctiali decurrit.
Expositio cuiusdam loci obscuri septimo capite pximi libri Geographiae Ptol. . Declinationem putatis stellae tempore Hipparchi repertam non conuenire cum calculo
Ptolemaei de Motu fixorum syderum Augustini Ricii argumentatio soluitur,qui putauit et talia I taemaeum gradu uno, minutis sex in locis Solis & Lunae & stellitum si
Hi et onymus Cardanus inconsiderate in libello de Temporum restitutione asserit, inter duas obseruationes Ptolemaei Autumnalis aequinocti j octo praecise solares annos intercessisse. Canones,quibus nautae ad inueniendum altitudinem Poli utuntur, per altitudinem po- latis stellae extra meridianum existentis, generales illi e non pollunt ad omnia cli
Ad tirueniendum altitudinem poli per merit dianas Solis altitudines ct stellarum sκ
Petri Appiani modus examinatur, quo in Cosmogi aphia usus est ad inueniendum altitudinem poli per horam cognitam. Iacobi 2 testeti modus ad inueniendum alti tudinem poli per distantiam Solis horizontalem a meridiano examinatur.
In omni loco posito inter aequinoctialem de circulum Caneri, quando Sol vicinior est polo mundi Arctico, quam verticale punis
Hum,gnomonum umbrae citra miraculum retrocedunt.
Σκ cognita poli eleuatione duorum locorum, di inu quem eoium distantia seruat ad alis terum meridianum, non potest in uniuersum cognosci, quanta si ipsa distantia,ne que ni idianorum disserentia: quanquam haec Ptolemaeus iactet se inuenisse per organum Meteoroscopium , ct Ioannes de Monte regio idem polliceatur pioblemate 46. tabulae primi mobilis.
Cur per ea quae vel Appianus cognita sumit, vel Ziegleius altitudo poli cognosci non possit. Propositionem decimanitertiam primi libit Menelai de Titangulis sphaericis vexam noesse in uniuersum: quemadmodum ea proposita est. Posteriorem partem octauae propositonis capitis i . ptimi libit Reuolutionum Nicolai Copernici, in quo de iii angulis sphaeri-
Et quod undecima piopositione docet, error
Et similitem, plus est ipse Copernicus pror
positione sexta de redii lineis triangulis. Neque minus lapsus est in duodecima. De varia Solishabitudiue ad verticale punctuin diiseientibus locis terrae, ante meridiem,
ct post. Ioannis bioseri et ror ostenditur, qui putauit eo die quo Sol per Zen illi eorum hominum traiit, qui inter tropicos positi sunt,
umbram matutinam eosdein habere rectatu in occasum Solis eiusdem paralleli proiectam pomeridianam vero rectani in ortum ad horizontis punctum extendi, super quo Sol oriebatur. Quomo
12쪽
Qu modo inueniatur altitudo poli per radios Solis,quando metidiani situs datur cogni
Quomodo inueniatur altitudo poli per radios Solis, etiam si metidiani situs ignoretur. Quomodo inueniat ut altitudo poli per radios Solis, litu meridiani di solis declinatione ig
Rursus quomodo Solis declinatione & melidiani litu ign)tatis, altitudo poli iuuenia tur .idq; in plano vnias circuli. Fabrica horologii horizontalis quo utraeli Solis distantiae. a meridiano cognoscuntur . ea videlicet quae pet aequinoctiale, ct illa quae
per horizontem. Vmbra in rectam, gnomonem de umbram versam in continua pro itione proportionales esse. Pomae latitudo eκ ratione umbrae ad gnomo. nem, quam Vitruvius scribit. elicita, non conuenit cum ea quam per Alliolabiu Ioanes de Monteregio inuenit.
De radiis sol uibus quinam eorum fuit avidi
stantes,&quinam eoncurrant, ct quinam
aequi distant es appareant. Eratostenis obseruatio quam in Alexandria secit ad inueniendum, quantus esset totus terreni globi circuitus examinatur. Gnomonum umbras aequi distantes non esse, sed apparete,ct quorsum concuirant, ostendi iura
Data latitudine duorumlochium cum distetetia logitudinis, tum intercapedo quom do inueniatur multiplex modus. Quomodo in sui et sicie globi eae lineae duci debeant,quas nostri nautae rum s appellant, similes iis quas cum nauigamus, in lupeisi ei e maris nauis suo cutis desci ibit. De habitudine ipsarum linea tu tum inter se, tum ad mundi polos. Vnius atq; eiusdem rumbi segmenta quam habitudinem inter se habeant. De usu illius globi,in quo eiusmodi descriptios acta suetit. In plobema mechanicum At istotelis de M tu nauigij ex remis Annotatio vira.
13쪽
3N PRAECIPUA E X IIS Q URE1N THEORICAS PLANETARUM .'Gcorgil Purbach ij annotauimus.
pore percurrit,pei aequalia letius fuerit a linea mediaei,' l ngitudinis tantus et it illiu temporis motus aqua li quantus apratens. uuantovis tempotis spatio dato, arcum Zodiaci repet ire quem Sol in tanto et empore apparenti motu percurrat paresq: faciat in eodetem pol eae qualem motum , apparentem. Joatino Baptistae alitiqui expositoris et ror a perit ur,de loco uiaximae aequationis centri
Punctuin illud eccentrici Geometrice inue-Ditui,in quo maxima fit aequatio ceniri in
ipsa Luna,ci quantum ab auge distet ipsum
punctum. Quanta si maxima centri aequatio numeris ostenditurict quanta etiam si distantiae-picycli a centro mundi in eo stu. Ioannis Baptistae sententia de minutis proportional lius refellitur. Quando in uno atque eodem stu epicycli inaequalibus argumentis rares respondent quatione .plus distar a fine arsumenti ma-Nimae aequationis illius situs linis argumenti minori 3.quam finis maioris. In solo Mane aκ is orbis ileserentis epicvclum axem Zodiaci secat, non in Ioue, neque in Saluino. Contiarium docet Purbachius. Maκim e aequationis centri in tribus planetis superioribus demostratio,in qua error aperitur Eralmi Rein nordi,&alterius etiam Erasmin antiqui expositoris. Aequationes argumetorum in ipsis itibus planetis superioribus ad situm mediocris remotionis centri e picycli a terra supputatas ensemon aute ad medias lIngitudines a Geotgio Puibachio definita . Inter situm augis' oppost i augis semel tantum centium epicy cli Veneris at que Sol in eodem loco Zodiaci vere sunt secundum lotitudinein,quando videlicet distantia centii epicycli 2 centro aequantis aequalis su
rit semidiametro deuient i s. Celerius inoueti centrum epicvcli Neriurii circa augem aequantis. videlu et si rei centro deserentis: aidius aut m circa orrositum augis,demonstratur. Aequationes argumentorum quae in tabulis mei cini j scribuntur,sunt quae continguntduniceii'runieri cycliacentio mundi di stat interuallo aquali semidian et io de se inrentis: sed l. uiusmodi distantia mediocris distantia centri epicycli a sentio ii undi dici non potest .nisi valde iniri pyxic loqua iis ut Georgius Puibach iu , Quanto arcus moius argumeti vicinior sumit opposio augis vete epicycli , tanto aequationem ii sus motus alguia enii maiorc miteri. Naior quantitas epicycli causa non est,ut stationuiti puncta viciniora fuit opposito augis verae si c a tela ponantur rat ia. Fieri quide potest, vi in latinoie e Picyclo stationum puncta minus distetit a religaeo ipsus epicycli iii maiore vero longius disicia Tarditas motu aisunienti, idest taldior ni tu Planetae in eri cyclo vel e causa ell, ut ructa nationum magis inuicem Prior in
Cebri & Ioanni, de Monteregio argumentatio aduei sus Ptolemaeum soluitur, qua coni edui seri posse ut in eisdem planetis ad inaequales a centro mundi remot iones aequa
te, sint stationum aIcus. Discii men quod notauit Elasmus rei nncl-dus inter Mercurium S ires pIanetas superiores, atque Venelein . de pior ortionibus quae relinquutur,ut causas ah natet diuersitatis stationum atque retrogradationum ipsorum pia netarum .sufficietis non est. In motu vel O Solis sit itan sit usa minori in maius,sed non per aequalia. Arcus ellipticae seuocirculi ascendentis in climatibus Borealibus recte descendere. ostenditur.
14쪽
Q od Ioannes Baptista ait, Pisces te Arietem in cireulo maximo semper esse per Teiadi se
maximas habere descensiones in sphaera obli- eclipticae polos veniciare,den. cni: rat . qua allucinatii, est. Tantam csediliam in intcrnc nagesinuim rr Sunt quae da.n loca Borealia,in quibus rectius des dum eclipticae ab ascendente εe meridiat vita,cendit Sagittarius quam Aries. . secundu emisiones hora ac 'lis,qtiam acit alia Nisi tardior descensus maiorem pollui uerit So- rlitudo ortus ala dc mi de inor ili ari. r. lis occultationem,quanqua longius iatra no Lucids enarratio a heoricae latitudinis tribria etem Iermineturicausa non erii. vi Luna pClh net uua superior uin. coitum citius ap areat. Contingit eni in aequa AEquationes motus accessus se recessus octauaries zodiaci treu, inaequales habere descensos. sphaerae inaequalibus crementi, crescunt. Caeterum maiori dulcensui minorem occulta Reliqua accidentia uictus Octauae setaeiae, tamtionem rei pondere. secundum Alphoniam quam secundum I ti Nonagesimuiu et adum eclipticae ab ascendente bit demoniti Antur.
Errata. pag.8. col. 2. li.7. lege Troglodytica.& li.9. lege Taprobam. Pag. 3. col. r. li .ai. lege anguli ad punctum e. recti. Pag. IO6. col. 2. li. 2. lege recessiis a parallelo. In libro deerratis Oronti j finaei.
v. pone l. semicirculi ibi descripti pone c.& inter c.&
15쪽
,N Figura nautici instrumenti, quod
16쪽
'nut Alphonsus a Sosa annon lalutis isso. iustu regis no Ilii inuictissimi cum class. luadam versus occasum so li hyemalem nauigauit,ad urget eum fluuium. Redies autem in Lusitania tertio suae nauigationis anno,retulit mihi quam accurate, quamque diligenter locorii situs per uestigarat, caeterum no nulla reperiste , quae illi fuerant admirationi. Primum se in diebus aequinocti j solem obseruasse in eXortu, atq; in occasu, inspeκisseq: ad Lestem exoriri,occidere veto adoc stε . Interis rosavit igitur atq: e Tagitauit a me, cur quandiu inter nauigandum cursum tenemus ad Leiastem, sub uno atq: eodem versamur parallelo, ad qquinoctialem vero circulum peruenire nuquam potiumus. in quem ita nauigando prora nauis perpetuo intendimus Aiebat praeterea se peruenit se ad latitudinem australem graduum 3s.cum sol principium Capricorni teneret,eu-q; orientem vidisse ipsa die brumae ad Sues lenicum quarta Lenis occidentem uero ad Sud sem cum quarta Ocstis,cuius quidem rei causam ignorare satebatur. Nam talis deberet esse exortus in regionibus Australibus, cum per au-sralia ligna sol incedit, qualis in b realibus caper borealia at sublatitudine boreali graduum 3s .cum est in initio Cancri oritur ad Nordeste cum quarta Lellis. in latitudine igitur austra isti eorundem graduum 3 s.cum est in initio Capricorni,simi iliter exotiri deberet ad Nordeiastem cum quarta Lestis. Haec igitur eur ita fierent, sciscitabatur a nobis,causas tune illi tradidimus coram ut potuimus scriptis deinde mandauimus annis abhinc triginta, commentatio uno edito de ea re Lusitano sermone.quem deinnique Loc tempore, ut non solum a Lusitanis,
sed etiam ab alijs hominibus legi atq; intelligi
possit,in Latinum vertere voluimus.
DE DUOBUS PROBLE-matis circa nauigandi artem
i modum quibusdam in locis3Martinus Alphonius se deprehendisse ait, accipiamus oportet. Ubicunque nempe simus exotiri scylem ad Lestem,occidere autem ad Cestem, cliaequinoctialia puncta ingreditur. Ducta enim per horizontis cetium recta linea mei idiana, velut docuit Vitruvius,si super ea ab ipso centro in eodem plano rectam lineant ad lectos angulos excitauerisopse circulus horia ontis his duabus rectis lineis in quadrantes diuisus erit. Quarum prior quae meridiana est, ruitibus est Septentrionis &Austri, posterior velo run. bus Lestis atq: Oestis Hispanice dici solet. Hoc autem repraesentat nauticum illud instiumentum,quod vulgo a cum appellaiar, ct qua ui, eius imago in nautarum planisphaerio depicta. Quoniam vexo ex circulis parallelis solus aequinoctialis est, qui una cum mei idiano horizontem in luadrantes secare possit, quod accidere necesse est iis circulis qui a Leste in Oene producuntur,nullus idcirco praeter aequatorem parallelus Lestis & Oestis rumbus esse pol est.Sed
circulum quendam maximum coelestis sphaerae intelligemus,meridianum in verticali puncto ad rectos angulos lecantem, S per hori Zon . tis atque aequinoctialis intersectiones venientem, quae ortus & occasus aequinoctiales dicuntur. Erit prosectb recta illa linea Lestis S Oenis communis sectio plani huius veiticalis circuli atq: plani horizontis quod ex undecimo Iibro elementorum Euclidis facile potest ostendi Si quis igitur eandem Lestis & C estis ii nea
sequutus luerit,quandiu recta processet it, tandiu in ipso verticali circulo erit ortus atq; oc casus aequinoctialis: vertex etiam sub eiusdem circuli circumferentia versabitur. Quod si de vero illo horizonte ageremuS,qui ex max imis eirculis sphaerae est unam tantum rectam linea Lestis atq; Oestis affirmaremus esse, eamq; recto horizonti communem, in qua cert e communis sectio fit omnium hori Eontum cum verticalibus.Caeterum est alius horizon qui a nobis usurpatur,per superficiem terrae transiens, non per centrum, vero illi centralique holiaciti parallelus,ab eoque Parum distans, quippe
17쪽
cus propriam sibi peculiaremq: Lenis S Oecis lineam in ortum atq; occasum bolis aequi noctialem utrinq; productam. Sed quamuis praedictus circulus maNimus verticalisci: quem Lenis S Oesiis linea ierxaesentat. in ortum tedat aequinoctialem, adeo ut qui sub eo terrae maiisq; globum circuiverit, ipsum punctum eXortivum vertice suo retringati non est tamen ob id ipsum suspicandum, ut qui ad eum modum illuc transuecius luet it, nauigasse dicatur ad Lenelu.Naiai cu longius culum spatium consecerit , nauis proram alibtendere videbit, non in Lellem. Qu propter
gubernator clauum tenen ς.tam et si causam ignoret cum sub uno parallelo in plagam orientalem contendit,reetae nauigationi prospicies Datim a principio cum praecauet ecloic. Enim vero si nauigando nauis proram intenderemus in Lestem.tuai vero gubernaculunt ita continseremus,illigarem usq; , ut nihil vacillare posset, mari autem ita quillo placidoq; ieremur, vetitus insuper secun dus ad noli ruiti staret arbitrium,qui quo prora tendit eo aspiraret . si ad
eum. inquam .modum cursum teneremus, S a Ii quanto iam spatio conlecto in acum Maut ica vel picerenIu .n auis proram alior luat inclinata
esse comperiremit .alioq; tendere, non in Lenem.Causa est quod in eo loco de quo proiiciscimur meridia truscum verticali rectos ei scit angulos. Caeterum ut ab eo discedimus,sub ip- so verticali perducti, in nouum protinus horizonten ,nouumq; incidimus meridianum Nouus itaq; meridianus cum vel ticali prioris loci pares augulos non efficit,uelut antea . sed poli' impares. Quorum ait er exterior est in sphaeri- co quo datu triangulo ex ipsis meridianis S eodem verricaIi constituto positionis angulus si tusue a Geograrii is appellatus:alter veli, interior est ei oppositus qui ad verticem prioris loci, quo nam tendet emus indicabat. Quoi ies autem cit culus niax tinus sub quo ducimur, alius est quam aequinoctialis, ipse extetior angulus interiori opposito est inaequalis: interdum nraior interdum minor,iuxta variana cognomina. tionem aut boreale, aut australem partium orbis ad quas. Sper quas sub ipsis maximis circulis ducimur. i ta enim res se habet in his triangulis.quanquam in rectilineis exterior interiore ei opposto seni per sit maior . Sed tedcamus ad institutum. Si itaque ad eum modum nauigatum fuisset, errore deprehenso
opus esset emendatione , rursusq; ad prioris latitudinis parallelum reuocato cursu regre di opporteret.Caeterum non ita nauigate consueuit qui in Lestem intendit, sed oculis macum nauticam defixis ita temonem mouet, regitque semper , ita denique cursum instituit, ut nauis prora eo tendat, quo Leuis linea. Sie igitur errorem pr cauet , v Ita q- ,
ut in latitudine nullus sit lapsus. aut imperaceptibilis. Nauis itaq; prora In ortum aequi ripe talem semper est intenta. quia veTtica li puncto partibus distat nonaginta . sed ad ipsum aequinoctialis punctum peruenire nunquam potest. Ruinimo sub uno atque eodem versatur parallelo, quod dignum videtur admiratione. Porro cum ad cum modum omnia loca perluitiemus. quae sub eodem posita sunt parallelo . iplos pios terra parallelox receptum est a Leste in Oestetit produci, sed
non vere. Nullus enim praetet quinoctialem, ruitibus aliquis esse potest eorum qui in acu nautica vel iam sunt expressi. vel in ea intelligi postulit . bedeli nihilominus a quouis loco ad quen is locum aqualis altitudinis poli propria quaedam ae certissima via, qua irre faciendum erit, si e in dispendiis, que neces latici sacium . qui per circulunt parallelum ducuntur. Fit inluset alia commoditas inlinius modi profestione, nempe iluod possimus omni die certis imo calculo consectum spatium pervestigare .ci quo in loco si ismus plane cognoscere. auod nuὶloniodo consequi pollunt quia Leste in Oestem navigando. perplexe admodum, anxieqtie sub paralia telo vos antur. Et proinde longitudinis loco rum cognitio. quae quidem inuentu dissicillima est. quod ad nauigationem attinet,magna ex parte superuacanea erit. Ad demonstcationem velo supradictorum circulus d a p . meridianus intelligatur eius Ioci qui verticem habet ad b. hor iron sit lem. Aequinoctialis a c p. verticalis quadransb c, angulus igitur qui ad b. rectus est, cui in horizonte respondet quadrans c m.. ve- Iut etiam in ipsa nautica acu quae horiZontem repraesentat , recta Ilinea Lenis S Oenis atque meridiana unum quadrantem sus cipiunt. Quapropter si solueremus e loco b. ad Lestent ii auigarii xi . nauis proram una cum Lestis linea diligeremus ad c . exortum bolis aequinoctialent. Tum vero si vel xenis
18쪽
to vel remis impellentibu per ipsum vetilia
Iem transueheremur ad e, iam in ipso loco minaliam mundi partem nauis proram inclinata, non in Lestem acus nautica indicaret. Nouus siquidem notaret ut meridianus d e s qui cum circulo b e e, angulum situs emceret I e c,recto minorenti aliaq; haberetur latitudo priore minor. cum sit arcus es, minor ipso a b,quemadmodum alibi demonstitatum est. At quoniam cursus ad Lestem institutus est, sieri non
Poterit ut ita nauigando excurramus in e, sed labimur in g. in quo loco latitudo minor est priore insensibiliter recessus etiam prora: nauis a recta linea Lestis ci oestis est imperceptibilis, statim enim a principio navim sectentes in Lestem errorem nota dignum praecauemus. Ab ipsoautein g, cursuin dirigimus adi,
intentaq; semper propia in Lestem per quadrantem cia: imus a i h. in horigonte s h i , in quo punctati, est ortus aequinoctialis, ad quod linea Lellis δc Oestis vergit. Variat is enim horizonte atque meridiano puctum exortivum
vatiari necesse est. At in ipso gi h paxum progressi,confesti in transvolamus in alium verticalem per Κ, ductum,&ab eo rursus in alium incidimus. Toti est per varios verticales nouos subimus hori Zontes,nouoscii meridianos,
nihil unquam quod sensui patear, a Leste recedentes,donec appellimus ado, cuius loci latitudo aequalis est priori. Per a inbit iis igitur ma
cimorum circulorum tra nsuehimur, simul &currimus sub parallelo, diuerticulis quibusdaquae sensum omnem effugiunt. Quod autem videamur sub parallelo exaniussim versatos et se,causam esse puto quod hi circuli vertica-Iesrer quos ducimur,meridianos secant ad r
clos angulos ad ei puncta in quibus parallelum contingunt. In vicinis gitur punctis recessus ab eo admodum est exiguus: rectus enim fere incidit verticalis in propinquos meridianos circa idem punctum contactus. Quare non protinus si currimus per verticalem , a parallelo discedimus sensibili disserentia. Ita fit ut cum initium signi Cancri ab Aequatore declinet gradibus viginti trifibus cum semisse, quintus tamen aut sextus gradus eiusdem signi, iisq, compares ad Geminotum finem declinationem habeant sentantum aut septem primis minutis ipsa maxima declinatione minorem : atq; id puto per magni momenti esse ad hunc nodum ex- plicandum. Est adhuc alia ratio, qύod circulus tangit circulum in puncto tantum, quado citra latitudinem intelliguntur. Sed circuli illi per quos ducimur latitudine non caret rquapropter ipsolum contactus in quodam diuisibili erit, non in puncto. Et proinde cum per maximos traducimur circulos, quodammodo minorem transcurrimus. Sic igitur puto priorem interrogationem dissoluisse. Taniatum vero ad ampliorem eXplicationem id inmemoria reuocemus oportet, quod inter omnes constare puto, nempe neminem esse adeo inscium, adeoq; literarum eYpertem qui non
norit, aequinoctii tempore cum videlicet Sol aequinoctialem circulum percurrit, sexta hora antemeridiana oriri, seκtaq; occidere pomeridiana. Atqui in horizontalibus horologiis linea horae sextae quae Lestis S Oestis est
meridianam secat ad rectos angulos. Idcirco velut principio statueramus, dubium non est quin Sol otiatur ad Lestem, occidat vero ad Oestem. cum aequinoctialem circulum percurrit. Ut posteriorem veto diluamus ambiguitatem, illud idem quod superius explicare coepimus, quali nempe via ducantur qui parallelum transcurrunt, eXpediamus oportet. Aduertendum igitur censeo, quod quanquam parallelus omnis rectos angulos efficiat cum omni meridiano,quod etiam accidere necesse est ijs rumbis qui a Leste in Uestem producuntur, nullus tamen parallelus praeter Aequatorem rumbus Lestis Soestis dicetur esse. Non deerunt sortasse qui suspicentur huiusce rei causam esse angulorum inaequalitatem.Cum enim Solstitiorum colurus , qui ossicio Scipse sungitur meridiani, a polis veniat ae
19쪽
angulos efficit cum circulo cancri &una cunieclipt ico ad unum idemq; punctum. Nil igitur mirum si Sophistica quadam ratione inducti rectum angulum putauerint recti anguli
rartem esse, dc proinde minorem. At non est ita. Nam omnes recti anguli aequales inuicem sunt, siue sant ex concursu maximorum circulorum cum maximis. siue cum minoribus, quemadmodum alibi demonstrat uni est a nobis. Pro certo autem credendum est nullum parallelum praeter Aequatorem nimbum esse Lenis & Oestis,neq; quequam alium eorum omi tum quos acus nautica vel iam os edit. vel adhuc in ea intelligi possunt. Causim porro & iationem tunc attinges,cum inspex et is rumbos omnes rectilineos itinerum demonstratores pcentrum horizontis duci. communesq: sectiones ei se maXimorum quorundani circuloruim, ct plani horiaontis .cuius quidem acus nautica
velut superius diximus figura est. Cuin igitur paralleli omnes excepto Aequatore) circuli minores existant. ii suin idcirco horizontem si qui secant, per inaequalia secabunt ,&praeter commune cetrum hol i Zoniis & ipsius acus, & proinde nullo modo fieri poterit ut alicuius rumbi ossicio fungantur, quemadmoduin subiecta apparet figuratione. In qua quide
circulus a b c d tam horirontem qua macula Nauticam repraesentat: recta ver5 a c, coitimunis sectio est meridiani Echori Zontis.runibu -' tectilineus est Septentrionis &Austii, recta autem b d communis sectio horizont is & eius verticalis cui ad meridianum rect' est, Sc proinde tei lineus rumbus dicetur esseLeuis atq; Cesti .iecta vel .s s.communisse filo eli ho-rigontis diei ub verticalis, quiquaeianico ad,
O be per medium secar rumbusq; appellatur rectilineus Nordestis & Sudoestis, reliqua b y,
ad eundem modum in reliquis quadrantibus ducta ruitibus rectilineus est Noroestis 5c Suestis. Mediae denique positiones liorum rumborum quas nautae inedias appella ni Psosectiones, ct eorum quartae, similiter sunt intelligendae. Porro a circulo aequinoctiali ad Kradus vias; s. latitudinis, parallelus per verti emtra
sens intersecat hori Zon rem reliquorum vero
ad manifestum potu nullus intersecare potest. Ipse potio parallelus gladiium qs. soli ZOtem in uno puncto contingit. Igitui verticalia θ dera a circulo aequinoctiali viq: ad cundem parallelum Gr. s. qui totius latitudinis medius est, per uniuersum quadrantem orientalem a d. ortum habent. Secat autem parallelus horizontem super recta linea i h id est .verticale sydus oritur ad s. occidit vel O ad h. in eo loco in quo quadratum sinus recti ali iiudinis poli dimidium est quadrati sinus recti ait i-tudinis Aequatolis. Quapcopter Diaulcrorum proportionalium adsit iaculo ipsa loci latitudo innotescet. Geometricae autem sic. Resialine. h s producatur usque ad ira . ut fiat K. ni.
aequalis circuli ab c . . sellii diametro εἰ praterea a centro c. ad m, recta ducatur e m. quae circu-
sereni iam secet in l. Erit tritur arcus d l. latitudo loca in quo id accidit: ludus nempe verticale orietur ad Nordeste occidet vero ad N -roestem .ubi distam ia verticis ab aequino Uiali aequalis fuerit ipsi arcui is l.
Fatemur equidem quaeuis duo loca oibiis certam quadam ad se inuicem habitudinem situ, liabete. u.e eunt ibit, ab uno ad ait ei ut o obseeuanda erit, quod etiam commune e ii iis quae sub uno posita sunt par diui .c vici um ei uitriodi via circulo aliquo eX minoribus dis finienda non erit, sed potius in ximo quodam . qui per duo concepta loca vel ea arte ducendu erit qui usus est Theodosiis. vel alia quapiam laciliore. A rcus autem ipsitis maximi circuli toree eadem loca comprehensus minor est eo paralleli arcu. qui eisdem duobus locis inteliacet, quemadmodum euidenti ac necessaria ratio e ex Geometticis principiis cos udi potest. Ff eigit ut accedit commoditas. quod per cu ' i pio sciscentibus breuior via ac uirendi alia sit. At oportere sciar qui eam , siciso sue u .non semel tantum sed saepissime Mimbos commutet: idq: propter V i/m .R Q- inc an stantem anouloium suus inaequali Ziem . nouis uteri
20쪽
modum est inuestigatio atq; in eo consistit, ut. scilicet intelligamus quantum crescant,aut decrescant huiusmodi anguli per eum tractum Q cunq; autem ita progressus fuerit, recta dueetur. Neq; sieri poterit ut quisquam directo
itinere progrediatur,si unum atq; eundem ruinbum praeter meridianum &aequinoctiale, perpetuo sequutus fuerit. Quin oportebit toties eum commutare,quoties directus citi sus postulare videbitur. Quae cum ita sint , cur igitur nautarum planispliaetiuin tortuosas illas stactasq; rumborum lineas rectas ostentat ξ easq; sub aequali situ 3 Haec enim velut ex supradictis patet) simul stare no possunt.Nautae enim tali arte navim detorquent, atq; dc flectunt,ut perpetuo eam cogant una cum ipsa acu, eo dem angulos ei licere curecta linea Septentrionis 3: Austri. Neq; aduertunt rectas quascunq; lineas eius plani pheri j quo utuntur sellio
nes communes ei se maximorum circulorum horizontum.At cum ad eandem mundi pa
tem perpetuo tendant, simili seruato situ, neri nullo inodo potest ut directas vias percutrit.Sed ipsi nihilomin' eisdem rectistineis ad-li ibito calculo locotu situs perinde quaeritant, ac si directum cursum tenuit sent. Ita fit ut orbis loca perperam posita fuit in ipso planisphaerio. Quin atructare audeo nullum eorum iuna loli tudine constitutum esse, errorem vero non e iste exiguum, sed notabilem. Ea tamense in per excipio, quae nauigantibus a Septentrione in Austrum, aut e contrario ab Austro in Septentrionem obuia luere. Quod autem attinet ad decursi spatij longitudinem , propter itinerum obliquitates atq; arisiactus. longiusquam patent proprediuntur praeserti in ubi locorum intercapedo magna est, & rumbus ille curvilineus angulosior tuerit, queadmodii nsubiect3 schemate intueri licet. Quoties veloi notata altitudine poli, ex explorata itinerad mensione locorum situs perquirunt longitudinem proptcrea ultra metam etatendunt, quoniam id quod nitura flexuosum est, atq; obliquum, in rectum proijciunt. Sed silex de pielieti altitudine poli quam raro exquisita habent, quo in loco sint eXpendant, logitudinem Plus
iusto interdum producunt, interdum contra
hunt. Rumbus Nordestis & Sudnestis quem putant sequutos fuit se, est in hac figura lineadce, cxicium describunt a c b,quae neq; recta est, neque vita cilculatis. Quisquisitam haec I .
inspexerit, expenderitq; , sici I. conci let si
xi poste, ut ex errotibus nautarum, saliisq; eo. rum relationibus quamuis ipsa loca non adea--r ius Veritas eliciatur.Pi aestaret tamen ad loco in pilis cognoscedos arte quadam, ac Inetl odo, nauigare. Quae profecto ars uticuis duo iii modorum rein expedire poterit. Prior eorum permittit eundem cursum perpetuo t eneri inter nauigandum,qui semel fuerit institutus,velut hodie nautae obseruant. Caeterum locota situs per uestigadus est in curvilineo aliquo planis phaetio, cuius rumbi eam figuram praese serant, quam in hoc schemat erumbus Nordestis ct Sudoessis non autem in rectilineo nautari Posterior admonet maximum sequi sphaerae
circulum, ea cui suum varietate, quam mutat lo
exigit meridianorum . hi proinde locorum si- ius inquirendus eiit in ipsis maximis circulis, aut in rectilineo aliquo planisphaerio, quod
eosdem maximos circulos aliter repraesenter, quam vulgatu illud idem nautarum. In quo tametsi rectilinei rumbi lectiones communes ponantiae es le maximoru circuloria veiticalium ci plani horianiatis, non Porciunt tan en huic ne otio inseruire Trici ea quod ob eoru aequidi statia pares angulos perpetuo cu meridianis est ictur. Quanquam vero globus, ut decet, deliniatus sit quouis planisp li aerio ut iiq; modo accomodatior, priore nihilominus exequi possemus ipso nauta iure illineo aliquaten' immutato.Sed unde d gressi sum' reuertamur. inr'-riescitque i tur quos na sit' duo data loca ite i se inuice I abeat cognoscere operae prstiti fuerit, maxim' circul' p ambo duceti' erit. Arc' et rhorizolis prioris loci ipso maximo circulo de . aequinoctiali copi elicius, quo na posterior vergat idicabir. Vt si excpli gratia iii se arc'hori-zotis grad' habuerit s. oricialis atq; Borealis ouadratis,dulabit posterior loc'a rrioli ad nor