장음표시 사용
522쪽
SACRAE HISTORIAE SOLUTA ORATIONE CONVERSAE
i NITIO primus in terris imperium summu Uranus ha buitiis id regnum v na cum fratribus suis instituit,atque
parauit. Caelus in oceano mortuus,& in oppido Aulatia sepultus. 'Exin Saturnus uxorem duxit opem .Titan, qui maior na-, dem lib. tu erat, postulat ut ipse regnaret. Ibi Vesta mater eorum,&sorores Ceres, atq. Ops suadent Saturno, ut de regno non concedat fratri. ibi Titan, qui facile deterior esset, quam Saturnus, idcirco & quod videbat matrem, atq. sorores suas operam dare, ut Saturnus regnaret, concessit ei ut is regnaret. Itaq. patius est cum Saturno, uti siquid libero iuvirilis sexus ei natum esset, ne educaret. Id eius rei caussa fecit, uti ad suos gnatos regnum rediret. Tum Saturno Slium , qui primus natus est, eum necauerunt. Deinde posterius nati sunt gemini Iupiter, atq. Iuno. Tum Iunonem. Saturno in conspectum dedere, atq. Iouem clam abscondunt,dant i eum Vestae educandum celantes Saturnum. Item Neptunum clam Saturno Ops parit, eum q. clanculuabscondit. Ad eundem modum tertio partu Ops parit geminos Plutonem, &Glaucam. Pluton Latine est espiter: alij Orcum dicunt. Ibi Glaucam filiam Saturno ostendunt, ac filium Platonem cesant, atq. abscodunt. Deinde Glau- .
523쪽
atq. educatos csse clam : seducit secum filios suos, qui Tit, ni vocantur, fratremque suum Saturnum,atq. Opem comprehendit , eos i. muro cirmum egit, & custodiam heis adiposuit. Ioui Aquila consedit in capite, atq. illi regnum portendit
Iupiter adultus cum audisset, patrem atq. matre custodijs circumseptos, atq. in vincula coniectos, venit cum magna Cretensium multitudine, Titanumq. , ac filios eius pugna-do vicit, parentes vinculis exemit, patri regnum reddidit: atq. ita in Cretam remeauit. Post haec deinde Saturno data est sors, ut caueret ne filius eum regno expelleret: ille eleuandae sortis, atq. effugiendi periculi gratia, insidiatus est Ioui,ut eum necaret. Iupiter cognitis insidijs regnum sibi denuo vendicauit, ac fugauit Saturnum. Qui ctim iactus esset per omnes terras, persequentibus armateis, quos ad eum comprehendendum, vel necandum Iupiter miserat, vix in Italia locum, in quo lateret, inuenit . Deinde Pantum deducit in molem, qui vocatur caeli stella. Postquam eo ascendit contemplatus est late terras,ibi t. in eo monte aram creat Caelo, primus i. in ea ara Iupiter sacrificauit: in eo loco suspexit ili caelum, quod nominatur : idci., quod supra mundum erat,quod aether v catur,de sui aut nomine caelo nomen indidit.Idq. Iupiter, quod aether vocatur,precans primum caesum nominauit: mii. hostiam, quam ibi sacrauit, totam adoleuit.
Eadem tempestate Iupiter in monte olympo maxima partem vitae colebat,& eo ad eum in ius veniebant, si quae res
Siquis quid noui inuenerat, quod ad vitam humanam utile esset, eo veniebat, atq. Ioui ostendebat. Iupiter imperium Neptuno dat maris,ut insuleis omnibus, a de quae
524쪽
&quae loca sunt secundum mare, omnibus regnaret. Ipse Iupiter, postquam rerum potitus est, in tantam in sol tiam venit, ut ipse sibi fana multeis in loceis constitueret. 'β. 8 Nam cum terras circuiret, in quamcunq. regionem Uen rat, reges , principesve populorum hospitio sibi, & amicitia copulabat:&ctim a quoq. digrederetur, iubebat sibi tanu creari hospitis sui nomine, quasi ita posset amicitiae, ecfoederis memoria conservari. Sic constituta sunt templa Iovi Atabyrio, Iovi Labradeo. Atabyrius enim,&L Dracleus hospites eius, atq. adiutores in bello fuerunt. Ite Ioui Laprio, Iovi Molioni, Ioui Casio,&quae sunt in euncem modo, quod ille astutissime excogitauit, ut &sibi honorem diuinum, di hospitibus suis perpetuum nomen acquireret cum religione contu nctum. Gaudeban t ergo illi, in huic imperio eius libenter obsequebantur, & nominis sul gratia ritus annuos,&festa celebrabant. Simile quiddam in Sicilia fecit Aeneas, ctim conditae urbi Acestae ho-rpitis nomen imposuit, ut eam postmodum laetus, ac libes Hcestes diligeret, augeret, ornaret. Hoc modo religionem cultus sui per orbem terrae Iupiter seminauit,&exemplucaeteris ad imitandum dedit. Deinde Iupiter postquam terra quinquies circuivit, omni- Uε eod. viq amiceis, at q. cognateis se eis imperium diuisit, reli- VP 'quii q. hominibus legeis, moreis, frumentaque parauit,' ' Ruglia bona fecit, immortali gloria, memoriaq. aDe iueis reliquit. Aetate peς 1um acta, in Creta vitam comutauit, & ad deos abijt: eu
Uuretes si illi sui curauerunt, decorauerunt l. eum. &sepulcnrum eius est in Creta in oppido Gnosor & dicitur Vesta ac urbem creauisse: in j. sepulchro eius est inscriptum an-
525쪽
Quae prima , scilicet Venus P artem meretriciam instituit, auctor l. mulieribus in Cypro suit, uti vulgo corpore qua stu facerent. Quod idcirco imperauit, ne sola praetcratias mulieres impudica, & virorum appetens videretur.
PRO LEGOMEN AHIERONYMI COLUMNAE
IN EVE MERUM. ANTEQUAM horum fragmctorum explicatione aggred Iar,
videor facturus operaepretium, si de Eue mero, eius l. Sacra Eistoria, quam postea Latine conuertit Ennius, pauca retulero. Eue. meri igitur patria incerta est: nam Plutarchus in libris, quos De dogmate philosophorum scripsit , Tegeatem facit, & in libello de Osiri. de,&Iside, Messenium. Quod confirmat Aelianus, Strabo, di Lactatius. Clemens autem Alexandrinus ,&Arnobius Agrigentinum tradunt fuisse. Vir fuit summae impietatis: nam deos sustulit omnino. Et hunc in Iambis Callimachus innuisse existimatur , cum ait,
Quare impium cognome sibi usurpauit, ut Aelianus, Sextus Empiricus, Theodoretus,&alij qua plurimi tradiderut In eodem impietatis albo suere Melius Diagoras, Prodicus Ceius,Theodorus Cyrenaeus, Nicanor Cyprius, Hippon Melius, Diogenes Phryx, Sosias, Epicurus,& Abderita Protagoras: de quo haec protulitTimon Phliasius in II. lib. corum, quos inscripsit σίλλους id est Sales, seu stomata,
Constat igitur multorum testimonio scripsisse libros, quibus deos .esse omnino negabat. Quod fortasse argumentum in his iisdem libris
526쪽
complenis est, quos ἱεραν inscripsit: non quod hab 'ret ipse sacram, qui arcs sacras ci)ntineret asserit enim in illa Iosex hominibus se Aos. & fictos esseo sed vel iuxta vulgi opinionem, vel ironia ludens co titulo librum in lignivit.Vel etiam quia ex inlcr: ption: bus . titulis q. in vetullissimis templis exaratis, ut ex Lactantio de mons abi Inus, historiam sere omnem collegit. Ea certe hominum , non deo rares gestas complexus est. Floruit Cassandri regis temporibus, cui maxime charus fuit, longisq . susceptis peregrinationibus Oceani meridionalem plagam perlustrauit. Fuit alter praeterea eius nominis Elegiographus, cuius mentionem facit Censorinus in libello de Die na- Cap. 1ο. tali. Sed placet adscribere quaedam, quin ab antiquis scriptoribus de Eue mero sunt prodita,cum ad eius historiae cognitionem plurimum contulerint. Cicero lib. I. De nat. deor. Quid qui aut fortes, aut claros, aut potentes viros tradunt post mortem ad deosperuenisse, eosq. esse ipsos, quos nos colere, precari, venerariq. soleamus, noa ne expertes sunt religionum omnium λ Quae ratio maxim/ tra ctata ab Euemero ene quem nouer interpretatus, Osee quatus est praeter caeteros Ennὶus. Aυ Euemcro autem est' mortes sepulturae demon-srantur deorum.
Arnobius lib. I V aduersus gentes. Mortalia sunt enim quaecunq. narratis. Et possumus quidem hoc into' omnes istos, nobis quos inducitis, atq. antliatis deos, homines suisse mo-Itrare, vel Atragantino Euem ero replicato: cuius libellos Ennius, clarum ut fieret cunctis sermonem in Italum transtulit. M. Minucius FeliX, . Lege t Stoicorum stripta, vel scripta sapientiu , eadem mecum recognosces
ob merita virtutis, aut muneris deos habitos. Eue merus exsequitur'eo-rtim natates,patri, , siepulchra dinumerat, per prouincias monstrat: DActaei Iouis, e ' . blIιuis Delphici, Phariae Isidis, ct Cereris Eleusinae prod giis assumptos in deos loquitur, qui errando, inuentis nouis frugibus,
utilitati homicium pro uere. Lactantius lib. I. cap. XI, Quomodo id probari potisse Pq. mirum reteres hictoriae docent. Antiquat auctor Eu erus, quisuu ex est ita te Missana, res gestad Iouis, caeterorum, qui dis putantur, collegit, historiamq. contexuit ex titulis, inscriptioniblιs sacris, quae in antiquissimis templis habebantur, maximeq. in inno Iouis Triphylis , ubi auream columnam positam esse ab ipso Ioue, titulus indicabat: in qua columna g sta siua perscripsit, ut monimentum esset posteris rerum suarum. Hane historiam n erpretatus es Ennius, Crsequutus: cuius bacae verba sunt, Issiter imperium c. Idem
527쪽
D. idem lib. De ira Dei cap. XI, 'mirim' omnes, qui coluntur vi dij, bomines fuerunt, O iitim primi,
ac maximi reges. Sed eos aut ob virtutem. quia profuerant hominum gene
ri, diuinis bonoribus assctos isse ροΩ mortem: aut ob beneficia, ct inuem' ta, quibus humanam Hiam excoluerant, immortalem memoriam cotae quutos, quis Morat e nee tantum mares, sed oefoeminas Ouod cum vetu. I spini Graeciaescriptores,quos illi Θεολόγους nuncupant,tum etiam Roma sequuti, est' imitati docent. Ἀοrum praecipu8 Euemeius , ac noter Ennius, qui eorum omnium natales, coniugia, progenies, imperia, resgolaa, obitus, simulachra demonstrant.
- . Augustin. lib. VI. De civit Dei cap. V II, 'tu ipse Iouehensierunt, qui eius nutricem in Capitolio posiverunte da, tales osson fabulosa garrulitate, Iea bistorica diligentia homines fuisse, mortalesq conscripsti
quod Visgilius ait, Primus ab aetbereo viait Saturnus Olympo, Arma Iouis fugiens, O regnis exsul ademptis, Ideboe Eue merus pacti Distorἐam, quam Eunius in Latinum vertit eloquium. Vnde quia plurima posuerunt, qui contra huiusmodi errores ante nos vel Graeco sermone , νci Latino scripserunt, non in eo mihi placuit immorari. Eusebius lib. II. Euang. praeparat.
De terrestribus cinquit dias multa, variaq. ab Historicis, & Poetis
auitatu ut . Ex Historicis quidem Euem erus, qui sacram quandam conliciens traditionem, seorsum scripsit. Ex Poetis vero Homerus, Heliodus, Orpheus, caeteriq. huius generis auctores de dijs mostro- aquaeuamerinxere. Nos tamen, quae ab utrisque conscripta sunt, o reuitati itudentes explicare conabimur. Eu emerus igitur cum Casanori regis fuerit amicus, ab eoq. impulsus si, ut quaedam regia ne Botia, longamq; peregrinationem ad finem perduceret, ait, in oce nurn IVleridianum profectum . Qui cum denique ex felici remigrasset Arabia, in diuersas nauigavit intulas, & in earum unam praestantiorem Panchaeam appellatam. In qua ait, vidisse incolas Panchaeos religione, pietateq. praeliates, qui maximis sacrificiis, magnificis l. m neribus argenteis, & aureis deos colerent. Quamobrem sacram diis elleiplam insulam exi stimat : aliaq. multa tum propter vetustatem, tum propter Operis apparatum admiratione digna rea didit ε de quibus lingillatim in superioribus libris scripsimus. Addiditq in eius insulae summo vertice templum esse Iouis Triphylaei ab eo ipso conditum, cum totius orbis imperio inter homines exsistens potiretur: dc
528쪽
in eo templo auream columnam esse, in qua Panchaeis literis Caeli, Saturni, di Iouis res gestae summatim erant dispositae. Ait praeterea, primu Caelum regem ni isse iussum, ac pium virum, astrorum l. mo tus cognitionis non imperitum: qui quoniam primus caelitibus sacra retulerit vota, Caelus dictus est. Filios quoq; pana, & Saturnum. filias vero.Rheam ,&Cererent ex Vesta habuisse tradit. Saturnum q. deinde regnasse, qui ex Rhea uxore Iouem, Iunonem, & Neptunum suscepit . Iupiter insuper, quem Saturnus regni habuit successorem, Iunonem, Cererem, & Themin uxores duxit. Ex ijsq. liberos,ex prima scilicet Curetas, ex altera Proserpinam, ex tertia Mineruam procreauiti Cum vera Babylonem peruenisset, a Belo hospitio acceptus est: ae postmodum cum ad Panchaeam insulam, quae in Oceano est, appulisset, Caelo progenitori aram collocauit. Indeq. per Syriam regem Cassiu adiit, ex quo mons Cassius dictus est:&in Ciliciam prosectus, bello vicit Cilicem Imperatorem. Eius verba sunt haec, quae a Georgio Trapezuntio eius interprete non vertuntur,qui in tota illa tradu-
529쪽
85 EXPLICATIO IN Q ENNII FRAG.
INITIO PRIMVSu Lactatius Vbi h iec verba resert ita inquit,
Ennius quidem in Euemero non primum dicit regnasse Saturnum , sed 'avum patrem, Initio, inquit Oe. inibus verbis Apollodorus luam auspicatus est Bibliothecam: ait enim, οὐρανοὶ νῶτος του παντος ς σεμο μου. Vae ego potius ex Eu emero sumpta , quam Apollodori esse puto. Meminit post idem Auctor Vrani, quem Caelum Latine dicimus, filiorum,quorum nouissimum Saturnum esse ait, qui Caelo patri virilia amputauit, eum q. ab regno eiecit .Quem Atlantei Africae populi c ut ex Diodoro refert Eusebius regnasse asserebat apud ipsos primum, habuisseq. filios quinque & quadraginta . Cur autem finxerunt poetae Saturnum hoc est tempus, Urani, qui caelum Latine dicitur, esse filium, rationem explicat hisce verbisClaudius Tuscus. ο γ ἐκ τ του οὐρανου πινήσεων προωσι. CAELUS IN OCEAN OJHaec verba ex Eue mero refert Laetantius. Sunt qui pro Oceano legat Oceania: putant q. ita Cretam appellatam esse. EX IN SATVRNus
VXOREM DUXIT OPEMa Lactantius haec Ennii esse testatur ex Sacra historia. Ide quoq. Apollonius primo Bibliotheces scribit de Saturni coniugio: ait enim, Saturnum sororem Rheam, quam Latine opem dicimus,sibi in matrimonium copulasse,his verbis,esu: δἰ ἀδελ υ P εο γημαι, &c. TITΛN, I MAIOR NAT vERA T, JLactantius postquam multa ex Enni j Eu emero prosequutus est, hiaec addidit, Haec historia quam vera sit, docet Sibila E thraea eadem str8 dicens, nisi quod in paucis, quae ad rem non pertincnt,discrepat. sed quoniam Lactantius Sibyllae verba praetermitit, visum est, ea adscribere. Inquit igitur, Saturno , Titano ,& Iapeto Caeli Terracq. filiis sorte unicuiq. tertiam terrae partem obtigisse: ita& in ter eos pater aeque diuiserat: qui senio tandem confectus mortuus est.Tum v ro Saturnus , & Tuan iureiurando violato de regno contendere eo perunt. Sed Iuno, Terra, Venus, Vetta,Ceres, di Dione contentione composuere: conuocatis q. regibus, fratribusq. omnibus, ac consanguineis, Saturno regnum tributum est , utpote qui reliquis & forma esset praestantior, di aeuo maturior. V erba eius sunt,
530쪽
sed lectio quatuor priorum versuum aliquantulum diuersa est apud Athenagoram in Apologia pro Christianis. Nam ibi pro, Τασα ισε,le
sequitur Sibylla, Titana, antequam imperium susciperet Saturnus, eum coegisse ut iuraret, masculam prolem ab ipso ullo modo educ dam no csse: ut, cdm senio Saturnus consectus obierit, ipse regno su eederet. Quare cum Rhea parturiebat, Titanes aderant, qui virilis sexus foetus omnes crud cliter dilaniabant, sinentes tantum foemellas a matre nutriri. Ea verὼ sic ait,
AT IOVEM CLAM A BSCONDUNT Apollodorus
Rheam, inquit, quo tempore Iouem utero serebat, in Creta esse profectam: ibi l. in Dictaeo antro illum in lucem edidisse, & Curetibus, Adrasteaeq. , ac Idae nymphis Melissarum filiabus alendum dedisse, quae Amaltheae lacte puerum educauere. Curetes vero in antro arsea inti