Onuphrii Panuini. Veronensis Augustiniani Reipublicae. Romanae commentariorum libri. tres recogniti, & indicibus aucti. Accesserunt in hac editione Sex. Iulii. Frontini Commentarii. De aquaeductibus et. coloniis itemque alia veterum scriptorum, .. On

151쪽

CIVITAS DE. XV. VIRIS. SACRIS FACIUNDIS

Postquam ab incognita anu quam Sibylla esse crediderunt) carmina Sibyllina Tarquinio Superbo vendita sunt, vi in libro de ludis saecularibus disserui,rex ipse duos statim sacrorum librorum custodes creau it, ex illustribus ciuibus, seruosque publico sumptu cis statuit. Quorum alterum M. Atilium visum iniuste agere, nec fidelem esse, & a quodam accusatum tam-I o quam parricidam culeo insutum in mare proiecerit. Quod his verbis docet Valerius libro primo cap. primo :Tarquinius autem rex M. Atilium duumvirum, quod librumsecreta ciuius virorum continentemcustodiaesuae

commissum,corruptus Petronio Sabino describ dum dedissei,culeo instutum in mare abuci iusiii: idque uppliciumus non multot parricidis lege irrogatu est.Iustissime quidem,quia para indicta larentum ac deoru Piolatio expianda est. De duum viris sacris faciundis frequens mentio per omnem Liuij historiam ante primum consulem plebeiu a creatum. libro tertio: Libri per duum diros sacrorum aditi. Et libro quarto. Obsecratio itaque a populo II. diris praeeuntibus effacta. Et paulo post. Multa II. diri ex libris placassae deum irae,aiuertendaeque a populo pesti causis ecere. Et libro quinto:Libri Sihilini ex S.C. additisunt1 I. dirisacris faciundis lectisternio tum primum in )rbe μ- Ηο. De his ita libro quarto scribit Dionysius '. Post eiectionem antem regum a sumens emito oraculorum patroci nium, iros etiam illustri mos custosses eis designauit , εμι per omnem ditam eam curam haberent,militia in aliis dr obanis muneribus immunes, ubliceque apud eos libros depο -

βμit , me quibus non permisit oracula aspicere Sibilina. R

152쪽

mani enim nihil ita cui odiunt,nequesanctum neque sacril,

quemadmodum Sibuina diuinitus oracula missa. Ea autem ade t ex S.C. seditione riuitatem tenente,aut calamitate

magna a sua bello incidere,aut prodigiis aliquibus, m lartiis magnis, cognitu di scillimia ipses apparentibus, qu lia saepe eueniresolent. Porro autem anno Vrbis CCC xx- cui II. lege lata a tribunis plebis C. Licinio & L. Sextio ex II. viris x. viri facti sunt, simulque lege cautu, ut pars ex plebe,pars ex patribus fieret. Quam legem Io decimo sui tribunatus anno illi tribuni plebis pertulerui. Post quod tempus usque ad L. Sullae Felicis diactaturam fuerunt x. viri S. F. de quibus toties mentio est apud Liuium . A Sulla vero dictatore xv viri S. F.Acti sunt. Quod hac ratione ostendi potest. Ciceronis aetate crant xv. viri sacris faciundis, qui adhuc erant decemviri eo anno quo Capitolium arsit, paulo ante Sullae dictatoris tempus L. Scipione & C. Norbano cos. anno Vrbis DC LxxI .Atque post eum annum in sacerdotum collegiis nusquam legitur quicquam esezo mutatum, nisi in dictatura Sullae. Relinquitur ergo ut haec xv. virorum institutio a Sulla facta esse credatur, praesertim quum aliis sacerdotum collegiis legatur adiecisse aliquot sacerdotes, ut auguribus & pontificibus. Fuisse vero Ciceronis actate Xv. Viros

quarta Coeiij ad Ciceronem eptitola intelligi potest, in qua ipse ad Ciceronem scribit. P. Dolabellam populi sustragiis factum xv. virum. Tranquillus quoque

in Caesare: Proximo autem senatu percrebuit fama, L. Cottam xv. ibun sententiam dicZurum, di quoniam libris fa-3o talibus contineretur , Parthos nisi a rege non posse mci, Cae-1ser rex appellaretur. Quod vero decemviri sacrorum adhuc essent eo anno, quo Capitolium crematu est,

153쪽

r 2 CIVIT A s

ex verbis Dionysii libro quarto intelligitur. Qui ait

libros Sibyllinos,qui adhuc a x. viris seruabantur, incedio Capitolii fuisse crematos,quod anno ante Sullae dictaturam conflagrauit. De xv. viris ita scribit libro x I. Tacitus: Ludi aecularibus Domitiani intentus affui sacerdotio XV. dirali praeditus,ac tum praetor,quod notactantia refero sed quia colligio XV. dirum antiquitus ea cura, magistratus polisiimum dixequebantur licia caerimoniarum. Et Seruius interpretans illud Virgilii lectos suesacrabo Io

ima iras. ait sic :Primo fuerunt duo librorum Sibyllinorum cu stodes,inLX .inde XV. qiιe ad tempora Syllanais creuit numeru se ead LM Sed remansit XV. dirum notabulum. Post Sullam . idem sacerdotiti in mansitusque adTheodosiilcmpora,quibus cum ceteris veteris superstitionis licris abrogatum est. Porro autem ex eo epistolae Coeli)lo-

. co quem citaui, colligi potest,populi suffragiis sacerdotes huius collegij aliquando creatos, idque per legem Domitiam. Nam quod a collegis ante eam lege δ' cooptarentur, passim in Livii historia legitur, ubi de

suffectis in demortuorum locum sacerdotibus loquitur. Horum munus erat,libros Sibyllinos custodire, quum ex S.C. adcundi essent,adire, di quae legissent senatui renuntiare, & ea S. C. decreta procurare,ludos saeculares cclebrare , & postremo omnia peragere quae Sibyllino cum carminum iussu facienda erant. De his frequens mentio est in vetustis monumcntis sc

154쪽

ROMANA

DE. REGE.SACRORVM. alias SACRII CVLO. PRIMO

De huius sacerdotii institutionem munere ita scribit libro secundo Iaulus:Regi actis, parta 3o tale,reru drande diuinariι habita cura; - quia quaedam ρ - bcas cra per ipsos reges factitata erant,necubi regum desii' dem m esset, regem; acrisculum creant.id acerdotium pon

155쪽

ii Pisubiecere,ne additus nomini honos,aliquid libertati, cuius ιsic prima erat cura, Peret Et Dionysius initio libri

quinti. Sed quandoquidem multorum magnorumque bonorum auctores Disse reipublicae disi erant reges, custodire do . lentes nomen Mius imperit,per omne tempus,donec drbs ef-set,iussere pontifices in augures num eligere ex senioribus maxime idoneum,nullius ysum alterius rei praeterquam eorum quae ad diuinos cultus pertinentpraesidentiam habiturum, ab omni alio ministerio ciuili bellicoque librrum , rem ibgemsacrorum docatum. Creatusique est rexsacrificulus primus M Papirius ex patriciis dur quietis su inosus. Crcet.

Regis porro uxor appellabatur Regina , quae & ipsa aliquot sacra facere solebat;de qua lacrobius in libris

Saturnalium mentionem facit Creabatur autem rex sacrorum populi comitiis c enturiatis, quemadmoduapud Gellium libro xv.cap. xxv II. refert Laelius Felix. Quam diu autem vetus religio mansit, rex sacrorum semper ex patriciis creatus est,ut Cicero pro domo scribit. Mansiit autem hoc sacerdotum usque adi Theodosij senioris tempora, quibus cum reliquis sa- , ocris abrogatum est

DE.SACERD OTIBVS.FOEMINIS BONAE. DEAE

Bona dea, quam alii Faunam, alii Fatuam appellat, terra a plerisque esse creditur , quod infantes partu

editi,non prius vocem edunt quam terram attigerint. Bonam vero deam vocant, quod omnium nobis ad vitam bonorum caussa est terra. Faunam Vcro , quod

omni usui animantium fauet; a qua Fauni agrestesdij, quod e terra geniti sint. Dicitur etiam Ops,quod

. ipsius O

156쪽

ROMANA

ipsius ope atque auxilio vita constet & Damla, quia ei in operto sacrificabatur, unde & sacerdos eius Da- matris appellabatur,& sacrificium quod ei fiebat Damium,a contrario sensu,quod minime esset publicu. Haec ab aliis & Senta vocata est. Hanc Varro scripsit tantae pudicitiae fuisse, ut nemo illam du vixit praeter virusuum,mas viderit,nec nomen eius audierit,propter quod illi in operto mulieres sacrificabant, & Bonam deam nominabant. Haec Romae in Auctino aeto dem habuit De cuius sacris a P. Clodio Ciceronis aetate pollutis frequens mentio est apud Ciceronem,&Asconium: qui quum C. Caesaris pontificis maximi uxorem Muciam adamarer,muliebri habitu in operto Bonae deae invetus est ab Aurelia C. Caesaris matre,

quo no nisi mulieribus ingredi fas erat. Vnde Cicero in P. Clodium acerrime inuectus est, quod ausus suis set ea sacra quae in operto pro salute populi R*mam in pontificis maximi aedibus fiebant , sua praesentia polluere. Huius Deae meminit vetus haec inscriptio,ao quae Romae in aedibus Gentilis Delphiiiij extat

D LIBERTA

SUA . PECUNIA FAC. CVRARUNT

157쪽

, DE. CALLISIT. ARCHIGALLO. ACERDO Bus Quum secundo Punico bello maxime vigente, ex carminibxis Sibyllinis x. viri sacris faciundis ad senatriretulissent hostem pelli Italia,vincique posse ii mater Idaea Pessinute Romam aduecta esset, statim senatus legatos in Asiam ad regem Attalum misit. Is legatos comiter acceptos Pessinuntem in Phrygiam deduxit, sacrumque iis lapidcm, quem matrem deum incolae io esse diccbat,tradidit, ac deportari Romam iussit. Qui Romae a viro optimo Scipione Nasica susceptus 'est:&in Aedem Victoriae quae est in Palatio,eu pertulere pridie Idus Aprilis,lique dies festus fuit.Popu Ius frequens dona deae in Palatium tulit,lectisterniu-que &ludi fuere, legalesia appellata. Haec etiam Cybeles 3c mater magna,& dea pessinutia; eius sacra Or-Eia ; sacerto tes vero Galli aphellati sunt. Hi castrati omnes erant. Quod hinc euenisse fama est. Quum dea

Cybeles puerum Phrygem formosissimum Attyn , o

nomine suis sacris ea lege praefecisse ut perpetuo castitatem seruare haud longopost Sangaritidem nympham compressit. Quare ab irata dea in furore actus, quum Dyndinia venisset, manusque sibi afferre conaretur, miseratione deae furore liberatus a se interficiendo abstinuit, virilitatem tamen sibi amputauit,&ideo Cybeles castratos sacerdotes habere mauult.

Galli autem dicuntur a Gallo Phrygiae flumine, cu- aquam qui gustassent, reddebantur insani: testes

DEAE. CYBELI s

158쪽

incipiunt, Ue priuent )irilitatis parte. Atii putant ideo. sibigenitalia incidere, quia )iolauerint nomen 'atris matriis,nepsint i feritarenter. Hi quotannis religion caussa Hilaribus fellis matris deum simulachrum,ca: , pentum,& leones Cybeles, quam & deam Berecynthiam vocabant ,& cultros Phrygios magna pomp2 producebant,ad Almonem riuum, ibique ad duorum i 0 amnium confluente,veteri instituto omnia aluebant. Na quo primum die ex Asia illiic est aduecta, a facer dote lota est: isque mos postea per singulos annos est seruatus.Vnde Ovidius quarto Fas omni

Est urin in Tiberim pio lubricus in is Almo '

Et nomen magnoperdit ab amne minor I rispurpurea canus cum flescerdos V

cmonis dominamscra1ue lauuapsa Et Lucanus libro primo a0 Tune sui fata deum secretque carminaseruant Et lotam paruo reuocant Almone obeleu Et D. Augustinus cap. quarto libri secundi de ciuitare dei: Caelesti dirgini, Cr Berecynthiae matri deorum omnisi, ante Am lemcam die salemm lauationis eliis, talia per ρu-ιlicum cantitabantur a nequisiimis scenicii , & cet. De his sacerdotibus sic scribit Dionysius libro secundo: I 'mam fabulosam omnem reiicini superstitionem cui deZ Idaeaeseunt sacra; cui quum sacrificia r Gannis biai ,

praetores agant Romanis legibus , sacra autem eius agunt nur mulier Por ges, hi p ae ea per 3rbem circundant congregantes matronas , Πνι mos est illis , figurasis'e an ne uentes pectoribus , carminaque, pulsantes tympana, de 3o cantant , Varaas Πο&ι induti , hisque caerimoniis seu

Phrygiam colebant. Et Herodia ius libro priino

159쪽

s CIVITAS

V fis lauta ,stato solemnique die pomDm matri deum mam celebrant. in ea, q ae apud quemque sunt diuitiarum praecipua, suppe ex ue pleraque νmperatoria materiae autari penandae,praeferra ante dea olent.Pasiimγe omni- , ludendi licentia permissa, pc t personas induat quo cui-aM libitum,nullamqNe non magistratuum quoque imaginem, prout cuiusquesudium,repracentent ic non temere afaiasis eros dignoscas. Rine autem ratio sit cur huic deae tutum honorem mani babeant , non adienum diaetur Pantum ex historia accepimus, commemorare. seum igitur simulachrum Iocaelitus νι aiunt demissum, neque qua 1it materia, neque a auo fabricatum artifices asis cosas,neaue plane bominu manibus creditur factum. Hoc igitur caelitus decidissse ferunt inquendam Phragiae agrum,cui nomen Psinunii a castumulachri sectum putant vii enim a principio comparuisse. In hoc Phrages olim Orgia colebant,ad ipse mfluuium Gallum,aauo etiam deaesacerdotes cognomina tu . Sed dbi res Roma-h: na creuit response accepto mansurum imperium, atque adsiummam auctum iri Plinuntiam deam adsie transferret,

rodian is

160쪽

ROMANA

DF dea Cybele,eiussacris, sacerdotiueus Gallis mentio est in etustis e grammatibus ita

DEDICAVIT ANTIQUA. GENEROSAE . DOMO . CVIIo REGIA. MESTAE PONTIFICI. FELIX. SACRATO . MILITAT IGNEIDEM . AUGUR . TRIPLICIS . CVLTOR VENERANDAE DIANAE PERSIDICI . QVE. MITHRAE. ANTISTES BABELONAE. TEMpLITAvROBOLIQUE S1MUL. MAGNI DUX MYSTICE SACRI

COSMUS . AEDITUUS . MATRIS . DEVI ANTIOCHO . SACERDDTE . ANNIS. XII EIUS

rtem

. ' L. VETTIO SYNTROPHO .

RELIGIOSO