장음표시 사용
371쪽
butis creabantur. Prouinciales vero inagistratus pro uinciales autem voco, quibus erat imperium curatioue ire tantum extra urbenis qui hisce comitiis creabatur, erant iri. Viri, V. viri, V M. Viri, T. Viri, XV. viri, xx.
viri, aut quotquot omnino creari placuerat, ad colonias deducendas,aut redigendos colonos in suas quoque colonias,aut agros diuidedos, de quibus frequetissima est in omni historia mentio,curatores viarum extra urbem,de quibus Cicero; m. viri iuuenibus adio militiam conquirendis, de quibus Liuius libro xx m. Item proconsules omnes, propraetores, & proquaestores iisdem comitiis in prouincias mittebantur , ut
Liuius libro m. & alibi saepe in historia sua,& saepississime Cicero commemorant, quamqua Vnum P. Comnelium Scipionem proconsulem Hispaniae centuriatis comitiis semel latum creatum titisse tradat Liuius Tributorum porro comitiorum secunda caussa fuit ad sacerdotes creandos, ex quibus ante legem Domitiam unus tantum fuit pontifcx maximus, ut ex Liuioao saepe intelligi potest;post legem vero Domitiam, qua sacerdotum subrogandorum ius a collegiis ad populum translatum est,pontisces,augures, fetiales,VM .viri epulonum, xv. viri sacris faciundis, tributis comi . tiis creati sunt, ut satis supra dixi: ex reliqnis enim sacerdotibus , rex sacrificulus centuriatis , flamines,& curio maximus curiatis , Vestales a. potisce maximo , salii a magistro collegii , luperci, fratres aruales, sodales j iiij, sacerdotes Galli, & reliquia siuis collegiis vel magistris cooptati sunt. Ceterum 3 Q ea tributa comitia quibus tam pontifex maximus primum, quam deinde reliqui sacerdotes creabantur,no
372쪽
omnium tribuum erant, sicut magistratuum, sed tan-- tum septemdecim tribuum, quibus id sorte obtigis set. Quod cur factum fuerit, nis verbis docet Cicero
in Rullum quum ait: Item codemque modo ut comitiis pontificis maximi:ne hoc quidem viditi, maiores nostros tam fuisse populares, ut quod per populum
creari fas non erat propter religionem sacrorum , in eo tamen propter amplitudinem sacerdotiivoluerint
populo supplicari,atque hoc idem de ceteris sacerdo tiis CN. Domitius tribunus plebis vir clarissimus tu RQ lit,quod populus per religionem sacerdotia mandareno poterat,ut minor pars populi vocaretur,ab ea par- tequi esset factus is,a collegio cooptaretur. Tertia vero tributorum comitiorum habendorum caussa Imuserendarum erat. Haec autem erant plebiscita omnia.
Quo verbo legis etiam comprehcdo rogationes quibus de pace ad populum ferebatur. Bellum enim lege centuriata indici solebat, pax autem tributis comitiis' iniri consueuerat, ut libro xxx. docet Liuius. Hic etiaras rogationes comprehendo quibus legibus aliquis aQqua vis caussa soluebatur. Huc postremo illas etiam rogationes reiicio, litibus a populo imperium trium phaturis ducibus vel quacunque id ratione fieret, intra urbem haberi permittebatur. His comitiis publicae quaestiones constitutae,& ciuitas data saepe a Liuio refertur. Quarta porro horti comitiorum causisa iudiciorum exercendorii crat. In qua illud animata uersione dignum,Iudicia quidem capitis a populo comitiis ceturiatis perfici: at si magistratus aliquem reuad populum faceret,nec capitis eum accerseret, sed somulctam indiceret,ium omnia haec iudicia, quae demulcta dicebantur, tributis comitiis fiebant. Hoc
373쪽
autem summatim dici potest. Iudicia omnia populi quae de mulcta erat a magistratu aut potisice indicta, his comitiis perfici solita. Hoc vero ex omni historia Liuiana liquet. Exiliu praeterea tributis coinitiis decerni solebat, si quis capitis condemnatus ad populi
iudicium venire recusaret,ut traditLivius. Atque haec comitiorum tributorum praecipuae caussae fiant. Ius autem tributorum comitiorum habendorum penes maiores, & minores magistratus erat. Ex maioribusio dictator,consides,& trib. militum cons. potestate; ex minoribus, tribuni plebis erant. Consules enim omnes minores magis iratus creabant, tribunis plebis dei
aedilibus plebis exceptis, quos tribuni plebis his comitiis renuntiabant. tribunos enim & aediles plebis tribuni ipsit creabant, ut ex Liuio & Dionysio constar. Reliquos ut dixi minores magistratus cosules, aut dictatores, si quando comitiorum habeniam no catissa creabantur, aut tribuni militum contulari potes te creabant. Ab his enim quaestores,&aediles curules, I Q ceteri minores ordinarii magistratus, Liuio auctore
fiebant. Ad creandos vero minores extraordinarios
magistratus,tus fuit consulibus,praetoribus, & tribu nis plebis. Sacerdotum vero comitia tributa consisses tantum habere solebant, ut ex Cicerone in epis sola ad M. Brutum liquet. Sacerdotes autem erant polite rem Domitiam p5cilices,auores, . viris. F. vir.viri epulonum ,& fetiales : ante. legem vero Domitiam soliis his comitiis poti sex maximus creabatur , is ue Liuio a uictore ab uno pontificum subrogabatur. Napost lege in Domitiam eum cum reliquis quoque sacci doti-bii a consulibus factum suisse existimo. De leau ro
iudicior uinque comitiis tributis facile esξ intelli cre,
374쪽
iis magistratibus licuisse habere ea comitia quibus ius
erat cum populo age di. In historiis autem legimus in terdum consules,interdum praetores , saepe tribunosnlebis ad populit de his rebus rogationes tulisse. Plebeios porro magistratus petendi ius erat plebeiis tantum hominibus,binosque ex singulis classibus tribu nos esse oportebat. Reliquos magistratus his comitiis feri solitos, omnibus seruatis legibus petere ius erat. Ex sacerdotibus qui his comitiis creabantur, pontificum collegium dimidium ex patribus, dimidiu ex ple- i obe creari oportebat. Iano ex eadem gente sacerdotes eius collegii esse non poterant,absentium ratio haberi solebat. Adulescentes admodum post XVII. annum inaugurari poterant, pontifex maximus non nisi ex numero pontificum fiebat. Iis omnibus quibus in ce-turiatis, in tributis quoque comitiis ius erat, id est ciuibus Romanis, quibus cii suifragio ciuitas a populo data esset, ipsique in tribus a cc soribus relati fuissent. Nam quod Latinos aliquando suffragatos fuisse legimus apud Liuium, no repugnat iis quae dixi, quum id io
non iure ciuitatis, aut tribus adeptae facerent, quam
non habebant,sed iis datum sit antiqdo Cassiano foedere, atque a magistratibus &accersiri, di prohiberi possent,ut latius paulo post exponam. Iure igitur non nisi ciuibus Romanis pleno iure comitiis su fragium
ferre ius erat,ex magistratuum vero indulgentia Latinis etiam Commune autem omnibus comitiis erat,vi
Iove fulgente,aut tonantesa haberi no possent. Quare hoc & tributis comitiis conueniebat, ut auspicia hactenus seruanda essent. ne haberentur quo die ser- uatum esset de coelo. V nde sequitur his etia comitiis obnuntiationi parendum fuisse. Quamquam aut e tributa comitia hactenus auspicato haberi debebant, in
375쪽
reliquo tamen genere auspiciorum nulla sere religio ne altringebantur: quod Dionysius libro nono oste dit sic : me erat discriminis ituer tributa comitia C curiata, suod curiata oportebat ex senatuε auctoritare habent, populus curiatimsuffragium diceret, di auspicatosere .
Tribula dero non consulto enatu, non a bibit sacerdotibu ,
augurabisque, o per tribus topulo perficiebantur. Pleber enim magistratres auspicia no babebant.Ante comitio rum tributorum diem trinundino Opus erat, quoadio modum de centuriatis dixi. Die comitiorum ante qua haberentur, concionem is qui ea habebat, populo facere solebat;sortitiones aliquot fiebant, ut de praerogatiua tribu; in qua tribu Latini suffragium ferrent, si adfuissent. In sacerdotii quoque creatione X VII. tribuum sortitio sebat, quos no nisi a populi parte creari ius erat. In iisdem comitiis erant diribitores, custodes,& praecones. Nam rogatorii munere is qui comitia habebat, fungebatur. Vnius autem tribus, ut unius centuriae unum suffragium erat mam singuloruin ho-ao minum vota, puncta dicebantur. In creandis aute magistratibus,tot dabatur tabellae, quot cadidati essent,
quorum nomen receptum esset.& quoniam xxxv. tribus erant, oportebat xvi Ir. tribus ferre quemque candidatum, ut a maiore populi parte creatus diceretur, ut autem quisque prior eum numerum tribuum tulerat ita prior renuntiabatur. iuque tot creati erat, quot ex lege in eo magistratu octie oportebat,tu comitiis sinis fiebat. Eadem propemodum ratio erat iudicio tu,& legum, quae etiam in comitiis centuriatis seruaba-30 tur . Tributis autem comitiis non unus erat destinatus Iocus, quemadmodum centuriatis, quia religio non
erat extra ne,an intra pomerium haberentur
376쪽
Ac magistratuu quidem comitia tributa sere in ca po Martio habebantur;aliquado etiam in foro & Ca pitolio habita fuisse legi. Legum vero & iudiciorum comitia plurimum in comitio haberi solita; aliquado etiam in Capitolio habita apud Livium legimus. Horum comitiorum tempus erat,quotiescunque dies comitialis esset,nisi nominatim, ut aliis etiam diebus cupopulo agere tibi liceret, quisquam legem tulisset, quod fecisse P. Clodium in tribunatu suo docet Cicero pro Sextio. Ante primam quoque diei horam cum ropopulo agere non licebat.Sacerdotum comitia,co tepore quo quis moriebatur,habebantur: minorum veron ordinariorum magistratuum circa Kal. Augusti, ut prima ad Atticum docet Cicero. Tribuni & aediles plebis magistratum inire solehant ad IIII. idus Decebris,quo die primi tribuni plebis creati sunt. Quomodo autem, & quando haec comitia fieri desierint, superius exposui,quum de centuriatis verba feci: eademcnim virorumque comitiorum ratio est. Atque hactenus de comitiis tributis zoQμοι rej muratianum caussa fuerit tribunorum pleb acrosanctus magiIIratus Plebs Romana sacrosancto tribunatus plebis magistratu e patria manibus extorto , longe maiora aduersus senatus & optimatum potentiam moliri coepit.
Nam post legem latam, ut tribuno plebis ius cum populo agere esse itemque post tributa comitia occasione iudicii C.Marcii Coriolani instituta,aliquot annis post multas ob agrariam legem seditiones excita- 3Quit,quum agrum publicum,uel de hostibus captum si 'bi ipsi patribus repugnatibus diuidere vellet. Ea enim
377쪽
lex nunquam sine maximis rerum motibus agitata est.
Ap. vero Claudio Ap. F. & T. Quinctio Capitolino
cos. Volero Publilius tribunus picbis,auctore M. Laetorio altero tribuno rogationem ad populum tulit, ut
plebeii magistratus tributis comitiis fieret,qui hactenus curiatis creati erat. Haud parua res sub titulo prima specie minime scroci serebatur, sed quae patriciis omnem potestatem per clientum suffragia creandi quos vellet tribunos auferret. Huic actioni plebi gra- λψ tissimae, quum summa vi patres restitissent, postremo victis patribus,t ex lata est. Tuncque primum tributis comitiis tribuni, & aediles plebis creari co 'ti anno urbis CCXXCIII. Res post haec in urbe quieta usque ad annum urbis CCXCII In quo victis, & ad internicionem sere Volscis caesis, secundae belli res urbanos
motus, qui mutationi rei p. caussam attulere , excitarunt. C. enim Terentius Arsa tribunus plebis legem
ad populum tulit,de quinque viris creandis, qui leges de imperio consulari scriberet,quod populus in se ius
2o dederit,eo consules usuros, non ipsos libidinem ac licentiam suam pro lege habituros. Querebatur enim plebs, nimium esse consulare imperium,atque intolerabile liberae ciuitati, idque imminui & moderatiusseri postulabat. Quae lex quum sex annos a tribunis frustra iactata , tandem pro cocessa sibi Huplicandorutribunorum potestate penitus refrixisset, tamen Romilio Veturioque consulibus,in plebem militiam detrectantem impotentius se gerentibus, acrius etiam quam ante relata est. Igitur incertis quid ageret patri-yo bus, placuit ea sententia, cuius princeps T. Romilius fuisse scribitur,ut legulatores crearentur, qui iura pa
378쪽
eta, ea plebem & patres tenerent.Plebe autem assentiE- te mittuntur legati tres in Graeciam, qui Atheniensiu& aliarum Graeciae ciuitatum instituta,mores,&iura noscerent, eaque Romam deferrct, Sp. Postumius Alabus A. Manlius V ulso,Scr. Sulpicius Camerinus. Missi aute Tarpeio Aterioque cos. tertio anno post, quo Menpia ius & Sestius consulatum gerebant, cum legibus reuerti sunt. Quum autem instarent tribunt,ut ta-dem legum scribendarum initium feret, laque in an-oum sequentem designati consules essent Ap. Clau- I. dius,& T.Genucius,tum in Ap. Claudij sententiam S.C. factum est, ut reliquis abrogatis magistratibus de- celi uiri crearentur cum imperio cosulari ac regio sine prouocatione , qui ex patriis moribus, & peregrinis legibus optima seligetes, & reip. maxime utilia iura populi Romani constituerent, quaeque si scripsi Lsent,ii S. P. l . probassent, ea in perpetuum populuipsum Romanum teneret. Quo S. C. a plebe comprobato cos. abdicarunt, in eorum locum decemviri consulares facti sunt Ap. Claudius, T. Genucius , Sp. Po - 2Ostumius,Ser. Sulpicius,AManlius,T.Romilius,C. Iullius, P Sestius,P. Curiatius,&Sp. Veturius. Anno igitur CCCIII. quam condita urbs erat iter u mutata est forma ciuitatis a consulibus ad decemviros, quemadmodum a regibus ante ad costiles venerat. Hi decimo
die ius populo singuli reddebant,eo die penes praesectum iuris fasces XII. erant, collegis vero reliquis singuli accensi apparebant. Ceterum propositis decem legum tabulis a decemviris, rumor deinde vulgatur, duas deesse tabulas, quibus adiectis absolui possit ve- 3olut corpus totius Rotnani iuris. Ea expectatio quum dies comitiorum instaret,desiderium decemviros ite. im creandi fecit. Plebs etiam praeterquam quod c6-
379쪽
sulum nomen haud secus quam regum perosa erat, ne tribunicium quidem auxilium, cedentibus inuicem appellatione decemviris, quaerebat. Creati igitur in alterum annum magno patrum plebisque studio iterii decemviri sunt Ap. Claudius Γ . M. Cornctius, M. Sergius,L Minucius, ab. T. Anton. M. Rabuleius, Poetilius,Κ.Duilius,&Sp. Oppius. Quu igitur maior pars huius anni processisset, dc duanus tabulis ad decem adiectis nihil superesset,li hae quoque tabulae
I O ceturiatis comitiis perlatae essent, curdecemviris rei
publicie opus esset; expectaretque populus qua mox
consulibus creantis comitia indiceretur: tum decem uiros nulla comitiorum mentione facta , iuuenum
catervis stipatos superbius atque impotentius se in Vnum quemque essisse,&Idibus Maiis aduenietibus, qui dies tum solemnis ineundo consulatui erat,nullismigistratibus subrogatis, eos de qui priore anno suerant, decemviratum cum magna totius populi indignatione continuasse Liuius & Dionytius auctores sunt. Eos tamen haud multo post abdicasse hanc ob caussam praecipue constat. Ap. Claudius quu alis collegae in Aequos,alii in Sabinos exercitum duxissent, urbis praetidio relictus, Virginiam plebeiam virgine,
quam amabat, pretio pellicere adortus, quum frustra se laborare animaduertisset, in seruitutem per clientem suu in 1 Claudium asserere eam conatus, patrem
eius eo compulit, ut ipsam filiam manu sita sibi potius occidendam putarit, quam Ap. Claudia libidini
dederetur. Ea res, ut erat atrox, in utraque castra fer-
3o lata seditionem maximam plebis excitauit. Quae relictis castris quum primum in Aventinum , post
in montem sacrum secessisset, paulo post placata, se Z iiij
380쪽
36o CIVIT Asredituram esse pro sessa est, si tribuni plebis sibi ipsi re
stituerentur,& decemviris abdicatis,consularis potestas reuocaretur. inibus conditionibus a senatu acceptis, ipsa in urbem rediit. Tum abdicantibus decem uicis comitia tribunorum a M. Papirio poni. max. facta sunt, quibus decem creati. Tribunatu inito L. Icialius extemplo plebem rogauit, & plebs sciuit ne cui fraudi esset secessio ab decemviris facta. Co festim de
cosulibus creandis cum prouocatione M. Duilius rogationem pertulit. Per interregem deinde consules Iocreati,qui extemplo magistratum occeperunt , L. Valerius & M. Horatius. Hi libertatis plebis Romanae studiosi, quemadmodum Sparentes avique eoru suc-rant, omnium primum quum veluti in cotrouerso iure esset,lenerentur ne patres plebisci tirilegein centuriatis comitiis habuere, ut quod tributim plebs iussis-sset, populum teneret: qua lege tribuniciis rogationibus telum acerrimum datum est. Aliam deinde consu alarem legem de prouocatione, unicum praesidium libertatis, decemvirali potestate euersam non restitue runt modo, sed etiam in posterum municrunt,sancie-do noua lege,ne quis ullum magistratum sine prouocatione crearet; lui creasset,eum ius fasque esset occidi neue ea caedes capitalis noxae habcretur. Et quum plebe hinc prouocatione , hinc tribunicio auxilio satis firmassent, ipsis quoque tribunis, ut sacrosancti viderentur, cuius rei prope iam memoria aboleverat, relatis quibusdam ex magno interuallo caerimoniis, renouarunt ,&quum religione inuiolatos eos, tum
lege etiam secerunt, sanciendo ut qui tribunis plebis, s o aedilibus, iudicibus nocuisset, eius caput Iovi sacrum csset, familia venum iret.