Guglielmi Budaei Parisiensis, ... De asse & partibus eius libri quinque, ab ipso authore nouissimè & recogniti & locupletati

6쪽

parissem sis, Consiliarii Regii, supplicumq; libellorum in Regia magis ri; de Asie & partibus eius libri

quinque, ab ipso aut hore nou1T1- me & recogniti dc locupletati.

Imprimebat Michael Vascosanus sibi,Roberto Stephano,ac Iohanni Rotvr,assinibus suis. AN. M. D. XLL

8쪽

cvLIELMUS BUDAEVS PARISIENSIS , REGI Vs s ECRE- rarius ad optimum piraque o candidi limum virum literarumWHildubiis studioysim, pr. fatis in libros de asta' parctus eius. A T V R A comparatum ess videmus ut pii alivi id eficere sinisse confidunt, ii ad

id aggrediendum,a bicandum,abfruendum, toto ut dicitur pectore, totaque cootatione inciιmboni uenibi ecius et)ῖabque rei miliaris detrimento aut valetu dinis incommodoscere non missi intelligant,nedumsinullum inde dilatum operae e .cium ex Renti tanta uises naturae ad ea impellentis,ad quae nos apto erit. Quu aute humanis auia mis nihil magis intelligentia ingenitu sit, quae parens est ipsa omnis inuetionis: fit esui de naturae injὶ Ru, ut quam qui ue ingenio maximepraesta sis ad comisisiendus per aliquid maxime intentus si oe nonus. Quod uidens ut arbitror Homerus ingeniorum uertex homines a besas interdit va lauit, quoiindagatores, inuenital uipraeditos. Interdit id uocabit pro bominibus uisurpatii qua Vodicet hoc bominis maxime propriit Me exij limaret, indagare cet inuenire. Inde artis omnium coni firmitatio, quas Varro intra nulla annos repertas π abflutas fuisse tradit, cu varius 1 cilicet usis

meditari ex cuderet antefrut inquit Homerus alteri Vervmenimuero res mul praeclarae ab antiquis

uel inuetae ita ugurpatae, I in eorti v a misita ita vel aeui Idusqualidae, uel incuria temporii neginae, uel rerii inclinationibus diu de Paes erunt, ut iterum inueninas in usium 1ῖum G depo, teritus bubu

KLQlire uirorsi acrium doctorum ue diligAia tantum una Er aetera aetate Onian 6l comentando ut antiquitis propemodii interpolata in Vum linguae Latinae ad nos peruenisse uideatur Quu igiatur ad ea quae restabant inuest ada,ita animatos aequales aetatis noψb studiosos animaduererem, ut certatim unusquihue in comune negorium nauare opera contenderet, quasi e medio deseruere sibi μriae argumentum ausussumta in cum ad bosudia nec parum nec leuiter incubuissem, quae coinia

myci potuera in medium afferre: forte lya quoiuerticere, eradiuuare laborem inquirentium pos ' Itaque Annotationes primu in Pandectas eriduin quibus non pauca contra recepta in uulgus b nisu opinionem, multarii aetatusententia praeiudicatum, in iudicium deduxi nomiussa etiyortuisse ne inter doctos quidem satis ani aduers. Qua in re utina mibi non obfuerit quod tumultuosius tuam deces,at,in mediu attuli quae tumultuarie collegera mira enim incon Uto fervore me intuli in publicum,utfuribus culpam deprecari,quam nunc infriari aut excusare posm: ausus il se Mineruam ut aiunt Athenis uiolare id est Accussi auctoritatem inter iuristeritissimos obtrectum quaesumma γε optima paus es nostrorum magis Iuum Nunc altera b cubrationem gradioris incepti opero AH que nos ramo in unum genus tuam quidem editam aut di Apinarum,aut artium: sed in univequm pertinentem ad antiquitatis interpretationem, ν per omne prope genus auctorum probiorum uixque lingua patentem. Quin o illud interes,quia in illa comentatione cum ignorantiae alumnis res inibi tantu fuit, quibus fere ueritas retrorsim longius repetita persuaderi vix potes.DOAi autem uiri nullum mibi η socium facessere uidebatur qui uel ipsi ueritat suapte intelligentia deprebendere flent, uel dociles ad optima quanque dos nam senae re non grauantur. At uero huius ea ratio est o conditio , mianime quidem ipse popularis, ut quas res in iudicium affero is de rebus censetisse QP non nisi foltis o unus possim. uos ursi in summaforte operis 3 praeripit scriberi Jortem no modo ancipite ML lucinatus e se videar omnium; piorum recentio praeiudita' o praecipia dota simi cuia que, da rinatu me iri necesse P. Huius anxietatis imuid demustitium babeo quod si ecundum me viu ero doctorum qui nunc sunt superstites, consensius pronuntiarit,in huius certaminis palma nullam 1ibi pa

temfortunauedicisti,nullam indes dem bominum qui quam praecerpturus est.Nam cum res attuli nonforte fortuna reportas,ut liac fit interdusta omnibus uolidis indagarus,ii que partim exo-

9쪽

letis partim perplexe involutis:tum verὸ ita res nuta tulit, ut emtrrato Iliciniatis ueram in mes rem potuerim quum eode errorem Uallor concordes ad unum ostenderim ii et ut nec repositu cibum nec frigidum attulerim nec qui fuistidium moueresonianis a copia lectionum redundantibus pos t. Primus enim ut reoonsauranda banc parte uetustatis suscepi no ab aliis illam quide nocta edus basienus coclamatam,vel praevaricatione transiriissem. Addidi etiam uocabula non e promptuaria penusumpta quum ipsim perse operis argumetitum suopte gustu posiet adsomanos acrioresfacere

nulla etiam1ermonis iucunditate coditum. Titulum operis eum elegi su rem tractandum implere r

ne intestigentibus pollet nec tamen profiteri Archi Meum quoddam mentum videretur,aut auidam 1 on legentium immani pollicitatione frustrari Nam neque eiusnodi librum condidine orior, qui in arce Mino statim conjecrandi stinec rujus cuiui libet indus, ae esse censeolredera o menseras priscorum,nomifuatis Graeci Latinique ratione ψlimationemque,)mul numerandi colligendique modum hoc tempore explica ne ac priscam mundi opulentiam ad nummum perpendi P. Id quod nikies fecisse vidcbor propositi compos non ero.Mercimon uero expositi explicatio docebit ut es in se mone bominum quid institor rerum nouarum uil dum attulerit. Neque uero uitio mihi vertetur ut arbitror q, adhuc unus inuentus sim qui res densi imo tu vetustatis obductas refricare numcau dere,vesque complorata: c, ab usi, abiectae explicationem ab longioribus seculis repetere, s ut eorum nunc redire scietiam liminio posci praesertim accedentibus tot memoriae nos superio, Due pri iudici h.Non sim enim nesilas quosda de opere tantus a cognito, nec adbuc a boruto sententia eam tulisse prope ut bidentes mouille a quibusda existinare qui tanto interuallo bunc lapidem molirer ab omnibus istasium,aut certe incocuissum.Hoc aute ea de causa libet iussisiepi, ut aequalia posterori imque studia tostroru praecipue,ad parem aut maiore cotentionem excitare, ta in eandem causam mecuquaplurimi incumberent. in locis se huius uitae ratione,qui libens amplexatus1um,occisonepraebente temporis conditione costare mihi apud patria mea uolisam. Cuius rei indicium boc se uolo, et, ne

misi uni hunc librum Adgenio Franciae patri que dicare constitui. Nullum enim amplius praemium laboris prope'quiannui exoptari s uigratia uniuersim a Francis,c sibinde a Parthiestas municipi bus incis inirem.Dolebam etiam uehementer eam opinionem temere inualuit , quasi ingenia Gallica a Quinquat bus Mineruae interdicto natu simi moneretur. Qua de re in opere ipse quid tire explicui rasito quam apposite Itaque sub nomine iam dicto librum austicate proditurum crem, ut in Genio uti Mineruae Franciae qua que in aede Flonosis publici dicatus se videatur. Nunc viros Flos huius certaminis iudices,qui de captu nostros istis alijs cognito coniectura acturisint in b

ius operis summam exorandos babeo, ut Areopagitarum more rem magis apricandam quM reum an maduertant. librum prius perlegant, leuentque, argumenta probatione ue expendant: ita quod viaseo fuerat,ad extremum pronuntient. Et quando ita necesse es,ut ex oratione nostra aes alio nostri

sat quum libris in publicum editis calculum is iudicibus iam porrexerim monitos eos uiam, ut speciamen iudicii non a museo actu dilo nostro, idi ocimiquescruore exultantiJed ab austeriore fumant, aut qui iam inrepulso constat se uideatur: non aliter atque si de uino iudiciunificiendum babeant, de amphora potius aut certe de isolio quJm de lacusiuras parsit. Postremo autem hoc libens ab omisius Iectoribus arbitris eripsis operis posularim, ut cum nimi leuiores cistas condonarim, cui Aristam Ao nullo uti licuit sicubi obscuriores fuimus, quA ut abs quolibet lectoreplane aut facile ista Gmur ut certe interdum de industria fuimus quoniam ita referre aut nostra aut decori arbitratamur

ibi ut diem ipsi partim iudicibia diffundunt, quoad alios acriores consuluerint: partim quasi sibi bis

inquirere non vacet aut pigeat, figuratis locis non liquere Iateantur potius,quam utpraepropere aut tuique quicquam de nobis pronuntient. Vale optime lecto π eande in causam mecumprimo quoque tempore incumbe.Pa,lus Idibus Mari, Anno domines M. D. XIIII.

10쪽

SILIARII REGII, SUPPLICUMQUE LIBEL-

. lorum in Regia magistri, se asse& partibus eius, Liber primus. S S IS partes sunt quadrans, triens, semis, Assabes, de dodras,& aliae enumeratae in lege Ser utim,sub titulo de haeredibus instituetidis: libro duodetricesimo Pandectarum : quo in loco male sexcuns legitur per X in priore Sexcuns. syllaba & pers in posteriore, inuersa ortho graphia: quum viceversa sescux& sescuncia sestui . unciam significet, & unciae dimidiu: qui error etiam in sescuplo inualuit, pro quo vo- -cabulo sex cupiuna per x pleruque legitur in exemplaribus: errore haud contem nodo. Est enim sex cuplum, quod sexies se, uri

Cid capit ad quod relationem habet. graece uxa plum appellatur. ut senarius sex cuplus est singularis numeri. at sescuplum per scriptu, quod & sesquiplum dicitur numerum laemiolium significat, qui latine etiam sesquialter s.'ulis, appellatur, ut quum dicimus senarium sesquiplum esse quaternarii. continet enim eum totum, de insuper dimidiam eius partem. Eadem ratione ses.cunx& sescuncia hemioliam rationem ad unciam habet: & sesquipes ad edem. Haec autem omnia vocabula ab uncia declinata per x in fine scri enda sunt,ut quincunx,septunx,deunx: licet hoc perraro a librariis obseruatum sit. Hoc autem ex eo intelligimus,qudd x recti casus, in genitivum

P per c exire solet: vi phoenix phoenicis, selix felicis. Sic igitur deuncis & septuncis genitivi, deunx de septunx rectos suos exposcunt. Porro sesqui vo Sc sicabulum in appositione inuetum, pro hemiolio accipiendu est,quod perinde est ac si dicas, tantundem&semis. Cicero in libro de Oratore pers cto Pes inquit qui adhibetur ad numeros, partitur in tria, ut necesse sit partem pedis aut aequalen esse alteri parti,aut altero tanto aut sesqui maiorem . ita fit aequalis dactylus,duplus iambus, sesqui paean. Sesqui appellauit paeana: quia pes omnis paean longa una syllaba de breuibus tribus constat. at longa syllaba in temporum metricoru ratione duas breues aequare E dicitur. ita fit, ut tres breues longam unam dimidio superet. nam ternarius

ad binarium relatus, sesquialteram proportionem habet. Quomodo igitur dactylus aequalibus partibus constat, quia prima longa duabus breuibus aequalis est: sic paean alteram partem dimidio maiorem habet. Iambus etia Taltero tanto maiorem hoc eli duplam. breuis enim syllaba, longa est dimi- diata. Fortasse autem illa verba Ciceronis sic legerentur rectius: aut altero tanto maiorem,aut sesqui hoc sensu ut pes altero tanto maior, in secunda

sui parte sit duplus:qui autem non altero tanto,sed dimidio maior est, sit sesqui,ad priorem partem posteriore parte relata: no autem sesqui maior: