장음표시 사용
441쪽
admittere contingi etiamsi lepidus esse aut disertus loquitando mediter. pnon enim numeros assequi possum aulicae istius elegantiae, quae suam quandam palaestram habet,anniuersaria mutatione menstru ue euariantem: si-Me cuius peritia moueri, aut proloqui nemo non inconcinne potest, risumque ut opinor in circulis ciere. Iam vero vestem illam ancipitem,aulico utique homini penula magis necessariam, an tu habilem esse censes Coilium' philosophiae alumnis rQu3drcothurnis illis aulicis quemadmodum pares,, d epou must Theramenes illos a te intelligi volo, qui ita temperare offi- ob id ad cia, ita iura amicitiae interpretati nouerunt, ut intercinultates exercenteis Gipsit utrinque gratiam summam ineant, quum neutris plenum germanum qui se n- que ossicium exhibeant. Haec & alia permulta eius institutionis documen- rὸta 2 ta, quum nec tenere satis possim , ingenii fortasse refractarioli vitio, nec inctiones pin ore sedeant Romanae affecto mancipato4 facundiae, per me licet ut alii na-ri .. ih. sciti & elegantes, illustreis se & beatos faciant in vita tenebricosa: meramenes vero lubentem curia illa nunquam tenebit, quum etiam si maxime cu-
si,' diciti, piam, ne longo quidem usu suum facere & perpetuum pos t. Quin & vi est.propior imperare misi possim istos Fortissertunae conciliatores colere, stipare,& Az eorum fastidia perpeti s neque enim aut turpe esse credo eos homines ob- Hramenes seruare,quibus apud principem gratia flagrare splendereque contigit, si noat ..is. . eosdem ad populum & ordines infamia atque inuidia flagrare videamus iudicii iur. nec ita me hebeti ingenio esse puto,ut no id essiciam,si velim, quod omnibus obuium est & pronum vi igitur istos beatores hominum liberali quadam obseruantia prosequi possim, non tamen eorum riualis esse velim, ut eam quoque vitam adamem, quam ipsi consertis ut dicitur) manibus amplexantur. si quidem ut est hodie & plerunque aulicarum rerum status &facies, vix tertius quisque hominum rationem habere futurae vitae atque Curia auis aeternae videtur. Vsqueadeo vaesanus ille amor honorum & diuitiarum ex- Iaias.- , cordes homines immemores' reddit. Prorsus certe inquit illeὶ si quidemne, facii. est nimius. tibi enim hac de re assentio ,ut meministi saepe me tecum disputare selitum .etenim cum in corde hominis religioni nostrae auspicato initiati, persidere amor rerum diuinarum debeat, atque etiam deus ipse humanae animae sponsus quasi in thalamo sic in corde cum pacta sibi anima a 4uiescere hoc enim poscit Christiani hominis sacramentum in prima tu rationesti sceptum)is certe cor habere non videtur,qui mentem ad captu rerum coelestium natam, ac dei consortium , ad commoda fortunae & ex terna ita transseri,ut nunquam aξud deum, ac ne apud hominem quidem Kipstim homo esse videatur, id est sua n ocia & propria aeterna4 curare,sed: alias res assere,de externis ut antiquioribus praecipue laborare. Etenim se terati illi spiritus, Orci emissarii, earum saepe rerum sequestres ut videtur atque interuentores quae in aula transiguntur,ambitionis de cupiditatis assectibus velut uncinis cardi ulcis corda hominum etiam docti is moria e sede ' sua euellut,ut exeniolis luculentis post memoria tuam meam 4 cognitum,.όὸ is est adiiciunt enim subdoli instinctores suauitatem quaerendi, & voluptate aluotii. honores aissequendi, cum quibus velut catapotiis,quae anodyna vocat me
442쪽
A diei, hamus ille cardi ulcus, id est eximendo cordi aptus, nullo sensu vo .ratur. At vero philosophia vitae instituendae magistra , cordatos homines philois reddit, humani etiam ipsa altociuin animi excitatrix ad virtutem capessendam. Istos autem aulicae disciplinae alumnos, hamo iam deuorato, &pernicie intus grassante, videmus futuri aeui securos, malis suis indormire
ibinnum Epimenidis nec ante, quam ' vadante in crastinum Viatore mor- a vadistis.quicquam summae &vltimae curae animo agitare: tune trepidos illos videas, vel verius stupidos, disiecta vasa sua velut in tumultu colligenteis: B &visero fortasse quoquo modo resipiscenteis, sic nondum ' Adrastiae is rationib'. gis sermulam intelligenteis, qua sermula causam ipsi ad summum tribunal dicturi sunt. Haec est enim iustitiae summae seueritas, ex bono illa qui- minit Pla dem atque aequo iudicans, sed nequaquam ex ' iure gentium nato, non ex humani sensus placitis, non e principum ordinum huius seculi respon- Pliuarcii sis Cuius interpretationem deus idem & homo sacris quatuor voluminibus eorumque appendicibus enarrauit, iis quidem qui aures non audien- Iovi ine dae tantum, sed exaudiendae etiam &hauriendae aequitati sortiti sunt. Philosophia vero e contemplationis specula aduentantem mortem proui- ita est qdi C dens, cuius ' diem cessisse homini iam inde ab auspicatu vivendi i pirandique intelligit,vix unquam opprimi aut occupari morte necopinata po- ditio quotest. Compositos enim penates illa suos seruans, in procinctu semper excubat, quasi nunquam non illo imminente tumultu,quem in horam in- , iu&imis certam praedixit is imperator, qui pro vigiliarum tessera Herculis aerumnas militibus suis dedit. Ipse enim Christus ' verus suit Hercules, qui is, imido per vitam aerumnosam omnia monstra superauit & edomuit. Haec & alia huiuscemodi philosophiae dictata mihi excidisse putas, qui me inescatum ne ii hora. illiciis aulicorum cauillaris 3 Cuius rei suspicionem ita a me abesse velim, D ut tamen hanc esse sententiam meam intelligas, aulicam vitam sapien- uita est. ti non statim vi Sphingem quandam exitia siter ambagiosam, praesum- ipta in uniuersum atque in omne tempus opinione, sugiendam csse aut ι; ..4tre, auersandam : sed eam instituendae vitae rationem vel aetate hominis, vel ii xlv sorte oblata, vel necessitate temporis temperari, vel commoditate debere. Atque ut tanquam obsignatis iam literis tecum agam, qui modo philosephiam nec inertem ad res gerendas esse dicebas, nec soli fugam: nunc ipse pedem ei serre eam extra pomoeria vetas, atque adeo propemodum extra limen aedium priuatarum, videlicet quasi ad solem & pulueremE caligaturam, aut quasi convenarum. illum sermonem aspectumque non laturam. Vide igitur ut constanter haec tibi & congruenter dixeris. Mihi quidem multa terre videtur ciuilis & humanioris institutionis ratio, multa temporum conditio, multa ingenium cui sisque & captus, & naturae dexterioris aptitudo ad hoc ad illud genus vitae versatilis, quum res hoc phtaloeo familiaris postulauerit. quae omnia obseruare debent ut opinori literarum studiosi, ne studium ipsi ignauum , animi tantum & voluptatis institui si gesendisse causa, non etiam ad subsidium vitae accommodasse videantur .. Hoc quum Cato, cum Brutus ille Ciceroni probatus, cum Seneca, cum alii ludisti.
443쪽
Contra aulicos gra tionem rehonestate
permulti literarum eruditione praediti factitarunt, ut a studiorum secessu pad celebritatem rerum administrandarum transirent: tum etiam public
rum hodie rerum interest magnopere: quin & ad priuatarum imaginum claritatem, & nominis culusque gentilitii illustrationem, id ipsum suapte
vi maxime valere solet: etiam si nunc friget temporum iniquitate ut tu antea questus es ipse. Proinde ut Crassus orator ille nobilitatus elogiis Cicoronis,in eiusdem auctoris dialogis inquit, se quum honores antiquo more prehensandi singulorum peteret sic enim tum serebat ambiendi ratio)solitum esse a se Scaevolam socerum suum iurisconsultum grauissimum G dimittere, cum ei ita diceret, se aliquantisperesse velle ineptum: sic si olim aut propediem tempus existat,quum viri doctrina eleganti perpoliti, inter aulicos agere honeste ac commode possint, cur non etiam libentes faciant ut quoὸ moribus ciuilibus conuenit, pace philosophiae ad aliquot annos verecunde suscipiant, ad aliudque institutum vitae non migrent, sed commeenti id quod si fieri per occasionem oblatam bona philosophiae venia nequit, quid causae est tandem quin literarum studiosi, ut caudices marcidi, tantum in tenebris fulgeanti Enimuero Budaee, ut philosophiae studiosi circunferre philosophiam mansionatim nequeunt : sic ab liter plrum ipsi amore quasi quodam Lysania comite nunquam derelinquuntur, aut molestias omneis insuetae vitae discutit. Peractis autem stipendiis honoae ambitionis quae nullo ipsa certo numero pr fini utur, sed alia quadam ratione modum suum sortiuntur: tum demum philosophia receptui canens,iterum sibi reddit homines, quasique natalibus, sic ingenio restituit, quos aut ambitio ciuilis,aut cupiditas non improbata in claris ingeniis, liberali seruituti ac temporariae mancipauerant. Quod si restactaria illa vi
tae. insensa philosophia viri gaudentes studiosi, inexpiabili odio dissidere
cum ratione ciuili aulic ue perseuerarint, quid aliud quam in manti ea ΙCratetis ut aiunt extremum fati vadimonium expectare dicenturi Haec est mea hac de tota disputatione sententia, quam tu fusius ipse ut opino atq; eloquentius dixisses: ego censentis more & deliberantis, ut in curia summa solemus,non exornantis more dixi. Qirasi vero inquam tu leuiter hanc amtem dicendi attigeris, in qua tibi iam par esse non possum, ut video: ut nisi te studiu istud iuris nimi opere teneret, in quo tu matutinas horas pomeridianas, collocas nec immerito, fere enim primarii viri eo studio inclarusrunt scribendi nobis occasionem facile praerepturus fueris. Vnus tu autem a regno hoc condito inuentus es, qui modum in ea re tenere possis, quae Κmoὸum nultu nouit, annos & dies ut praestituas stipendiis cupiditatis aera in comitatu principali merentis:& rursus cum emerita ipsam quoquo modo senseris, velut causariae aut veteranae missionem a ratione ut imperatrice postules. Quis vero post hominum memoriam missionem ante ab aula
postulauit,st uno ipse aut altero stipendio aere dirutus fui tr quas vero ratio ambitione & cupiditatem exauctorare possit, quas liberum arbitri u sacramento ita obstrinxit,ut no milites illae quidem, sed deuotae potius dici d beant. Cedo nunc unum igitur quem vel in praecipiti canitie missione impetrasse
444쪽
& partibus eius liber V. CCXX.
A petrasse fateamur: nam multos numeris expunctos ipsi nouimus, qui nuncialso inter causarios voluntariosque profitentur, periti autem rerum nouerunt missione eos detrectanteis exauctoratos esse, quibus frustra fucum ipsi factitare nituntur. Proinde Deloine aut tu ex sententia animi non loqueris, aut parum nosse videre naturam & pellaciam eius belluae,quam vulgus hominum Curiam, perspicaciores autem Androsphingem voci- Androtant, cuius ambages distatuere si aulicarum rerum homines consultissimi nequeunt squotus enim quisque, ut dixi, explicare semel ab eis se potuit 3
B quo modo temerarium non est eam rem arbitrii nostri futuram existimarer Mitto nunc quod si eius vitae dies atros ac candidos numeres, multis partibus maiorem illorum numerum inuenies, etiam si eos tantum spoctes, qui potentiae successu obseruantiam omnium ad se trahunt, nedum si unum e multis consideres, quibus anguste & incommode tentorium habere in castris tumultuariis illis non statiuis necesse est, in quorum ma nipulis similes nostri si sacramento adacti sint centuriari solent. Atqui inquit sic existimo, virum literarum vere studiosum, honestatis amantem, ct dei metuentem,nunquam ita deprehesum, ita indagine quamlibet apta, C nexa, arctinue cinctum esse, quin liberum arbitrium a philosophia vindi- Liberavisce hominum & assertrice, commonefactum & excitatum, eas plagas ut aiunt ipsi summissurum sit, quibus nonnulli perdite ambitiosi circun- clusos esse se fingunt, nullo interlapsu exituque relicto. Hic etiam tu autem delicias facies, oc fortuita hospitia angustinue causabere, homo credo vitae vagae de peregrinae insolensi ceu vero nesciam Italiam te & umbem Romam non semel adiisse difficillimo tempore, partim animi causa, partim cum potestate, cum tu liberam legationem suscepisse dicerere visendae Italiae gratia, quam tu admirabare: tum in ipso etiam aulae Franci-D cae comitatu pridem munia obluisse. Sed rursus quod me illicio aliquo inescatum esse dicebas, qui soles omnia concitatius in huiuscemodi eloqui, num tandem tibi viaeor aut grauitatem magistratus mei imminuis se, aut anteactae vitae opinionem, qualis est cunque de me, cuiuis homini aut causae aduerso rumore addixisses Addidisti etiam, me tibi esse vi sum ad ambitionem pronum,non tam proposito quam ingenio. Nam etsi ambitionem honestam claris fere ingeniis aut cognatam esse video, aut agnatam, gestientis tamen ambitionis culpam, quam turpem semper esse Agnarum censui, haud libenter agnoscam :& tamen ioculari hac tua reprehensione si admonitus, vereor ne quid imprudens in ea re admiserim, ut est huma- est. na conditio, aut ex statu constantiae de grauitatis alicubi exciderim, ut imminuisse aut maiestatem aut dignitatem huius magistratus atq; ordinis videar. Amabo te mi Budaee, siquid in me tale animaduertisti, obiurgato me strenue, ac pro ea amicitia qua iam tot annos colimus. nosti enim me nihil unquam antiquius bonorum &grauium existimatione habuisse,du- taxat secundu in rectam conscientiam, cuius deus unus & solus explorator
est. Cum autem iudiciu tuum nunquam aspernatus sim: tum vero maximὰ
intelligo tibi me notum esse, utpote cui in usu familiarissimo indicare me
445쪽
quam simplicissime soleam. simul illud memini, saepe te mecum ita esse FLocus ani collocutum,nihil ut commodius esse posse diceres viro in magistratu conota.' stituto, ad magnosque honores aspiranti, quam si amicum sibi unum dei ctum ac probatum, adhiberet castisatorem, aut certe emissarium & se auscultatorem, qui ad se velut iure suo referret cuiusmodi esset populi de moribus eius actibusque iudici uiri: quae actio eius motusque, cuneorum plausu na stipusve, quae aduersum rumorem ordinum , quae bonorum &grauium calculum mereri videretur. sic enim futurum ele ut iure improbari non posset,qui omnium prope arbitratu sese emendavissct. Hoc au- Glena cum pauci animaduerterent, hactenus factum esse ut egregii saepe viri Offendere summos statim honores adepti, ad populu ut diciturὶ de ordines ostendocv. biat rent, suarum scilicet ipsi inconcinnitatum ignari, quae per ora tot homino pop - num magno strepitu peruulgantur. Quod vero ad me attinet: ut ambitio- . . . ,. suspicione vita dicare me non admodum laboro, sic hoc deprecari perpuli plau- uel im,ne me cupiditas transuersum egit se, aut extra numero Urobitatis Mi laonestatis extulisse videatur. Nec enim mei obliuisci ipse postum, nec personae quam mihi cum literarum studiunt flagrantissimum, tum vero collegium grauiissimum amplissimumque imposuit, in quod non poenitendis si ut opinor auspiciis ipse adoptatus lum. Sed quid ego haec tecum nequi quanat qui me propemodum ab incunabulis & crepundiis nouisti, &cui
me iam tot annos explorandum bona fide ad manumque aspiciendum praebui: ut notiores animi mei sensus omnes ei sacerdoti esse non possint quem a consesssionibus religiosis habeo, quam tibi Budaeemens mea pernotuit. Ibi tum ego renidens, Equidem inquam Delo ine videor te noni uiter commouisse: cuius rei indices sunt malae istae tuae pleniores,insolito rubore suffusae: id quod nisi ut facerem,in mentem mihi venisset, nunquam isti facundiae utique par esse potuisseni. Etenim quis tibi hoc concedat,ut Imihi te semper Scaevolam,&quum voles etiam, ut subinde Crassum praebeas 3 Vt enim si quid in foro tuo possim tuum autem voco, in quo primaria esse auctoritate te dicunt homines doctis limi) sed ut siquid ad inieruligentiam enarrationemque iuris veliri ciuilis comminisci aliquando de afferre in medium possim, quod ex ea penu prompserim quae vobis iuris. frudentibus usualis esse non solet cuiusmodi nonnulla in Annotationi us nostris scripsimus in Pandectas editis, & iterum sortasse scribemus fiaquando eo animum retulerimus id totum iudicio tuo tui. similium submitto: sic te vicissim decebat amicitiae saltem iure, doctrinae mihi fasces in Kea re summittere, qua in re non aetatulam quidem squod vehementer doleo sed aetatis bonam partem testimulante contrivi etiam si vi maiore in genii tu in eadem ipsa re nos superare vi rare. quippe ius hoc poscere amicitiae nolli, ut inter disserendum sinu lata interim de affectata vel infantia vel inscitia,ab amico vinci te patiare: cum ii nihil de contentione remittas, possis animum eius aegritudine non leuiter sauciare. Itaque quandὼ te ni- nil mihi ut videbam condonaturum, vincere alia ratione non poteram, n5 inuitus ipse feci ut acriore altercandi velitatione te e statu pervicacis facundiae
446쪽
dc partibus eius liber U. CCXX l.
Λ diae depellerem : quae copiosius ipsa mihi semper videtur atque compositius verba vobis iurisconsultis non usitata fundere,quam ut e libris tantum iuris haustam esse quis eam credat. Quanquam haud admodum lubens facio ut eam tibi facultatem tantam concedam,homini in aliis studiis occupatissimo, quam omnium dissicillime artium comparari cotendere tecum seleo. Sedenim id pene muto quod nuper de te affirmaueram. Ambitiosum esse te natura dicebam, non proposito: nunc natura ab ambitione a
horrere te,vel verius ab ambitu, dico, non item fortasse proposito. Nemo B est enim omnium quos noui ingenio &doctrina praeditos, qui minus te
prehensare homines,aut colere potentes,& omnino numeros implere ambitus iusti atque efficacis aptus sit. si quidem oportet eos qui hoc scite facere volunt, quo iure quinue iniuria morigeros se spondere postulantibus, ad sestiuosque vultus semper esse fictos&compositos, etiamsi probi viri esse animo obfirmauerint. Alioquin frustrati nemo potest aut deuorare molestiam adeuntium,aequa iniqua,expedita,perplexa, improbe postulantium, quorum in odium & iurgium etiam incidas necesse est, quasique in campo & inter comitia offendas atque impingas si quid aequi bonique C non obsequiose dixeris. Ita qui ritus eius disciplinae tenere velit, hunc necesse est duplicem quam vocant philosophiam de ancipitem nosse ut exo- At Iudit adtericus ipse sit &e tericus,nec idem intestinus homo sit & externus. Se ino tantum speciosus & urbanus ac vultus blandus & sestiuus inter se non εἰ ae oa- discrepent. Ad hanc autem disciplinam, de alias quas homines ambituros percallere oportet, cum parum te docilem seni per animaduerterim, miror nil Cictio cur tibi in mentem venerit Aristippi meminisse, quem omnis sui inquis ipse)decuit status de color & res: quasi versabile misi sit, & tibi cum voles & G Hib.
futurum sit ad ista ingenium. Quo modo autem tu non ineptam senten- D tiam hanc tueris contra tuum institutum, qui quum non ignores illic hominum iudicia atque etiam proposita fere esse corruptissima, eis tamen suadeas in eo conuentu esse vivendum, qui in simplicitate& candore morum spes omnes suas repositas habeanti Neque enim mihi ludibundi sunt oculi,quibus in occursu & in circulis isti venustuli gratiosi esse didicerunt nec lepores illos urbanitatis aulicae noui, quibus pro illecebris logodaedali ad aucupandam famam scitae comitatis & emerendam utuntur. inum ille rursus sermonem excepisset,egbque non defuturus sententiae meae mihi viderer, amicoque in eo non cessurus: ecce tibi nuncius regiς mortis, qui disputationem nostram abrimit consternatione subita. Post aliquot autem
dies cum eum domi offendissem ociosum linteruisere enim saepe inuicem solebamus i continud ut assedimus,Ecquid inquit Budaee aliud tibi in metem venit de disputatione nostrat an in sententia permanest Vides enim triduo eam mutationem rerum factam, ut iam alius omnino sensus publicet mentis existat diuersi, mores esse inolituri putentur, ut sere omnia circumagit&plurima in uertit regni noui exortus. Certe vox famae publicae iucundissima ad aures omnium ferme ordinum venit natali huius regni.
Atqui eo inquam)pene euasimus, ut non facundia tantu tibi huius dispu-
447쪽
Caded. . Duat. Rex appellatur. Cancella rius Fran.
tationis palmam, sed etiam rerum euentus fortasse daturus st. nam s sessis Fhuius principatus auspiciis,rerum gerendarum progressus responderit, erit
Utique cur virtus & doctrina exeant ex umbraculis,& serre solem, ut dicitur, pulueremque non renuant. Id adeo licet ex praeteriti & praesentis temporis contentione aestimare. Quum enim ante orba respublica summis magistratibus esset, maximinue munia partim vicariis operis obirentur,pa tim omnino no obiretur, primum nihil nec recte satis nec ordine lid quod necesse erat euenire)fiebat deinde velut abdicatis vel abrogatis magistratibus,informis ac destituta Respub.iniuriis intestinis externisei exposita obuia iacebat. Cuius indignitatis causam nunc magnopere non inquiro. id tantum dicam quod fama circunseri, in duas ipsa sententias diuisa: Pa tim hominum culpam a vertice ipso arcessebant, qui bona magis voluntate, luam strenua & cordata solertia suisse a multis existimatur. Partim ad
actores ipsos rerum, dispensatoresque copiarum, summum crimen refer bant,qui hebetes iam oculos domini non verentes, nec ab auribus eius magnopere metuentes,quas obfirmatae obaudientiae cera obstructas esse confidebant, in libera administratione summae rerum remissi suisse dicuntur,&in tumultu securi sic enim homines tum sobrii loquebantur aut ni-Hmium sese in arduis consulentes, ut prudentes dictitabant. Commune autem utrisque crimen ab hominum 1ermone illud erat, quod orbet rerum summae tutores ut suspecti postulari non poterant, cum sonorarii ex diadematico genere adhibiti nulli essent, qui custodes saltem administrantium in speciem esse viderentur. Ex qua rerum deformitate sui parcissime loquar secuta est ea Fraci ci nominis suggillatio, quae sne insigni mutatione rerum discuti non poterat. Ailuit igitur precibus non publicis, sed populi duntaxat, ut speramus, tutelare numen. Franciae, quum Calendis Ianuariis Rex socer fato functus Franciscum nobis Regem aequo animo re- Iliquit,ut filiam quoque suam Reginam relinqueret. Proh superi immortalis, quid hic primum,quid postremum exequari Iampridem Calendet Ianuariae quid non polliceri ad instaurandam rei Francicae formam ac dignitatem videntur quo die strenae Vice,aurea ut antiquo verbo loquar: sortuna ad eum regem transuit, qui & corpore & animo implere vices summi imperatoris possit, ut si quis unqua in maiorum. Deinde nominis esus omen nonne certam spem praemonstrat illustrandae gloriae nostrae, cum a condito hoc imperio Franci nunc primum de suo vocabulo denominatum habere regem coeperinitIam vero manus ill cinctrices summorum magistratuum , nonne militum mentes afflictas insolita ignominia, humique propemodum serpentes ordinum omnium animos, triduo ita erexerunt, ut altiores etiam pristinis eorum spiritus excitarint i prorsus ut magnificum quoddam atque amplum huius regni principium fuerit hoc maxime nomine. Nullum enim auspicatius esse poterat ut quidem est hominu iudicium quam ut pacis bellique artes,longo summorum magistratuum interregno consopitae , statim velut e somno diuturno expergisc
rentur. Quare Cancellario primo quoque tempore dicto,viro eximiae doctrinae
448쪽
dc partibus eius liber V. CCXX li
Λ ctrinae & industriae , eum in purpura summa probatae , tum alias principi ipsi spectatae de cognitae, quid aliud quam veluti iustitium diuturnum solutum esse visum est 3 Est enim ille magistratus inter togatos summus: cuius domus quod Nomophylacium dicitur verbo prisco iuris custodia. leta Nomo 8um ac conititutionum praesidium, oppressorum asylum, stagitiosorum '1copulus,aequitatis officina,ara supplicum,& iure summo lapsorum adminiculum esse debet. Atqui sinquit ille) cum de eo magistratu in Annota
tionibus tuis loquerere,originemque eius a Minois tempore repeteres, nul-B lis prope sinibus munia eius circunscripsisti, quasi unus ille honor ad sese inmani omnium rerum munerumque traheret,cum principis vices propemodum impleret,praesertim ut est hodie ratio gerendi eius non oris.nuc, ut video, rartes eius magistratus tanquam nomophylacis tantum ex equoris,quasis antistitis cuiusdam aequi de boni, & vivae legis indulgentiae, cuius interpretationem a benignitate principali postulaturi, nomophylacium
velut oraculum quoddam clementiae principalis suppliciter adeunti quem magistratum quandiu desiderauimus, tamdiu aequi bonique oraculum o mutuisse creditur.quod nunc quum luculento aditu princeps patefecerit, C & alias quoque partes inaneis in Rep. constituenda repleuerit, utique imperium iuri & legibus ,& dignitatem suam imperio, & regnum denique ipsum sibi restituisse dicetur,ii tamen prouidentia expectationi nos iret sub--ipserit. Sed perge porro. Omnia enim haec quae nunc dicis, in causam meam vertam , quasi non tibi aqua,sed mihi iam soli fluat Quid mear serit inquam, quum iamiam tibi hqrbam porrecturus sim, quod ad controuersiam quidem ipsam, non quod ad me pertinet. Iuuat etiam me victum a te in publica laetitia fateri .ita te superiore fecit no tua tantum facundia, aut mea mala causa, sed euentus selicior: cuius utinam expectatio itar, nosis satis diat, ne tibi rursum huius rei quam coniectura iudicauimus, controuersiam olim ipse referre possim. Equidem linquit) non video Budaee quid ultra causaturus sis:omnia nunc vides ex sententia animi tui contigisse. Cancellarius is est factus, quem tu maxime exoptabas, non tua magis causa,quani omnium qui in literarum studium spes suas contulissent. Is est Antonius a Prato, vir non modo literarum amore captus, sed etiam literarum amantissimus: qui cum doctis in uniuersum & ingeniosis, nimi- iuriri. rum fautorem se praebebit & apud hunc nostrum Augustum, alterum Moecenatem e tum vero proprius & aeternus tibi erit sumagator, utpote
E qui iamdiu sui nosti in omnia tua causa cupiat. id quod etsi tibi auditum compertumque esse non dubito, ipse tamen tibi fidem facere uberiorem debeo , qui cum ille pridem dudumque familiarius sermonem his de robus factitauit. de quo hoc tibi tantum dicam, quoniam parcus esse soleo vi nosti in laudibus hominum viventium. Hunc nisi fallori habebis imitatorem, & quod maius estin aemulum Guidonis a Rupeserti, summi illius Guido a viri,cuius tu memoriam sui arbitroc illustrissimam apud posteros reddes i up ωμι clariis ino aliquo elogio, ut quidem te semper affici erga illius manes video, siquando in sermone mentio eius incidit. Prorsusίinquam recte opin
449쪽
naris, si quidem ipse aliquid possim dicendi facultate. neque enim est aut Ffuit unquam hominum quisquam cui secundum parentes plus me debere existimarem, etiam si nihil est aut fuit quod ei acceptum reserre pos-
sem,ut qui eo tempore mortuus sit quo mini absenti oc propemodum inuito optime cupere ac magnifice coeperat. Ita sortuna, cui nihil adhuc praeter ocium literarium debeo, obstitit ne illius beneficia calendarium meum implerent vel augerent. Tu enim nosti frustra me ab eo nunciis deliteris eius chirographis accersitum, cum ego quidem valetudinem tum mihi incommodillimam excusarem,ille autem existimaret per detrectatio- Gnem valetudinarium me esse, & falsd causarium, de iterum me admonens. aegre ferret ignavo me literarum studio animum maioris fortunae despondisse. Eo me ille maxime nomine increpitans so virum summa laude dignum' quod eam ignominiae notam & literis &suo tempori inurerem, quasi docti homines neglecti tum viderentur 5: abiecti, cum tamen eo tempore nulla arte homines memorabili praediti, opima interdum decora opinione doctrinae temeraria serrent. Gratum est autem mihi quod eius viri nunc memoriam resticas, nunquam non viris bonis iucundissimam: cuius utinam tam vere imitatorem hunc Antonium spoponderis, quam Hego libenter hanc stipulationem ab eodem ipso secerim, si liceat. ad quod
etiam eum suapte sponte animatum esse fama est. id quidem certe decet. In utroque enim eorum,ingenii ac fortunae partes ita aequae fuerunt, ut
viri plus debuerit ille hic nunc debeat, vix constituere possis. Ille summo inagistratu honorificentissime delato non petenti, accersitus, statim edeuast, unde altius subvehi non poterat. hic nihil non facile di scansim aD secutus est, quo togae praetextae aspirare ius fuerit. verum ille praestantius mi ingenii ornamentis instructus, & sortunae adminiculis erectus,quum fato concessisset, memoriam sui magistratus clarissimam reliquit atque Itestatissimam : hic eandem sortem adeptus, quid in extremo eodemque summo vitae actu si gesturus, quod fastigium laudis anteactis vitae partiabus additurus adhuc in expectatione est. Quare quod est in prouerbio prisco hic magistratuum vertex, qualis sit ipse vir, mox ostenderit. Nunc quoniam tu tantopere me urges, causam haud dico quin doctrinae & vi tuti ex secessu prodeundum sit, &generosa ambitione documentum sui dandum, vel in atrio regiae, vel in aula interiore, si pateant eis aditus: non etiam si inter miscellaneam turbam possint quouis modo irrumpere aut arrepere. Hoc tamen exigam, ut doceas, caeteris in partibus rempublicam ita esse constitutam, ut illis velut matronis quibu uiam pudicis & hon
nis tu id & sne pudoris suggillatione sese proserre liceat in publicum. Scilicet sinquit ab armatis istis metuis , qui nescio qua fama excitati, primas & secundas partess suas hoc rege sperant fore. Ego autem accinctos viros ita rerum potituros arbitror, si non plus armis quam consilio tri- Dux Boi, buant. cuius rei argumentum duco ab ipso loricatorum vertice, quem totas expetitum princeps rei summae militari praefecit. Nem-mdiuta. peducem inquam) Borbonian in dicis r Illum ipsum linquit; superi boni quem
450쪽
dc partibus eius liber V. CCXXlli.
A ni quem virum, quantum principem , quam magnum suturum ductorem, si numini diuino vi speramus in res Franciae cordi fuerintl Atqui inquam memini quum auspicando regno princeps Cancellario statim creato, hunc Magistrum equitum absentem tum iuixisset, ut votis hominum di famae stagitanti satisfaceret: quanta omnium laetitia, quam certa spes, quamque magnifica expectatio per omne genus hominum excitata st. Quis enim rei summae constitutionem non speraret,qui censuram militarem, magistratum desitum & pene obliteratum, uocatam videret D B inde cuius prudentiae fuit, quam rectet voluntatis, regem ut primo quoque tempore, sic non tumultuarie, non propere, eum ducem ense quidem illum Dictatorio, verum illi haereditario cingere, quem claris documentis cognitum , fama iamdudum auguratrix,& praerogativa vota omnium ordinum designaueranti Magnum erat per se censuram armorum, quasque regimen restituisse morum militarium . Nomen enim ipsum eius honoris multum habet reuerentiae ad disciplinam rei militaris utcunque 'retinendam:sed maius multo fuit ei duci iniungere, qui generis splendore augustus, moribus generosis insuper venerandus, belli pacisque artibus aeque pollens, in praetexta , in paludamento Visendus, in consessu , in procinctu cordatus domi & militiae, in urbe& sub signis gratiosus, Martis vitta dicamin&Palladis suffragia tulisse videbatur. Atque equidem Deloine nunc in memoriam mihi venit esus temporis quod hisce annis vidimus, quum tu rebus afflictis moestus, tanquam praesciscente animo die res, te viam primam salutis videre, si dux Borbonianus summae rei militaris admoueretur. Nam quum auctoritas multum, tum morum maiostas plurimum, in ductoribus exercituum valent ri quibus hic dono quodam Palladis praeditus est. Eum vero omneis virtutes habere dictitabas huius regni tutelares, aut certe prae se ferre: quas esse, pietatem in primis aie- Tuiestiis bas, & religionis reuerentiam , prudentiam, continentiam, liberalitatem, regni virin magnanimitatem , & consulendi peritos prudentesque solertiam, quae rogum maximorumque ducum summa laus semper fuit. Addebas seuerum simul& clementem esse, eo temperamento, ut nunquam iracundus nisi in animaduertendis indignitatibus aut sceleribus videretur: & cum firma
ac decora corporis conuitutione natura praeditus esset, ad naturae commoda accessisse educationis disciplinam dicebas sub socru foemina comdatissima, quae numeros omneis memoria teneret instituendorum principum: luippe quae regis filia eadem & soror, regnum olim secundo rumore adminiurasset. Itaque quum eum regem habeamus, qui cum specimen sui tum alias,tum in decursione militari, de simulacro lplendidissimo pugnae iustae factitauisset, ad regnum statim assumptus est,& mox magi- strum equitum gentilem suum dixit, eum virum sui uno verbo absoluam quem fata rebus nostris alleuandis debebant: cuius saetas maior lo- doli responderit, ne Momus quidem Aesopi inueniet quod in eo reprehendat, eademque prouidentia princeps reliquas reipublicae partes consti-