P. Bertii Commentariorum rerum Germanicarum libri tres : primus est Germanie veteris, Secundus, Germaniæ posterioris, a Karolo Magno ad nostra vsq[ue] tempora, cum principum genealogiis, Tertius est præcipuarum Germaniæ vrbium cum earum iconismis et

181쪽

r6s COMMENT R

lito δεμ assent, vis mi in caesi stelia inter se concarrere, fulgura Iovisique tela acrius stridere, mina supra modum

augeri ct increscere qAod utique non tantum ad praesens damna inferre, verumetiam ct aliqua signisi refutara I dorem testatur. Uuid muliis Z tanta cimo diutis cule flania

facis; est ex Catulos versis LMLου maris snundatio, ut ad Tralefit moenia pisces marini caperentur. Sursum quoque Rhenus tam grandi pridem niue perauctus veterem secum Iordamis adducens tragoediam, conuersus ess retrorsum. Quidum s concertantibus inuicem aquis ventinum violentia ) in mare dsensium non haberent,omnem propere,egresius ripa , inaadit continentem, mox pecora inuoluens ct homines, tristem ubiquesui excursus relinquebat imaginem,sta Ut et1am ipsa Sicambrorum Tatua Deucalionis seculum lugeret inno- Datum. Tum arboro siluaeque propter marini gurgitis sa sedinem arefacta tandem effractis truncis,Sentrarum turbine sunt distola: quM ad hanc quoque diem Sidimus apud V teres aquab alibique e terrae visceribus erat, ct cuneis inficissa, farciendis domorum tectis tegulatim coaptari. Hoc igntur malo ad licti, O animi conbtereati omneου qui circumcirca morabantur , Bat nisicilicet Traiectini, Bataui

Moque oe Hostandi sibi posserisque sis de maiore periculo prout i, deliberare diu censuere decreto, ut ab urbe D restadio ab utras ripa modici amnis a Rheno deosum mennam versus stistantis, Leccam dicunt, aggerta construerent, ct in eos effossi ruderibus, manufacto meatu Rhenisti Vta de terent. Quod oe unanimi studio ardentique opera, plurimis denique impensis pro communi utilitate elaboratum

est , ct enicaciter ab stlarum. Qua ex re quoniam ct adscendentibm e pelago nautis, O rasum a Rheno desecendemtibm in mare commodior via O quidem compendiosiore tractu adoleuit, pangatim prior ille meatuu Rhens tum pridem interceptus o obstractau adeo cam tumore ena it,

ERUM GERM

U ibi iam boues pasei videas, ubi olim maxime inter T

restadium oe Trauctum P videre licuit natare carinas. Ita Rhenus ct nomen apud nos spumen amisit. Quanquam des per Moirinum , ε grcemque Godorari Praefatis, tenui

alueo , deinde paullo effusiore Leidas subintrans, iam prope Rynsburgu, haud procul a regali sacraru virginum Abbatia

facis statione. quod dudu puperne obstructo erus antiquo me tu , si opuli et a in Catussico ubi pelago insuebat redintegrati Junt. Referunt haec plerio, in annu Domini In CCC in; Hac igitur occasione fictum est vj ecca δc Isala effoderentur. Habuit tamen ea res illud incommodi, quod qui ad medium Rheni alueum magna iam parte obstructo ostio arefactum siti erant, non haberent viam qua merces suas possent in Oceanum , ex quo ingens quellus, exportare, Vel inde ad se admittere. Quocirca statuerunt effosso transuerso meatu huic incommodo mederi. Placuit ei rei Goudam,& VVoudam,exiguos rivos diducere,& cum Isaia Rhenoque coniungere. Sed quum periculum esset, ne si id adgrederentur, aquae ex Isala in agros suos effunderentur natura humiliores, Occurrerunt etIam huic malo oppositis ad primam Isa-Iae admisisonem ingentibus obicum repagulis, quibus naues ex Is ala in Gotidam tuto adueherentur, obseruata ea fluminis aestu marino sese attollentis aut subsidentis, altitudine , quae interiori fossae esset aequalis, Quod Sc Corbulonem olim in fossa illa quam a Mosa ad Rhenum duxit, ubivhi illa sita fuerit, obseruasse, verisimile em Fossa illa ab sala ad medium usque Rhe-

alueum Vocatur Goud. , Inde ad lacum usque Harle- mensem, Ouda. Catarractis ad Isaiam additum est P onium,& telomo arx a Florentio Comite, Guilielmi Romanorum regis filio. Illexit autem loci opportuni tas multos ,ut etiam in aggere vel propter eum sedes fiagerent,creuὶrque Paulatam frequςntia in iustam ciuita

182쪽

LIBER

tenti templo etiam ex vicino loco, ubi ligneum steterat , in mediam ciuitatem transtato. Deprehensum est tamen , Is alae aquas intumescentibus supra Traiectum Rheni undis ita interdum attolli, Ut ipsas Quoque aggerum moles Perfringeret. Itaque Con1ensa Ioannus Nasio vij Episcopi Traiectensis impositus est etiam Rhe no obex ex aduerso Viennae, loco qui a Frisiss snam Frisiorum hae olim sedes fuere sub Radbodo) vocatus est Vrieswijck quasi Frisiorum Vicus. Ex eo igitur tempore contractus est admodum imminutusque I falae aliaucus, adeo ut iam intra prImOS illos aggeres laeta cernatur camporum planities Circa Iselfientum , Monifortium, & OudeWatriam. Errauit igitur Bilibaldus, quit credidit tertium Rheni ostium Inlulam vocari, dicitur enim Flevus, admisso per fossam Drusianam in Isaiam Rheno .Est autemY- fala nihil aliud quam aqua vel amnis Salae; nam Y & A Germanis aquam sign1ficant. Sic Goud-a, VVoud-a ; amnes Gotadae & VVoudae. Cur autem ad similitudinem superioris illius Italae, in ferius istud fossatum Isala diceretur, caussam non inuenio, nisi analogiam. Errauit quoque in eo Bilibaltadus, quod credidit regionem hic aliquam vocari superiorem Insulam ; quum sit regio 1 ransit alania, utpoterrans Is alam sita ; in qua sunt, Daventria, Campi &Swolla. Minuta alia sciens praetereo, neque enim est propositum nobis omnia consectari. Sunt ergo ea quae sequuntur confusia, permissis sedibus gentium. Ttaiectam, quod inferam aputatur, nunc VTR E C HΤ. Non meminit eius nisi I itoninus: miror praeteritum a concinnatore tabulae Itoerariae, qui Antoninc posterior. Portus Manarmanis, Vel Naualia,ta Campen, 'Atqui haec distinguit Ptolemaeus , Mαναρομανις λιμου Becano est Harhngen, Mercatori Oldematat, alijs sinus

qui in Fosia inter Maharnam & D ungerdeel conspici tur : Ego ijs suffragor qui aiunt esse Geelmuden. Naualia, Neeυαλια videtur mihi Tacitus ad Rhenum collocare : nec Caulsi est cur amnem fuisse existimem. Neutrum igitur respondet hodierno oppido Campen. Nec video, Cur Gerardus Noviomagus dixerit Manae manlm portum a Ptolemaeo poni inter Vidrum Sc Amasim: quum ipse reclamet Ptolemaeus, Vide p. ΙΟΙ.

Vetera, Santen, certum.

In vita S. Vichoris narratur, eius sociorumque corpo ra in paludes Vicinas raptata fuisse. Haec ossa Imperante Maximiliano Augusto siub fundamentis templi S. Vt choris reperta creduntur, &Gb insignem magnitudinem Imperatori ostensia, teste Gerardo Nouiomago,

Santen nomen habet a martyribus: vocaverunt enim

locum Christiani ad Mart res, & ad Sanctos , vel ad sanctos Martyres, vide pag. 49 ) ea quae ex Halinando

narramus gesta sub Diocletiano. Tiberiacum, non longe a Samen, Berc quamuis aliqui putent Tiberiacum inter Coloniam ct tu cum esse situm,

Recte illi: ponitur enim ab Antonino inter Iuliacum &Coloniam Agrippinensem. Baganum, retinet nomen antiquum P enhym; ibi habitabatant a renati .

Baganum Nerviorum fuit, Bauay : Arenatij populi villi fuerunt. De oppido Arenatio iam saepe dix

, eomagus, Neumagen. Colonia Traiana, XI ers Reerct. Calciaci, Castar, Tacitus.

Nugae. Nusquam meminit Tacitus Calciaci. Vicum, Tolbiacum in finibus Agrippinensium lego, tib Iv, Historiarum, Et tamen Calcariam illic Romanorum

Y sui sie

183쪽

fuisse ad calcem exstruendis castris facIendam non negauerim : Offendo sit nilem Calcariam ad Danubium, cuius eundem usum missi suspicor. Tametsi ciuitates istae seupra insulam Batauorum sunt sitae, in ad Belgas pertinebant. Inde per miliaria duo distabat

Batavodurum, nunc peuum excibum: exstat trimen arx nomine Batenburcidi. Zoroacum prater ea s Briel hodie porim admodumfamosisunt Sed recentes. Dordrechium est traiectus amnis DOrtae, qui nunc a maioribus fluminibus haustus est: vitiose igitur dicitur Dordracum.

BVS AC TERI PARVI.

PosZ Batavos es vltra Rhentim BVs AC TERI PARVI, quos quidam BRUCTERos se volunt, a Ptolimaeo ponuntur. Tenebam ' eam Vermaniae terram quae iuxta Rhenum est, est versm Boream tendit: hodie Frisia phs est. Horum ram urbe3 hunt Dauentria 'Deuenter. 9 dis ruo Bructeri qui Bus acheri, insedere ea loca quae nunc tenet estphali,Sulphanientera, Benthemii Salandij,Twenis, Drenta j, vicini Cattis Frisiis, psivariis: Bructe rorum nominis vestgia aduertas in Bruck,Oldubruch, Osen bruch,Qua enbruch. inter Eu alteros ct Fresios V1DRus fuit fluuim , ac in mare exit Frisium. Hodie Ictara appellatur unda, equenauio abilis. Vecta amnis receptis Regga & Aa fluminibus , qua in paludes Rheni exonerat iuxta Geelmuyden, Vocatur Swarte water, & Isaiae siue Fleui ostio in Oceanum sese effundit. Apud Tacitum, Annali I in expeditione

Germanici pro Visurgi amne lege Rhenum vel VLdrum, qui est die Vectit.

SIC AMBRI.

M a hos iuxta Rhenom habitabant SI c AMBRI, a qui- bis Franci ortum sumpsere, quod quidem multis argumentis ostendi potest. SVentur Vallici seraptores quicquid velint de Troiana gentis origine ct ciuitate illa magna Sicambria appellata , meris mendaciis constructa , omnia enim illa fabulosa bunt. Horum pars sub Octauiano Caesare in citeriorem Rheni transuta est ripam et qui vero remanserunt, posteriori tempore FRANCI sunt dandi ct eam occuparunt ter ram qua hodie adpetatur Francon ra, seu Francia Orientalis: unde ct per Franc ordiam , hoc est Francorum Traiectum, Galliam inusserunt, quam ct hodie tenent. Horum ciuitas erat ci ciburgium , nunc A Iurg , locus ruinis temti terra vero ista Meursensis nunc ditionis erit De Sicambris alibi diximus;neque enim induci possum Pag. stavi crCdam eorum partem in antiquis sedibus retustam. Quod ergo de Sicambris trans Rhenum agentibus ali cubi forte legitur, id κατα μνημον capiendum est, sicut hodie Pannonios dicimus, & RhaetOS , & Rauracos eos qui priorum loca insedersit. Nomen ipsis a Sipa amne, uncla & Sigodunum oppidum. De Francis egimus non Cap. semel. Gallia nemo nunc fanUS est, qui non origi- pag. s. nem sitim Germanorum fortissimae genti debere malit, secvλ.xυ quam Troianis, aut qui negare possit primos ipsorum reges Merouarum & Chlodouarum e Germania trania isso Rheno in Galliam penetrasse. Sic sunt humana Galli primi in Germaniar a venerunt: postea Germani duce Ariovisto in Gallian a quo tempore deinceps illasrras Lepius petiuere. Si ambrorum vero legionem ad Danubium quoque consedisse, atque ibi ciuitatem aedificasse,docet inscriptio reperta tempore MatthiaeCoruini H ungariae regis, quum fundamenta iacerentur arcis Beatricis reginae: Ea sic haber, L E S. SIGAMBRORUM H I c

184쪽

LIBER

HIC PRAEsIDIO COLLOCATA CIUITATEM AEDIFICAVERUNT QVAΜ Ex SUO NOMINE SIC AMBRIAM

VOCAVERUNT. De Asciburgio cidenda esst audacia GraeCΟrUm, existimantium quia Om V & et Graeca sunt, Oppidum ab Vlysse creatum fuisse. Quasi Ascli pariter & burg Getmanicae voces non sint. Est autem elus nominis pagus quidam infra Coloniam;est &Oppidum ad Moenum , stupra Francoruriam , & momos ciburgius Ptolemaeo, Vide pag. IO .

Post hos Sugu 1 habitant LONGO BARDI , HOLepars archiae Omitaim O Momensis ducat sti terea illa fuisse videtur. Non fiunt iidem Ptolemaeo Laco bardi & Longobardi: illos enim facit Ptolemaeas Rheni accolas , hos Albis: nec sunt hi cum ilis confundendi. Per horum O Sicambrorum terram tria labuntur fumina, qua Omnia se in Rhenum exonerant. LvPI A die Lipp, qua apud 'saliam cum Rheno misietur , extatque hodie ca-st rim supra istim ripam a Romanis 'ndatum. Lupia nomine, ac Ter Lip locatur. Secundus amnis RuRA, - est die ROer appellatur, in cottorum montibm ortum sumens,ac in Rhenum reta koeroort m ens , Adranus , ut coniectArare licet, a Tacito vocatus. Tertius ius AN GRA, hocs, die Han-ger, O apud Averoori Rheno admiscerAr. idtana est die Eder: ea sit 3ra Cassellam in Fuidam vota

luitur.

Fsea TANcTERi dicebantur ct Ingriones , inter Rhenum G -ntes, ubi hodie pars Hasa cum Rheno iungitur , icta der mehruc ditiones Comitum de Nassam, ni stela,se.

Franc ordiam que. Per horum sines in ignis labitar aim, qui magnam Hasae partem interuit rana nomise , ac iuxta oppidam Lo In in Rhenum exit: Quidam Lippam esse Coluerunt, sed fastuntur: nam Lupia hodie nomen su om rstinet, ac longissimo spatio infra Lonam in Rhenum labittir; ideὸ dubium est , ntim Lona Romanis scriptoribus cognita fuerit. Taciti Tentit ris equestris Uciplina laudem tribuit,que --

modum fotuis pedest is. Si Inariones sunt iidem cum Plinii & Taciti Ingaevo

nibus, errauit tine dubio Prolemaeus dum Scandina uiam ad Rhenum transtulit: mihi religio sit illud dicere, ac malo Tancteros simpliciter reponere apud Ptolemaeum, quos Video ab ipso praeteritos.

VARGIONES.

His iuncti erant VARGIONFs, ubi nunc Franconia que Orientalis vocatur,esse creditur,cum dioecesi mraetuta emi.

Sηνε hantur CHARITINI, nunc Dusatus Wistensemgεn ctim adiacente bbi Suemae parte. tolemaeo κα ἄνο. . pag. IO3. Sunt qui eosdem cum Cattis esse putent.

Sub his erant V E s P I. Hodie Marchionatis Ladenses eum prouincia quam Pris audiam vocant. Ptolemaeo ουιασο, pag. IO . Sunt autem Vsipetes Taciti.

185쪽

Inde erant HELVEΤIORVM deserta , mnc Silua nigra, cum re rombm sibi adnexis. Ammiano dicitur Martiana sylva estq; Hercyniae pars, quam C. Caelar ab Helvetiorum,& Nemetum,& Rauracorum finibus rccha fluminis Danubii regione ait pertinere ad fines Dacorum, Comment. V I.

FRISII.

Iuxta Oceanum vero seu a B actorci FRISII colebant tam occidentales quam orientalo, gens hodie latissime protensa; non solam enim usique ad Amasitum protenditur flumen, ut Ptolemaeus refert, hed ad Albim Usique pertingit. In horum sinibus Amasim vel Amasia qui die Eems in Oceaniam exit. Frisii alii fuere maiores alii minores. Hi Rheno diseretia Batavis Septentrionem versus sternebanturta Illi paludibus ducincti a minoribus, littora occupabant Germaniae usque ad Chaucos. Hodie vocant Ool friesen& estscessen. Omnis Northollandia cum tractu Vltraiectino Frisiorum quondam fuit. Ora vero littoris Septemtrionalis d cha fuit Britannica primum,post ea Saxonica. At Bilibaldus Frisiorum ditionem extendit latius uuam fuerit olim sub Romanis. Frisiorum hodie urbes sunt Douardia Lemerdenssyroni a civitis insignis. Embis, Embdenis Phabitanum, Eremen f vel Tecella. Teceliam quae Ptolemaeo τεκελια, putant quidam eli. Teckelen burch, nec diffitentur, situm non congruere. Non est dubium, quia in Texesia insula oppidum olim

fuerit eius nominis.

Sostra hos colebant CHAuc a qui appellabantar psimi, Us

RERUM GER M.

ad filumen Visiaetim. Deinde ad Albim Uque Chauci habi

tabant maiores, nunc Saxonsa pars ac Ducatus Lunebis ensiu

esse censetur, nec non Episcopaliti Tremensis ct Hildesheimensis. Tacitis hos ad Chattos usque deducit, ac inter Germanos nobilissimos vocat,ct singulari iustia excederescribit. Si Chauci καυχοι, καυκοι,δc Poetis Chayci, ad Visurgim usque porrecti fuerunt,non debuere Groningenses& Bremenses ad Frisios referri.

Deinde ad costum Cimbrica Chersonensi S Axossis , quemadmodum ct nunc habitabant. At quantam ex eo creuit validissima gens C tates eorum hodie sium, Treua, He=mberch f.

beca noviter condita.

Ptolemaeo est Me μέρος, Leuphana ,- MAGym vel Han er. f. Videtur fuisse Leuae fanum, cuius mentio est in Tabula Peutingeriana, pag. I 2: consipicitur ibi inter Fletium&Caruum. Ptolemaeo vocatur λεφοινοι.

PosZ Saxones a Chalusio amne rui hodie Drauenna esse cetrarietur, ad flumen Saeuum, nun te Spree, habitabant PH Α-

Gemma Frisius censuit esse Mechelburgenses. Horum ciuitates seunt. Laciburgium, Sund, f. sunt enim qui Rosoch esse putem. Alisus, Non Brandenburg, f. Mi haer, Misilin. Nihil hic lectI. Omnes

186쪽

LIBER P

Omnes hae rauitates noua sunt,a Sorauis Sciauis condita: Nunc terra illa Saxonia Ducatus galoburgensis pars est. Hunc enim istunt tractam maritimum ad Vistulam usque cum magna parte prouinciarum mediterranearum olim Sc&rum , Sorabi, ac Uilt i occuparunt , cum quibus f riam Magnus ac Dania postea reges multa gesserunt bella. ε b iis maior pars riuitatum qua nunc florent est condita. Sapersent autem adhuc reliquia illorum. Magna gens O plagis misera ac contempta,ab omnibusis oppressa. S V E v v s vero fumus iuxta civitatem Sandensem in mare se exonerat Germanicum, quae Marionis altera censetur. Contra sentit de disputat de Sueuo Iodocus UVilluchiuS.

Teinde rearet SI DE NI ad Quarum seu gutalium usquefluuium, qui hodie est Odera,amnis insignis qui non minor em subcipit fluuium δε eqsam nomine, ac iuxta Caminum civitatem Episcopalem in mare exit Vermanicum. Hodie pars e t -- eatus Megaloburgensis ac Setinenss. Guttatas vero ibi sunt, Limios aleum, Lebus. f.

Iouinciam, Berniam. f. Unde hoc Iouincium petitum sit: nescio ausim adser re esse commentitium,& a Danubio huc translatum. Virunum. Augermuudi. f. Virunum & Bexunum in Noricis ponunt Plinius de Antoninus, non ad mar Septentrionale,v1de pag. I s6. Quo vobis mentesὸ

Setinam ct Uri midia nano riuitates insignes.

ciuitarci harum bunt, Rugium s P Memain λουγιον amin certum propter exon

νationem Viadri. Scurgum, Ptol. σχῖργυνὰ Graianitet. f. 'erg, Dotye, ouenburg, ciuitiat 3 noua. Ultra vero Hadrum. hodie est DuCAΤvs POMERANIAE, ct ditio antiquorum Ducum Saxonia , qus appellantur δε-enburg. Et iuxta exonerati nim Vsula in mare esZ Dantificam hodie Emporium celeberrimDm. Ptolemaeo est Gedanum , quod a Codano situs nomen habet. Codan,Cdan,Gdan, Gdans hy, Dantsich.

Internaram autem gentium maximam ebe S V Ε v ORUM

ANGI LORvM 'Memem scribit. Hi fuere qui posteri

νιbm temporibu3 insulam Britanniam nunc ab istis ANGLIAM dictam occuparant. Erant hi magis orientale3 Deias Longobardis, qui postea in Italia consid runt. Hos Tacitu paucos, sed nobiles oe bellieosos esse scriba.

Sueuorum amplissimam fuisse nationem in Germania testantur Caesar, & Tacitus. Orosius quinquaginsaquatuor eli im gentes fuisse ait. Nunc ad Danubium spectantur. Anglorum inter Sueuos meminit quoquo Citus , vide p. 9 . Sunt & hodie in Cimbrica Cher- nelo siue ducatu Schi uicensi, Angelen.

Iuxta erant SVE VI SEM NON E s,mbi nunc eLE Marchia Prandenburgensis dicta , oe ad Albim Uci protendeb tur, acvlara illum etiam habitabant, trique ad Su uam fluuiom. Hi postea omnes populariter demigrarunt, ita ut nec vestigium 1 llum Sueuorum sis remanseri

Y iij Senonum

187쪽

r COMMENT. R

Senonum Germanorum siue sueuorum meminit quo que Vellepus, Peucerus Sorabos esse putat, eortiq; nominis vestigia exstare in Sorber, Seruesta, Seruesteyn.

Post hos gens erat BURGUNTORV M. Plinius BurgA diones vocat, qui ct ipsi emi rantes in Vallia consederant; undes ab eorum nomine Burgundia appellatur. Crediderim hosipsos origine trahere a Burgis ad Rheanum exstructis, fictaque aliquando secessione in illa loca abiisse, unde postea sub tempora Valentiniani reuocati sint ad auxilia Romanorum.

B VS AC TERI MAIORES, CHEMAE, ANGI 1 VARII.

Caeterum inter Gaasos paruos atque Suevos in lebant B V-S A C r o R ES M A 1 o R Ε s , ω sub his C A E M AE , ct deinde ANGRI VARII, quorum reliquia hodie quoquesper unt. Episcopus Coloniensis sie ducem seget ariorum ad pE stat; Nunc autem Ostphali oe M phali ibi degunt, ct a Basterienses. Est oe Barinbornensis oe Bremens, ibi Diastipatus. Ultra Viburgim vero Episcopalis ratae osmensis

ct Comitaim Rauens'e ensis , ubi posteriore tempore habita ut Normanne, qui Galliam vehementer ad xerunt. Et id ex uno sto Germanico amore disci potest , qui se ex ea gentenriginem habere olori r , q-isquid de his somnienis riptorci Uassici eas e Dania vem' autAment. se grauara Chamavos a tergo Dulgibinis siciar's claudi Tac scribit , a fronte autem Phrisiiω excipi. Fer in phaliam A M I s v s fluit amnis insignis, ac in mare Frisium iuxta Em- dans labitur. In hoc Drusus Bructerci Muali vicit praelio. Strabo Hamasiam appellat. Normanni origine sant Dani, Sueones, Norwagi. Hi

quod ante Saxo e: fecerant, & Angli i vicina primum

Germaniae, inde remotiora Galliae,tempore Marteis &Pipini infestare adgressi , quacumque incedebant Omnia ferro ac flamma vaitabant, facta piratarum mo- re in littora exscensione. Experta est ipsorum iniurias non siemel V itfalia, Frisia, Hollandia, Flandria, Bra bantia : ipsa etiam Britannia & Gallia , ubi non praedas egere tantum, sed sedes quoque sibi fixere. Ac sub Carolo Magno si ibiugatis Nortalbingis, Obotritis, & Slauis vastati sq, Inscius quae ad Rheni & Scaldis ostia sitae sunt, ductu Godefridi regis, qui iam Germaniae impe rium spe vorare austi S fuerat, etiam Aquense Palatium bello se petituros minabantur. Ac fecissent, nisi fate latis cuius tam sim perfidia Godefridus perijsset. Ea res C mistianos a Paganis liberauit. Iidem tamen postea

Gallias per annos non minus x L tenuere. In Germ

niam superiorem aduerso Rheno nauigijs delati depopularunt Omnia, Occisio etiam Sallo Mediomatricii Episcopo. Sub Carolo tande simplice Galliarum rege dux apsiorum Rotio persuasus religionem Christianam ana plexus est, Cilia etiam regia filia in uxorem ducta, to laque Neustria cum Britannis super Ligerim in dotem accepta, quam a sua gente Normanniam appellauit. Qui asci vero B acterstrum sint, Mediolanum, e R Uer, CTeuderium, Pader bom, fStatuanda, Osenbruch f. Et mitra se Marsos duciam Aro uicensis itumque Hilde heia

mensis ciuiti. I

188쪽

LIBER

ciuitatos vero sunt, Me vium, ε veraburg vel Miuen. Haliasadensis Episcopalin.

NES, καλουκωνες, ubi nunc est Heri herg, ct pari Miseria circa Seruestam,Zer .

CHAERVS CL

CHAERVsC I, χου ρουσκοι,inter se bim fluuium habitibant, ct Visurgim, diremebanturque ab a Vriuartys, ut T clim scribit, lato aggere, quem illi extuleram, quo a Cheruscis dirimerentur, quum Drusiω Germanicu3 Cheruscos adiagressu fuisset, 4 rmiram cum illis trans VibuVim inst=am: acie stetit. Is enim Romanos o Cherusicos interfluebit de plane constrat, , Cherusios .eam inhabitasse terram qua hodie Saxoniae pars est, cum Duringia uniuersa. Saltum vero Teuia roburgensem in qho Varus cum Romanis legionibus casus est, haud procul ab se misia teste Tacito abfusse constat. Drusi sero trophaea Ptolemaeus quasiad ortum L furyis ponere via tur. Id si verum est , circa Faldense fuerunt monasterium σnam ω Strabo referti, Drusum quum inter Salam uiam ORhenum belligeraret, oppeti sic

CHAMAvI, καμαυοι, eam tenebant terram quae nune est Myseia, iue ad Melibocum montem.

BONO CHAEMAE.

189쪽

I 6 COMMENT RCOR CONTI.

Et actae super hos habitabant COR CONTI κορκονlοι sub monte Aliciburgio, Ῥbi hodie Gorsitet. est Tantram, cum reliquis ciuitatibu3 que ad Poloniam.

L v T I B v K 1, λοῦτοι οὶ βάροι, et que ad V alam portem debantur. Hodie Silesia est , τbi ct Urati laniensis ciuitas est , qua Burietis censetur, ct Toloniae pars usque ad m-um Vistulam.

Fost istos C o G N I κογνω, vibi hodie ducatis est Asche sis a

Sub his autem Tu AONI dc MARO VINGI Nyρωνοι κ 3 μαρουιγιοι colebant, forsitan. bi hodie ea regio est, qua vocatur Palatinarus siversor ,circa Ambergam , que ad bluam Eohemorum. Verum hic nihil ceris adyrmamm.

Iteram seu b Chamauis erant CAATTAE χαλι siue o cam appellat Catti, Cheruscis ad occinum contigin ac propimqui; 2 am , ut Tacitus scribu , quum Drusis ex inprouisa Cattνs innasisset, Cherusicis in an imo fuit Cattos iuuare ,sed a cina prohibitisunt. Quapropter absque dubio patet, O tos Oicinos fuisse Cheruscis , O eam habitasse proainciam qua hodie Hasta vocatur. Nam , ut Cornelius inquit, apud illos colles rarucere incipiunt, nec rena adeo palustris est, quemadmodum in Uermania inferiore. Hi puccedente tempore me ruficos subegerunt, indeque ciam Hermunduris ob salis flumen contendentci, penitus casi fuerunt , quum victores diuersam aciem e Marti ct e fercurio sacrassent, ct forsitan ob istos

salis fontes ρ natum es , qui hodie apud Hallenses in Misenia

cernantur.

Horum riuitates fuerunt, Stereontium, Casset. f. Pheugarum, Marpui . f. Cornelius Tacitus refert, Matiatiam caput gemis fuisse, qηod bammis lauisbus attollit.

VARISTI

190쪽

LIBER PRIMUS.

Sub m stibus erant VARI sTI, κοιροσοι, ubi nune c intra eLE 'Eabmbergensis, et montana qua Eabenbergensia πο- cantur , cum oppidis Holfeld, Tuisbac6 , Tyrreut, me. Ceterum nec hos praeterundum , in hae regione montem esse piniferum dictum, ex quo quatuor insignia et nauigabilia orium tur flamina , qua ad quatuor mundi tendunt plaga3. e graenim ad ortum fluit, es in Tobemia cum Albi miscetur. . t Naxus versus Austrumfluens in Danubium tandem exit. Sala autem ad Septentrionem labens ei ipse ab Albi excipitur. e Moram vero versus occasium in Rhenum se cxonerat.

CVRIONES, CHAE TU ORI.

MARCO MANNI.

Inde habitabant MARCO MANNI, μαρκοροομοι. Hodie regio ista Morauia est , quae se ad SVDI Nos, existendebat, et Danubium usique, ubi hodie ciuitaι est Presbu giam. 9sit hac gens maxima bella cum Romanis , praecipue Antoninorum tempore. Qui etici nunc habet insignes Olmi- censem Eburam suasiis, et B nensem. V D I. Sub silua autem Herunia QE A D I eram, κουασοι, ubi nunc sunt oppida Gm, Kalmuniet, yrasenau, que ad Lunam

siluam. Apud hos τι om hodie quoquc ferri perdArant minera.

Subsilua vero Luna , seu potius inter oluam Lunam gens magna erat, BAE MORUM, qui et Bo IOHAEMI vocabantur, ac undique claudebantur Ilais. Eam regionem Marab dum obtinebat, Roma nis olim bellis claru : sub quorum , ut Tacitus refert, Sueuica etiam genim, Semnones et Longoba di, nec non Marcomanni erant, ad quos ab Arminio pugna victi concessi. Verum Sciarinorum posteagens , quum mutilitudine sitia totam fere inundaret EBropam, etiam Fnuasit terram , ac expulsis veterism colonis uniuersam occupauit. Et li-eet isti hodie quoque Rohemi vocentur, nequaquam tamen Gemmanica sed Sclauonica utuntur lingua , quae ct veterem sit ram redarguit originem. Nunc in regni flrmam est redacta, ac multis urbibu3 insignita , diues fumenti, pecoris , piscium, ac miserarum admodumque populosa, nec non potentissimis Baronibus magnaque nobilitate decorata. Huim regionis cmia tales esse censentμr,

Coridurgis, Praeg, f. Medosianium, Pisa, fm hodie ad Dantibiam fera extentantur, ac ideo T E R ACATRI As ct RACATA s quossi occμparunt. Hactenus Ptolemaeum Bilibaldus sequutus est, nominibusque auciquis ac pene obsoletis nomina recentia aptauit, quanta quidem potuit dexteritate. Sequuntur

Germaniae populi a Tacito positi quos Ptolemaeuso isit. M A R SI Taciti.

cures alias Germanicas gentes Tacitu. ponit, inter quas OMARSos recens t. Scribit enim , quum Drusus Vermaniacm Marsos adoriretur , quos ct magna clade affecis, quod e ciuerat Bructeros , Tubante , ct Usipeto, Ut saltu , per qμο exercitus regressus patebar, , insiderent. Hiae liquet, haου gen