Vitae Italorum doctrina excellentium qui saeculis 17. et 18. floruerunt. Volumen 1. 20 auctore Angelo Fabronio Academiae Pisanae curatore

311쪽

RLANCHINIUS. 3o pluries etiam ex obiervantis oculis prorsus e gerit. Nunc quoniam reserra ingreis sumus quae Blanchinius Sc gessiit Sc scripsit ad illustrandam altrorum scientiam , cujus aiadio vehementius in dies flagrabat , Sc in quo

acquiescere videbatur, non putamus ab institutae narrationis cursu deflectendum . Parilienses, atque Lipsienses Academici multa suis in commentariis sparserunt, quae Blan ehinius notaverat de quibusdam solis , lunae, planetarum qua eclipsibus , deque comet rum , qui per illa tempora apparuerunI , motibus. Nonnullas hujus generis observationes a Franciseo habitas retulit quoque suas in Praelecyiones A ronomicas Gulielmus Wistonius, εc multo plures leguntur in eo libro, quem edidit anno Μ DCCXXXVII. Eustachius Man Dedius , quique inscribitur : Francisci Blanehinii Dronensis astronomicae ac geographisae ob serpationes flectie ex ejus autographis excerptae. Oe. Singulare M perpetuum studium Μanne dii in Blanchinium 8c in ipsam astrorum scienotiam facile ab eo obtinuit, ut innumera proqPe , q uae erant confuse 8c permixte disperosa, δέ quaedam etiari vix adnotata, descris

312쪽

pora digereret . Mirabatur vero Mansredius

in tanta copia observationum nullam earum extare , quas ante annum MDCCII. Blanchinius habuerat, & habuisti eum certo sciebat, quod ea de caussa tres Romae meridianas lineas descripserat , unam Sc alteram in Aedibus Cancellariae, tertiam ad Quirinalis collis radices ea in domo . quam a Lucensibus conductam incolebat. Sed fortasse ipse dumtaxat rationem habendam censuit

rerum a se observatarum ope praesertim gnomonis Clementini, quo cum uteretur tanta

diligentia erat, ut haec nimia & minuta vel accuratioribus videretur . Quis non doleat illud instrumentum ob renovata Aedis pavimenta nune vix ullo usui esse posse, quod non tam dolenter quereremur, si aliud simile

Romae extaret, quod cum Clementino praestantia , fama . utilitateque comparari posest. Si hoc turpe suit Carthusianis Monachis mali operis architectis A dominis , erunt quidem in gloria sempiterna quae illius meridianae lineae sublidio, multoque sudore atque Iabore consecutus eis Blanchinius, qui Diuitiam by Corale

313쪽

ηLANCHINI Us 3Ir. In Italia Altionomorum princeps numerabatur, Vel ipsum Μanhedium primas ejus 4octrinae eonee Issa ex hoe uno intelliges, quod loquens aliquando cum Francisco Iae quierio delobservationibus, quae pertinent ad stellarum aberrationes, quaeque in illo libro leguntur , non minorem iis laudem, quam Brad-leianis deberi judicavit, sive tempus , sive diligentia , sive acumen , quo habitae sunt , perpendatur. His de rebus saepe etiam men tionem iacit in scriptis suis , ae praesertim in ea, quam ad Antonium Leprotium dedit, epistola, quaeque relata est in I. volumen Cominmentariorum Academiae Bononiensis . Ajebat enim se vehementer gratulari Italiae, quod noνum O gra Umum Bradidanis aberrationum legibus aecesserit a Blanchinii experimentis testimonium , Llque minime suspectam, cum Blan--inius jam inti ex anno MDCCXIX. hos iacapella O Lyra errorum limites agnoveris, o

ctennio scilicet ante quam Braesdus ingeniosam illam ad sellarum errores eaplicandos hypothesim quin demonstrationem dixit commini feretur. Quibus aliisque successibus alacrior factus Franciscus dissicillima quaequa susci

314쪽

gra FRANCIs CV spere non dubitavit. Inter haee suit linea meridiana , quae a Romano littore prope Ardeam ad Adriaticum usque paullo ultra Ariminum per urbem Romam, Soracte montem Sc Eugubium pervaderet. Huic lineae alteram parallelam designavit, quae a rure Costagutiano in littore Antiati incipiens , gradiensque per vineam quamdam Collegii Hibernorum subtus Castrum Gandullam , per Vaconis pagum in Sabinis, apicemque montis illi imminentis, eui nomen est monte chscia, per alium verticem montis altissimi non

longe a Cantiano, qui appellatur monte ac re , ad oram maritimam portus Ariminensis , quae orientem respicit, desineret. Dolendum

profecto est opus hujusmodi, ex quo utilitates maximae sperabantur, minime Blanchianium propter immaturum ejus interitum absolvere potuisse ; in quo dum elaborabat se aequaturum gloriam Cassinii confidebat, qui hujusmodi meridianam lineam in Galliae regno descripserat. Sed expectationem diuturinni desiderii nostri explevere tandem homines Iesultae doctrina praestantes Bosco vi hius &Μayerius, qui ex Blanchinii laboribus haud

315쪽

B NCHINIUS 3I3 mediocria habuerunt auxilia. Eustachius vero Manstedius hoe se debere munus putavit geographiae studiosis , ut cum aliis geographicis multis tabulam locorum . per quae idem meridianus Italicus transit , haberent inoo libro, quem ex schedis mathematicis aBlanehinio relictis illum consecisse diximus .

tila quidem praeclara & gloriosa. Sed nihil omnium judicio est ad laudem Blanchinii illustrius opere illo, in quo de Hesperi Sc Phosiphori phaenomenis a se primum observatis,& ad calculum redactis copiose disserit. Fuit profecto astrorum scientiae ad maximas res , quae antea latuerant, detegendas divinitus data sortuna , ut a Galilaeo telescopium inveniretur. Etenim hujus instrumenti ope vidit ille primus maculas in sole, arque ex his maculis solaris globi conversionem circa pro prium axem collegit: vidit etiam jovis satellites quatuor , eorumque orbitas ; 8c invenere phases lunaribus perquam similes

notavit. Hugenius Vero annulum circa saturnum , ta ex illius satellitibus unum deprehendii , quatuorque satellites alios postea conspaxit Ioannes Dominicus Casiimus. Gassen-

316쪽

3l4 FRANCIs C Usdus mercurii, Horoccius veneris transitus sub solem primi inspexerunt, alii cometarum sedem supra lunarem , imino supra saturnia in animadverterunt, alii stellarum numerum immensum M prope infinitum, alii in jove sa-stias Si ejus vertiginem circa proprium axem. alii demum hane ipsam conversionem , 8c ma

eulas in marte se vidisse retulerunt . In tot novarum rerum inventione una venus abditiores astronomorum observationes recusare videbatur, ut integrum reservaret Blanchinio eampum, in quo ejus virtus excurrere cognoscique posset. Usus hic telescopiis , quo

rum longitudo erat C. palmorum Romano rum toto anno Μ DCCXXVI. sive Romae es.set, sive in Albano rusticaretur, Hesperum Si Phosphorum eontemplatus est, idque ac te adeo , diligenter, feliciterque praestitit, ut maculas , de quibus suspicionem commoverant Io. Dominicus Cassinius, M Philippus Hairius, in eo planeta videre , ia metiri, to tiusque superficiei dei criptionem , quam celis graphiam appellat , sacere potuerit . Definire etiam se posse putavit motum vertiginis ejusdem Planetae circa proprium axem confici Di iligod by Corale

317쪽

aLAN e HINI U so 3Is spatio 8ierum XXIV. cum triente . 8c hujus axem ita inclinari , ut angulum XV. graduum eum plano eclipticae essiciat, suisque polis equum minorem , A cor hydrae respi- 'eiat, eumdemque perpetuo in tota orbita sibi parallelum permanere. Nemo nunc est in strorum scientia mediocriter versatus, qui igno rei ex Cassinii sententia illum vertiginis motum multo celerius peragi ; neque sane dis-ficile suit caussam Sc excusationem Blanchiis nil erroris invenire . Nam cum is praelongo uteretur telescopio, atque ad motum vix idoneo , haud poterat per plures horas planetam oculis persequi. Ad eum igitur cum postridie rediret, adnotatae antea maculae , quae ei vix motae loco videbantur , suam jam conversionem M amplius c Sc hoc quod excesserat ob servatori solum apparebat consecerant. Ea terum si quid latuit Blanchinium, multa alia nova Sc vidit 8c in lucem protulit; ac laudibus efferre praesertim videntur astronomi quae ad parallelisinum , ut vocant, constantem plane tae axis pertinere diximus, omnino similem illi, quem Copernicus telluris axi tribuen. dum censuit. Idem rationem docuit invenien-d-ο planetae parallaxis, quam constare ait

318쪽

XIV. minutis, ut loquuntur, secundis, ScXXIII. tertiis, quam mensuram non una observatione eonfirmavit . Quanti facienda sit harum rerum inventio , ex eo etiam cognosci potest, quod Eustachius Mani re dius scribens ad Thomam Dite ramium, in maximo suo dolore ob mortem Blanchinii hoc unum se habere solatium dixit, quod is extremam manum ponere potuerit immortali de venere libro, in quo tot & tam praeclara insunt inventa , ut nihil de praestantia concedant iis, quae tantam gloriam Galilaeo , Hugenio , 8c Cassinio compararunt. Neque contentus Franci

stus seripto docuisse homines de iis rebus ,

quas observaverat, Voluit etiam eas oculis subjicere. Globum itaque chartaceum composuit, componendique rationem memorat in libro copiose tradidit, qui venerem prae clare imitatus ti campos & maria ostende ret. His autem maribus maculas denotantibus nomina imposuit, partim Lusitanorum Regum ae Principum , partim Italorum , Ηispanorumque Heroum , qui ad extremas mundi plagas primi omnium post memoriam ho minum penetrarunt , partim doctaliae oriun

319쪽

a LANCHINI Us 3rr'Astronomorum , partim etiam Academiarunt florentissimarum. Μodum quoque docuit coris

ficiendi machinam ope armillarum rita dispo sitarum , in qua si lucerna laeum solis i

Neat , oeulusque in globo terram exhibente collocetur, veneris phases, maculae, ejusquo motus tum vertiginis, tum parallelismi clara atque distincte videri possunt. Mirum profecto

quam esset solers be ingeniosus in excogitandis fingendisque machinis tum ad astronomiae tum ad reliquarum naturalium iacultatum usum. Iaeommentariis Academiae Paris an. MDCCXII

descriptio legitur machinae cujusdam , qua quis sine tu Se facillime cid profecto minime obtinebat Ilugenianum inventum o uti potest telescopiis maximae longitudinis , de qua re

ad Academiam retulit Renatus Antonius Rea murius Blanchinii amantissimus. Saepe etiam aecidit ut artifices de rebus ad mechanicam spectantibus ab eo eonsilia exquiserint, quae si essent consignata litteris, intelligeremus sortasse ipsum in ea arte partim nova attulisse, Partim meliora fecisse. Seripsit opusculum dem Vandae, erigendaeque Antoninae Columin

e ratione, in quo quibusdam allatis ex G

320쪽

18 FRANCI se Usulaeo Sc Borellio ad aliorum opiniones e veruiendas, eam viam praeponendam esse putavit, quam Detrianus architectus in Colos,so Neronis traducendo secutus est . Etenim praeter cetera statuit trabes ita columnae aptandas esse , ut idem praestent, quod axes in tormentis bellicis . Sic columna suspensa versatili libramento , sustentataque funibus ac

fuleris, facile horizonti parallela moveri, Mad perpendiculum erigi potuit . Ad hanqsententiam convellendam stylum sumpsit Dominicus Quartaronius : sed is aculeis magis quam rationibus pugnavit . Omnia enim asiperrimus ille Siculus stomachabatur . Nec minus Blanchinii doctrina in temporum scien tia suspicienda est. Ei rei sunt indicio qua de iova condenda chronica periodo, cujus axorἀium capiebat a mundi origine , cujuseque moderatores esse debebant solis, tuo

nae ac saturni motus; nec minus ea, quae

de anno mortis Christi disseruit. Qua in postrema dissertatione utens firmissimis chronomlogiae sublidiis, monumentis nimirum anti quitatis & astrorum scientia, definivit ex Tertulliani, Victoris , aliorumque Patrum