장음표시 사용
171쪽
1 o p ROvINCIA LV si TANIAE. pene innuinerabiles plurimo cum fruehu auditae: eorum praeserit m , qui multos annos ab expiandis animis abstinebant. Miseris benigne factum: iis impensius quos a stipe emendicanda nobilita- tis pudor, & carceris angustiae prohibebant. Hi non semel prandio & doetrina recreati. QBatuor
rerum omnium egeni propter caedem factam e tremo supplicio alliciendi, nostrorum opera liberati. Feminae alioqui nobiles, se is orbatae parentibus, ne quod honoris discrimen adeant, venia a summo Pontifice impetrata, in matrimonio intra cognationis gradum lege prohibito collocatae. Cuiusdam etiam impio consilio, qui summa rerum inopia, & aere alieno oppressus uxorem cum liberis clam deserere constituerat, Oportune Occursum. Sed haec iam toties decantata dissimulemus sane sicia tio, neque de multis a persequendis iniuriis, itemque a diuturno pellicatu diuulsis, neque de condonatis multorum iniuriis, quae nec paucae suerunt, nec leues, dicamus. Quod diu iam optabatur in hac prouincia, ut in Collegit: c tirocinio egredientibus seposita habitatio decernere. tur, hoc anno demum perscinum est omnium approbatione : pergrata omnino fuertit viginti qtia-tuor numero cubicula concinnata ad eam rem satis accommodata, in qu ς recentissimi quique magna vel laetitia sua, vel aliorum exemplo, solemni
quinquagesimi diei celebritate, Patri Prouinciali aditum faciente colligendi sui caussa sese abdiderunt; speramuS fore, ut ea res Societati bene atque feliciter eueniat. Caeterum tirones ita ad nostram
8isciplinam avide inst ituuntur, ut ab iis non tam hoc tempore postulandi sint fructus, quam uberrimi in posterum expectandi. Sacrum instrumentum vario ornatu sacerdotali est auctum. Ad Virginis aram tabula miro artificio elaborata. Acce-
172쪽
PROVINCIA LusITANIAE. III est in cumulum stola sacra B P. Ignath, qua P. N. Generalis hoc suum Collegium locupletare voluit. Eius vis statim enituit perspicuis testata signis. Vnum pro cunctis. E nostris sacerdos non sine omni u moerore grauissimo afflictabatur in orbo. Is in extrema spe salutis ad parentem nostru in Ignatium confugit, eiusque sacram stolam deuote exosculatus, breui magna omnium admiratione & gratulatione valetudinem recepit. Quod ac aliis etiam accidisse memoratur. Episcopus nos colit,& obseruat sine ullo de Societate bene in rendi fine. Nunquam in varia opida excurrendi
intermissa consuetudo : qua ex re mirum quan- tum in animarum salutem redundarit utilitatis.
Iam e placatis odiis insigniora sunt illa. Viro cuidam nobili frequentissirino templo ipso Paschatis die quidam alapam impegit : quam ille
ignominiam non ferens totus ad ulciscenduin inimicum adeo exarsit, ut nullius deprecationi auctoritati sic locum relinqueret. Nihilominus nostri rem desperatam omnino, a multis frustra persaepe tentatam suscipere non dubitarunt : hominemque iracundia esseruescentem adeo flectunt, ut nulla si dignitatis ratione habita offensam ultro condonauerit inimico. Repetita etiam urbs
Lamecensis Episcopo Illustrissimo reuocate, quo in itinere & rudes codocefacti. Ibi vero assiduum
ac nostrae proprium Societatis munus tradendae
rudibus doctrinae Christianae strenue & fructuose obitum. Accidit aliquando,ut corroborata iam iaetate homines adolescentesque balbutire cum puerulis,ad eorumque exemplum imbui elementis doctrinae Christianae non grauarciatur. Concionum & confessionum Ductus haud stetitis.
Exterminata iurandi, cantusque profani consue- .
tudo altrix lasciuiae, & in eius locum introducta
173쪽
172 PROVINCIA LV si TANIAE. saepius confitendi. Corroboratae odio ac tempore discordiae sedatae, nascentes repressae. Dis tuta ac libera in pluribus vivendi & foenerandi licentia coercita: vincti pauperes liberali prandio refecti. Introductus denique Sacramentorum usus seequenter. Aliaque huiusmodi praestita ex instia tuto nostrae Societatis.
Nae Eborensis Collegh fructus, aut sterilis, ut
obscurus fuit, ubi pari cursu contenditur ad virtutem & proximoru salutem. Crebra omnium Brasilicae Indicaeque profectionis efflagitatio, non quasi tantum a Deo expectent munus, sed quasi cupidissime appetant. Id aded vel hinc apparet, quod litteris identide Romam mistis alterutrum impetrare conantur. Ad triginta hoc anno voti m potes effecti Cartei uin qui reliqui facti sunt, operam egregie posuerunt. Discipulorum pectoribus virtutis amor insertus. ex iis ad octoginta religiosae vitae institutum susceperiit. Deus trium ἡ nostris iacturam resarcire voluit quindecim. Parthenici facile caeteris anteferuntur: eorum So-Aalitium & numero & picta te augetur in dies. Aliud hoc anno de consilio Patris Prouincialis ETheologis celebrari coeptum est in Collegio titulo Purificatae Virginis inclytum: externis etiam hominibus factus est aditus alioqui nobilibus, quo statis diebus diuinarum rerum caussa confluunt . Itaque breui tempore caelestis Reginae religionem magnopere his in locis auctum iri spe- , ramus. Drama iucundissimum, maximeq; oportunum nimium quantum & auditorum studia inflammavit,& gymnasij nomen illustrauit. Haee breuiter percurro, ad ulteriora acino festinante. Ereptae
174쪽
PRovi NCIA LUSITANIAE. II 3 Ereptae meretricio nostrorum opera seminae septem; neve equod aliquando fieri amat, prauae consuetudinis aestu in pelagus, unde paulo
.antC emerserant,reuolueremur; in Conuerrarum coenobium, velut in tutissimam arcem, sunt incluta. Aliae etiam,quarum pudicitia propter care tiam dotis in lubrico & praecipiti esse videbatur, in portu stabili coni ij collocatae. Tenetur consuetudo adeundi carceris,& valetudinarii magno
eorum, qui utroque detinentur emolumento dc solatio: daturque interdum opera, via nostris apparatissimo prandio recreentur. Nec deseruntur. quos a mendicando ingenuus pudor deterret. In exercendo vero nunquam satis laudato instituto
illo instruendae iuuentutis plus solito curae labo- risque consumitur. In Bacchanalibus praesertim celebriori apparatu ad esseaenatam hominum licentiam, quae eo tempore vagari Jicentius amat, facile coercendam ; corporis castigatio introducta, tanta multitudine confluente, ut compleretur saepius & hauriretur templum, quantumuis amplum. Exinde qui obstrepente conscientia non ex finitimis solum, sed etiam ex longinquis ad nos locis ninae celebritate se conserunt, mali remedium & quietem inucnerunt. Adiuti piorum li- . beralitate, qui se propter inopiam tueri aut incoepta studia persequi non possunt: ex his adolescens. optimis parentibus,Hibernique aliquot Philosophi summa ingenij vel virtutis indole praediti.
Confessionum autem medicina multa via nera persanata animoram : damnosa lucra redhibita: coniugum sinita litigia, interruptaque diuortia.. Eorum tamen,qui in unam redegerut confessionem quidquid in vita deliquissent, numerii inire haud promptum sit. Qui alieno animo inter se
175쪽
17 PROVINCIA IvSITANIAE. ti Lites etiam quam plures eaeque dissiciles. Veruna
vi de his multa praetermittantur ne satietatem aDiferat similitudo, hoc unum attingam. Clim A chiepiscopum inter atque Capitulum Ecclesiasticum orta esset de honore inuicem exhibedo c0 tenti O ,eaque per longum tempus 1ncrebuisset, donec Romam decernenda mitteretur ; principe
interim templo Archiepiscopum suum Dominicis sestisque solemnitatibus desiderante; vilius e nostris intercessione ea omnis sublata est. Noster etiam sacerdos eiusdem Archiepiscopi iunctus munere praefuit curiae, ubi grauiores caussae a fidei quaesitoribus disceptantur: qui sane nostra6-.pera utuntur assidue, suamque erga nos beneu lentiam ostendunt. Haec videlicet in urbe. Extra πῆem vero aliquot expeditiones compedio animarum susceptae, oportuniore praesertim tempore Quadrage limae, secundissimo eventu. De his singulatim , & quantum fieri potest breuissime.
Pacem Iuliam e nostris duo commearunt, ibique concionum, confessionum, catechesis, aliorum q; munerum Societatis non exiguus fructus constitit. Secundum animos, pauperum corporibus,
vinctorumque subuentum , quos data stipe seu collata subleuarui cibo. Sedatae cotrouersiae; una inprimis, in qua componenda multi elaborarunt fine fructu, no iam iure, sed ferro, dirimeda. restitutum aes alienum octo mille aureorum summa. Permulti omnem retro egerunt confessione vitam dc emendarunt impensa opera. Ciuium autem ea
est in nostros homines ordinemque propensio, ut pristinam illam de extruenda nobis domo voluntatem non modo non abiecerint, vertim etiam
indies auxerint permotique iam futurae messis spe in tam uberi solo magnam pecuniarum summam ad eandc rem cum voluptate deserunt,
176쪽
locumque ad nostra munera exequenda perOpportunum. Cratum etiam itum non sine labore,& reditum cum fructu Nam praeter multa ibi extirpata vitia, odia restincta, aliaque solemnia introducta est corpus aliquot in hebdomada diebus verberandi consuetudo. Vtile sane inuentum. Vnus a consciscenda sibi morte damnone suggerente; alter ab inimicis inserenda reuocati.Vir nobilis iniuriam sibi illatam ablutione pedum unius a quo fuerat grauiter violatus, recompensavit; id- que seria quinta maioris hebdomadae lacrymis v-bertim manantibus: quo tam praeclaro exempla quam plurimis iisque graui illimis discordiis occursum est. Quin & germani duo , ut fratris interfectori veniam darent, adducti. Myrtili etiam
Iulia, cuius ager numquam a nostris cultus memoratu S, praeter frequentes conciones consessionesque pene innumeras, aliaque de more Societatis praeclare instituta; pacificationes inter multos, inimicitiaeque sublatae . quarum acerba quaedam inter duos viros primarios exorta, duas in partes opidum distraxerat: nostrorum tamen interueu-
tu eiusmodi factionis princeps quantumuis alapater & amplius percussus , iniurias omnes remisit. supplicemque inimicum palam complexus est. Calcarunt nutus vestigia quam plures alij. In altero etiam opido Montem maiorem appellant praetermissis communibus ; strenue pugnatum
contra veneficia dc amatoria, tandemque omnino
sublata. Fuit qui fratris interfectori non modo condonaret iniuriam, sed etiam cum is in vinculis teneretur, missionem impetrauit. In alia quoque opida exsurrisse pretium fuit, in quibus multi, qui viciscend iniuriae studio ferebantur a consilio caedis abducti. Irrita matrimonia correcta: eaedes coadonatae: iniuriae prohibitae quam pluri
177쪽
mae:domus imminenti incendio liberata. Ad tum cum aedili publico, ut rediret in gratiam cum eo, a quo vulnus & alapam acceperat. Addita diuer -' beratio corporis QPdragesima. Multa praeter euntur consulto : fatis est enim ex unaquoque re delibasse praecipua. Sed redeo ad Collegium antequam discedam. Beatissimus P. noster Ignatius duribus in dies illustriolibusque miraculis nobi-itatur. Illud haud silendum. Vnus e nostris sanguineam pituitam propediem moriturus euomebat, corporeque erat aeger; imo, lenta tabe paulatim remedia eludenteris hausta Beatissimi viri reliquia, praeter medicorum spem miraculo planὰ
IRVs erga nos ciuitatis amor in singulρs dies. Haberi coepta est hoc anno earum quaestionum, quae de ossiciis incidunt, explicatio in aula nostris aedibus adiuncta, magno auditorum plausu atque cocursu; quam ut initia se dant, breui magno illius dioecesis emolumento suturam speramus.In sedandis etiam discordiis nostrorum curae sudant. Deligam unum vel alterum eXemplum de multis, ut fiat coiectura de caeteris. Quygam Religiosorum familia summa contentione isenatu huius urbis amplissimo dissidebat, ea nostro suadente ad eius auctoritatem AE cocordi mreuertit. Clim viros etiam inter nobiles quaedam intercederet controuersia, in qua de vita bonisque omnibus agebatur, interposita auctoritateRcchm ris,ex animi sententia uota sine publica *olunt te composita lis est. Unus consilium alterius interficiendi abiecit, animumque inimico reddidit,qui itam videbatur cise ea epturus. Apud vinctos in
178쪽
PROVaNCTA LusITANIAE. Z77 custodiis publicis, in nos conatis apud aegrotos
laboratum frequenter non sine fructu. Nec vero Christianae doctrinae praetermissa consuetudo, quae toto anno, vel in templo nos ro, vel variis in locis puerili traditur aetati. Virgo parentibus orbasne dote intra claustra monasterij se abdiderat seruiendi caussa, corrogato nostrorum opera dotis aere religiosae vitae, cuius flagrabat desiderio, compos est facta. Vnum missum non faciam. Vir perditae nequitiae partim intempestiuo quodam rubore, partim daemonis terrore a salutari co fessione abhorrebat. is dum in hanc ciuitate propexat , ignoti noua forma viri in ipso itinere sese illi comitem adiunxit,& multis vltro citroq; verbis de confessione habitis, eum manu prehensum ad Collegium usque perduxit, seque ex oculis derepente lubtraxit. Miser vero territus visu & sermone admonitus in via, peccatorum monstratot
annos repressa apud unum ἡ nostris euomuit, laetusque oblata diuinitus luce discessit. Patefactum deinde multis iter in caelum, qui vel e disiunctis ad nos locis confessionis caussa confluunt. consulentibus identidem de Christianis ossiciis utiliter responsum. Duo opida lustrata cum magno commodo utriusque a totidem ξ nostris sacerdotibus. Alia plurima ere diuina gesta,quae publicis
litteris committi non possunt.
BR A C c A R messis hoc anno laetissimasuit.
Concionum creber usus, ut cum maximὰ a cessit: eae fuerunt ducentae quadraginta, quarum Ductus ex eo aduerteris, quod sex mille veteres αnouissimas ritὰ culpas nouem circiter mensium r
179쪽
I7d PROVINCIA LUSITANIAE. eluerimi. Ptuor etiam amplius homi um mitilia, uno vel altero die caelesti apud nos conuiu1osunt excepta:ex quo expectes aliorum numerum, qui in eadem opera sunt assidui. Redditaque suo quaeque domino male parta pecunia: placata odia mutuaeque dissensiones, eaeque grauissimae & acerbae, ex quibus luctuosa metuebantur exitia. Abducti ab illegitimo thoro undecim. Docti sunt Ecclesiastici sui muneris partes:octo facta Canonis gratia,a Pontifice maximo nexu irregulari soluti. Quae dissiciles habent explicatus, quaestiones de finibus bonorum & malorum in re Christiana
multis huc confluentibus enodantur. Septem viri nobiles apud nos piis comentationibus sese exercuerunt, plures futuri; , nisi locorum angustiis exclusi fuissent: unus ex eo numero Parthenius visus est se comparare ad mortem, quam paucis post diebus obiit. Tanta porro in hac urbe Societatis aestimatio, ut non solum ciues, aduenae & peregrini ; sed etiam ex variis Religiosorum familiis complures nos de rebus ad vitae quisque suae statum pertinentibus consulant. Gymnasium floret indies auditorum numero, ob idq; infima Grammaticae classem geminari placuit. Omnes sui muneris diligentes, maxime verδ qui sunt e Sodaliatate Virginis: ex his hoc anno in Societatem admissi tres,in alia coenobia plures.Vir, qui iudici in suspicionem patrati sceleris Venerat, carceris famaeque periculo vitae integer, & sceleris purus nostris deprecatibus est exemptus. Fuit post consessionem, qui iniuriam alapar acceptae sponi sua , remitteret. Archipraesul Illustrissimus nos diligit, utiturque libentissime nostra opera & consilio: crebrae eius in Collegium itiones, quibus quo nos numero locoque ducat ostenditi Sacro die Clocumcisionis, qui annum aperit, quo magis test
180쪽
tam suam beneuolentiam faceret, pontificali plane ritu ac ceremonia in nostro templo operatus est: eum diem agere nobiscum voluit, & eadem familiariter uti mensa. Tenera artas Christianae discintinae rudimentis cum fructu excolitur: quae res, 1 ta eam auctoritate & liberalitate Archiepiscopo Illustrissimo promouente, felices progressus habet;is enim cum interfuisset aliquando, ita captus utilitate operis, ut ad id coempta pecunia non vulgari adiecerit, quibus illa aetas deliniri solet. Nec domi solum res bene gesta, sed etiam so-ris. ad Montem Laetum tuere duo per mensem, neque exiguos laborum fructus inde retulerunt. Nam praeter restitutiones factas, sopita odia, ergastula obita, & alia id genus effecta permulta, confessionum praecipua utilitas; in obvio opido omnino quingentae, uniuersae vitae ferὰ omnes. Dedocti prauos mores opidani, fructuosiusq; laboratum cum illis, quo diutius nostris caruerunt. Placati germani duo fratres pertinaci odio inter se dissidentes. Sacerdos in nostros ossiciosus ad quadraginta librorum volumina in bibliothecae incrementum, Collegio moriens destinauit: quorum pretium aurei mille. Ad diui Sebastiani brachium oblata theca ex argento. caeterum decorata domus imaginibus antiquos Patres nostrae Societatis columina ad viuum referentibus. alia prPterea dona ad templi supellcctilem & ornatum accessere, in quibus calix argenteus, vestes ornatusque sacrificantium sex. Porro E nostrorum numero Vnus ad meliorem vitam demigrauit: is adolescentulus erat Hibernus quintum agens in Societate annum, vitae prius, quam Philosophiae cui studebat, feliciter cursum peregit. ante obitum delirare coepit & loqui aliena, d ita ut opi res eiusnodi multorum esse sapientiam et cum ' M M a. Deipara