장음표시 사용
11쪽
vissimis legationes tot obires. Nam semeliteriimque sublimis hic honos obtigit ad
magnu magnae Britanniae regem,Iacobum I, cui tatopere placuis i,ut te virtutis erg5 dignitate e uestri decoraret. Iterum amplissima legatione funetus es ad potentissimum Da-Norvvegiae regem, Christianum IV. Atque sui de ma nifica opera tua,praepotentium Belgicae ordinum auspiciis suscepta, ad illustrissimos Cliviae duces, nihil nunc dicam)ouid splendidius hac ipsa legatione ad serenis timam Venetorum Rempublicami inviistissimam illam, ac beatissimam, &, si sermam spectes imperis bene constituti, nihilo inseriorem veterum ulla.'Cujus grande ac mansurum decus celebrarem hoc loco non inviatus : sed periculum extimesco, ne, ut nubes Solis radios intercipit, ita ego, ob insantiam meam, subducam facilius, quam addam lucem. Itaque laudibus ejus non insisto: nec magis tuis, illustrissime Legate, quas melius posteris annales Belgici loquentur. Mihi satis sit, devotissimo pectore gratulari eximium hunc honorem virtuti tuae. Cujus animimet, quem tibi penitus obstrinxisti beneficiis tuis, ii bellum hunc obsidem mitto. Multum vero gaudeo,
12쪽
gaudeo,qubd ille in ea potissimum deventu
rus est loca, ubi literas & literatos pretio suo aestimare sciant viri nobilissimi, &praestantissimi: quos inter honoris caussa n mino, Illustrisimum & amplissinium D'minicum Molinum , virum majorum meritis incly-' tum, sed magis virtute sua: de qua quicquid
minus erit. Tu Vero maxime, &e
nunc hoc qualecunque ingenij mei monumentum ι partim illud dignum quidem limato politoque judicio tuo ; sed quod eo
pretiosius apud omnes censebitur, quia clarissimi nominis tui sacrario fuerit appensum. Lugduni Bati v Kal. Mart. Ann. CIPIOcxxlII. Traluaris nominu tui cultor, GERARDvs IOANNEs Vos sIVS.
13쪽
Historices dc Historiae Natura,
Historiaeque scribendae praeceptis. C A p v T I.
Him iras ct hi ria discrimen. Verum hi δε ετ ον adfertur adversus Servium se Isidoru- De Piatonis, o Varronis originibus iudicium. Hictoria triplex. Historia aventio tributa etiam doctrinae de rebus uni- . versalibus, i rue adeo exqui tae philosophia. Hictoria . id sit , ct qu- ian se extendat. Hinori eiu , annalium, se diurnorum actorum discrimem. uadruplex veterum opinio de propria hinoriae noc tiouee. Patricis error. Appuleio lux. Cicero refellitur, itemque Cornificius. Cur hino celaucissolum agat se annalibusscribendis.
Vemadmodum antiqui seres sera exornare se-lent, aut AE aliquo e gentium Diis, aut corvo, a Tertuli. δε aut vulture , aliove antipagmento : ita hodie'o M a mili quoque non immeri is in usu est, ut illecebra aliam qua in oporis ingressu auectent lectorem ad perspectanda ulteriora. Mihi tamen id nunc curae suturum non 'est; verum hanc historicae ficultatis tractationem auspicabor simplicissimis, maximeque in vulgus notis. Certe nihil magis AExtra, controu am poni debet, quam historicen dissetae ab historia, qua ratione aistinguitur poetica a pota. Nam utraque
14쪽
, Gga Andi IOANNIs vos sΙ disponit praecepta ; illa ad conficiendam histo iam , hare ad poe in . Atque id ipsum historidae nomen indicat, quoa ab
a In i. Ara. historia est: unde & verbum kορων,non contra: 'uod Servius
blib. t. ori, & Isidorus si putarunt. At historia ipsa, utrecte Simplicius in ea=. primum de anima scripsit, ita dicta est-ir j, i, quod est scire, cognoscere. Nempe ejusdem originis sunt dec Ab est quia i it, unde ἱ ρία. Plato quidem in Cratylo deducit et ite e jὸ at fluxi - quod nempe fluentem & quasi fugientem antiquitatem sistit, tanquam stator quidam Iupiter. Sed docu haud ignorant, quid de Platonis Cratylo sit statuendum; quemas . modum & de Varronis originibus, qui sepe in suis de L. L. ib bris prudens sciens fallit, talliturque. QDd si historier, ut dicebamus, ad scribendam historiam viam munit: cum multi-ς, fariam hist*riae vox accipiatur, illud inprimis est videndum, quod historiae genus intelligendum sit. Nam το ορ-ή - . - ν, 'Uξίαζών τὰ ut philosophus inquit
Hoc ut commodius nat, explicandum est, circa quas res hiastoria versetur. Sed paucis id nunc faciemus, quia infra se pro--- prius offeret de hoc agendi locus. προς ' Rerum aliae sitnt universales, aliae singulares. Priores bisse riam considerantur: vel pinὴuiori Minerva, cum selum qui te
exponitur: vel accurate, cum occultiores rei caussas adduc,
. . mus. Res vero singulares vel a Deo sunt, & natura ; ut delibquium selis , terraemotus , inundationes , prodigia, aliaque istiusmodi: vel sunt a voluntate humana; quales sunt, tinnactiones, uti res gestae; tum opera, ut stritisturae, automata, alia: . vel denique ab utraque caussa piUeniunt; ut regiones, urbe,
horti, similiaque. Pro rebus adeb diversis,& dispari considerandi nodo, hi
Euarram: . ria dividitur in φιλοDφixtis, quae universalium est; 'ύξηγκυλιῶ e, uitiam. quae circa singularia Versatur; & μικ sit; f, quae de utrisque tractat. Historiae ejus, quae vel sola universalia, vel saltem non' sola singularia exponit, exemplum nobis praebet Theophrastus, qui opus suum inscripsit, historiam plantarum: item Plinius, cujus est historia mundi de Aristoteles ipse, cum lectissimo, at g m pauetis nimium nostro seculo lecto operi nomen secla, . historidi, L. ita Sed dc Philosophus idem, cap. I. de aniana m dum. a V at animae nistoriam: κι ἡάτυι b prς o,si
15쪽
respicIamus originem nominis , quam antὰ adducebamus.
γνω οὐν , ut Simplicius binquit. At Μηοκῶ c, si sequamur communiorem vocabuli usiim, juxta dici si qua quem magis caeteris, quos dixi, tractatibus accommodata est
historiae appellatio, in quibus pleraque omnia velut in historiis r έ
reseruntur , non demonstrantur ; at minus convenit tribus
Aristotelis de anima libris, cum sint citi αι ioid, nec solum hue' . λ' αδ εα, is esserant, sed & το δόns. Nos, clim historicen diceba- auuma. mus viam sternere ad historiam, 'δηγέικὴν seu narrativam in- c Ab o. telleximus, de qua ita Plutarchus libro de Homero , o As dκός G λογω, o των γεγνότου etdes γμάτων δήν, ori Et Theo 'et in Progymnasmatis,oύδὲ γδαλλό τε ν ωρἱαῖσι μα δηγη ως h. Item Itidoxus lib.I. Orig. cap.x L. Historia est narratio reigesta r Sisa a Famea, qua in prateris osa sunt, dignoscuntur. Quamquam hae quidem cescripti es non satis sint accuratae, ut postea parebit. g mssoricum Cum vero narrationes propriὰ singularium sint, haec autem, , qμ ut diximus, vel a Deo & natura sint, vel a voluntate humana,
vel ab utroque horum: primum quidem genus tractat historia naturalis; non illa, quae philosophiae pars est, sed quae solum
singularia narrat: postremum genus considerat ea, quae τοπα. vocatur medium genus a nobilissima parte appellatur hi M. ἀ-
historia civilis: sib qua etiam Ecclesiasticam, & Scholasticam, ere, quam uti philosephorum vitas, meritb comprehendimus, cum ecci .siae de scholae pars sint civitatis sive Reip. Cum autem latE. adeo pateat historia 'sηγ, ικὴ h, satis liquet, hujus generis Esse, ' tum narrationes institutas de situ alicujus regionis, vel urbis, aut ejus motibus, institutis, legibus: item quae sunt de philoso arriri,cphorum opinionibus, aut sapientum ditas, aut imperatorum malagematis: item quibus exponuntur vitae, sive privatae sive rublicae personae; seu viri, seu feminae. Verum imprimis noc nomen vindicant illae, quae sinit de rebus gestis unius pruriumve populorum, aut civitatium. Vt quae referunt res Atho niensium, aut Romanorum, sive univerie, sive ex parte, ut de . . 'bello Peloponnesiaco, aut bellis Punicis, id similibus. . Quid quod multis ne sic quidem satis presse ea vox ccipi videtur Adeb ut etiam in controversiam veniat, cuj nodi de rebus gestis narratio no n historiae mereatur, tam Variἡ . .... variisseriani dissentium. T . . - A, Prima
16쪽
GERARDI IOANNis V o ss I. Lib. i. M. Poma est sententia senaphroni j Asellionis ' , ciu historia Mois, i& annales distinguuntur, quod in historia referebantur res illu-Geli. stres, ac corum causta quoque, & consilia, bc quomodo aliquid gestum esset: annalibus autem res quidem illustres continerentur, sed tantum quo anno,& a quibus quid gestum esset, ex poneretur : quemadmodum si nec res illustres essent, ad activa mi lib. s. diurna Graeci, diarium Semphronius Asellio avo-ιv. ιδ. . cabat non ad historiam, aut annales, pertinebant. Tacituς. lib. decimotertio Annal. Nerone secundum, L. Pisone consulibus, - 1. pauca memoria digna erenere ; nisi cui libeat, laudandis fundamentis, ct trabibus, quis molem amphitheatri apud campum Martis Caesar exstruxerat, volumina implere: cum ex dignitate populi Romani re pertum sit, res laudus annalibus; talia diurnis actis mandare.
ntis Maiis. historia proprie est n*rratio rerum gestarum, quarum quiet Drumclud fuerit αυτόΨης e, aut quas videre potuerit; cujusmodi sunt, quae .lumita i- quis ab iis accepit, qui ipsi rebus gestis interfuerunt. Haec se
μs, secutum scribit Thucydidess, ut proprie juxta hos ejus libis
Eri. - .m illos, eo disserat historiae
in his referripossint, quae aetatem nostram αι iis, ω antes eucrunt, in historia non possint. Et nanc sententiam eo . s. a. l. plerique, atque eos inter Franciscus Patricius ti defensam eunt,d Lib. o- quod i sic dicatur ab M h & ορῆν i, ut proprie inspectionem, live notet. Sed de etymo falli , sitis liquet ex iis, quae . . an diximus. Interim anguste itaquandoque accipi.' iis sollini conveniat, quae δεξο iue didicimus, cognoscimus vi α ρέσεων - , ubi Empiricis est ἀρη9ν vocari s D. bsista qui quid aliquando observassent,inagnamque horum copiam. Hac a. dici , memoriam verbeorum, quae fiequenter eodem h D. modo viderint,ab illis ὀίοψίαν nuncupari eademque ubi didi-iri ctant, appellari instar. Verba Galeni fiunt t: Eκληροι 5 -
17쪽
causa, imperatore mittente, navigasse. Atque inde lucem capit Appuleij illud de dogmate Platonis : Ceterum tres eius Platonis ad Siciliam adrnatus mali qui am carpunt, dirersis opinionibus . disserentes. Sed ille primo hictoria ratia, ut naturam AElna, crincendia concata montis intelligeret: ecundis , petitu Dionasti, ut 0racusanis a Ieret, prosectus eii, Sc. Vbi hiatoriae gratia est, ut Plutarchus ἱ ρίαι is Qui de in Solone similiter dixit, -ολ υπ ρία Dεs Q, ἱήπρ M. De secunda sententia satis. Tertia vero est Ciceronis . , ac Cornificij quibus historia a Tib. r. δε
est narratio rerum gestarum, ab aetatis nostrae memoria remo- Inventione.
tarum: eaque sententia e diametro cum secunda pugnat. Nam b Lib. i. -- quae de bellis Punicis scripsit Livius, non erunt historia Verrio, MN erunt Ciceroni ac Cornincio: quae de sita aetate idem memoriae prodidit, non erunt historia Ciceroni ac Cornificio , erant Vertio. Ciceronis verb ac Cornifici j sententiana ex Cicerone ipse re sesere licet. N erudita illa ad Lucceium epistola cpωc Lib. s. stulat Tullius, ut eorum, quae in consulatu suo gellisset, hilli visu. ι a. tiam scribere Lucceius vellet. At utique ea a Ciceronis in
est opinio Agellij cui in noctibus Atticis historia
est quaevis rerum gestiarum narratio, ita ut ei historia,& annales AEt. cap. ιδ. disserant , quemadmodum genus & species. Annales enini omnes sunt ni storiae; at non omnes historiae fiunt annales. Historice neque speciatim indicat rationem ea scriptis com N. Ignandi, quae a seculo nostro sint remota; neque ea selum . prodere docet, quae auri viderit quis ipse, vel viaere potuerit; uit plane neque Veri', neque Ciceronis aut Cornificij inte pretatio huc faciat: sed peneratim moniat modum, quo, cum annales, tum quaevis aliae historiae scriptis optime consignentur. Verumtamen quia, qui ficere librit historiam, in qua exponantur caussae,ac. consilia, aliaque, quae haut requiritiatur in scribendis annalibus, is quoque annalium conscribendorum
artificium perspectiam habebit: unde in historia etiam annales contineti, Servius e aitὶ co omnis serὰ opera historices est de econficienda historia istiusmodi, qualem ibiam Senaphronius versa r. Asellio historiae nomine dignati tur. Ac de vocapulo satis,mψnc ad Raa accedamR . . - et A C A p. II
18쪽
use disciplinam liquam, quae rationem doceat conficienda
historia. Zabaren refellitur. Varronis en . Annales veterum ponti cum ut si ibi soleant. Cur annales fabulis comparentur a Semphronio Asiellione. H Ioriae an scientia aut artis nomen convenire possi. Sextus Empiricus' refutatur. Expenditur sententia Trocisci rici Mira uiani. OVam notum est historiae nomen, tu pene ignotum est
plurimis, organicam esse disciplinam, Quae Bistorice voco tuta verum ut inuoctis ignosci debeat , apua quos tam altum semper hac de arte silentium, ut Harpocrati, aut Agenoriae mctis operati esse litasseque videantur, facit acutissimus, doctissimusque philosephus, imo philosephorum seculi nostri primceps, lacobus Zabarella: quippe qui insitis de natura Logicae libris probare adnixus sit, non dari artem historicam, verum argumentis plane ficulnis,atque adeoψυκοτερρις ο των XtυMππου συμογομῶν b. Negat enim nistoricen dari , tum quia neque ab Aristotele, neque alio quoquam scripta sit: tum quia fortasse nec digna sit, in qua scribenda opera ponatur. Verum nos scimus, olim Lucianum scripsisse inia. α ἱ ρίαν scimus de antea etiam Dionysium Hincarnassensem normam
texendae historiae ostendisse in sto de Thucydide judicio ad Cn. Pompeium. Neque dubium mihi est , quin hac de arte egerit Varro libro eo, qui inscribebatur Sisenna, spe de
hi storia r cujus testimonio utitur Gellius lib. XVI. cap. I x. E recentioribus quoque non ignoramus hac de re tractasse in Actio fio Iovianum Pontanum, atque etiam de ea commen tarios edolasse Hermolaum Barbarum, Franciscum Patricium, Ioannem Antonium Viperanum, Franciscum Robortelium, Ubertum Folietam, Sebastianum Focum, Venturam Coecum, atque inos nonnullos. Atque ut id non esset, esim multa a multis tum veterum, tum recentiorum, praecepta asserantur
non SiciEsaia unium contita colus, justoque
19쪽
Mdineae methodo tractata, artis constituere a C Oa . πυ νωονόὶ Aut quis inescit, ubicunque ab uno quid laudabili- b m. sita tet, ab altero infeliciter fiat, ibi certa polle observari rationes, pusi eae com- certaque praecepta, quae qui velit e, is artem condat At, inquit,historia est nuda gestorum narratio, quae omni arti- ficio caret, praeterquam fortasse elocutionis, quam alia ab arte mutuatur. Nos Vero plurimum artificin in historia eouspiei mus, & conspiciunt, quotquot in ea versantur, non iit in conviviis ac circulis alios acroamatis amoenis oblectent, d ut pectiu civili prudentia instruant. Non multum a veritate aberrasset summus philosophus , si historiae haut aliter scribi deberent, quam annales veterum Pontificum, de quibus Tulli j afferam περίοι ita ex lib. II. de Oratore ; Erat, inquit, histori nihil aliud, ni iannalium confectio: cuius rei, memoriaque publica retinenda cauo , ab initio rerum Romanarum usque ad P. Mucium, pontificem maximum,res omneissinguloru annorum mandabat literis pontifex maximus, esserebat, in album, proponebat tabulam domi, potestas ut essetpopulo cognoscendi, ν qui etiam nηnc Annales maximi nominantur. Hanc similitudinem scribendi musti secuti sunt, qui me ullis ornamnitis monumenta solum temporum, hominum, locorum, gestarum, rerum reliquerunt. Itaque qualis apud Graecos Pherecydes , Hellanicus, Amsilaus fuit, aliis permulti ; talis nos Ier Cato, o Pictor Piso, qui neque tenent quibus rebus orne- tur oratio; mod) enim huc ista ut importata, ct dum intelligatur. . Oid dicant, unam dicendi laudem putant esse breuitatem. Paullu- ' tum se erexit,sta dirit historia maiorem sonum vocis vir optimus, . Crasii familiaris, Antipater. cateri non exornatores rerum, stii tantummodo narratores fuerunt. Sed prosecto, qui ejuscemodi nudam rerum commemorationem historiam esse credat, longe
ab antiquitatis judicio abibit. Nam ea non multb meliori loco haec ducebat, quam fabulas: nempe quia ex iis, haut aliter 'ac ex fabulis, voluntas magis percipitur, quam fiuctus: Sand Semphronius Asellio apud agellium de istius generis scriptis d Lb. .
dicere non veretur: Id fabulas pueris G narrare, non historias cap. it. seribere. Ita μυραλικωτευν locutus nobilissimus scriptor. 'nempe quia omnia, quae seo quidem seculo utilia Lere, nunc autem, melioribus repertis, in usu esse desiere, fabulas no- η
mimpant: quomodo ἐustiuitatum quoque locutum esse in . procrinis
20쪽
a Lib. I. adversus Mathematicos cap. I a. quodi putat, Anon ere possit pars hia
imo percurrere non possumus o Tub. I. eo-
nitatem δε- cIrinerentilis, cap. s.
De ornamentis vero, bdea Zabarella existimat ab orato ria peti frustra est. alia sit orationum, alia carminis, alia historiarum exornanai ratio; Oratoriae est agere de orationum ; Poetices de Poetios; Historices de historiarum ornamentis. Qirare nec Zabarellae in eo adstipulor, quod ut ornamenta requirantur ad historiam , haut tamen praeter ea aliud quicquam historiae reliqui esse censet. Nam quam multa gravia utilissimaque silpersint historiae praecepta, cognoscere est, tum ex illis, quae hac de re postea trademus : tum quod antiqui omnes historici tantopere desidarunt in exprimendis estingendisque orationibus , quod historici quoque munus esse insorius ostendemus.
Sic igitur statuimus , etsi historia proprie nec ars sit , nec scientia, atque aded nec diseiplina: tamen historicen esse artem: quippe quae circa umversalia versetur : quod de historia dici non potest: ut quae occupetur circa singularia; idque eo fine, ut universalia praecepta inde colliganuir , atque illustrentur. Laxe vero disciplinam ac scientiam esse, nemo negauciit, cum discatur, & sciatur. Q d vero Sextus Empiricus a, nullam esse historiae artem exinde colligit, quia historia, versetur circa singularia; haec vere, infinita sunt: id nullo negotio refellitur. Nam verum quidem est, quod Aristoteles b dicit, ἔαν. l.ν - e: verum historia non omnia sibi singularia proponit, sed unum plurave. Atqui non singula, sed universa sin gularia sunt infinita, vel quasi infinita. Nihilo magis sententiae huic adve satiar, quod adversus hibstoricam obiicit Ioa. Franciscus Picus Mirandulanus d. Ait, ii ter alia, historicen non videri artem, eo qudd in historia usque adeo multa fabulosa permisceantur veris. Atque ejuste rei aliqua nulla adfert exempla. Ac tandem concludit: His
igitur, O Diu cemodi in rebus a falsis ranisque histρriis originem trahentibus, ct de mentibus in ambages varias , o inexplicabiles, ιd quorumlibet etiam arbitrium scias, artifcialis usta methodus, . aut stecul tio reponetur ξ Sed haec si quicquam essiciunt, illud tum colligi ex iis potest , historiam non esse artem; quod fatemur non inviu. At minime ex eo consequitur, non essu