장음표시 사용
41쪽
Ans Hrs YoRIc A. 2 tamus, medicum experientem praeferimus illi, qui in Hippo- eratis lectione suerit exercitatus, ac de universe genere egregia otis elat disputare, verum experientia: lit nullius: itaquoq; non tam cum eo consilium capere oportet , qui in philosephorum schola hauserit communia vivendi praecepta , quam cum illo, qui vel assiduo historiaele strione, vel experientia longa, multa ejusdem generis egregio judicio observarii. . . iSunt vero haec eo majoris, quod cognitio ista ex historiis, deficillima sit,&tutissima; cum illa, quam per experientiam con- sequimur, de diutinum tempus requirat, & multis sit periculis obnoxia: cujus rei exemplum esse potest Vlysses Homericus,
qui, non sine magnis calamitatibus ' a Homer. δεν , νόον ἔγνω b. Od. αι.
Dispar verb, ut disti, historiae ratio est: quippe ubialienos erro- bres, ac castis, sineullo periculo nostio ,viaeamus: ubi item rci; prope omnes, adeo locis & temporibus distantes, in una quasi in tabella ob oculos ponantur. Atque haec de effectis primariis
di sunto. Secundatij veroecii sunt duo. Eorumamus est voluptas,&delectatio; quae tergemino ex fonte promanat. Aurimum
ex eo, quia historia res sit' lares tractet, quae cum sensuumob- .
jecta sint, ficile a quovis intelliguntur. Deinde vero ex varie-etate semma, quae saepe mirandos habet eventus. Ac denique inde, qubdaliena pericula videamus salvi ipsi atque incolumes: quae res hominibus jucunda esse solet; juxta illud Lucretile,
. Suare mari magnoturbantibus aequora ventis,
E terra magnum alteriinste relaborem: c Dp amisaram quia vexari quempiam est incanda voluptas Sed, quibus ipsemaliscareas, pria remere suave est.
Est hoc deesse illustris planὰ locus apud u M. Ciceronem. 3Sic enim sci ibit epistola ad Lucceium: Nititia aptius ad delectorisnem lectoris, quam temporum varietates fortunae, viri tudines: si cqua eis nobis optabiles in experienti non purunt, in legendo tamen erantocundae. Habet enim praeteriti doloris secura recordatio delectationem e caeteris pen nulla perfunctis propria molestia, casinasi os fine ullo dolore intuentibus, etiam ipsi misericordia est is cunea. Quem enim nostrum ille moriens apud Mantineam Epami-
42쪽
se salvum: ut etiam in vulneru dolore aequo animo cum laude mor . retur. Cuius dium in legendo non erectum Themistoclis fuga redituque retinetur 3 etenim orti ipse annalium mediocriter nos retinet, qxas enumerationes omim. At viri sepe excellentis ancipites, νη-ryque casus habent admirationem, exsteritationem, latitiam, moi
si am ,stem, timorem: si verὸ exitu notabili concluduntur, expletur animus iucundisiima lestionis νoluptate. Pertinet huc etiam a L;. ,. Plinij uillud ad Capitonem: Hoc propesola historia polliceri νi selire. r. rur. Orationi enim, ct carmini, est parra gratia, nisi sequentia sit summa: historia quoquo modo scripta delectat. Sunt enim homines natura curiosi, O quamlibet nvia rerum cognitione capiuntur; ut qui sermuncula etiam, fabulisique ducantur. Voluptatis istius, quam ex historicis capere est, illustre exemplum habemus in sapienti stimo Arragoniae rege Alphonse. Qui cum gravissimo . . morbo laboraret, multaque incassum medici remedia adhiberent, Curiij de Alexandro historiam legere coepit, eaque tanto-b Aufbe. n. pere delectatus fuit, ut valetudini restitutus dixisse dicatur L
normit m Valeant Avicenna, Hippocrates, medici caeteri: vivat Curtius, IV. re ita sospitator meus.ssis Aybs. Alterum ex secundae notae effectis est,qubd hominem ornet. Siquidem historiarum gnari , & aestimantur ob multijugam
temonem atque observationcm : & amantur ob fiuctum ac ' voluptatem,quam ex eorum praesetitia ac sermone cuivis perci' pere licet.
Sei luo postremi historiae fiuctus longὰ dignitate iis cedunt,
quos antea commemoravimus: eoque ridiculi plane sint, qui non alio fine historias legunt, quam ut animum oblectent, dc habeant, quod in conviviis ac circulis narrent. Quanto pr excellentiorem ob finem Homericorum heroum festa lectitabat Alexander Magnus: ac Xenophontea Cyri inviti tioru ita capiebatur Scipio Asicanus, ut eam de manibus numquam deponeret. Quodsi etiam fabulas, vel mythistoriast gebant tanti viri, ut exemplis fictis vel meliores, vel prudentiores redderentur: quis dubitabit, quin eopse potissimum fine veras legerint historias, quae ad movendos animos majorem, longe vim habent i Nec enim Acile quisquam desperauit,
sic nsequi posse , quae alios novit praestitiale. At in fietis axemplis
43쪽
texein sis ea persectio non raro ad imitandum proponitur, ad quam mortalium conditio neutiquam pertingit. Satis multa videor dixisse de historiae utilitate. Plura qui volet, adeat, quae de Historiae laudibus singulari libro ad si phanum , Poloniae regem , sic ipsit Joannes Michaes Brutus. Item quae hac de re prodidere Politianus praectione in exposi tionem Suetonii, & Cafaubonus erudita illa praefatione, quam Polybio praefixit. Nec adsternanda sunt, quae congcssit An- dreas Frankebergeriis in institutione antiquitatis. Idemque argumentum tractant Ludovicus Vives initio libri v de re tindis disciplinis, Antonius Muretus oratione ea, quam ha-Ubit Tati tum enarraturus, Franciscus Patricius dialogo x de historia, Bodinus praefatione in methodum historiae: & quis
σmnes enumeret λhactenus de utilitate historiae diximus, ea occa sionem iniiciunt nobis alterius quaestionis. Nam hoc quorun dam, & eos inter docti viri, Barth. Keche anni ii, judicium Rest, quia historia philosephiam civilem illustret exemplis, ebhistoricos non antea legi debere, quam philosophia civili se rimus itistructi. Secus si fiat,tantumdem fore putat, ac sit mus Grammatices , aut Rhetorices exempla , priusquam vel hujus , vel illius artis praecepta hauserimus. Istud verbivire iis ridiculum videtur : atque hoc in caussa est , cur impense adeb isthoc iis placeat argumentum. Meo autem judicio
admodum est infirmum. Non jam illud dicam. nihil absurdi esse, si exenipla ante praecepta addiscamus: inad posse linguas optime absque praceptis ullis addisci. Illud dixist e contentu
ero, non parvum eos errorem committere , cum non sitis
distinguunt inter lectionem iustoriae alicuius, achistoriam tal-bendi munus, ad quod nemo philosophiae civilis ignarus appli- .care animum debet. Item confundere cos nudam ac sinapi, cem rerum omnium historiam cum ι εικν , qua
curatE in circumstantias, &eventuum caussas inquirit. Prior 'ista non modo est rerum vere gestarum, sed etiam fabularirna,& locorum: quorum omnium intelligentes potius vocantur. Hoc studium omne primae convenit aetati. Neque .
enim aliqhid caussae est , cur putemus, minus illam histo veras capere posse, quam sebellas, a quibus cani auspicari onanis voluit
44쪽
GgRARor IOANNis Vos s Ivoluit antiquitas. Propterea valde caecutiunt, qui non vident, historiam, nocest philistoriam, sive antiquitatis missium, intera tib. a. primae aetatis studia r Noni oportere. Et sane Fabius a, opti- cap. L mus instituendae pueritiae artilax, oratori futuro primum poetas vult a Grammatico enarrari, a quibus etiam incipiolim solere, b tib. j. Strabo & alii ι restantur: mox vero idem adiici iis ab Rhet c GH-s re jubet oratores, atque historicos. Inque historicis minime mepi γω dubitat Livium praeponere Sallustio ; non tantum, quia candi- νασίων , dior sit, ac Ciceroni similior; sed etiam,quia majoris sit historiae --- auctor. Quomodo neutiquam loqueretur, nisi ita credidisset, h. υ. pueritiae convenire historias magis univetiales. Ac propterea neque dubitandum nobis, quin ad utrumque istoc in histori,' respici debeat, quam prope aliquis a Tullii dictione absit , Aquanti temporis historiam complectatur. Q cum ita sint ne illud. quidem obscurum esse potest, pueritiae commenda oportere eos, qui κατ' quum' proponunt res in orbe gestas: ac prae caeteris, sacras, Romanas, Gnecas: adhaec generalem loco nam notitiam, sine qua intelligi historiae non possunt. Cum quibus conjungi mox poterunt praecellentium virorum vit uti Cyri, Alexandri, Miltiadis, Phocionis, Aristidis, Scipionis, Catonis, Pompeij, CHaris, aliorum. Nihil vero absurdius quam lectionemistorum differre velle, usque dum aliquis philosephiae gnarus fuerit. Nam quis non videt, primam illam aetatem mul memoria, parum judicio valere: ac iccirco ad linguas addiscendas peridoneam esse; civilis scientiae capacem non esse. Atqui utriusque linguae notitia hauriri debet ex Latinis Graecisque scriptoribus: quosinter non infimus debetur historicis locus. Imo, me judice , non aliunde suavius fac liusque illa literaturae notitia comparatur: eoque, ubi quis in Terentio, Tullioque, mediocriter fuerit versatus, optimὰ illis' comites dabimus, Caesarem , Nepotem, Livium, Velleium, Curtium , Florum , Justinum : ac similiter post mediocrem Graecae literaturae notitiam admisero aliquem ad Herodotum, Xenophontem, & alios , qui ad eorum dictionem proxime a
cedunt. Dixerit aliquis, per aetatem a multis perspici tum non- . dum posse ac multo minus o ητολιlιari Verum satis
este debet, quod iisdem postea, ubi hauserint praecepta sapie tiae civilis,lponte propemodum se ingeret, quod ante tempus
45쪽
A R s H I s et o Ra e A. 33 tantopere requirunt. Interea verb, dum animus majora non' ' capit, jucunda scriptorum illorum lectione multum auxerit divitias utriusque sermonis;&ea historiae notitia, quae inpol' hystore sissicere possit, feliciter sibi ad civilem prudontiam, Areginam illam eloquentiam , munierit viam. sed de fine, atque utilitate historiae, & quando hoc studium auspicari oporteat, satis, ut arbitror, diximus.
primm hi riam siri erit, auipros oratione ediderit quicquam. Vnde Arcades e - οι dim. Pomponii Laeti error. Cur Saturni aedi Tritones cum buccinis soleant imponi quidem caudis humi mersis. Pleras. in hi foria Romana , ante Hrbem a Galgis captam ,' incertaeque dei esse. Idemque iudicium de rebus G I corum ante bellam Troianum, μὰ ante Olymadas. Varroniana omnis aevi distinctio. Cur, quod Varro refert ad U AGν, seu fabulare tempus , id Plauto dicatur historia. Idυθi ώας scriptores aliqui. Emυς κλυον quid, o quaserie concinnatur. . LHAelanus, cum internas historices& historiae causas, tum fi finem quoque exposuimus: solam E caussis praeteriimus efficientem , quam tamen necessario insere finis, ut contra C Eudemum, & Alexandrum asserit Averro a: & Hervaeus b eo a Ub. δεμ probat argumento, quod siquid non habeat efiicientem , idnabeat o Id ea se,&quod a se illud habet, id quoque sit propter se , non propter aliud , eoque finem nullum agnostat. Itaque existimo, antequam de partitione historiae de historicis 'dicamus, de utrius Me essiciente sive autore paucis hoc loco agendum esse. Ac de historica quidem ita statuo: non parum debere hanc artem omnibus iis, qui priecepta aliquot historica 'observarunt, scriptisque co gnarunt; quos inter Polybius, Tullius, alii: plus tamen debere Lucianu, atque abis, qui e prin
tabde ea egerimi:plurimum autem ituriimilli, qui plenil E planeque,
46쪽
3 GERAR DI IOANNis Vos s I planeque, & ordine optimo, quod a veterum nullo praestitum fuit, corpus ac rem, in hi storices conscripserit. Longe verbalia ratio historiae est, cujus inventionem Cadmo Milesio tribuit Plinius lib. vii. cap. LVI, quo etiam loco Phirecydem Syrium scribit primum prosam condidisse. At lib. v cap. xxix idipsum etiam Cadmo tribuit, alios, puto, secutus autores. Sed de Strabo lib. I tradit, Hacataeum cum Cadmo Pherecyde metrum solvisse, ac primos prorsam instituisse orationem, einue de re adeunda quoque Suidae collectianea. Nos apud Graecos hos fuisse historiae autores, haut inficias imus: at si intelligant, Mosen longe antiquiorem historicum agnoscimus. Qitin & cum historiae conditorem putat Eusebius lib. xl. de praepar. Euang. Atque, ut id non esset, AEgyptiis potiri haec laus deberetur, quam Graecis: quos ita compellat
Tatianus initio orationis suae: I HG-αι παρ' Aιγυαρίοις των a. AEgyptiorum certe, Chaldaeorumque sacerdotes diu ante Graecos antiquitatis fuerunt si
diosi; quamquam quod jactitant se conscripta habuisse historias multorum annorum millium , id non magis verum est,
quam quod Arcades ut scribit Statius Papinius) fuerint actru Lunaque priores ; uti gloriabantur, αγο λιάων nomen a populis finitimis inditum , quod nihil serij ante novilunium aut pleni- Iunium, aggrederentur, interpretatione sua eludentes, atque ad gentis originem reserentes: nisi malis cum Censorino b, id nomen accepisse, quod prius habuerint annum, quam is in Graecia ad Iana cursum con titueretur. Apud Latinos sunt, qui Saturno inventae historiae laudem tribuanti Cyprianus certὰ de idolis agens, scribit Saturnum primum literas impressisse : unde Petrus Calaber, qui se Pomponium Laetum appellari maluit, homo in Cypriano, ejusque feneris scriptorum lectione satis instequens, inepte existim at, artem typographicam Saturni fuisse aevo cognitam. Nostrae quoque sententiae tirmandae facit istud Macrobi j lib. i. Saturn. cap. VHI. Illud non omiserta, itonas cum buccisis faIligio Saturni ado suppositos, quoniam ab eius commemoratione ad nostram aetate mhictoria clara, ct quoi vocalis eII ; ante vero O multa, ct obscura. O incognita: quod tς tantur cauda Tritonum humi mersa, ct ab
cundita. Neque iccirco putandum, a Saturni aevo fue
47쪽
Ans 'H a s T o R I c A. In Italia explorata , cum & multo pὁst haut planὰ caligo illa, in Wqua versabantur, luce historiarum suetit discussa. Nam incerta admodum sunt, quae sub Regibus septem Romae accidisse diacuntur. QEn aliquamdiu post quoque omnia obscura, neque ullo probato autore subnixa ; qua de re ita Livius lib. v i. cis ab condita urbe Roma ad captam eandem urbem Famani , seu b ι.ει-τ I. Resbis primum, Consulibus deinde ac Dictatoribus , Decemviri que num antire ac Tribunis consularibus, gessere foris bella, domi seditiones, quinque dum , creto
libris exposui: res clim vetustate nimia obscuras, velut qua magno ex non δε- litervallo laci vix cernuntur: tum quὸd perrars per eadem temporalitera fuere, una coadia fidelis memoria rerumge Larum: ct quod etiam siqua in commentariis Pontificum, aliisque publicis priratisque 2.- .. οὐ
erant monumentis, incensa Vrbepleraqj ivteriere. damus ad Nihil quoque certi apud Graecos est ante bellum Troianum, tervenit. ut Diodorus Siculus tradit, initio bibliothecae suae: ubi sic ait: o Expug - . Του - , των Trωικων. δου μενοι βεcαίως, διὸ τὸ μηδεν
Olympiades, quas Troiae αλυGς b annis cccc vii praecessit)nihil certi apud eos fuit: sed omnia aut ignota, aut fabulis in- his a s .is. voluta. Ici Graecis exprobrat Justinus Martyr παρωνεlικῆ ante in
μηδ4ν αυτοις των τ αμφωνουντων. Itaque, ut apud L, Censerinum legimus cap. xx I, Varro tria discrimina temporum σαινώ, mr esse tradit. Primum ab hominum principio, usque ad cataclysmum Barbarorum priorem i, quod propter ignorantiam vocatur adelon. Secundum a sit NMI
Cataclysimo priρre inque ad Olympiadem primam, quod, quia in eo d si multa fabulosa referuntur, mythicum nominatur. Tertium a prima Obmpiade ad nos, quod dicitur historicum, quia res in eo gesta veris historiis continentur. Secundi temporis mythica historia, quasi si 'furis .penus quod lana sitit, e quo poetae argumenta carminis pete- maris: sanant. Qvre non mirum, si Plautus, poeta Comicus, hujusce sunt temporis raulas, historiarum nomine dignetur: ut cum alibi, ,
tum Bacch. Aist. I. Sc. i. Historiae istius fabulatis siriptores silere Onomatatus, Lesches, Arctinus, Eumelus, alij: quorum E a Pocinata
48쪽
poemata in unum corpus conflata dicebantur e κὶς κ', ut eruditὸ ostendit Isaacus Casaubonus in Animadvers. in Athe naeum lib. VI. cap. I H. Non tamen mythicum tempus, de epicus cyclus aeque late patent. Nam, ut Photius e Proclo in bibliotheca sua narrat, exordiebatur cyclus epicus a mundi orbgine, De im generatione, priinaque hominum aetate: quae omnia priorem cataclysmum antecesserunt, ac proinde ad tempus αδ λον pertinent. Porro explicabat Gigantum , &Titanum pugnam ,&antiquorum omnium heroum res gestas: unde tempus hoc etiam ἡρωικον vocatur: desinebat autem is Vlysiis caede quam ad historicum tempus pertinere , nemo
Iuris disi s in divinam, naturalem , humanam. nuti liber de Diis aliter appetiari solet a Chriseianis, qua,n auctor inscripserat. Euhemerus , or gentiliumat, ingenu suo, Deos, qui vulgo colebantur, homines fiF. Patiphati AEDptiaca, niloniathonis Pha nicia Theologia. Suidae de Sanchoniathonsspatria error. Sanchoniai n undesiuam hauserit Theologiam. Mansibonis Theobogia AEDptiaca, ct unde accepta. Nobiles aliquot scriptores, qui de animalibus ,plantis, lapidibus tractarint. Hictoriae humanae HBributio in veram, falsam, quas veram. tra te ab Asclepiade unam dun- ' eaxat sterie latui hi riaefalsae. Queninfabulares narrationes mereantur inter hictoriaedecies recenseri. inus recia ab Asclepiade hinoriam personarum, O, actionum, diversus hiuo formas putari. Cur locorum remporumque hinoria constituat seciem diversam' per narum hilaoria. Isi res aliquot veterum Chrono
graphi e Claro aphi,qui non amplius exstent. Hisoria personarum divis in perpetuam,o seiunctam: Ierret
49쪽
vium in universalem, particularem, Angularem: iterunnit ei salis duo, ac totidem particularis hinoriae gesnera. , liquammulti , qui gentis unius hi rium tradiderint , quorum scripta deperierunt. Hi ria seiuncta quae: qua item misie a. ' Α-G Arinpietas,or Philetae. ι .PRoximum est, ut excutiamus, quae pertinent ad divisionem historiae, & historicie facultatis. Achistoria quidem ab antiquis distribui solet in divinam, cujus sinis est xeligio; natura, leni, citius finis scientia; & humanam, cui finis prudentia vel ars. Ex his divina, cum tota Θήμνους sit, minime indiget a Disinima praeceptis humanis. At illagentilium falso huc resertur. N in quae de Diis sitis finxere, ea quidem involucris quibusdam o cultant mysteria naturae , aut utilia continent vitae documenta: sed eo intuitu non hujus sunt fori, verum ad philosephiana .pertinent. Involucra ista praeter alios detexit Plaurnutus, sive potius Cormius, libro eo, quemipse,utpote gentilis, inscripsit,
item Elymologici magni auctor. Ex quo qui hanc genuinam
esse inscriptionem existimet , non satis attendat , ad morem Christianorum veterum , qui titulos impiam gentium pietatem 'continentes in alios Chrinianae pietati magis convenientes lent immutare. Interim fatemur, narrationes istas de Diis gentium non ad philosephiam, sed gd iustoriam pertinere, quatenus homines aliquando fuerunt, atque ob merita prae clara in Deorum fuere numerum relati. Quod satis paxuit ex Euhemero, quem Ennius transtulit. Audiamus Minucium Felicem in Oetavio : Lege Stoicorum scripta , ve scripta a tum: eadem mecum recognosces, aut merito virtutis, agi quηeris . Deos habitos. Euhemerus exsequitur, ct eorum natales, patri ,siphlchra, dinumerat, ct per provincias monstrat. Item Arnobius in iv adve sus gentes : Possumus hoc, omnes istos, nobis quos indμcitis, atque appellatis Deox, homines fuisse monstrare, vel Agragamindo Euhemero reptituto, cuius libellos Ennius, clarum ut feret omnibus berinonem iu, Addit ibidem, hoc ipsum posse cognosci ex
50쪽
38 Gan Arenet IOANNIs Vos sI Micama Dprio,vel Pellaeo Leone, vel Cyrenensi Theodoro, 'el Hippone ac Diagora Meliis, vel aliis au ribvi ni isse, qui si rupulose disiistiai cura in lucem res abditas libertate ingenua prodiderunt. Nec du-
bium , quin idem paruerit ex Pa scephali AEgyptij Theologia
AEgyptiaca, cujus meminit Suidas. Nam studium ci viro fuisse, eruere historiam e sabellis, veraque a falsis distinguere, indicio et ridi- est αυὶ οἱ ν a libellus aureolus, cujus hodieque pars exstat. λι-- Idem censeo de Phoenicum Theologia, quam scripserat Sanchoniathon Tyrius, ut quidem Suidas vocat, sive potius Bery-b siam, iis ut Theodoretus b appellat, idque Porphyrio praeeunte, thrateis ita. cui fidem hac parte habere potitas oportet, quam Suidae; utpote non mod5 longe antiquiori, sed&populari Sanchoniathonis, . coque intelligentiori eorum quae ad res Phoenicum pertinerent. Satis enim constat, & Malchum sive Porphyrium illum fuisse Phoenicem. De historia hac, quam Philo Berytius, Theodo c Ibidem reto e teste , ὰ Phoenicia lingua in Graecam transtulit, ita scribit Porphyrius apud Eusebium ι ρίας lib. x: Σαγγνιά-
t oi veri AE ptiaca Theologia Manethonis AEgyptij , quo ille Isidis, s N, Osiridis, Apidis, Sarapidis, aliorumque, quos Egypti j in Deo--φ qm v numerum retulere,res gestas prodidit: teste Theodoreto e: quod optis cum ex sacris AEgyptiorum monumentis trans-
sitim QT Rripsisse, auctor est Iosephus adversus Appionem. br aeris ι,L Ab historia divina transeo ad naturalem. De qua quam legit ac com multa Aristoteles, & Theophrastus scripserint, praeter ea, qua s 'si' hodie habemus, indicant indices operum apud Laertium. Eo-ς νς dein pertinent, Sostratus αυὶ L Apollodorus πορὶ θη- --, ε I , Dorion oc Epaenetus πυὶ ι μυων b, Seleuci Tharsensis hsis '' αλι lis i, rivorsi inter alios meminit Athenaeus,) Amyntianus g Debessiis. πυὶ Ἀεφάντων ε apud Pindari scholiastem, Democritus de vin Depi cum de natura chamaeleontis apud Gellium, Boethus de ornithog i Depiscati nia apud Plinium in histor. Nat. Itidem e Latinis Nigidius Figuliis scripsit de animalibus, de hominis naturalibus, deven- to: cujus scriptoris fragmenta in praeclaro Variarum sectionumito' . opere collegit nobilis ac summus vir, Janus Rutgersus mi-
op. ic. haer Smilius Macer Veronensis praeter ophinoniam, pro