Glossae sacrae Hesychii Graece

11쪽

viII PRΛΕFΛΤΙΟ. ignoto ex libris et Commentariis veterum librorum sacrorum interpretum excerptas esse,

quortim complures nec potuisse ubique, nec fortasse, si vel maxime potuissent, ausos fuisse docte et eleganter explicare scripturam sacram, sciunt , qui illorum Theologorum scripta cognoverupti Verum alia erant, quibus cogitandis in spem deducebar, ore, ut glossis illis sacris separatim edendis non plane inutilem operam navarem. Primum in illis multas reperiebam tales, quae bene explicarent locum, ad quem pertinere videbantur has itaque inprimis cognoscendas esse arbitrabar. In glossis autem falsis vel levioribus putabam tamen non sine fructu aliquo doceri posse, quare essent falsae aut leves, et quo modo rectius se suissent habiturae id quod in multis docui, in omnibus ne docerem, libelli fines nimium producendi metus me impedivit. Deinde quum praeter Albertianam Hesychii editionem, rariorem illam et pretiosiorem, non esset alia, quae vel sine multis sumtibus comparari, vel cum ii signi utilitate usurpari a philologiae sacrae cultoribus posset, utrunaque hunc usum instituto meo me praestiturum esse sperabam. Nec denique vehementer deterrere me poterat mctissimorum hominum, Vallienarii, het Bielli,

simile

a Disserti de Glossis Sacr. ex Hesychio, quae est tertia in speciminibus eius Academicis Franeq. IT 3T.b Specimen esychii Sacri, octo paginas contiuens, quod tamen videre nunquam mihi contigit.

12쪽

simile institutum, quamvis, si ita illi, ut coeperant, absolvissent opus, nunquam mihi in mentem venire potuisset, illis meliora scribere. Haud paullo sollicitum me fecit Bielii Thesaurus philologicus, qui nuper, libello meo pae ne absoluto, in Batavis editus est. In quo, quum non, Hesychio solum, sed ex Suidaetiam, havorino, aliisque Lexicis glossas translatas reperirem, prosecto verebar, ut hoc tanto opere perfecto, meum opusculum valde

requireretur. Sed utrumque accuratius comparantem, tria inprimis me consolabantur. Primum enim eadem illa sere, quam Albertinae editionis esse dixi, caritas libri succurrebat deinde illum sacrarum glossarum delectum ad usum rectae interpretationis valde necessarium, de quo insta opportunior dicendi locus erit, ita prorsus desiderabam, ut in hoc certe genere viri docti inconstantiam potius accusirem, quam admirarer diligentiam. Denique quum operis Bieliani consilium pertineret tantum ad libros V. . non poterant non deesse glossae illa omnes, quibus loca Novi Test explicantur, et quas ego inprimis sedulo excerpendas

monitus praeterea a viro quodam Venerabili, meique amantissimo, quamvis incerta spe, tamen aggressus sum opus. In quo quidem elaborando quam fm methodum rationemque

13쪽

bui, ut erat ab Alberto expressus. In perpaucis aliquid mutavi, ubi in promtu erat mutandi necessitas. Praeterea, si quod vocabulum variis modis explicabatur, saepenumero illas explicationes omisi, quae non ad sacros libros pertinere videbantur, praesortim, cum longior glossa erat Enucleandarum vero glossarum ad sacros librbs pertinentium molestiam, quamvis valde minuit cum Alberti, tum caeterorum Hesychii interpretum flamma diligentia, qua locis inprimis scripturae sicrae additis, glossas sacras ab aliis non sacris distinxerant et veluti separaverant, tamen, re accuratius considerata, magno et iudicio et delectu opus esse intellexi. Nam propositum quidem erat Alberto, ad suam editionem congerere, quicquid reperire adnotationum posset, et profecto summam illarum copiam admiranda cum diligentia congessit. Sed, ut fit, his etiam bonis mixta esse mala, hoc est, inutilia, supervacua, incerta, cognovi inprimis ex adnotationibus illis, quae ad glossas sacras peribuerent. Ergo, quae bona atque utilia reperiebam, ita in usum meum converti, ut tamen

modo brevius enarrarem, quae usus dicta, modo accuratius recenserem, quae quasi leviter significata essent. Primum autem omnium scripsi mihi hanc legem, ut non nisi eas glossas sxcerperem, quas ad libros sacros spectare, e certis criteriis et signis appareret, de quibus

in dissertatione sequenti plura disputavi. Ubi

, criteria

14쪽

PRAEFATI O. XIcriteria illa, ob similitudinem verbi vel formae loquendi in scriptore profano aliquo obviae, ambigua esse suspicabar, vel prorsus abieci glossam, vel dubitandi causas indicavi. Atquo illa potissimum lex fecit, ut in glossis sacris vel emendandis vel explicandis tum Hesychii interpretes, tum alios viros doctos, quos de glossis illis aliquid notasse reperiebam, ut Bielium, etstentum, ricaeum, ulcerum, et

caeteros, non nisi summa cum cautione et delectu in auxilium advocandos censerem, quum eos sere promiscue ad omnia illa loca scripturae sacrae, in quibus similis vox erat, Hesychii glossas adduxisse vidissem quae ratio non solum contraria est consuetudini veterum Lexi-Cographorum, sed et omnem ex illis glossi intςrpretationem reddit incertam. Male vero me maxime habuit illud genus glossarum, quas etymologicas dixi. M Qua quoniam plane inutiles ad interpretationena sacram esse intelligebam, diu de iis in hanc sylloge recipiendis dubitavi. Tandem vero, ut, quamvis aegre, tamen rpcipp*m, his sere causis permotus sum. Primum quia in promtu erat, illas quoque glossas sacras ςsse, e rebar futuros esse nonnullos, qui iis plane omissis, mancum hoc omne opusculum existi, marent. Itaque satius duxi, variis lectorum iudiciis libellum accommodare, quam, nonnullorum ratione habita, multis qn facere

M v. Disserti seq. S.

15쪽

xu P R. ara in I antis. Porro quum ex istis glossis intelligi

posset, partim quam exiguam celebres illi interpretes, rigenes, Eusebius, Cyrillus, alitique huius generis plures, in interpretando elegantiam adhibuerint, partim quam labor verint nonnulli mira linguae hebraeae inscitia, his etiam causis adductus sum, ut glossas illas adscriberem. Nam si nihil aliud tamen hoc effici posse arbitrabar, ut, quos in nonnullis Iarum idoneos interpretes esse cognoverimus, os in caeteris rebus sorte maioribus et gravioribus, non nisi caute et iudicio adhibito, sequi adsuefiamuS. Quod ad notas attinet, quas singulis vocubus explicandi causa adscripsi, ne quis putet me mihi tribuere velle aliena, iterum dicendum est, quod supra dixi, me in illis notis posuisse, quicquid ab interpretibus Hesychii bene atque utiliter ad glossas intelligendas disputatum esset Saepissime etiam non poteram eadem, quae illi, non dicere. Nam cum unum sit illud, quod verum est, necessario evenire solet, ut, cum duo in iisdem illud sentibus

quaerunt, ambo reperiant idem. Verum praeter ea, quae vel correxi, vel commodius enunciavi, vel contraxi, haud pauca mihi via

deo addidisse, quae partim adsensum partim

ad originem glossarum cognoscendam valerent.. Itaque cum animadvertissem quatuor sere esse glossarum sacrarum genera, unum, quod e

synonymis vocibus, alterum, quod e membris Hrallelis textus graeci librorum sacrorum,

. - . tertium,

16쪽

tertium, quod e interpretum Aquilae, Sym

machi, et Theodotionis explicationibus quam tum denique, quod ex veterum Theologorum vel Patrum commentariis originem traxe

rit, his veluti sontibus perscrutandis inprimis operam dandam esse existimavi. Et in prioriabus quidem duobus generibus, quia ipso sa

crarum literarum textu continebantur, parm. tior erat investigatio maiorem caetera ditacultatem attulerunt. Nam etiamsi maximam

partem fragmentorum Aquilae, Symmachi, Theodotionis aliorumque, rigenis opus Hexaptare a Montesticonio editum suppedit bat, tamen cum me non sugeret, multa in illo opere plane deesse, multa etiis inesse mutanda, et distinctius enuncianda conquirere me oportebat, quicquid ad illa versionum fragmenta vel amplificanda vel emendanda idoneum videretur. Deinde cum propositum mihi esset, aperire, ubi fieri posset, sontes singularum glossarum, ut partim, quantum cuique statuendum pretium esset, intelligeretur, partim nasceretur emendandi facuItas, duplex haec perscrutandorum veterum in libros sacros commentariorum necessitas ali ta est itaque atrum graecorum, inprimis

Origenis, ' Philonis ludaei et Carpasi s

a Commentar in Scr. S. d. Huetii. Rothomag. 668.s opp. ed Thom. angey. Lond. qa. g Philonis Episc. Carpasti enarratio in Canti Canticorum ed. Mich. Aug. Giacomellius Rom. 72. Hoc libro

17쪽

Athanasi,' Clementis' et Cyrilli Alex. Basilii M. yEusebii Ctes Hippolyti,' Chrysostomi, ' Theodoreti, Theophylacti, n

oecumenii, ' scripta et Commentaria vel singularibus libris exposita, vel in Catenis,' quae dicuntur, collecta, non sine improbo labore scrutatus sum; nisi forte illud iucundum est, cum diem integrum in tot tamque vastis voluminibus indagandis consumseris, tum reperire saepe nihil saepe ea, quae nec quaesivisse, nec reperisse satius suisset Quamvis in his

etiam

hori nisi caute et in paucissimis locis uti potui, quia mysticas tantum et plerumque absurdas exhibebat in-

- terpretation s.

h Quaestion. s. Interpretat Parabolar. Scr. S. et Com. mentar in Psalmos fragm. in Opp. col. 686.i Opp. edes Potieri Oxon. Tis. k Opp. ed. Auberti. Lutet. 638il opp. cum Comment. Fr Doucaei. Paris. 6i8.m Commentar in Iesaiam in om II collec . hovae

s v. c. Catenti icetae Patr. Ur. iii Iobum Lond. 637. Catena Niceph Hier Theodokii in Octateuchum. Lips. 72. Expositio Patr. Gr in Psalmos gr. lat. ed. Cor-der. . III. AntW 643. Nich. histerii commenti in Ieremiam Lugd. 633. - Symbolae Graec Patrum. in Matthaeum coli a Balth. Corderio et Petr. Postino. Tolos. 646. - Cati gr. Patr in Marcum ed. Petri Possini Rom. 673.

18쪽

etiam bona inveni, hoc est ea, quae ad glossas explicandas valebant, et e quibus intelligi illud poterat, quod inprimis requirebam, omnes illas glossas sacras quisquis ille

demum fuerit; qui excerpsit, certe excerptas esse ex illis veterum graecorum Commentariis, et ita quidem, ut modo ipsa verba ponerentur, modo mutaretur oratio, atque ad usum pra

sentem accommodaretur.

Quod non in omnibus ac singulis glossis;

unde essent haustae adnotavi, aequi harum rerum iudices eum laboris molestiae et immensae propemodum varietati condonabunt, tum cogitabunt fieri potuisse, ut multi eiusmodi libri, in quibus essent scripturae sacrae commentarii, vel plane perirent, vel laterent in chartis manu scriptis, unde varia transscribi potuerint, nondum adhuc aliunde cognita. Neque vero his veterum interpretum finibus, ut par erat investigandi studium meum terminavi, sed quicquid a viris doctis passim ita disputatum reperi, ut ad glossas nostras vel explicandas vel emendandas dieret, id in usum meum converti: In quo mihi quidem, Praeter varios interpretes librorum sacrorum recentiores, scripta doctissimorum homi sum,

Suiceri, odii, Boisi, athenarii, Alberti, Semleri, istaeri, charsenberii , aliorum,

saepe in ipso libello nominatorum, haud paurum profuisse lubenter profiteor. Praeterea cum in animadversionibus passim mentionem fecerim notarum Thomae Reinesii

19쪽

Reinesii ad marginem Hesychii scriptarum, significandum mihi est, me usum suisse Hesychii editione Aldina, in cuius margine Th. Reinesius, qui eam habuerat, varias notas scripserat, e quibus, quae inprimis utiles videbantur, transscripsi.

Sed videor mihi satis explicasse modum, quem in excerpendis illustrandisque his glossis secutus sum. Restat, ut breviter dicam de sylloge glossarum in Psalmos, quas ad alcem huius libelli posui. Eas primum in Biblioth

cara Io Aug. Ernesti, paucis plagulis chartaceis inscriptas reperi, verum cum accuratius inquirerem, vidi easdem in Catalogo MStOrum Bibliothecae Taurinensi T. I p. 9O Dyis excusas, ut appareret eum qui illas charatas Ernesto miserat, ex illo Catalogo easta scripsisse, omnibus etiam scribendi vitiis e pressis, quae tamen nunc vel sustuli, vel certe annotavi. Ipse Alberti quas in notis ad Hesychium laepe nominat glossas ΜStas in Psalmos, plerumque quidem cum meis conveniunt, sed quia partim manuscriptas eas appellat, partim ex iis nonnullas adfert, quae nec erant in mea sylloge nec in Catalogo illo

Taurinensi, ut ad Uv. βδελυ- βδελυσσεται.

ἐλλά-ε- Dσον. 9τημ etc. non audeo contendere, illum ex eodem sonte hausisse; praesertim cum credibile sit plura talia exstare vocabularia, quae glossas in Psalmos similes exhibeant. Pearsonius certe in raefatione adversionem των ό Alex a Grabi editam, narrat Leccou

20쪽

XVII

Lexicon vetus scripturarium ab Archiepiscopo Armachano sibi concreditum, in quo inter vocabula ad Psalmorum explicationem pertino tia legatur et haec glossa μη απου κακίσης με.

dem in nostris etiam glossis exstat. Deinde hae glossae plerumque etiam congruunt cum Lexico Cyrilli a Bielio saepe laudato, et passim in Suida reperiuntur, quamvis idem multas alias habet ex solo Theodoreto descriptas. Qui quid sit, cum Catalosus ille Taurinensis ii pauis Corum, ut opinor, sit manibus, glossis illis denuo edendis, nec inutilem nec plane ingratam lectoribus operam nae navaturum ess 4xist,

mavi.

Caeterum si hic libellus meus, in quo ad. ornando sola mihi proposita utilitas suit, non plane displicuerit intelligentibus et aequis harum literarum iudicibus, animus est, nisi Deus impediat, praeter spicilegium glossarum Hef

chimarum, glossas etiam sacras illas excerpere atque illustrare, quas in Lexicis Suidae, Varini Phau et Elymol M. latere cognovi. Qtiemadmodum enim a me nunquam impetrabo, ut sus ignorare, ita, si quid ulli literarum bona rum generi utilitatis adferre scribendo possim, magnum officium me migrare arbitrabor, si scribere recusem. Scripsi ipsiae a. d. m. I

nuarii anni Chr. MDCCLXXXV. DE