장음표시 사용
201쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. auquatuor deoru aedes, Duas sacres aedes:pro domo,Binas, ternas,quaternas,priuatas aedes. Aeditui aute ab aedibus sacris,quas tuentur,appellati sunt,no a priuatis. Aediles quos magis a sacris aedibus dicti sunt,quibus cur adu praepositi erant. Aedificare autem magis ad domos hominum spectat, quam deorum: nec domos tantlim, ueram etiam naues:ut cis. Qui posteaquam maximas aedificast, Ornassetq; clasbes.Nes hoc indigna est admonitione, eu cui domus aediscatur,dici Aedificare, ut ide de co utari uiro inqt: Qui quil aedificast i palatio plena dignitatisdomu. Similiter in caeteris verbis: ut Horatius de praedivitibus: Diruit,aedificat, mutat quudrata rotundis.
De Liberi, Pugillares. CAP. VIII.
Liberi pro flijs singulare non agnoscit, cuius natura a superioribus disentit. Na ut dica, Lego Titio ternas
aedes,unas in foro, iteras in Ianiculo, tertias in Suburra: ita non dica,Ex ternis liberis meis,unos, alteros, tertios:
sed Ex tribus liberis metu unu in aliena similii dedi,ult rum abdicaui,tertia haerede institui. Cuius rei causa est, quod quum dico V nu,alteru,tertiu,adiungisolet Filiain: Cr Tres liberos,quasi tres filios quod ita no sit in Aedes, cr in Literas,nisi ubintelligas domum, Crepistolam. Sed quid acies in caeteris ut in Nuptias, ex in Pigillares absurdusit dicere,Vna nuptia, Vnum pugillare. Pugillares autem significat ea bellas cereassue ligneas, siue alterius materiae, in quibus 'γω scribimus. Liberu tame proflioer apud QRintilιanu, CT apud Paulam,Caius reperia.
Hortus quos eiusdem naturae est. Nu insingulari,pluralis P hortis olitorijs accipitur,id est,olera producetibus. Est enim O lus,omnis herba saliua,qua vescimur,
mo praedo. leges liberu singulariter pro filio.
202쪽
iss LAURENTII VALLA Eer cuiuι βlijs, ut caule in edulium utimur. Horti verὸ in plurali tant vi,arboribus consiti dicuntur, Crvoluptatis, amoenitatris, causa parati. In superiore igitur significatione dicemus, Vnu, hortu, duos,tres hortos. In posteriore, Vnos, binos,lemos,quaternos hortos,nisi alicuius autoritas aliud sibi uendicauerit.
ODdor huic simile est, qua uoce notu est quid in vir que numero signi ceturcin plurali vero titum,odο-rumenta:vt odores ex Arabia sunt.Η oc tamen nomen raro cum numerulibus iungitur,sed cum alijs adiectivis.
C mmeatus autem, σβ qua sui it similia,no recipiue talem ambiguitatem. Siquidesuperiora in uno fractu habent utruns numeru,iri altero tantu pluralem: hoc ve- τὸ in altero tantum singulare.Est enim commeatus in singulari rentum, pro facultate ad lepus a militia, ab alio ueministerio recededi qui praebet militi Imperator,praepos diu uelastriori eundis quo uelit ad praescriptu die r
uersuro .Licet Liu. lib. κ κ iri. aiat Magna pars sine co- meatibus dilabebatur. In viros aute numero pro cibariuad alimonium Reipub.diit exercitus, aut alicuius multitudinis. Interduam etiam priuati .cic.pro Iege Manil Iacommeatu er priuato,er publico prohibebamur. Deusu Pluralis pro singulari de Reditu
volunt, quoties autor in nu mero pIurali loquitur, declarari dignitate quada,et ut sic dici magisteris. Quid enim causae est,cur haec nomina pluraliter,no lsingulariter runtur quid Athenae potius, gram Athena qd Roma
203쪽
ELEGANTIARUM LIB. I I L ita Drim,quam Romaes sed ne in re apem dicam pluribus, huic opinioni repugnat cum ipsa rhetorica ars, quae iubet nos uti modo plurali, Psingulari ni ero, modo finguu-ri,pro plurali:tum plurisa ex Ia,adeo ut uno ais eodelata de se orator in viros naemero loquatur. Vergilius. O' N eliboee,deus nobis haec otia fecit. Eclonserit ille mihisemper deus,illius aram
Et in profa,ut Quint.in Aegro redepto: Vtina hoc suste Deciam., mihi sero βα praestarent, ut residuu laborantis animae in tuo poneremus amplexu.Et cic.in P hisip.quod exeptu in P p Dultu etii usum uolo Verre prolixius: ait igitur,Itas ego ille,quisemp autor pacis sui, is pax, praesertim ciuilis, quanq omnibus bonis,mihi tamen in primis Ait optabilis.
Omne en curricussi industria nostrae in foro,in curia,'ramicorum periculis propulsendis elaboratu est. Hinc honores amplis imos,hinc mediocres opes, hinc dignitate,si
qua habemM,cosecutifumus.Ego itas pacis ut ita diei alumnus,qui quiluscussum nihil enim mihi arrogo sine
pace ciuili certe non β e. Periculose dico:queadmod accepturi P.csti horreo. Sed Τ med ppetva cupiditate vestrae dignitatis retinedae, CT avgedae,quaeso,oros P .c.
vi pr mos erit uel acerbu dictu,uel ineredibile a Marco cicerone esse dictu, accipiatis sine offensione, qaedixerorne ue id prius,et quale sit explicavero,repudietis.Ego ille dica sepius pacis simper laudatorsemper autor,pacem cum M. Antonio ese nolo. Haec in ea quosme retuli, Mostend
204쪽
Uederem oratores cum incoeptae orationi aliquid Iogiis inseruera redire iteruad id quod incoeperit. Aliquando et iustequetius memoriae iudiciι reficiendae gratia, uel eo uerbo repeto,ut in proximo exemplo, uel quod ide Philip ri essiciat. Ut apud eunde, Cr in eode operercollegam tuum
i . ID Ju3 4,quae bona ipsi uidetur, mihi nena
Mus quippia dicam avorin, Crauunculisui consulatu si ι ciretur 9rtunatior videretur ed eum iracundum au-dιο actu . Aiunt, Cr audio,idem liciunt.
De questubu* ct Quaestibus. CAP. XII.
Velim i plurali pro queretia Queror, inde sit
coqueror, ius dativus Cr ablativus Questubus, portubus. Quaestus in viros numero, ius i plurali dativus et ablatium est Quaestoma Quaero,viij cogro, deriuatvrperoncope supino Quaesitu, significats lu
cru numariu.Nam Lucru vocamus etiam no numariam,
velat anaciti gloriae,scientiae, ceterorumq; butu modi. ord i q s φημqVa recipi pro actione ipsa iis artifcro lucrudae pecuniae:ut apud cicerone, Iam de artificiis, In phimas. Q q sti=μη gliberales habedi,qsordidisint.Et Quitiai.Instit. νήημ:Na ut primu lingua e)le coepit in quaestu,institutud: eloquetiae bonis male uti. Quaestu dixi quasiacquisitioe.
Ocula a Di dum in singulari usurpatur. Sallustius euM alijs quibusdiostedit plurale tantum habere, quum dixit in Iugurthino: Deinde ubi vηae,atq; asterae scala cominutae unt,quisuperstiterita ficti sunt.No dixit,una dicticltera. P odo aut caret singulari numero,teste Foca. Dici Cap.9. missalite Duo podo, Tria pondorvo, Bina pondo, Terra
pondo. Quintil.in primo: Quid quod quaedi quaesingula procul dubio uitiosi sunt uncta sine repebesione diculurs
205쪽
Nam Dua,Cr Tre, Cr pondo,diuersoru gener u sunt barbarismi:at Dua pondo, er Trepo ad nostra aetate ab omnibus dictu est,er recte dici M e ala cosmat.Forsicin huius rei cῶ est,s sicut superius de Iiberis diximus, ita ble siquis ita loquatur, R eliquo liberis meis duo podo aurisaltera signatu,astera rudeci intelligitur librum. Idem est enim Due,tres,quatuor libris,qir Duo, tria, quatuor pondo,ut quidi volutiquod multi autores non probat, veLiuius lib. κ κ i ta Argeti podo bina,er sex libras in militem praestiret.cum legendu'selibras. Quidam etia 'gulare huic nomini dant, cr huius ipsius autoris si editio verax est nonnulla ex Iasunt. Quale est etia coli eL D: scilla aridae pondo libra, Cr quase rem adjci oporte- dire. S ed nunc pro pondere uidetur accipi. Huiusmodi coditionis est ludiM,Cr Ludi. sed haec ira asteriam libru reseruamus.Nune aliquid etiam de numeris addamus.
De ordine numerorum. C A P. X III I.
Poto uno Cr octogesimo anno scribes mortuus est. iso Cicer .de s crates quarto Cr octogesimo anno eu libru et Para- ης 'μπ thenaicus inscribitur,scripsisse dicitur uixiis quinquenniu postea cuius magister Leotinus Gorgias cetu etseptecopleuit annos. baee Cic. vius ex verbis datur itelligi,ante cetu praeponi numeru mnorem,post centum vero post- . fponi: quod Quintilianus quoq; cofirmat, uti ait:Artiam' V 3 Gp in aute scriptores antiqβimicorax,Cr Thisias Siculi, quos insecutus est uir eiusde insula Gorgias Leotinus,E mpedoclis ut traditur discipulus. Isbuscis Iogismae aeritis nacenti CT novem uixit annos cu multissimul servit Et
paulo post:Ni er Isocratis praestantisimi discipuli verut Eodςm 'V- in omni uctorum genere.Eos iam seniore octavuenirier nonagesimit copleuit annu) pomeridiani3scholis Ari- stotcles
206쪽
stoteles praecipere arte oratoriam coepit, Hoc dime vide tur feri latercedere copula.Ni ea sublumini quis numervi maximum est, ita primo loco ponitur, duntaxat citra centu ut, Maior viginti quinsannis,no cute Naior quinque uiginti annis.Etia in lata quae supra tractaui, numeralibiu, Viceni singuli, Vicennini,Vicenit Baut singuli
G viceni,dini ex uiceni, Terni ex viceni. supra centum naturalem ordine sequimur, visuperiora ex Ia docent: centii et septe eopleuit annos, Centu et nolle vixit annos. CV, 9 Pliu.lib.v 1 s. naturalis historiae: centu er viginti natos
annos Parmae tres edidere.Brixelli muCκκ v. Parma duos CXX X.Placetiae unu CXX XI. Favetiae una muli rem C X X X I I.Bononiae L.Terentia Marci filium, Ariamini vero M.Apomu, C L. Tertula, CXXκU II. citra
P Iacetia in collibus oppidus Velleiaciu,m quo C X.natos annos sex detulere, quatuor celenos vicenos.linii C L. Marcus Mutiαι Marci filius,Galleritvi Felix: ac ue pluribus moremur in re cona in regione Italiae o lava cotenum annora censi sunt botes citi l .centenu denu homines L V II. centenu uicenu quina homines duo, centenum tricenum homines quatuor, centenum tricenum quinum,
aut eptenum totide,centenum quadragenu homines tres. Cap.st. Idem tume Plinius paulo post ait: Ut tame in septimu er quinquagesimu atq; centesima uitae duraret anniἱ. Ex quo apparet sine copAla maximuquens numera praecedere: qua copula nonnihil variet, praesertim retrorsim eundo. Adbuc quae diximus, er recimuimus exepti,intra num
rum millenariu sunt ed in ipso quos maxi u quens ni Neru semper praeponemM:ut,a natalisaluatoris anni sui erasse quadringeti cr x xxvii 1.uel mille et quadringetis triginαοcto.Iegd cime nounda est, in milibus eundem
207쪽
ALEGANTI A R VII LIB. I 1L Hidem esse natura is innumerulibus citra centuriit, Milites nostri sunt sex er viginti nullis: no aute, V iginti ersex millia:uel, Milites nostri sunt niginti sex milia: fue, Nilita nobis sunt uiginti milia: siue Milites no stri sunt vicitam resue, Nobis singulis sunt decies mille mιlites, siue, Nobιs singulis sunt dena nassia militusve, Nobis fingulis sunt dece nuria militu. Omnia autem quae locuti su-
dixi nou tenent.His inferiora ne ipsa quideseruat suum legem. Illa evis coηiun,ione habent laterpositam,haec non habe ixverutrmen nec habere possunt, quum sint compo sta,nec plura,sed singula nomina: Undecm, Duodecis, Tredecim, Quatuordecim, Quindecim, Sexticis: sicut ira q:ios coposita atq; unica sunt nomina, Vndeuiginti,
Duodeuiginti, Undetriginis,Duodetriginta, Undecem, Duodecentu hoc est,uno, aut duobus demptis de uiginti, de triginta, de centu. V t ab incarnatione saluatorιs sunt anni mille quadringeti duodequadragiuri Et p denominatiua ut,ab incarnatione agitur annus mole simus quadrargetesimus duodequadragesimus. Pli.li. XXXV. vaturat. Cap. r. histor. Duodevicesima Olγmpiade interjictauulcs.LLeet plerasS exeplaria habeat Duodeviginti Obmpiade. Ide proximo lib. Ais adeo detodequadragensim pedu Lim Capa .lib. 36. cullei murmoris i atris Scauri collocati. Duodequadragenu,pro duodequadragenoru. T.Liu.li. t Duodequadragesimo strine anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius.
Domus genitivos duos habet, unum secude, alterum quarta declinatioιs,Domi,et Doni irrita prior significat locit,ubi qs manetlosterior corpus ipsum, atq; aed,
208쪽
ryα LA URENTII VALLA Emam,quod ex parietibus constiti σ tectoru Domi md-neo non,domuεἰσParte domus demolitus sum, Superiora domus ascendi:no,domi.Nam illud,Domus meae impertu teneo,non pro loco accipitur,sed pro Iamilia,quae continetur aedificio gurate contines pro cotem. Quod etiadicere licet Domi meae:quasi,in domo mea. Quod autemide sit Domi, In domo,notu est. Unu tamen astera ex
plu: Quintilianus lib.v. In domo furtum factu ab eo, qui domi fuit. Dativus tutum quartae est: Accusativus indi Fres:Ablatis uesectae.In accusativo er ablativo, uel cum praepositione,uel sine praepositione loquimur: ut, Revertor domu,uel ad domu. Exeo domo,uel e domo: σ, Si in domo,uel domi hoc grimaticae est,illud uero Latinitatis, Cr elegantiae. Hunc genitiuusecudaeno coniungimusnifi cu tribus,sive quinq; pronominibus. Meae, Tuae,Suae, Nostrae, Vestrae, Cr uno nomine Alienae ut,Ego uiuo donis meae:No uiuo domi tuae:Erat domi suae, Nostrae,no uestrae domi habitare uola. cie. in libris ad Herenniu: Qui cu isti aerite, π forma alienae domi,nolo dicere. Quidam volui illud Domi adverbisscere. Sed quomodo collingeretur cvadiectivis s siquadoquius haec Inomina adiectiva
supprimatur, tamesubintelliguntur ut Domi ero,i. meae. Domi ermus . nostrae: Domi eris,erit Aue,Lmae, aut uestrae:Domi erit,aut erutii suae: sicut in altero sensi, er inplerisque nominib': vi,Parte domus Iocaui, hi altera parte ipse habito:i te domus meae.EGPater mihi tufit, mater te uocat, fraternos expectat: hoc est, pater meus, uel noster mater tua,vel nostra,frater noster. Quod aut hic genitivus secsidae regat altera genitiuu,siue apnome, siue nome,certus:ut,Ego eri domi illius,domi huius,donii cae
209쪽
ELEGANTIAR VII LIB. III. r rhonestae, mi infamis, mi paternae, domi maternae habito,cr similis,non licere dicere,iam tradidimus.
De compositis a Quis,uel Qui . C A P. X V I.
altera sitsubstititiuu:ut,Quicquid festiuu, qcquid molle, quicquid teneru, quicquid iucunditatis, quicquid gavdij, quisquid pecuniaru:altera adiectiuArui, Quodcus telu, quodcunq; scutu,quodcunq; iaculu.cuius disrentiae causa est,quod voces hae in mutulino conuenientes, in neutro postea disicordant. Erat enim Quidclinq; Cr itox signif-cato si lior, si reperiretur eo mo quo dicimus Quus, er Quicquid. Quodq; enim,me Vnuquodq; coponitura qd' sed ut no reperitur Qvidcuq ita nec Quodquod.
Illud nans componitur ex Qui,quae,quod hoc autem ex Qgis et quid. Caret genere foeminino, quinetiima culino iaccusativo casu,tantus habet nominatiuu Quisquis Quicquid,accusativa Quicquid,ablatiuu Quoquo,t in masculino,tu in neutro:nonlinquam etiam in foeminino Quaqua:ut apud Sueride uita Titis Galba mox tenente CVR emp. mispus ad gratulandu,quaqua iret,couertit boles quasi adoptionis gratia accerseretur. In accusativo quoque interdu in alio genere neutro, sed vix apud oratores. Plaut.in Capt.duo:Nimeus ballisti pugnus est,cubitus campuis,humerus aries,ci; genu ad quenq iecero,ad terra dabo:dentilegos omnes mortalessectam,quenquem offendero Quenque dest,quencunq;. Sergius autem Donatum comentans ait: V trus parte declinatur hoc pronome Quisquis,cui cuius ricui,quenque,quisquis,d quoquo,quiqui, quorsiquoru,quibi quibus,quosquos,quiqui,
210쪽
a quibusquibus.Noli puterc hoc casu declinationis esse is apud Cice.remansit cuicui:Haec Sergius. Igitur quum sit compositum Q idquid ex quid, Quodcus ex quodae bullirudes ubstititiuu,ut Quid et aliquid hoc adiectivam,ut Quod et aliquod. Dicimus enim, Quid sici no dure,quod stci Aliquid stceno aute, aliquod lici. I te, Quodnialii stcisno aute,quid malusici sed Quid muli Et, Scio
quid facia,non aute,scio quod licia:video quid ficis, s
pius quam, Video quod secis.Iα Cr cetera ab his composita Quiddam, Quoddam. Nam Quiddam adhaeret adiectilio, Quodda sub tintiuortit, Mirabile quiddAobscoenu quiddam,quiddi maius: r,Quodda templi ,quoddam nemus,quoddam antru,oppida quodda: in quo nulli streerrat, hic alite multi, pro Quids ponentes Quodq; ut,
Optimu quids,honestifimu quids saluberrimu quids:
tibi no liceret pol Quodq;. Ex his liquet exeplis, Optimuquodq; praediu,Honesti imsi quods consiliv,Ex iumentissi qua cepi,decimu quodq; sit titu. Namsubstintiui natura est coniugi cu adiectivo,adiectivi uero cu substintilio, quasi connubio quodv. Ideo ubicunq; est substintlau,desia derat adiectivii quasi coniuge,impatiens alteritu sub tintiui. R ursus adiectivus laesubstintivo, rinquam sine uiro esse no potest, cualtero adiectiuo nihil consoriij habens, Eos sectu est,ut hi quos dixi,erarunt, quod quidos ui-
dctur fine sib tintilio esse Onodq; ut, R eliqt mihi pater multa praedia,quoru optimu quodq; sublatu mihi est uel, Ex meis multis praedijs optimu quodq; mihi sublatu est. sed omnibus liquet sibintelligis ibiti itisiti, sic, optima quodq; praediu. Quodq; aute idem 4be quod Vnuquodq;,
ante signiscavi. Quint. Nec.cavsas cur quodq; eoru accidat prostquipropositio operi necessari 6l. Hoc quos addam