장음표시 사용
211쪽
BLEGANTIARUM LIB. III. r. saddamus, Quid solare usurparino,in quorut apud eunde: Quid tibi tantum mali fecis quid ostendi s er alibi: Si Declam quid ostendi.Cice.in Laelio: Quid enim indigens Africa-vm mei Eode modo Nihil ut,nihil te ostendi. De di retia autem inter Quidam σ aliquis, siue Quiliam,sive Quisqui, quod illud certu hominem, hoc unum quelibet significat,in libris dialacticis deputauimus.Ηιc tantu ada Liba carmonendu est,quo dum bis posterioribus eo modo uti,quo ego no uterer,pro illo superiore:ut Hieron mus, qui sic librum de Hebraicis quaestionibu s exordituriani in illis principijs libroru debessecuturi operis argumenti7proponere,cogor prius respondere maledictis, Terenti quippiam sustinem,qui comoediaru prologos in dornmne fui dabat.Ego dixissem Quidda potiis,quam Quippii. De certo enim crimine loquitur,no de incerto. Idem est enim Q nippiam,quod aliquid. sed de hoc in libris bis,quos dixi,lati m. Sed forte H ieroηγmus scriptu reliquerat Quiddam, Iibrarij in Quippiam mutauerunt.
De affinitate Genitivi,& ablativi. C A p. xvo.
MAgna autoritate est vir,uel Magne autoritatis tros enim modo dicimus sed raro sine adiectivo, duntaxat in genitivo:n in ablatiuo nunquῖut Cic.is Sallustiu,Nuquid quos protulit Scipiones, Cr Metellos ante fuerat aut opimionis,aut glorias caetervis eade oratione non est utendu genitivo, r ablutivo,nisi vellinivi illud plinianu ex lib.septimo naturalis histor sequi choroman Cap.1. durii gentem uocat Tauron D luestre sine uoce, stridoris horredi,hirtis corporibus,oculis glaucis,dotibus caninis. Poterat dicere, Stridore horredo. manquam quod ad
elegitii pertine ego pro lege accipio,quicquid magnis autorib*s placuit, quoru i primis est Plin. Praesertim quu
212쪽
18α LAURENTII VALLA Emia ensensi de diuersis codicissis dicedu mihi fit,quonto
dodica, tuos codicistos scripsit pater,unu ad me,alter u ad uxore illud enim Vnirier illud Asteruad quid refertur ad codicilla,quod no reperiturs Dicendu est ergo Vnos. Ad Acten ὀd si Vnos,ergo et Binos dicendu erit,quod ex cice. bros. exemplo liquebit: Duplices similitudines esse debent,una reru,alterae uerboru. Quod si dixiJet duplexfmilitudo, subluxisbet, Una rerit,altera uerboru:lierum quia in plurali locutus est,no putauit alteri numero lacu elbe oportere. Dicamus ergo Binos codicillos,no duos. R ursus Duo testimem,no bina. De cuius naturae noibus quibusda nominatim fictamus metiones tame illud monuerim vi ex praedictu colligi, utrol modo posse dici: Relinquo flijs meis testimeto singulis uecuisti multisne utris,si duo *erint,lena praedia:uel Singulis,sive unicuis uentrisd cem praedia:cum ego σfatres mei ex bonis paternis habuerimus singuli,siue unusquises, siue uters,unu praediu: vel singuli ue unusquifis,siue uterssingula praediarque
etia uno loco coluxit cice.in Paradoxis: capit ille ex suis praedijssexceta sestertia,ego cetera ex meis.No dixit aut sexceta Cr centu.aut sexcena, Cr celena, quae time diuersa sint:ut stelligamus ab illo excedit capi uno anno,no singulis annis,ab hoc cetera non uno anno Iedsingulis annis. Ego tame puto scribendu esse, S excena,vo sexcedi. Mutiri bli, cr multisaeria uitiose dicta repetere liceret,sed u
reor tantos viros carpere. Vnum tantumodo dixerim ex
tertio lib. Regum: Septena retinacula in capitello uno, et septena retinacula in capitello alterorquu dicendu esset, Septe in uno, ersepte in altero aut Septena i singulis:aut
septena i utros. Etsi*fet plura duobus. septena in uno quos. culos coditionis est illud in eode lib. Q nodabsco-derim
213쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. 183derim de prophetis domini centu viros, quinquagenos crqnquagenos in spelucis,hoc modo no recte dicitur, sed eo modo,quo paulo ante dictu erat. Tulit ille cetii .pphetas, Cr abscodit eos quinquagenos in spelucis,i in singulis steluncis quinquaginta. Quidi iuris studiosi accipiut Dena, pro viginti, no intelligetes signiscari singulis duoru decerde quoru imperitia quid multis dicendu,cum putet recte dici una quinq; quasi Una fit nome,π no adverbire. Ne illud quide obticebo queadmodu superius ostedi illa
nominu supra centu βηcopari, infra vero centu minime. I ti e diuerso aduerbia infra centu βncopari,ultra,nos ncopari ut Vicies pro viginties, Tricies pro triginties,d inde Quadragies, Quinquagies, sexagics, Septuagies,
Octogies,no octuagies,nonagies no nouagies.caetera nostηcopatur, Quinquies, Sexies.septies, Ocites, Nolites, Decies,ceties,Duceties,Treceties, Quadringeries, septingeties,octingeties Oningeties, Millies: deinde Bis nullies, Ter millies, Quater milies, Qvinquies millies, Decies millies, V icies milies, et deinceps caetera,N uc ad in stitutum redeamus,ab hoc potis a nomine incipietes.
De Litera,& Epistola. CAP. V I.
LItera in singulari numero significat elametum ipsam,
ut A, Cr B:vel manu scribetiuerulud Attic.cicer.Nam Epist.2al. R Iexiati munum amabam, quod tam prope accedebat ad similitudine tuae literae. In plurali vero epistolum,praeterquam apud poetas, qui pro epistola, versus gratis,infingularitemper utuntur. Ut O uid. Epist. Bris. Quam legis a rupra Bristidelitera venit. ad Achil.
Nam quod Cicero ad caninium scribit, ad se nullοῦ litera Epist Bibulum nusisse:itauit,quasi nustum uerbu nas bct: quod
214쪽
184 LA URENT TII V A L L AEs d literam. Frequenti anum igitur est Literae , pro σῖ- stolarinter quae duo nomina haec elegantiae disserentia est:
Quod dicimus Uni epistolam, Unas literas: Duas,tres, quatuor,quinq; epistolas: B inas vero literas,ternas, quaternas, quinas, senas,septenas, octonas, nouenaF, denas, nunquam aliter:quale elbet, Unas, binas, ternas epistolus: Duas,tres,quatuor literas. In hoc tame couentut,ut dicamus, Dedi singulis,uel unicuiq uel utris, siue singulas literas, laesingulas epistolas. Ite in maiorι numero no conveniunt:ut,Dedi singulis duas literas,uel binas epistolas: sed Binas literas, duas epistolas:no avresecus,de quo iadixi. In quo obstruidum est de caeteris quos uocabullariit si dicas, Accepi abs te binas literas, no subiugas, Quarii alteri respondi per proxima tabellariu, alteri nunc res odeosed Alteris.De Epistola vero apertum est:ut, Accepi duas epistolas,quaru alteri iam restodi,alteri nile res o- deo.Cicero vero fere ait, Accepi literas, accepi epistolas.
Plinius frequenter etiam Recepi, nisi libri mendoli sint.
De Aedes,' eius derivativis. C A P. V II.
ΑΕ ei in plurali titum,accipitur pro domo,nec unquaaliter sit, Aedes meas no proscriba. In singulari,atq; Cic.ln princ. adeo in plurali pro teph:ut Cis. in Philip.ILLE x eo die, Philip ι- quo in aedem Telluris conuocati Mus,in quo teplo, quatum in me fuit ieci undamenta pacis. In quo tepio,id est, in qua aede Tel iuris. Sed hac in re disert a replo, sρα-
per in utros numero habet adiectionem, ut in aede Iovis, ' Mercurij, Minervae in aede cocordiae,TelluriS,HonorU, Virtutis:in aede sacra,et in plurali sacras aedes:aedes Deo-τu,Hes Nγmpharu. Nam quum ait Lucretius de Ioue IoLib et quens -Et aedes Saepe suas disturbet, perinde est,ac sidi asse Iouis aedes. Igitur pro templo dicemus Duas, tres, quaillor
215쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. assquatuor deoru aedes, Duas sacras aedes:pro domo, B inas, ternas,quaternas,priuat G aedes. Aeditui aute ab aedibus sacris,quas tuentur,appellati sunt,no a priuatis. Aediles quos magis a sacris aedibus dicti sunt, quibus cur adri praepositi erant. Aedificare autem mugis ad domos bonum stinat, quam deorum: nec domos tantlim, uerum etiam naues:ulcis. Qui posteaquam maximas aedificasset, ornasseis clusites.Nes hoc indigna est admonitione, eu cui domus aediscatur,dici Aedificare, ut ide de cosulari uiro inget. Qui qua aedificasset i palatio plena dignitatisdomu. Similiter in caeteris verbis: ut Horatius de praedivitibus: Diruit,aedificat, mutat quadrata rotundri.
De Liberi,Pugillares. CAP. VIII.
Liberi pro flijs singulare non agnoscit, cuius natura a
siperioribus dissentit. Na ut dica, Lego Titio ternas aedes,unM Pn fro,alteras in Iuniculo, tertias in Suburra: ita non dica,Ex ternis liberis meis,unos, alteros, tertios: sed Ex tribus libern men unu in altera familia dedi,alterum abdicaui,tertia haerede institui. cuius rei causa est,
quod quum dico V nu,alteru,tertiu,adiungi solet Filium: Cr T res liberos, quasi tres filios:quod ita no sit in Aedes, cr in Literas,nisi subintelligas domum, crepistolam. Sed quid facies in caeteris ut in N uptias, ex in Pugillares' absurdusit dicere,Vna nuptia,Vnum pugillare. Pugillares autem significat tet bellas cereas, me ligneas, siue alterius materiae, in quibus stγlo scribimus. Liber u tame profliocr apud Quintilianu, Cr apud Paulam,Caius reperis.
Horim quos eiusdem naturae est. Nain singillari,plii ratis P hortis olitorijs accipitur,id est, olera produ
mo praedo. leges liberu singulariter Prosilio.
216쪽
iss LAURENTII VALLA Eer cuius βEjs, ut caule in edulium utimur. Horti vero In plurali tantum,arboribus consiti dicuntur, Crvolupta tis, amoenitatiss, cavsa parati. In superiore igitur significotione dicemus,Vnu hortu, duos,tres hortos. In posteriore, Vnos sinos,lemos,quaternos hortos,nisi alicuius autoritas aliud sibi uendicauerit.
ODdor huic simile est, qua uoce notu est quid in vir
que numero signi ceturtin plurali vero titum,odoramenta:ut odores ex Arabia sunt.Η oc tamen nomen ra-το ciam numeralibus iungitur ed cum alijs adiectivis.
CPmmeatus autem, Cr si qua sunt similia,no recipiue
talem ambiguitutem. Siquidesuperiora in uno sensu habent utrunq; numerusin altero tantu pluralem: hoc vero in astero tantum singulare.Est enim commeatus in singulari tantum, pro lacultxte ad lepus a militia, ab alio uemnisterio recededi qua praebet militi I inperator,praepositusue instriori eundi quo uelit ad praescriptu die r
versuro.Licet Liu.lib. κ κ iii. aiat: Magna pars sine co- meatibus dilabebatur. In utros aute numero pro cibarijs ad alimonium Reipub.diit exercitus, aut alicuius multitudinis. Interda m etiam priuat .c .pro lege ManiL Iacommeatu Cr priuato,er publico prohibebamur. Deusu Pluralis pro singulariinde Reditu
Eri bis,quae dixi,colligi potest, no veru essee,ql aliqui uolunt, quoties autor in numero plurali loquitur, declarari dividite qllada,et ut sic dica magisteris. Quid enim cause est,cur haec nomina pluraliter,no singulariter Grunturiquid Atheme potius, quam Athenasqd Roma
217쪽
ELEGANTIARUM LIB. m. iupolim quam Romae' sed ne in re aperti dicam pluribus, huic opinioni repugnat cum ipsa rhetorica ars, quae iubet nos uti modo plurali, F singulari ni ero, modo fingvlar pro plurali:tum plurima ex la,adeὸ ut uno ais eodelaco dese orator in viros numero loquatur. Vergilius. σ N eliboee,deus nobis haec otia fecit. Ecloncerit ille mihi semper deus,illius aram Saepe tener nostris ab ovisibin imbuet agnus. I lle meus errare boues. Ηιc dest loquens Tiorus
Et in prosa,vt Quint.in Aegro redepto: Vtina hoc salte Deciam, mihi sero fila praestarent, ut residua laborantis animae in tuo poneremus amplexu.Et cic.in P hilip.quod exeptu in Philip 7 alia etiῆ usum uolo Verre prolixius: ait igitur,Iri s ego ille,quis: autor pacis Ai, is pax, praesertim ciuilis, quanq omnibus bonis,mihi tamen in primis *it Opribilis.
Omne enim curricussi industriae nostrae layro,in curia,'ramicorum periculis propulsiandis elaboratu est. Hinc honores amplisi mos,hinc mediocres opes, hinc dignitate,si qua habemus,cosecutifumus.Ego itas pacis ut ita dica alumnus,qui quiruscussum nihil enim mihi arrogo fine
pace ciuili certe non *ige. Periculose dico:queudmod accepturi P.c tu,horreo. Sed Τ med ppetva cupiditate uestrae dignitatis retinedae, Cr avgedae,quaeso,oros P .c.
vi primo,si erit vel acerbu dictu,vel incredibile a Marco cicerone essedictu, accipiatis sine offensisne, qaedixeror neue id prius quale sit explicavero,repudiens.Ego ille dica sepius pacis semper laudatorsemper autor,pacem
cum M. Antonio ese nolo. Haec in ea quos sinae retilliine ostend
218쪽
iss LA URENTII VALLA Eostederem oratores cum incoepta orationi aliquid Iogiis inserueru redire iteruad id quod incoeperit. Aliquando et iis equetius memoriae iudica reficiendae gratia uel eodem uerbo repetito,ut in proximo exemplo, uel quod idenil ciat.Vt apud eunde,σ in eode opere collegam tuum 1 ussit i hac ua βmina,quae bona ipsi uidetur, mihi ne gravius quippiadicum auorrum, σ auunculisui consulatu si imitaretur ortunatior uideretumsed eum iracundum audio βctum. Aiunt, Gr audio,idem esciunt.
De questubu* ct Quaestibus. CAP. XII.
Velius in plurali pro querela,a Queror, unde '. coqueror,cvius dativus Cr ablativus Quesbibus, . ut portubus. Quaestus in utros numero, ius i plurali dativus et ablativus est Quaestibus a Quaero,vnfitcogro, derivatur persγncope. supino Quaesiitu, significuis Iu
cru numariu.Nam Lucril vocamus etiam no numarium,
velut amicitiae, orias entiae, ceterorares huiusmodi. Uu quos nonuqua recipi pro actione ipsa,atque artifi/ς δ' cio lucridae pecunia:ut apud cicerone, Iam de artificijs, In praemii liberales habedi,q sordidi sint.Et a uitiai.Itistii. sia β:Na ut primu lingua esse coepit in quaestu,institutus elaquetiae bonis male uti. Quaestu dixit, quasi acquisitioe.
De Scalao Pondo. C A P. X III.
Scala a quibusdam in singulari usurpatur.Sallustius eualijs quibusda osteditplurale tantum habere, quum dixit in Iugurthino:Deinde ubi unae,atq; alterae scalae cominutaesunt,qui superstiterat micti sunt. No dixit,una disssiter a. P odo aut curet singulari numero,teste Foca. Dici Cap.9. Mus alite Duo podo, Tria pondorno, Bina pondo, Terra
pondo. Quintil. in primo:Quid quod quaedi quae singula procul dubio uitiosa sunt uncta sine repebesione dicut urs
219쪽
ELEGANTIARUM LIB. III. Nam Dua,Cr Tre, Cr ponto,diuersoru gener u sunt barbarismi ut Dua pondo, Cr Trepodo vis ad nostra aetate ab omnibus dictu est,Cr recte dici M essala cosmat.Fo sitan huius rei ca est,s sicut uperius de Iiberis diximus, iti bὶe siquis ita, laquatur, Reliquo liberis meis duo podo aurisaltem signatu,alter u rude: intelligitur librum. Idem est enim Due,tres,quatuor libris,qTDuo, tria, quatitor pondo,ut quidi volutiquod multi autores non probat, ut Liuius lib.κ κ i r. A rgeti podo bina,s sex libras in militem praestiret.cta legendu'selibras. Quidam etia sim gulare huic nomini dant, Cr huius ipsius autoris si editio verax est nonnulla ex Iasunt. Quale est etia columeLD:Scillae aridae pondo libra, er quase rem adqci oportere. Sed nunc pro pondere videtur accipi. Huiusmodictaitionis est Iudiis, sedi. s ed haec in alterrum libru reseruamus. Nunc aliquid etiam de numeris addamus.
De ordine numerorum. C A P. X III I.
Poto uno Cr octogesimo anno scribes mortuus est. i ocrates quarto Cr octogesimo anno eiu libra q Panathenaicus inscribitur,scripsisfie diciturriuisits quinquenniu postea:cuius magister Leotinus Gorgis cetu etseptecopleuit annos.baee Cic. vius ex verbis datur itelligi mre cetu praeponi numeru minorem,post centum vero postponi: quod Quixtilianus quoq; cofirmat,quu ait: Artiam aute scriptores antiqβimicorax,σ Nisias Siculi, quos insecutus est uir eiusde insulae Gorgias Leotinus,E mpedoclis cui traditur discipulus. Isbumio Iogismae aeritis nacentrem Cr nouem uixit annos cii multissimul servit Et
in omnistudiorum genere.Eoq; iam seniore octauuenirier nonagesimit copleuit annu) pomeridianisscholis Aristotesta
Cicer .de senectute. Lib.3. p. r. Eodem sapis
220쪽
ryo LAURENTII VALLA Estoteles praecipere arte oratoriam coepit, Hoc dime uid tur eri lintercedEte copula.Nu ea subura,ut quis numerus maximus est, ita primo loco ponitur, dunrixat citra centu:vi, Maior viginti quin sannis,no aute Maior quimque uiginti annis.Etia in ictis quaesupra tractaui, numera
er cicenciunt π viceni,Temi Cr viceni. supra centum naturalem ordine sequimur, ut superiora ex Iu docent: cretiἱ et septe copleuit annos Centu et noue uixit annos. CU AD PIiu .lib.v 1 s. naturalis historiae: centu er viginti natos
annos Parmae tres edidere.Brixelli unu Cκκ v. Parmeduos C κ κ κ.Placetiae lina CX X XI. Favetiae una muli rem CκXXi I.B ononiae L.Terentiu Marci filium, Ariamini uero M.Apomu, C L. Tertula, CXXXV D. citra
plaeetii ies collibus oppida est Velleiaciu,in quo C X.natos annos sex detulere, quatuor celenos vicenos.unu C L. Narcus Mutilia Marci filius,Gassertim Felix:ac ne pluribus moremur in re cincta in regione Italiae o Hud e
tenum annorucensi sunt bores Lili I.centena denu homines cura. centenu vicena quing homines duo, centenum tricenum homines quatuor, centenum tricenum quinum, aut eptenum totide,centenum quadragenti homines tres.
cap.sa, Idem dime Plinius paulo post ait: Ut cime is septimu er quinquagesimu atq; centesimu uitae duraret annii. Ex quo . apparet sine copula maximu quens numera praecedere: qua copula nonnihil variet, praesertim retrorsua eundo. Adbuc quae diximus, π recitauimus exepti,intra num rum millenariu sunt,sed in ipso quos maximu quenq; ηι ' merus per praeponemus:ut,a natali aluatoris anni suuenuste quadringetie x κ xvii 1.uel mille et quadringeti ac trigi-οcto. Illud cime noundu est, in naribus ean dem