장음표시 사용
231쪽
ELEGANTIAR VM LIB. III. sue illud ictum consulum dicere Oportet stultitiam, siue mulitiam , siue potius utruns. velsic: obfuit plurimum R ei p. eo tempore confula myctum, siue illud malitiam, suesbistitiam eorum sue utrunq; dicere oportet.
De Infinitiuo,uel interiecto,uel postposito. CAP. XXI.
AVdiui te ut caeteros assuisse in praelio: Cr Audivi te afuisse in praelio,ut caeteri.Hic subintelligitur affuerunt,ibi intelligi non potes stitim sequente tonitiuo, σomnia ad suum regimen trahente. Istul; sic exponitur: Audivi te affuisse in praelio,ut audiui caeterosa juisbe. Altera vero ut dixi hoc modo: Audiui te usuisbe in praelio, ut caeteri aguerunt. Quod nequaqua conceditur sic dicere: Audivi te,ut caeteri usuisbe in praelio.Hoc enim declarat, audiui,ut ceteri audierui. Altera myrribesic, audiui te uisbe in praelio,ut caeteros.
Vbi utimur Nominatiuo pro Vocativo,
DE finde me domine, Adiuva me optime uir,Tace timperite homo, mutato uocativo in nominatiuu no recte dicetur. Ite, Destnde me tu Deus meus, Adiuva metu
vir optimus, ce tu homo imperitus. Η ic per nominat uum recte loquimur ubintelligitur enim E ns hoc modo, Tu ens dominus meus. Qua ratione desindi posset illud in psalmo: Domine donunus noster. nisi sumptum 4bet e Graeco. Idem fit in vocativo alicuius nominis. Verg. Nate meae vires,mea magna potentia solus. Idest in nominibus proprijs, quod fit in hoc pronomine, et inuocatiuis casibus sic,Aue caesar sanimus imperator. Neq; illud tantumodo imperatiuo,ueruetia, et quide AciIius,in alijs modis:ut,Qub tedis Aenea extremus omniun I Troian
232쪽
xtu . LAURENTO VALLAn Troianorum suci,Extreme. Ulais,er regnas Helene d no Deum, σregnas medius aeu imbrum hostiu meliusquam racdie. M ale persolu propriam nomen,aut iunctucum prono nenit, Quid ficta tu servilin aut per nomen appellativus ine pronomine:ut, Quid Scis dominus meusnili tili mo ut, Quid sedes inter seruos dominus s hic ub- intelligitur Ens, ibi subintelligi non potest. Quare illud Cap.3e. Plin.in lib.va.de Naturali hiIto.nisi menda librars est, non placet trahi:salue primus omnium parens patriae appellaterubi no modo Appellate a Primus, in casu discor- da, quod etiam imperitu ad reprehensiioncm patet sed ne Appellatus quidem si diceretur, plane Latinum foret:/ quum fuerit dicendum Prime*laesis, salue Marce Tulli primus omnium parens patriae appellatus: sime, Salve tu primus omnium parens patriae eppcllatus: vel, Salve parens el0quetiae,primus omnisini pater patriae appellatus, Est enim illud Purens vocatium.
Vbi utimur Nominatiuo pro accusativo. C A P. xx rati
s Pero tibi esse bonus amicus,crcdo tibi ullie fidelis,
proprie dicitur .per accusatiuum vero non,nisi alteru, accusatiuum addas,qui antecedat inmitiuum num hiesequitur hoc modo: Spero me tibi csbe bonum amicum,credo me. uisbe tibi fidelem. Quaedam uerba cu nominatiuo iungi recusantuino pleraq;.Nam ut recte dico, Incipe insed i bi esse similaris,er Noli ribe illi intimus:ici inusitate dici, Praecipe illi ribe similiaris mihi, Ne libeat tibi esse illi. intimus.Hoc tamen genus loquendi nonnunquam reperi nuue ut apud Luca. in i κ. Tutumque putauit lam bonus essesocer. Alius dixisba,Ium socerum esse bonum. Et apud Ovidium de Ponto: L pist.s, Ecquis in extremo positim iacet orbe tuor ,
233쪽
ELEGANTIARUM LIB. I. II. ao' Me cimen excepto, qui precor esse iuvis Dicere potuisset d non rim uenusti,onem precor esse tua. Tere- 'tius in Andr. Quaesese inhoneste optauit parare hιc db Aa tacen s. vitias Potius,quim in patria honeste pauper uiuere. Apertius apud eundem Ouidium lib.ii ne titulo: ' Speris dat in molli mobilis est' toro. Et ille uersus vulgatus: Sperne repugnando tibi tu contrarius ribe. 1 hQgodsi dixisset,noli repugnudo tibi lucotrareesse,iter cato. D qipateretur,nulla de constructione dubiue ei. Talis tame modus loquedi e Graeco fluxit, ubi usitat fimus est.
Qui personae generi, numero, uerbum respondere debeat. C A P. XXI. DI.
VE rbusequi debet ultimu suppositu in persendinum
antecedeti psubintellectione:ulsit, Ego ictu de suo regno
percontus sum ile me de nostra Rep. notatus s.co. verte ordine personaru,simul persona verbi in ueris: Aedile me de nostra Rep. ego illude suo regno perco α-tus sum. Muta genus sic,Ego illa desuo regno, illa me de nostra Rep.perconta est. Muci numeros sic:Ego illos, ulti ue de suo regno di illaeue me de nostra Rep.percomti,percotataeue sunt:σ ite ecotrario. In hac tame frinα- Π no cadit quoties per comparatione ,autfinalitudine la quimurriquale est, M elius ego istud,qua uoslcisbem: noaute, Quam uos sicletis .Hoc ille ita prudeter,ut ego,,
le debet clyrri , subintcstigi Whte quod no est principale. Vbi
234쪽
Vbi collocandum sit Adiectivum. C A P. X X V.
ADiectivo,quum praecedit,debet obsequi subflantiua, aliter vitiosum est:ut hoc modo,Nulla uirgo est diceda corrupto uel animo,uel corpore. Dic pro animo mete: sic,Nulla uirgo diceda est corrupta uel mente, uel corpore aut,corrupto uel corpore,uel mente,no erit Latinum.
Quod contra fit aut praecedente substititiuo, aut reiecto in fine adiectivorsis,Nulla uirgo dicenda est,uel mete corrupta,uel corpore aut,uel corpore corrupto, vel mente. Ite,uel mente,uel corpore corrupto aut, uel corpore,uel mente corrupta. Similiter in plurali variabo exempla ad
euirindu astidiu Nemo diues est,uel ualetudine infirma, vel sensibus:uut,uel sensibus infirmis,uel ualetudine. Ite, Nemo felix est uel coficietis,uel membris,ab Iedlis:aut, uel mebris,uel conscientia affecta. cice.tamen in Philippicis inquit: Optima sunt er mente, π uiribus. Nescio an culpa librarioru si qui ita scrip erut,pro eo quod est,s me te optima sunt,et uiribus uel, optima sui mete,et uiribus,
Quid momenti laciat Coniunctio, Adverbiumque disiunctivum ex collatione. C A P. x x v I.
Q his quae tradidimus,pala est, nequaquam recte dici,corrupto uel corpore,uel mete. Debet enim adiectiuu illud ad utrus sub nuitu applicari in genere,et numero. Neq; de Vel mi modo intelligo ,sed de caeteris quos coirectionibus.per Et,ut m0db ex Cic. attuli exemptu Nec,per S iue, per cetera hutu modi: neq, hoc soluubi adest subiti itiuu cum adiectivo,sed etii sitne eo, quale hoc est: Tu nec faceres,nec ego permιttere. No est hic sermo Latinus. Dicendu nanq; erat, Nec tu laceres,nec ego permittere aut sis, Tu nec laceres,nec a me acere permitterer .Toto enim oratio depcdet aprima dictione. Item, Potes
235쪽
ELEGANTI ARVM LIB. III. aos Potes cognoscere partim ex alioru ermone,partim te docebit ipse tabellariusdio est Latinu: sed sic, Partim potes cognoscere ex alioru sermone,partim ex tabellario. Ite, Puto tu exsuperioribus literis te omnia intellexisse, tum ex his intelligere potes:dicendu erat, Tum ex his intelligere posse Ite Paratus sis vel pugnare, si qui te luc ut, uel si qui no sunt,ne recuses facere pace: dicendu erat aut ne illo, ne recuses:aut sie, vel paratus sis pugnare . Ex his quae dixi,uideor reprehendere lege illa duodecim tabularu:Liberi paretes in egestite aut alat, aut uinciatur: quasi diceduluerit,uberi aut paretes in egestate alat, aut vinciuntur. Sed no est uetustis illa revocanda ad hanc re guli,quae costhat ex usu eoru,qui more illo vetusto no sunt locuti minet si haud alibie opinor primu Aut a quibusdam adiect legis ire in uetustifimo quod a codice Declamationu Senecae:Liberi paretes alant,aut vinciatur. I vim etiam loci illud est,ue hoc modo uerba commisceamis diversam natura habetia,quale est,Ille mihi nec nocuit unquam,nec adiuvit:Ego nec Ubendi eum, nec profvirdicendum era Ille mihi nec nocuit inqui,nee pro ait: duisic, Illa nec nocuit mihi unquam iee adiuuit: Ego nec ostendi eu,nec adiuuirali Ego nec ostendi eu,nec eidem prolui.
De usu Negationis. C A P. XXVII.
I Res aliquido negationes no plus efficiat quam due, collocatione ipsa dictionum efficiente.ut, Nunquam mihi nec obfuisti,nec Fluisti. Tres hic sunt negationes: muri prima negatione in mediu,aut in postreinu, i evanescet,qua ibi locum no inueniat e, Mihi nec ob visti vu
qua. Nescis nec i pace,nec i bello uiuere nec ipace nec in bello scis ulucre. Ibi tres negatioci sus, hic duae quu eade
236쪽
stsentetis. Vereor, Metuo, Timeo, Cr si qua sut alia,ue
ejicint,uel cu negatiosiueisne ea uti Vereor ne ueniat, e Vereor ut ueniat: Timeo ne moriatur et Timeo ut moriatur. More Cic. Vine,pro Vino: Metuo ut ne pereat.
In AnLaλt. Et Terentius: Appyime in uita esse utile,ut ne quid nimis. Den I pro, Ne quid nimis.Ex quo miror serii ita scripsisSe priSeru in si iub Gebr. vκde mala quidilhuc locula Teretio scribunplatia ' Cese, Pater ades caue ne te triste sentiat. si mi hoc hi, dicit, alto nequic- Ede ut te tristesentiat ni Cr ne,et caue,prohibentis est quam spectat Neutiqua y nequaqua, er ipsum Nequaqui, et Nusqua, qtyNPQ o M tisimplice negatione iudicat: ideoq; unico ue bo cotem uni ut,Nequaqua uenia. Necubi vero duplice, ideoq; duplex uerbu postulat. Volo necubi nubi obui fias,id est,ne alicubi ut Sicubi, pro si alicubi Sicude,prosi alicude.caetera quae de natura negationu dilutari so-set,i libros Dialecticae nostrae cotulimus quae ideo praeterimus,quod fere non sunt igno ta Oratorib ire, dialecticoruuero nemini cognitet. Illud tame ad uerbu huc illhinc trah, stramus:vir malus nulla laces it vi iniuria ab amicitia r cedit:uir aute bonus nulla lacesitus iniuria ab amicitia recedet uel recedat nescio rimen an liceret dicere recedit. Hoc loco eade uerba datur malo uiro, Cr bono sed tamen malus recedere ab amicitia intelligitur,bonus no recede-
reser illeno lac itus iniuria,hic lacesitus.E t havdsio, dii hoc sit satis ad haec distingueda dixisse,quod alibi re signiscamus,alibi admonemus. Huc addamus linu, in quo no pauci Allisolet,ubi debeat geminari negatio, ubi non debeat,ut hoc excplo No modo stellae sed ne luna quidem ad sole seruat stlendore sim,recte dicitur. Item hoc modo recte: No modo nullae stellae sed ne luna qde,et caetera. Atq uoties dictionibus quaedam uis cotrarietus, non posis
237쪽
lollere alteram negationem,ut hoc modo: Non modo stella non apparent, sied etiam luna ad DIem obscuratur. sine
negatione geminuta non recte loquaris. Item,non modo
non absoluo hunc,sed ne leui quidem poena cam eo transigendam esse puto. Quida tamen nuper scripsit: Non modo absoluendum btinesed nec etiam grauiter puniendum puto:qtiam dicere debuisset, Non modo non absoluenduet funt enim diuersa Absoluendum Cr Puniendum. Item, Non tantlim no constintersed etiam trepide, er confuse locutus est. Item, Non tantum inconstintersed fortiter,et prope minaciter locutus est. Male hoc secundum dixisti, dempta negatione:erat enim dicendum, Non tantum non inconstinter.In quod vitium incidit Boethius lib.1M .in Ciceronis Topica,dicens: si non confuse solum, uerum etiῶ distributim, er suarum partium proprietate noscantur. Dicendum erat,Non solum non confuse. Diuersum est eorum uitium,qui ad illud Non modo, applicant, s ed etia: quum deberent applicare, Sedsaltem: ut,sed certeraut, sed ne quale esὶ Lactant.ub.1. Quis enim mentis emotae Cap. non modo futura praedicere, sed etiam cohaerentia laquis init Dicendum erat, Sed itet cohaerentis,aut sed salte, aut Sed certe cohaerentia posit loqui.Ni forte culpa lis brurij est. Ego uero in viros non autorem,sed tale genus
orationis reprehendo. Quot modis iubemus.Quid etia intersi inter Praeteritu
Futurumque coniunctivi tr. i. CAP. XXVIII.
UE niud me, enito ad me,venis ad me,uenies ad me Scribe ad me, Scribito, Scribas, Scribes, id freter pene his quatuor utimur.Η oru tume uno in negatio Neveni fret altero,quo in affirmatione no utimur in huc modu,Ne vencris.Niipsum Veneris, duobus modis accipitiir.
238쪽
xos LAURENTII VALLA Etur.Vno mo ubiunctisteriit, si veneris:uet,inis ueneris: altero sine subluctione:ideo illud no est uerbu principale, hoc est ut, Si me iuueris,re optima feceris. Dimitte me,et diuite Ieceris. Austr huic magistratu, eu iugulaveris.' ' Eamus inportu,sem naues uenerint.Cic. Atqui nobis gratifimu ut etii pro Scipione pollicear urceris,si quando, o c. sciendu tame est, quod haec omnia uerba suturi sunt teporis:ueluti si ire comutemus: s i abstulero huic filium,
eum iugulauero no autem iugulauerim. Ego hoc uidero, tu videris,uos videriturquasi Ego hoc uidebo, itet videi, tu uidebis,uel uideas. Ne veneris, futuri ite est temporis: Noueneris,praeteriti illud uerit, hoe negat qd'secundu, commune est cum prima persona,et tertia:ut, N es uero credideris,nes vero fuerim i ea opinione,qua caeteri. Et sine negatioe, Improbe dixerim,dixerit aliqs. Ne veni, ne fle,ne iugula,apud oratores stre nunqsed apud P oe-
Ne siceris,dicamus,Non feceris:quia alteru negandi est, alteru uetandiadeos Ne,cum prima persona singularis numeri nunquam coniunctuam inueniastis, ob eandem causam,propter qui imperatiuu caret prima persona in singulari,qa ncino sibisoli imperat,aut uerit. Undesteque-ter Iegimus, Ne timuerimus,ne timeas, ne timueritis,ne timeant. Nunquῆ alite, Ne timea:nisi ne pro V t nonsed, Non timea,non ausim,non stere,nonti meris,non θ'eraraverim,no crediderim. i. Timere,audere perare,credere,non possum,aut non debeorita in alijs personis ut idem mintilianus,No expecta,ut stitis gratias agat,qui με natur
239쪽
vLEGANTIARUM LIB. III. ao natur inuitus.id est, Expectare non debes. Non enim eo modo hoc dixi quo dicere solemus, Du vetamus, Ne me expectes amplius.Ηιc enim negatio est,non uetatio. Ita, Non expemueris, Cr Ne experiueris,quorum alteriam praeteriti temporis est, negats alterum futuri, Cr uetat.
Hoc quoi adhuc de negatione subqcia, ad solam et gantia dicendi pertinet quod quale sit, subiectis exemplas per se apparebit. Quintil. Non est dissicile ut ma- Deciam. 1. ritu uxor occidat, si non est di cilius ut filius patre. Ide: Atq; eo causam dimitimus, ut non sit absoluendus adolescens,nili etii laudandus. Idem: Quare non petit,ut mise- Deciam .i. rum putetis,nisi Cr innocens fuerit non petit,ut Uicti alleuetis,nisi cr probauerit sese iustistiore,qu)d patrem amisit,quam quod oculos. Servius Sulpitius: At vero ma- Epist. vli. . Ium est liberos amittere. Mulu,ηθὶ hoc petivisit, hie sub LPM D Ci ferre, Cr perpeti. Sallustius: Parcite dignitati Lentuli,si In Catil. ipse pudicitiae, si famaestiae, si dijs, aut honmnibus unquam lillis pepercit, Ignoscite cethegi adolescentiae niti iterum patriae bellum stcit. Titus Liuius lib.κ κκ1. Nam quod ad ea attinet,quae nobis obiecit, nisi gloria digna sint, Iiteor ea de indi non posse. Ouidius lib. X m. Metamor. Nec tamen haec series in causam prosit A chiui. Si mihi cum magno non est communis Achille. Huic simile est, quale apud eundem, lib. ii. eiusde operis: Mentior obscuram nisi quam nox fecerit orbem, Nuper honoratas summo mea uulnera coelo Videritis stellas. Et Quiantilian. Metior,nisi quῖ p regrinatio mea nos diduceret,maluit esse cu matre.Et it ru, A fidere enis,cibos ministrare,manu porrigere qui-
240쪽
αio LAURENTO VALLAE libet potcrat, mentior nisi βctum est. Idem uerbum apua Ambrosium eodem modo positum , tum in libris Officiorum,tam Hexamemn,tum in alijs reperies.E t Apud c prianum ad Donatum: Mentior,nisi alios,qui rilis est,im crepat:turpes turpis infimi
De Vter Utri, Alter Alteri, Neuter Neutri, ct Ou's Cui . C A P. XXX.
dicere. Neuter neutri,omnino no dixerim. Tere.in P hor-Act. s. scen. 3. mione inquit: Quia liters utris est cordi. In duodecimo CG libro quos comentario reru a caesare gestira, sive ab Hirtio, Commvx. M siue ab O ppio num incertus autor est edito, sic legi: In- bello ςiVii terim di elione Orci iter Achilli,et Arsinois,quu uter putris insiidiaretur,et summa imperij ipse obtinere uellet. Officii. Ciccro aute eT Qvintil. quantuinueni sic nunquam Dacuti sunt,quoru prior sic ait: Quoru uteri suo studio delamim,conteriit ulteru. posteriorsic: Qui enim xtersalteri obJciat,palam est utrus βcisse. A is sic dicendum esse per illud 'equet imu probatur, A Iter alteri obi cit,
alter alter u contemnit,alter alteru ac satralter enim al- teruolo ambo ambos ac sunt. Ide dico de Neriter, ut idemi e 1. O lat.Ι α fet,ut cum aequali cura lingua utras tueri coeperimus,neutra alteri osticiat. Quare peccauit tu amicus
meus si amicos pala licet reprehedere qui mihi nuper ad se scribeti,uter utri bellu italisbet:ret odit,neuter neutri, aut potius uters utris.Tum Pristia.quiti. i r .ait:Fiscina uero loco, an fiscus afficina,an neutru,a neutro, dubiuest.debuerat dicere, An neutru ab altero:Nu quod a se no' derivetur uperuacuu est diceresed dicedum tantum Ab altero,no aute es neutro,quasi nec ab alitero,nec ast.Ne