Oratio funebris dicta honori & memoriae maximi virorum Iosephi Iusti Scaligeri

11쪽

V in L 1 ora. I Im in L 0cris diu multumque operatus ausit illotis manibus attrectare paginas illas, quibus annoruna descriptiones,emendati temporum dc accuratissima omnium

aetatum ratio ac disciplina continetur quis nisi cum stupore accedat in lucos Eusebi nunc luce meridiana clariores 3 In Criticis omnium rectEaestimantium judicio princeps sine controversia, sine aemulo acrivali dominatur. Quam multi sint qui totam in ea parte

studiorum aetatem consampserunt, eam famam adepti sunt ut columina literarum, & ornamentis

culi perhibeantur, qui tamen nullo modo sum cum nostro naturae miraculo conserendia Ille est aquila in nubibus, ille Solis hic est sapiens, ali volitant velut umbra. Quoties eius meminerunt duo de trium viris reipubI. literariae non est obscurum quos hoc clogro designari cupiam tanquam de divino quodam viro, non de homine mortali loquuntur. Sed quid opus es per

conjecturas, per interpretes testimonia veritatem exquirere, quum in medio perscriptae sint authoritates ipsius viri majores Omm exceptione, quibuscum aeternitate seculorum famam nominis sui conjunxit exaequavitὶ Nullus est alicujus notae scriptor Graecus aut Latinus, cui non lucem aliquam foeneratus sit Praeclara sunt, supra omnem commendationis aleam assurgunt ea quaecum ui publico communicavit, nec minora censeri debent quae intra Vestaei

12쪽

netralia liberali custodia asservavit, ut erat fugitans ambitionis, ipse sui contemptor praesertim in e us cetiiodi studioru diverticulis &amoenitatibus, quum tamen plerique ex hoc mustaceo laureolam qu rant, dc mitificessibi placeant si vocem aliquam obsoletae vetustatis, Verbaque in sutis vix exaudita Cethegis eiitu squalore in lucem revocarint Philologiam ille quidem adamavit, sed quum intervalla negotio-rdotio institio dispungere voluit,&hoc exercitatio nis genus habuit inter laxamenta curarum. Quippe quum acer ille animus,& aemulator coeli, unde originem ducebat,non posset nihil agere, mutatione laboris instar resectionis arbitrabatur Cato Censorius, ut

memoriae proditum est,in originibus magnificξα sapienter scripsit,viris clarissiminentibus non minus otij quina negoti reddendam esse rationem. Erat apud Athenidues ἀργίας δίκη adversus desides ignavos. Si nostro incomparabili viro libui se in lucem aspectumque proserre quidquid sub acumen stili veniebat, quum mentem gravioribus curis es Iam humaniorum iterarum solatio recrearet nihil forsitan superes et quod in Criticis desideraremus Longe post habenda essent aliorum seria ludicris ejus, animi remissionibus Quum aute inflammavit eum igneus vigor,&afflavit sacer ille spiritus, ut ad elim accingeretur, quis cum eo paria fecita quem non longo intervallo post se resiquitΤQuis in Graecis viam vidit qua iretur ad carmen, aut visana seliciori pede calcavitὶ Omnia

13쪽

Via1 Ii SC A LIGE RI. II Omnia captu seculi nostri superiora sunt, ad eruditissimae antiquitatis gloriam adspirant nec fuco aut lenocinijs, sed inaffectata simplicitate& naturali pubcritudine assurgunt quodque argumentum est abi . tutissim scriptionis,omnes vel mediocriter litetis imbuti, quum ejus Poemata in manus sumunt, si quid habent ingenuae indolis, eadem sibi in mentem venire posse vano credulitatis errore imaginantur: sed ubi in rem prasientem, ad experientiae s cinacia veniatura dabunt plus satis,&, nisi sint prorsus excordes, ultro imbecillitatem suam agnoscent,&suo se modulo ac pede metiri verum arbitrabuntur. Hoc opus, hic labor est Ego plurimu genio meo gratulor, quod ex maximi viri constetudine, intima admissiones metum hunc reportavi, ut quanquam absum longissim a facultate condendi monumenta perscetae curae aut artis, tamen haud omnium absurdissim. forsitan de claris operibus sententiam ferre possim. Benignius enim&indulgentius patet judicandi cxteritas,quam essiciedi potestas Carterum qui ut cum Platone loquar no pepulit sores Poeticas, is si de praestantissimo vate iudicium facere praesumpserit, nihilo plus aget quam si coecus de varietate colorum suodus de concentu vocum arbitrari voluerit. Qiii Mauten habeant haec studia siuam quandam tempestivitatem, nec serior aetas promendis Musarum foetibus

idonea aut habilis esse videatur, illud maxim P mirandum est, in nostro ne perpetuam ingeni alacrit

14쪽

1 IN BITUM MAXIMItem,&Juventutis indolem effloruisse, nec ullum ex senectute deliquium mens ejus unquam sensit.sed accessionem prudentiae, judici maturitatem reportavit. Veneres&festivitates comitatae sunt eum usque ad extremum aevi decursum.Sed ut picturae luce nihil tam commendat quain umbra sic non melius quam obtrectationi invidiae creditur qualis quantusque sit Ios EpHV SCALIGER magni patris magna Progenies Credo equidem, nec vana ides genus, dec-rum . Quid enim illi objectare possunt homines onbni pudore diruti praeter virtutem cui bellum indix runc quid imperitos matburit praeter infinitam eruditionem cujus radios noctuae non ferunt3quid flagitiois S scelerum sibi conscios quiescere non patitur praeter integritatem morum S uitae senistimoniam aqua longe sint aversi quid animas humiles, egenas verae laudis offendit, nisi Multa iri virim animo, multusque recursa Gentis honos, Suarum rerum fulgore perstringuntur Sed impenetrabiles sint heroum fili morsibus calumniarsi, nec infame genus bubonum ossicere potest luminibus Phoebi. An quidquam decedit magno Catoni quod Strumae sedent in sella curuli, quodque se praeterito Vatinius judicio fiscis Romulorum ad praeturam est evectus)

Virtus repulse nescia sordida

15쪽

Arbitrio popularis aura. Vt arbores altius radice terram comprehendunt quotavius ventorum furis exagitantum ita clarius illustratur,dc purius enitescit dignitas amplitudo prae stantium virorum, quo magis obnoxij sunt telis malignioruna,quisii nullatenaeorurnasse stant quorum similitudinem assequi vel propter improbitatem no- Itiunt, vel propter ignaviam desperant. Ipse Iove progenitus Hercules diram qui contudith dram , t omni genere monstrorum terras liberavit, dc quem fama beneficiorum memor adsicripssit numero Divorum,

non prius invidiam debellare valuit, illa individuam

virtutis labem, quὰm e rebus humanis exemptus es set Noster etiam dum interfuit mortalium coetiburi ita sublimitate mentis eminebat supra fatalem hanc Iuem, ut ejus omnem impetum eluderet, tanquam a

scopulo fluctuum assultus frangi lent. Nisi qui jejunesmalevolus putet florem dignitatis, aut honorem illustrissimae propaginis,unde reges,&late terrarum domini prodierunt, quidquam detrimenti capere ex foetidis scurrarum conviiijs,quorum ne nomina

quidem sine piaculo pronunciari debent. Quis unquam erupit in auras immaniord horribilior liber quam est Si DLicet, hypobolimarus 3 nisi pi furore fatis cruciaretur editor infandi operis, delegadus esset carni fici neque enim alia manu simari potest tam

16쪽

14 PM Vm I Ma&abominandum pareret vespillonis atque exoleti scorti progenies, plagiarius ur, delator, crucis candidatus, esca patibuli: monstrum in ultimas terrarum oras deportandum, ex ipsis humanae naturae finibus exterminandum Hs omni colluvione scelerum ac flagitior si execrabilis ausis est in sal et issimum senem, cui haud ita pridem tanquam deo literarum assurgebat, quem laudibus extollebat ultra quam fas est sperare mortali, in eum a sus est stircifer tam tetra, tam abominanda conubtia jaculari, ut nihil impurius ex Averni faucibus .lota furiar si cohors exhalare possit Scilicet haec ni- tedula sordes suas affricare studuit homini inculpatissimo, cujus conscientia major, aut intacta vitiis tantum abest ut se feriri senserit, ut potius inde collegerit segetem Hateriem vere gloriae, si bique impendio placere debes erit, quum displicet talibus vomicis&carcinomatis, quae vivunt in Opprobrvi seculi, in detestatione generis humani. Sed nul

quam assequetur impurissimus scurra,perditae profligataeque turpitudinis,&rnorum immanitatiS, ut vel bonorum virorum innocentiam laedere,vel clarorum famam imminuere, vel fortium generosorum indignationem mereri possit. Itaque noster heros fastidioso contemptu, constanti silentio vindicabat se ab aujusmodi nebulone, ne luto manum inquinaret,aut voti compotem efficeret infamis famae cupidum adversarium si irasci dignatus

esset.

17쪽

V ro s. di RI. Is esset. hoc enim propositi habuit ut gloriosis inimicitijs inclaresceret S per ruinam alienae existimationis ad famam grassaretur. Sed aquila non captat muscas, nec unquam fando auditum est bubonem Obscoenum perijsse Paeanis arcu. Nos auriti testes sumus qui suaviter interdum jocos lateteria jaceret in ejusce notae Verberones, quos non tam Oderat ob improbitatem, quam contemnebat obitultitiam. Et certe sibimet iratus, ac dignitati suae fuisset iniurius si cum tam dispari an lagonistin ullam ad rem, quina ad maledicendum idoneo contendere sustinuisset, impar congrestus Achilles in eo certamine, in quo victoria es penes eu qui spotecedit,&vinci sese gloriatur. Tum autem, quaquam vivimus in esisto virtutuni sectilo,&feracissimo calumniarum, tamen non tam malEdcunisti Eoμ- natus est de suis temporibus, ut credereti re quitana portentosis&immanibus mendacis sanimum atqUe aures adverterent, praeter eos qui simili morbo vel nefandi sceleris vel insanabilis dementiae conflictarentur. Sed nimis diu versor in infami argumento,dum tot verba perdoc5tra bipedum nequissimum, qui non existimavit probari posse suis milibus se esse juratum virtutis ionoris hostem, nisi principem ingenij, doctrinae ac sapientiae maledictis incesseret: quina quidem satis ulciscunqtur mores sui nam frustra sim,&cum ratione insania, si id genus inimal latione: vel sanarς, vel seu

clare

18쪽

is obi TVM Axi MI clare postulem ut rubore suffundatur canis,cuius frons ferreavi exsanguis depudere didicit, atq; omnem humanitatis sensum a se penitus abdicavit. Olim artibus ingenuis,&honaine libero dignis metes mansuescere,mores expoliri credebantur, nunc

ex hominibus in feras agrestes degenerant, naturam ipsam exuunt qui se literas amare gloriantur. Cur enim tam ferociter insurgerent, tam inte-peranter debaccharentur lymphatici homines in eum quem Omnes consentiunt probi primarius aeculi fuisse virum,&principem Senatus literatorύεHoc nemo in dubium vocat nisi sacrilegus di intestabilis. nec ullus de genetis origine vel ipsi,vel optiano paretilitem unquam movit, quanquam multorum oculis observabantur omnes eorum acti

nes, nec effugisset curiosam malignitatis diligentiam si qua sinisse rior suspicio animis homin um in sedisset. Nunc exorti sunt fraterculi gigantum qui

id attentarent quod omnium reformidaverat a dacia. Sed non est mirum si canes latratu, porcic no at sordibus delectantur. Interim manet aeternumque manebit immota veritas, nec Ioco cedet

Scaligera nobilitas, quamvis exuta sit patrimonio majorum,&exterminata sedibus avitis per injuria potentiorum magno cum saeculi pudore. Non eia fecit tamen fortuna quod voluit. Ea enim tantum eripuit qua dare et Scientiam rerum plurima rum,sapiendam,animum intelligentem

19쪽

via 1 Ios SC A LIGE RI. I, manique juris, constantiam in adversis, moderatione in prosperis,aliasque heroicas virtutes non amisit. Talia munera nec dono datur, nec adimi cuiquam possunt. Omnia sua secu portat magnanimus Bias quum urbe&arce capta se solo beatus patriam relinquit, probamque pauperiem sine dote quaerit. Sed ex omni censu bonorum, quibus noster heros ad miraculum usque suspiciedus fuit, nullam laudem reor esse comparadam cum pietate,dc religioso Numinis cultu Quae virtus tanto clarior haberi debet, quo rarius in eruditis hominibus deprehenditur. Dicam enim iusta cum indignatione id quod res est plerique scientiae typho sic solescunt ut

Deum vereri ac venerari dedignetur, quasi doctrina dux esse debeat ad induendos ritus Cyclopum, exuendam Numinis reverentiam, in quo sunt omnes thes auri scientiae ac sapientiae recoditi Noster autem immane quantum Mezentijs Divum contemptoribus abhorrebat. Nullum genus hominumisi homines dicendi sunt tio potius brutae pecudes ta inexpiabili odio aversabatur,di diris

atq; exsecrationibus devovebat, quam a theos nec facile adduci poterat, ut crederet quenquam itide, sciscere a naturali lege&ratione ut Deum aut non adoraret,aut noeputaret Permultos quidem reperiri qui sic vitam institueret quasi nullus esset in coelo rerum litimanarsi arbiter ac moderator, qui quae nos gerimus audire dc contemplaretur,vindex sced lerum

20쪽

larum, munerator recte factorum. Sed tame ubi suam

qui que conscientiam interrogat, neminem se judice ab lui posse quin sub domestico tortore saeviusia pulat quam si saxo saltat. laas Me tedas ardetes, has su-riarum faces quibus improborum mentes inquietantur, ut quidquid meruerunt semper exspectent, desubtricem Nemesin accinctam flagello ante oculos versari arbitrentur. contra nihil securius posse dici animo sibi recth conscio, hic murus ahmem Ino Nil conscire sibi. Si fracti itabatur orbis impavidum fruent ruina.

Porro cum studio verae pietatis, quamante omnia coluit noster venerabilis senex, adjunxit amorem veritatis, quam & a patre didicerat,di prorsus in animum inducebat,esse basim ac futi lamcntum omnium Vir tutum Simulationem ac dissimulatione refugiebat cane ejus cingusitanquam hostem ingenuitatis, S qua magnanimum pectus minime deceret Placuit illi generosa vox Achillis apud Homerum Iliad. 1. ἐχ ος γάρ χοι κεινος οριοους ἀιδαο πυληκδιodi aque ac portas inferorum eos qui aliud ore promunt ianua corde condunt. Hunc ille cursum vitaepe regit usque ad extrem si spiritum. Solon quidi unus

fuit e septem Gr: ecit sapientibus, & lus inter eos legum conditor,dicere solitus erat nemine esta numero beatorum adscribendum priusquam ad fatalem meta

devenerit,& ultimsi vitae actum expleverit hic est ille decretorius dies qui dehibus anteactis sentetiam fieri.