장음표시 사용
11쪽
C ο κ o L L. Non est ergo mundus ens lin productum, ac proiade exstat ens aliquod ab ipso
diversum m LSCHOL. Nullum profecto vestigium alicujus ne incessitatis absolutae in hoc mundo elucet s imprimix enim potest is absque contradictione cogitari ut non exsistens, quemadmodum tot alios possibilex, nec tamen. exsistentes concipimus ς deinde sive totius universi consermationem , sive singulas ejus partes mauores , minoresve , sive denique singularum, partium formas, aut figuras. contemplemur , omnia videmus arbitraria , neque ulla apparet contradictio. in eo , ut ponatur haec vel illac pars deesse, ut cogi tentur plures, Vel pauciores , majores , vel mi nores remotiores, vel vieiniores planetae Astellaeque inerrantes e mundus igitur hic iaα exsistit, un hypothesis de illius non exsistentia nequaquam repugnet j, quod autem tale est, prorsus coat ingenter exsistit, necessitas siqui-,lem absoluta , di possibilitas non exsistendi Quae . contradictorie sibi opponuntur . Atque sic everita. . titur impia- Aristotelis de mundi aeternitataens, de opinatio ι docuit quippe Aristoteles totum hune,
. u . quantus quamus, est, mundum, ab nulla caussam 'dine pendere, sed aeternum esse, ipsoque Deo ab aeteruo coexstitisse, uno, sere hoc nixus principio: motum non posse esse usi ara iam: huic alia subinde adjecit argumenta Proclus magnum peripatetieae holae lumen ς, sed hunc cum magistro suo egregie refutavit Benedictus Peterius S. 1. Videatur Genuensis. Fuerunt quidem non pauci se qui cum Trapezuntino graeco saecvlx quinti decimi scriptore Aristotelis caussam ceperunt, quorum alii ejus sententiam ita. mi ligarunt, ut confidenter assererent, ex Aristo telis mente mundum a Deo ex naturae necessititate
12쪽
DE Exs Is TENTIA , ET ORIGINEM M.tare, atque hine ab aeterno productum suisse . alii omnem prorsus erroris suspieionem hae inare ab ipso removere conati sunt: verum acturn egerunt utrique; res enim est nimis quam ma- nifesta , ac doctrina haec praecipuum totius phialosophiae Aristotelicae caput constituit . Cete- - rum uti impium hoc dogma avide arripverunt
illi, qui se in atheis profitebantur, ita nullo . Non tempore ab aliis mentis sanioris philosophis acerrime impugnatum est; quapropter pu- Ηυεοἰrr. tidissimi mendacii reus est nuperus auctor, qui 'μν- ήσ velut ex tripode pronunciat, potiorem philo- φ sophorum Christianorum aeque , ac gentilium'
partem pmni aetate agnovisse necessariam , ac independentem mundi exsistentiam, illique eam . . tribaisse naturam , quae per sese omne initium , ac finem excludat . It porro omne atheis te. Ium. extorqueam , necesse est, uo hoc locoeprogressum caussarum seu essentialiter, seu accidentaliter sub ordinatarum in infinitum , ii, quem, tamquam munitissimam arcem, . ipsi se conjiciunt, expugnemus. Vid. ont. H. III LOS.. sch. XV. Progressus in infinitum non habet ca - progremsem primam s est enim vi definitionis seriessta' aeausiarum subordinatarum absque cauta prima detinoru
XVI. Progressus in infinitum G2 ens gens Omne ens contingens est sibi in suis N
ciens, ad exsistendum Ont. 9 1 Qq. cor 3 er men eas go series infinitorum entium contingentium , contino quorum unum at terum ad exsistendum determi-S R dinat, non est aliud, quam collectio infinitatum insufficientiarum ad exsistendum ', atqui eoli ctio infinitarum insufficientiarum ad exsistendum non efficit unam lassicientiam , sicut infiniti aera non eisciunt unitatem ergo sexies infinitorum entium, contingentium , quorum unum altorum ad etallam n deterini-
13쪽
nat, est ens sibi ad exsistendum minime sunficiens, ae proinde ens contingens sed progressus in infinirum est reapse series infinitorum entium contingentium , quorum unum
alterum ad exsistendum determinat : igitur progressus in infinitum est ens contingens. hibet XVII. Progressur in infinitum habet ea famigitur primam. Omne ens contingens habet caussam RV eficientem, eaque est ipsam ens necessarium:
tum est ens contingens g. praee. γ : igitur progressus in infinitum habet caussam eff- cientem, quae est ipsam ens necessarium; atqui eos necessarium , cum a nullae amplius caussa pendeat coni. β, ios. γ', est caussa omnium mnino prima et ergo progressus in infinitum Fabet caussam primam
divel , XUIII- progressus ire infinitum feeum' ipso 1 ' pumat - Pugnat aperte secum ipso habere, &non habere caussam primam ; seat progreisus in infinitum habeo caussam primam . praee. , ω non habet caussam primam i k- s. ὶ: ergo progressus ire infinitum secum ipso . pugnat,
ScΗ OG I. Deinde nonne,. qm' ponit' progrensum in infinitum , ponit causas subordinatas Ejam qMeso , caussae hae subordinatae habentne caussam primam, vel non R illva r tum habent , simul nota habent caussam primam , ipseque progressus procedit in i nitum , de simul non; si hoc tum caussae subordinatae nulli eaussis , id est , nihiloe subordinantur proindeque sunt simul suborstinatae. ω simul non. Probe tamen notandum est , hie solum agi de eo in infinitam progressu, quem athei statuunt , quorum opinione exclinitur omnim caussa prima , quocumque sensa, vel modo, ipsa accipiatue , seu extra , Rix intra serrem ,
14쪽
DE ExsisTENTIA ET ORIGINEM 'NDI. lydem progressum in infinitum admittunt' ii , qui putant potuisse mundum ab aeterno creari r docent nimirum posse dari seriem caussarum infinitam absque petimst , quae sit intra seriem, vel ad eam pertineae, non tamen absinque prima, quae sit extra seriem, Et hac nota quidem tempore , sed tamen natura prior ι hi' alio ex capite infra impugnabuntur 2 nunc atheo ' rum objectis satis iaciendum est. r. Ex eo , inquiunt , quod quivis miles non sit Satissi sufficiens caedendo hostr , non sequitur nec totum exercitam ad id sufficere , item tametsi 'ens simplex extensum nore siv, est tamen compositum ex simplicibus coalescens extensum :- igitur neque ex eo , quod singulae entia seriei - infinitae sine contingentia , sequitur totam seriem infinitam esse contingentem. Ratio pari- tatis in eo sita est, quod a sensu , ut ajunt , distributivo ad collectivum , a partibus ad to-- tum argumentari non liceat L atqui huc totum
Quidquid sit de crusibus speetalibus, id certinsimum est argumentationem a casta distributivo ad collectivum esse . legitimam , cum de toto negatur aliquoa praedicatum , quod singulis partibus seorsum acceptis nec adaequate , nec in adaequat cimvenit , cum enim totum siet /- idem cum omnibus partibus simul sumtis , M 'quaevis pars sit inadaequale eadem eum toto coni. S. 66. sch. fieri nequit , ut praedica tum toti conveniat , quod singulis partibus, nulla ratione , nec inadaequate . vel ut diei posset , ineboative convenit et ita quia quivis globus ligneus caret principio vitae , collectio etiam infinita globorum eodem destituetur svel si ponas infinitam coi Iectionem hominum careorum , non deprehendes in ea potentiam
videndi vel hoc ipso , quod singuli homines
15쪽
6 COSM . SAcr. I. CAN II quodvis ens ponitur contingens , Ru insessita Νciens ad exsistendum; contingentia autem, seu insufficientia ad exsistendum 'nulla ratione, nec inadaquata quidem, aut inehoative est neces.sitas, aut lassicientia: ad exsistendum, quia ipsi potius eontradictorie opponitur et nullo igitur pacto fieri potest, ut in collectione etiam inis
finita entiam inontingentium contineatur necessitas aut sufficientia ad exsistendum i im- rao cum collectio essentiam , ει naturam en tium non mutet , sicut ex duobus entibus conin ingentibus non fit unum necessarium, ita nec . ex infinitis necessitas aliqua extunditur a Mratio est y quia collectio insufficientiarum est collectioe negationum lassicientiae , sed infinitae
. negasiones suffieientiae nequaquam constituunt unam sufficientiam , sicut nec unam affirmis ionen . . Certe , ut praeclare monuit Bussi
xius : qui ex collactione infinit* entium con tingentium arguit ipsam esse necessariam. , &1ibi ad exsistendum sufficientem, nec caulla es.sectrice egentem, non minus inepte ratiocinatur , ae qui videns catenae cujuspiam ex alto . pendentis extremum inferius , negaret alteram, catenae ejusdem extremum egere, quo retinea
tur, quod poneret annulos infinitos , quorum alter alterum sustineat. Quod autem ad exempla allata, attinet r imprimis tametsi quivis milest seorsum non habeat vires lassicientes a1 caeq. dendum hostem, habet tamen jam aliquas vires , atque adeo lassicientiam aliquam . inada sua tam , seu ineώoatams jam vero manifestam
est multas vires de se insufficientes constit - re posse unam vim lassicientem : deinde cum extensio aliud non sit , quam positio partium . extra partes , ac multitudinem paullum involis Vat, sicile concipi potest, quomodo ex PIuvibus inextensis juxta se positis , & certo quosdam modo cohaerensibus unum extensiam ex
sugat, quemadmodum ex collectione unitat tam
16쪽
numerus efficitur, ut nempe unitas , etsi non sit numerus, est tamen initium numeri , ac proinde plures simul numerum constituere posistanti ita ens simplex, licet non sit extensum, est tamen aliquod extensionis initium , ac ea propter una cum aliis extensum constituit . Denique generatim , cum argumentum ducitura partibus ad totum, rite attendendum est, de ' quo praedicato sermo sit: alia sunt essentialiter relativa , & a ratione totius, seu partium multitudine pendent i alia singulis duntaxat , qua partibus conveniunt; alia denique singulis in terne, ac essentialiter sine omni respectu ad totum, seu partes competunt. Quae primi sunt generis, affirmantur de toto, & nequaquam de singulis partibus seorsum , ut esse extensum ,
' quae alterius: a Trinantur de partibus, quam-- dγu ratio partis attenditur, non vero de tOIO
ut toto, ubi amplius ratio partis non habetur, ut esse unum: quae ultimi: affirmantur de to- to, dc singulis partibus, ut esse eontingsns.
Posita serie caussarum infinita , sed , quod
idem est, aeterna, tota series foret aeterna, tametsi quodvis ens seorsum non esset aeternum: ergo etiam posita serie causiarum infinita tota. feries posset esse necessaria, licet quodvis ensseorsum non esset necessarium , sed contia.
Transs. a. n. cons Qui ponit seriem caussa rum infinitam, ac proinde aeternam , ille in ipsa hypothesi clare, & explicite ipsius aeternitatem ponit : eadem eontra hypothesis nec explicite, nec implicite involvit necessitatem
ad exsistendum, sed id ipsum in quaestione
i Versatur; quaeritur nempe, utrum, si fingamus, seriem aeternam, ac infinitim entium contini. . gentium, eo ipso etiam series haec necessitatem
, ad exsistendum habitura sit. Atqne . hae quae, stio non per hypotesim aliquam , sed vali A si grLumentia decidenda est , est autem vati dissi-
17쪽
I 8 Cos MoL. SEcT. I. CAP. II, mum hane in rem argumentum in eo positum . quod infinitae etiam, inlassicientiae collectae rea4pse linc infinita nihila', quae unam adaequatam, de plenam sufficientiam neutiquam efficere possunt iTransmisi vero antecedens, quia hypothesis ea secum ipsa omni ex parte pugnat , unddi series reapse' seret simul aeterna , de si, mul non x primum i quatenus id explicite asseritur, alterum: quia sicut quodvis ens haberet initium exsistendi; ita tota entium collectioesmul initio carere non posset . 3.7 Series caussarum efficientium sibi subordinatarum absque caussae ultimae non repugnate igitur neque series. causiarum eifieientium sibi suh- ordinatarum absque prima: e. p. ideo primum:
quia in illa serie cujuslibet efiectus potest assi gnari sua caussa lassiciens s sed etiam in haeserie posset assignari cujuslibet effectus sua causis a suificiens: ergo si illud, etiam hoc. G anμ n. confia ad ρνολ d. M. Quia in illi serie potest assignari eujuslibet estectus caussLptina di adaquate lassiciens e. M.. in adaquais a sumiens n. M. 6c sic d. m. n- eo . Dispar nimirum ratio est: series caussarum absque ultima est ejusmodi series, in qua quaevis causissa suum effectum producit ita ,. ut effectus rur-lus in caussam abeat , novumque .efiectum edat . idque sine fine, qua in re nulla prorsus est repugnantia cum enim prim2 caussa ab emeta tota serie distincto exsistentiam obtinuerit , potest ipsa ut jam exsistens caussa esse plene, de adaequale sufficiens sui eflectas, & sic porroia Ab oppostio vero eum in serie infinita re gredimur , quaevis caussa, quae a sIignatu e , non est adaequale lassiciens, nisi ut jain exsistens
exsistentiam a tem a caussa proxime .antecedente habet, & haec rursus ab altera, & sic porro in infinitum : quiet igitur hoc de quavis eauta in serie tali infinita afirmatur, eVidens. est in ipsa serie nullam esse caussam utrimo,
18쪽
DE ExsIsTENTIA, ET ORIGINE. ΜυηDI. 19& adaequale sufficientem . Sit series, a, b, c, d , e, i, &c. in infinitum sit a productum ab b, b ab c, c ab d, &c. certum est b non produxisse ipsum a nisi, ut jam exsisiens L sed b non fit exsistens, nisi cum producitur ab cjam ante exsistente; igitur ratio plene suci. ciens ipsius a non continetur in b , sed partim in b, partim in c exsistente; atqui ut c exstasat, necesse rursus est, ut antea exsistat diergo ratio ultimo sufficiens ipsius a & in b ,& in c , & in d continetur. Quod cum iam-
per redeat , tametsi entia infinita accumules, luculente patet in tota serie caussarum coniat ingentium etiam infinita non deprehendi vel unius effectus caussam plene , de ultimo sum. cientem sed redeundum tandem esse ad ens necessarium a tota serie distinctum . cons. ont.
SCROL. 2. Qui e veteribus ab resutata nunc A uua ,ristotelis sententia discesserunt, mundumque a pinio Deo factum esse docuerunt , in alium scopu- Sroteo Ium impegerant, putantes , materiam saliem , , Icae x qua corpora mundana coaluerunt, a so ipsa de munis
aeternum exstitisse . Teste Iusto Lipsio a di oliva
certum obtinuit apud omnes Stoicos dogma , materiam aeque aeternam , omnisque initii expertem esse, ac ipsum Deum. is Dicunt, ait δεν 4.,, Seneca cb , ut scis Stoici nostri, duo enri se in rerum naturet, ex quibus omnia fiant, , caussam, & materiam: materia jacet iners , Τ' , , res ad omnia parata, cessatura , si nemo mo- , , Veat . , , Nee desuerunt aliarum sectarum philosophi, qui hanc opinionem amplecterentur ', verum illud in acrem ab ipsis disceptationem vocabatur et utrum materia ab aeterno informis, atque ab omni qualitate , re pulchritudine vacua jacuerit, antequam Deus ad' eam disponendam , ac exornandam accesserit , utrum vero qualitates , rerumque formae in ea jam
reconditae latuerint , ut divina solum sollertia
19쪽
Potui sisset a Deo diis iso ni .
io Cos Mota ricr. I. CAP. II. opus fuerit ad eas rite distribuendas ae in
' ordinem rationi convenientem redigendas. Hoc alterum Stoici sere cam nonnullis aliis arripuerunt f illud Platoni, & Academiae placuit: Deus, inquit ille, quidquid erat , quod in is cernendi sensum caderet, sibi assumsit, non se tranquillam , de quietum , sed immoderateis agitatum , ac fluctuans, idque ex inordinato is ad ordinem reduxit. D Addit ae inde , --teriae malitiam , ac pervicaciam obstitisse voluntati supremi Numinis , ne talem ex ea nisceret mundum, 'qualem cuperet , mali videlicet Mnais, ac vitii expertem. Ex mente igitur Platonis Deus est quidem mundi auctor , non item materiae effector , triaque statuenda. sunt verum omnium principia : Deus, materia , idea ; quemadmodum docet Alcinousi accuratissimus platonicorain dogmatam inter-yres , XIX. Materia, ex qua mundus corporeus coaluit, non est ens improductum , necessarium . vel enim haec materia est ens com p situm, vel ens simplex ont. q. 17o. cor. 1.
si primum : redit superior demonstratio M
a cor si alterum 4 foret materia ens abis
solute persectissimum sont- β. II 3. cor. , immutabile ibid. g. iso. , & denique infinitum ibid. g. x3i in; atqui haec evidenter absurda sunt ; manifestum siquidem est, multaes materiae realitates deesse , & haso quas
habet admodum esse limitatas: ergo materia , ex qua mundus corporeus coaluit , non est improducta, seu necessaria. XX. Si materia foret improducta , em nompreMset a Deo; in ordinem rediri. Si materia
esset imo 'dii , & hoc ipso necessaria D eae
foret absolute ab omni. alio ente , atqeue ad
20쪽
DEExsISTENTIA, ET ORIGINE MUNDI. et fab eo in ordinem 'redio; qui enim hoc fiat, si nullum Deus in eam dominium habeat , neque istud in se dsminium concedere possitens perfectissimum λ atque hoc adeo verum est , ut ipse Plato illud ex parte agnoverit,
quae ratio est cur materiae pertinaciam Deo restitis e asseruerit: igitur si materia munda. na a se ipsa exstitisset, ea nequaquam a Deo in ordinem redigi potuisset. S c H o L. Venio ad profanam Democriti , ac Epi- .curi de mundi origine doctrinam . Duo iunx muti dii . rerum omnium principia, pleuum , id est , R- Demo- mi, dc inane, seu vacuum : illae numero , elitus rehoc extensione , ac magnitudine infinitum . . Atomorum proprietates duae: figura, dc m gnitudo ; tertiam addidit Epicurus pondu , seu i , impetum internum, quo illae ab aeterno mo- , Verentur quamquam & Democritus antea , observante Aristotele, atomum atomo gravio- P I 'Mm dixerit, pro ratio Re nimirum moli , qu eοννtipe altera alteram extuperet . Figura infinite va- I. r. xiat , magnitudo adeo exigua , ut oculis non .
pateat; soliditas tanta, ut Ze individuae sint, dc pati, aut mutari nequeant. Ita Tullius. A . De sinitomi hae a se ipsis ab aeterno exsistunt, de in i 3 ς, Vaeuo infinito perpetuo moventur: motus secundum Democritum unius . tantum est gene- Luerre. ris, obliruus videlicet s verum Epicurus prae- in terea dc directum, te declinatorium statuit 2 Iic huncque duplicem esse voluit; alterum in va. cuo, cum secus atomi in corpuscula coire numquam possent: alterum in corpore animali, ac Praecipue humano, unde hominum libertas o Tiretur, quemadmodum docet Moshemius in Cudvvorthum. Atomi denique aeterno motu in infinitio vacuo agitatae in se mutuo impinia' gunt ό tumque vel resiliunt , vel conjunguntur, ac cohaerent, atque hoc collisionum , de sitationum genere totus mundus , omnesque