장음표시 사용
21쪽
in eo res efformantur: ita quidquid est, adt' sit, naturalibus fit, aut factuni est ponderjus, de motibus, ut ait Cicero. Si jam ex Epicuro. Quaeras , quid negotii inundus . Diis aut olim, k'' facessiverit, aut nunc facessat i reponet: nihil ' Τ' . - . Deos in otio residere, & nisi ab omni Wrδ' vacuos beatos esse non posse ἱ atomos aeternas fortuito concursu initium dedisse mundo, huncque periturum , .ac alium rursus ritu ruln , pr ut eae aliter . fuerint smotae. Impium hoc syste- ma iis arridet hodie , . quibus divina proVidentia grave . nimium onus videtur. Atomi
sistunt. Imprimis enim contra pugnant argu menta supra adducta I. 19. in . Deinde sic quoque argumentari licet et vel atomi exultunt numero infinitae, vel finitae ; at neutrum dici potest; non primum, quod quidem Epicuro placuit praeterquam enim quod numerus actu infinitus, & extensio realis infinita repugnent ont. 6. U9. atomi numero in unitae prorsus replevissent spatium, actu infinitum : in spatio autem infinito perfecte pleno fieri nequit motus, qui ad essectionem corporum mundanorum requiritur. Sed neque atomi possunt eme numero finitae, cum enim quaevis atomus absoluta necessitate , quae universalis est, nullamque exceptionem admittit, exsisteret, nulla omnino ratio lassiciens esse posset, cur ea necessitas in numero hoc determinato atomorum, & non potius in quovis alio deprehendatur absolute certe 4mpossibile est , ut necessitas absoluta . ad deter minatum quemdam numerum restringatur ont. I s. sch. fin. . XXII. Tametsi exsisterendi atom; improducta s. ex fortuita tame . earum eoncursione mundus
oriri non potuisset. Vel enim omnium atomo-Aum motus, directio,iaeleritas aequalis esset, vel
22쪽
Da ExsIsTENTIA, ET ORIGINE MUNDI. 23'
vel inaequalii; sed hoc alterum fieri omnino
nequiti cum enim motum haberent ex eadem naturae necessitate, vi cujus exsisterent, consequens foret, ut, quemadmodum necessitas in omnibus esset eadem, . ita in omnibus quo
que idem, seu aequalis sit motus, ac proindeptiam celeritas, & directio, quae sola in motu discerni possunt: igitur primum sit, oportet. Iam vero si in omnibus idem esset motus, eadem directio, eademque celeritas, omisine, perpetuo 'eadem sceleritate moverentur per lineas rectas , eamdemque inter se distantiam constanter retinerent 4 quo posito nulla concursio, nuda cohaesios nullumque corinpusculum inde coalescens possibile foret. Qua .re tametsi Epicuro atomos improductas deismus, nequit tamen lex fortuita earum concur-dione mundus .mi 4
Se Ηo L. Ridicula test , quam comminiscebatur Epicurus, declinatio minima atomorum ex lirinea recta L rursum, enim quaeri potest , utrum ea in omnibus atomis , omnique tempore aequalis sit, an non si aequalem statuat, numquam in se incurrent; si inaequalem, ratio hujus inaequalitatis assignari nulla poterit . ., Quae, , ergo , inquit aullius, nova caussa in naturas, est, quae declinet atomum aut num sortiun- tur inter se , . quae ideclinet, quae non aut cur minimo declinent intervallo , majore . s. non a e cur declinent uno minimo, notii ,, declinent duobus , aut itribus λ optare hoc ,, quidem est, non disputare. Nam neque ex- ,, trinsecus impulsam atomum loco moveri, de ,, declinare dicis: neque in illo inani, pers, quod seratur atomus, , quidquam suisse caus-s, sae, cur ea non e regione .serretur: nec in ,, ipsa atomo mutationis: aliquid factum est. ,, quam ob rem naturalem sui ponderis mois as tum non teneret . Ita cum attulisset nullam
23쪽
,4 CosMoL. SEcT. I. CAp. ILeaussam, quae istam declinationem essiceret.. is tamen aliquid sibi dicere videtur: cum id
dicat, quod omnium mentes aspernentur, des, respuant. ,, Veritas haec majore in luce ponitur, cum animum advertimus ad elegantissimam mundi totius conformationem, ad statas ,
universalesque naturae leges , quibus machina haec universa tot jam saeculis regitur quis sa nar mentis sibi persuadeat, casu , & fortuna effici posse, ut eaedem leges tot saeculorum decursu in confictu corporum , -in generatione animalium , in nidificatione avium , aliisque naturalibus belluarum artificiis di constanter, &aecurati ssime observenturi unde deinde mens,
intelligentia, ratio , quae in quibusdam livias
universi entibus deprehenduntur' rursus ex sertuito atomorum concursu λ at Gumo secundum
Epicurum eae ipsae intellectu , & ratione carent , quomodo ergo dabunt, quod ipse non habent nullum in mundo posse e sse motum nisi atomi ex natura sua eum haberent, fatetur ipse: quomodo ergo in mundo sensus , intelligentia, ratio, cum his illae destituan kais turr ''Vide quoque Deneste. Denique qui se .
ma- ' ut praesens atomorum consociatio tanto perduxerialis- et et tempore, cum infinitae aliae brevissimum ηδ e t εἶ intra tempus rursus dissolutae suerint λ Brevi , ria . quidem, & casu interituram praedixerat Luster. I s. cretius; sed, bonis superis, vaticinationi evenis '- 1 Q . tus nondum respondit. Prosecto , si communem naturae sensum firmissimum veritatis ag.
gumentum Nog. f. III. , consulamus , laciis te sentimus nos tacito naturae ductu impelli , , ut judicemus, fieri nequaquam Pollis, ut Opud quoddam, quod constantes, aequabilesque motus longo tempore edat, casui originem suam debeat. Audiamus rursus Tullium: ,, Hic ego,, non mirer esse quemquam, qui vibi persua- , , deat, corpora quaedam solida , atque indi- , , Vidua vio & gravitate ferri , mundumque
24쪽
DE ExsasTENTIA, ET ORIGINE MUNDI. asessici ornatissinium, de pulhherrimum exeo-D rum corporum concursione Hrtuita Hoc qui, existimat fieri potuisse, non intelligo , cur . , , non idem putet si innumerabiles unius &viginti . quatitor litterarum vel aureae, vel qualesqibet, aliquo conjiciantur, posse ex his, , in terram excussis annales Ennii , ut dein-M ceps legi possent, effici s quod nescio anne
in uno quidem. versu possit tantum valere sortuna . Isti autem quemadmodum aflevem, , rant, ex corpusculis non colore, non qM . litate aliqua, quam ποιοτηrse graeci UOCant,
non sensu praeditis, sed concurrentibus te mere, atque casa mundum esse perfectum , vel uinumerabiles potius in omni puncto temporis alios nasci, alios interire Θ Quod
si mundum evicere potest concursus atomo, rum, cur porticum, cur templum, cur domum, cur urbem non potest, quae sunt mi-ans operosa, multo quidem faciliora scerte ita, temere de mundo effutiunt , ut
mihi quidem numquam hunc admirabilem
caeli ornatum, qui locus est proximus, laia
Verum praesens rerum consormatio , clamitant Pens. prosani homines , continetur m infinitis con-s ino
formationibus possibilibus: igitur aeque possibi-: '' lis est , ac probabilis , ut quaevis alia , immo Distra
in infinitate saeculorum etiam necessaria ς om- detnes enim conformationes exhinrire aeternitas τε si β' debet .' Sed sutile est omne , quod asseritur ;imprimis enim ne unam quidem conformatio Α' nem sertuito atomorum concuriit confieri pos- 'se supra demosstratum est, ob aequalem nimis rum Omnium motum , velocitatem , & directionem . Deinde missis his, conformatio or' clinata, qualis praesens est , generalibus adstricta legibus, tantoque saeculorum spatio suo in ordine persistens nequaquam in infinitis consormationibus caecis , az inordinatis contine-dtorchense Metaph. L. II. B tur;
25쪽
6 Cos MoL. SE . I. CAP. II. tur : quare posito id genus temerario atomo rum concursu in infinitis consormationibus caecis , & inordinatis numquam ad finem perquentum fuisset , atque ideo etiam numquam initium dari potuisset conformationi cuidam ordinatae, sapientissimisque instructae legibus . Hinc lata est disparitas, cum ajunt: si infinicae aleae per infinitum stempus infinities projicerentur , omnes numerorum compositiones prodituras , eae nimirum numerorum
compositiones prodirent , quae per casum sunt possibiles ; at hujus universi consorina. tio per casum possibilis non est longe enim est admirabilior, majoremque requirit sapientiam , quam Omnes doctorum aucubrationes, quae sine intelligentiae cujuspiam doctione fi eqri absolute nequeunt . Nec plus promovent ii, qui, cum finitum ponant atomorum numerum , finitas quoque esse earum consociationes contendunt, indeque colligunt, ob infinitatem temporis jam infinities redire debuisse praesentem hanc atomorum consociationem . His respondet Bosco victi ius :,, Falsissimum .est , numerum combinationum ., esse finitum in terminis numero finitiss si is omnia, quae ad mundi constitutionem ne,, cessaris sunt, perpendantur . Est quidem fi-
, , nitus numerus combinationum , si nomine,, combinationis assumatur gantummodo ordo
quidam, quo alii termini post alios jacent:
,, hinc ultro agnosco illud: si omnes litterae. ,, quae Virgilii poema componunt, Versemur ,, temere ita sacco aliquo, tum extrahantur , , , di ordinentur omnes lia terae , aliae post a- ,, lias, atque ejusmodi operatio continuetur in ,, infinitum, redituram ipsam sombinatio- ,, nem Virgilianam numero vicium quemvis ,, determinatum numerum superante . At ad ,, mundi constitutionem habetur imprimis dis.
is positio punctorum materiae in spatio paten- te
26쪽
DE ExsisTENTIA, ET ORIGINE MuNDI. 27 ,, in qongum, latum, dc profundum : porro Tectae in uno plano sunt infinitae, pia , , in spatio sunt infinita, pro quavis recti,, qn qaovis plano infinita sunt curvarum ge-
D nera. - 'Quam ob rem numerus dispolitionum possibilium pro quovis puncto ma- , teriae adhuc ceteris manentibus est infinitus, , , adeoque is numerus ex omnibus mutationi iam bus possibilibus est infinitus ordinis expositi,, a numero punctoruin aucto saltem ternario. Iterum velocitas, quam habet dato tempore,, punctum quodvis, potest variari in infiniatum, & directio motus , potest variari in ,, infinitum ordinis secundi ob drrectiones in-
, , finitas an eodem plano, de plana infinita iii spatio. Quare cum constitutio mundi , α sequentium phaenonienorum series pendeatis, ab ipsa velocitate, R directione motu si mi , , merus, qui exprimit gradum infiniti , alis quem assurgit numerus casuum diversorum, , , debet inultiplicari ter
, di eonstitutionem non est finitus pro , , quovis momento temporis, sed infinitus or- , , dinis altissimi, respectu infiniti ejus gene- , , ris, cujus generis est infinitum numeri pun- ctorum spatii in recta quapiam, quae conci- , , piatur utrinque in infinitum producta . At, , huic infinito est analogum infinitum momenis, , torum temporis in tota utraque aeternitate , , , cum unicam dimensionem habeat tempus . Igitur numerus combinationum est infinitus ordinis in immensum altioris ordine infiniti momentorum temporis, adeoque non solum non omnes conabinationes non debent redi.
re infinitiess sed ratio numeri earum, quae, , non redeunt, est infinita ordinis altissimi , , , quam nimirum exponit quarta potentia nu- ,, meri punctorum aucta saltem binario. -
27쪽
18 Cos Mov. SECT. I. CAP. II. Quam ob rem ruit sutile ejusmoὀi , atqueri inme argumentum . Sed inde , etiam illud eruitur, in immenso isto combinationum n is mero infinities esse pluves pro quovis gene . re combinationes inordinatas, quae exhibeanto rectium inaos, & nissiam temere Volitan tium punctorum, quam quae exhibeant mun-.' ' dum ordinatum, re certis constantem PG- .is petuis legibus Materia XXIII. Materia mundana non est /oris per My' β' emanationem ex ipsasubstantia almina .. Si m manavit teria mundana emanasIet ex ipsa substan εκ eg divi- divina , tum materia mundi vel ellet tor-
φ fμν' liter ipsa substatui a divina , vel quaed m eius particula , vel denique . ex ipsa quocumque modo orta atqui omnia haec evidenter absurda sunt : primum quod iis placet , Mi exemplo aranei telae materiam e sinu educentis hac in ete utuntur is nec non & alterum pugnat Cum simplicitate , di usitate , quae Competit enti necessario , i& in sinito ont. f. H4, 374. a 34. M s. ), quod Deusem materiam enim mundanam non una, led plures dubstantiae constituunt , cum mundusiit cus compositum f. d. . . Ultimum vero falsum 'esse inde patet, quod nec unum quidem ens simplex ex alio ente simplice oriri possit oni. g. 384. inde quippe clarum est , ens compositum , quod ex multis enti. s simplicibus coalescit ont. q. 1 r. γ , ex
te simplici multo minus oriri poste . igitur materia mundana non est ex Deo Per zmanationem Orta4Scuo L. Impia haec opinio non multum Temota videtur a Pantheismo, quem lasea refutabo:
's . . in ejus de sensoribus numerat Moshemius Or- . 'ἡ;b; pheum, Hesiodum , & Pythagoraeorum Plurii . mos: his ex schola janiorum Platonicorum ad-
28쪽
qui, propalam docuisse serunt. , mundum ex ipsa divina natura ab aeterno fluxisse , ac di- vinar idcirem essentiae partem, quamdam esse. Idem de origine, quem vanis horum philo. Bibl.λphorum commentis nimium abreptum filisse c ac RI .' eonstat, testamur Methodius aped Photium. Oe '
XXIV. , Mundus hic ortur est per creatio- .nem. Nec mundus , ut series entium conne- e Ciei xorum- qq. 1 4. τη- nec materia munda- tus.
ox a se , de absque caussa sufficiente aeternum exilit it f. 3 s. nec denique ista ex divinx substantia emanavi e g. praee. et igitur quidquid ad mundum pertinet , ita nunc exstitit, ut ante sui produuionem, nihil pro sus illius exstiterit; sed quod tale est , oritur ex nihilo, idque fit per creationem ont. Nigo. ὶ : ergo mundus hic ortus est per ere
Coan i i. Cum , ut in theologia doeebitur, visereandi aliquid soli Deo competat, patet mundum a Deo creatum esse, & ab ipso solo ueeffectore pendere, atque inde tam certam eIMI ei, quam mundi exsistentiam. SCHOL. 1. Nec quemquam moveat, q-δ m dum actionis ereativae finito nostro intellectu distincte concipere nequeamus s non enim sa- ctum , quod aliunde certo constat, propterea negari potest , quod modus , re ratio illius ignoretur cons. ont. q. I 48. sch. 2. n. mfin. l. Id si anima avertisset auctor pestiferi lubri Telliamed inscripti , vero nomine D. de
Maillet, non tam audacter ereationem materiae Tom. a. negasset eo potissimum ex eapite, quod illa θ' εν captum humanum exsuperet. Sed quod addie, miraendum amplius di 'praestantissimos, re umque
phraearum insigniter peritos filisse, qui abio
29쪽
3o C MOL. SECT. I. CAP. II. lute demonstraverint , materiam in nihilanx re digi nequaquam polle, luculento sane argumento, eam creari quoque nequivisse , mirandum inquam ; in re siquidem tanti momenti ci rationes eas. invictas, & praeclarorum virorum nomina sin galatim edicere oportuisset .. Sed neque majus nobis facessit negotium estatum illud ab omni retro antiquitate usurpatu': inx nihilo nihil. Ansam equidem turpissimi hae in re erroris scitum istud omnibus Ethnicorum philosophis praebuit ἱ dici enim Vere potest, om- .nes universim illo alienum in sensum detorto impulsos creationem ex nihilo sustulisse , si unu demptur Hierocles eum paueis asseclis ex Platonicorum juniorum familia , qui saeculo testim veram sententiam a Christiani , quibuscum is quentius congressus fuerat, aceeptam suae inse-ευ iis.. ruix P hilosophiae . Nec Midquam momenti ha . s. i. e. s. bent ea, quae Cudu vorth us assi purgandos a, I hae labe philosophos veteres attulit, ut in M. curatissimis adnotationibus paIam secit plosties
mius; & aliunde evolventi opus laudatum itacile patet, nimio veterum praecepta cum verae religionis dogmatibus conciliandι studio, abro plum fuisse virum doctιssimum , indeque evenisse , ut non raro eorum sementiis aliena
plane significationem subjecerit .. Verus porro sensus dicti enunciati : ex nihilo nihil fit L est omnino multiplex, ut eodem in loco Cudoosethus monet; r. in nihil est sine caussa essicien .
is; a. nilui se ipsum producit D) nihil per
vires naturales ex nihilo educi , au in nihilum, redigi potest i ex nihilo, tam am materia nihil st, quo non emcitur, ut nihilum nequeat e terminus a quo a s ) nihilomm additiqne nihil obtinet uv. Atque omnes hi sensus , ut per se clarum est, adeo creationem ex nihil
non impugnant , ut eam etiam quam maxime
stibi liant; certe qui vel mandum ipsum , vel ejus materiam improductam statuunt, hoc Gio-
30쪽
Da ExsIsTENTIA, ET ORIGINE MUNDI. 3 imate refutantur; in priore enim opinione series infinita entium contingentium absque causis 'sa efficiente; in posteriore mens, intelligenistia, ratii ex nihilo prodivillae ἀS ROL 2. At nondum totα de inundi ortu con- ..troversia hic terminatur 3 quaerunt nonnulli , eonxr utrum mund , tametfi creato, aeternitas quae- φdam communicata eompetere possit, aut Artas ν, se reapse competat y seu ut clarius loquamur . ereatio utrum Deus creaverit mundum ab aeterno, aut Rin 'saltem creare potuerit Z qua quidem in quaestione quod ad priorem partem attinet , philosophis Christianis ob sacrarum litterarum aurictoritatem nullus dubitandi locus relinquitur ;ire altera vero, definienda sententiae non conia gruunt multi tum ex peripateticis , tum ex recentioribus, ut Suarius, Dariesius, V Uinklerus omnino, arbitrantur potuitse mundum ab arteria Nno ereari, neque pugnare aeternitatem cum
creatione entis; alii contra de longe plures id fieri haud quaquam posse definite pronuntiante horum opinio assi veritatem propensior vid
XXV. Si muπdus creatus est , aliquando' nom Quod exstitit. Si mundus creatus est , tunc produ- creatur.
ctus est ex nihilo , & translatus de non esse ηiis x d ad esse ont. q. 38o. ) s sed quod ex nihilo ui ζ'' productum , dc de non esse ad esse translatum est , aliquando non h.buit esse , seu aliquando non exstitit : ergo si mundus creat uxest, aliquando non exstitit. XXVI. Si mundus at mus est , femper ea ' quod aestitit . Si mundus aeternus est , tunc mundus rerin
nec initium, nec finem exsistendi hahere po- ς in iei'-rest ῆ est quippe aeternitas duraetio iutrinque e Jμ' infinita ont. f. et i α.); sed quod nullum initium , nec finem exsistendi admittit, semper . exstitit , si nimirum. vel' pliquando exsistat iergo si mundus aeternus est, semper exstitit .