장음표시 사용
241쪽
Videatur eius historia, a Lambecio descripta, et a Barth. Christiano Richardo in compe dium coacta. Heidelbergensis bello tricennali in hostium manus c peruenit. ΜaZariniana,
cui similem si non fallitur co Conringius,
si neque vidit hactenus, neque unquam forte est visurus, diuendita fuit: quod fatum pluri-hus, quae Lutetiae fuerant, instructissimis hiahliothecis accidit, interque eas Thuanae, Cuius venditionem cum describebat d) metius,
vix lacrymas tenuisse ridetur. Caeterum ΠΟ-uas bibliothecas, easque optimas, instruxerunt
Fridericus Rex Berotini, Augustus co Dux
Tomo II. p. 69I. ubi fide dignissima exhibetur deseriptio deportationis bibliothecae illius in urbem Romam. e6 Dissi de bibliotheea Guelserbytana p. 228. Ibidem p. 232. ait: Bibliotheca Maetarisiana nihiI perfectius unquam Dipe, ram confessus sum.
in libris compingendis impense fuisse a Thuano centum mistia librarum.
professoribus, sed ipse literas eoluit studiosissime, librosque edidit admiratione dignos. Vid. Ioach. Hildebrandi singularis liber 1661. editus, in quo Ducem hune Augu- sum eomparat cum prisco Imp. Rom. Augusto, capite V.CXponens de eius eruditione seriptisque; et 'temeiseri liber de Ducum Brunsvieensium meritis in rem litera Tiam eap. XIII. 4s. sqq. Historiam huius bibliothe- eae nuper edidit singulari studio concinnatam Burcuar
dus, nunc bibliothecarius. - . -
242쪽
LITERARIAM. CAP. Ig 18 Guellaristi, Emestus Dux γ) Gothae, Willi.
Ernestus Dux Vinariae, inuritius Dux DCizae, Ioannes Adolphus, Holsatiae Du Gottorpii, Ioannes Fridericus, Brunsu. et L neb. Dux, Q Hanouerae. Senatoriae qUO-que bibliothecae, i) Francolariana, Ham- burgensis, ac in) Lipsiensis, hoc saeculo sunt .
Conditae. Inter Academicas Ienensis tanta cepit incrementa accessione bibliothecarum
Aminaei, Bosi et Sagittarii, ut Academic rum bibliothecarum habeatur ab regina. Neo
fὶ Ex hae bibliotheea multas eruditorum epistolas aliaque monumenta historica edidit oninibus bonis applaudentibus E S. Oprianus, Consiliarius Ducis Gothani Ecclesiasticus, qui nuper bibliothecae illi praeesse desiit. D Haee bibliotheca non ita pridem diuendita fuit. Eius maximam partem faciebat bibliotheca Thomae Re
hi Hule bibliothecae primus praesuit Tobias FhLscherus, deinde Lesbnitius, hinc Meardur, tum misiur
V Vid. Morbum; Polyhist. liter. lib. I. cap. 7.
Pag. 69. Ilaee a. I 39. ingens aecepit incrementum liberalitate P. Christoph. I si, Pastoris, qui totam suam hibliothecam auiunxit. . . De hae exstat Dissertatio Gotoriear Christiam GOeetii, tum bibliothecarii, Lipsiae IIII. Nunc ei praeest ροutur. ν . I, VH. Struvius Introae in notit. re1 liter. eap. 4.3Ι. p. 178. qui optimam exhibet huius bibliotheeae notitiam, quippe cui per aliquot annos praefectus fuit.
243쪽
tacenda Gudiana bibliotheca, quam priuat rum omnium reginam appellabat sin) Morhosius: quanquam ea paucis abhinc annis Ham- burgi auctionis fortunae γ) fuit subiecta atque diuendita. LXII. Nec illud omittendum, quod hoo saeculo monachi quoque nonnulli otio suo uti
coeperunt ad strenue colendas literas. Habemus ex hisce claustris progretas oratores et poetas eximios. Μaxime Benedictini ac Iesultae de eruditionis palma inter se certarunt: ac priores sane Patrum ecclesiae so praeitantissimis editionibus adornandis immortalem Iaudem consecuti sunt. Vid. Bernardus Aetius
in Apologia ordinis Benedictini contra Iesu tas, Campoduni ITIS. edita, cap. X. Ac m
Adiecta nuper huie bibliotheeae fuit lautissima supellax libraria D UL A m) Loc. cit. β. 67.
n) Quidam queruntur de hae bibliotheearum somtuna. Sed ego non puto, male ita agi eum priuatis bibliotheeis. Cum enim eae seruari integrae non possint, quid, quaeso, optatius, quam ut libri veniant in manus et possessionem et usum aliorum Non igitur hie pereunt libri, sed alios nanciscuntur possessores. Valet hie illud : Vnius bibliothecae eorruptio est alterius vel plurium generatio. Permulti bibliothecarum auctione venis ditarum Catalogi memorantur in Bibliotheca Rosta diana p. l33. I34. 23s. 279. 28O. 4Q8. 4O9. ο) Patrum Ecclesiae editiones a Benedictinis adoris natas reeenset Biarius in Isagoge hist. theol. p. Do. sqq.
244쪽
gna exstant o) volumina, quibus docti cuium
que ordinis viri recensentur additis librorumi ab iis conscriptorum titulis. LXIII. Caeterum cum nouas veritates in
apricum producere piaculum sit in Ecclesia Romana, maiorique ducatur laudi, credere,' quam scire; illae literae, quae sapientiae sunt propriae, non multum cs debent ponti- fictae religionis professoribus. De Germaniae quidem monasteriorum bibliothecis nuper admodum hoc perhibuit testimonium monachus G praeter sui generis morem eruditus: Omnia
p) Vid. RVP Introd. in notitiam script. eccl. cap. V. - β. 33. sqq. miseri Iudiciorum T. II. P. I. cap. 3; Dru-2 titus Introd. in notit. rei lit. cap. VII. 2s. sqq. Obseruatu dignum, in Concilio Tridentino nihil fuisse decretum de scholarum et minorum et maiorum, quae Academiae VOeantur, resormatione, urgenda. que cultura omnis generis disciplinarinia: nisi quod in Sessionis quintae Decreti de Reformatione capite primo frigide nonnihil commemoratur. Scilicet imperium Papae tamdiu ste terat magistra ignorantia. Quare non potuit curae esse Pontificibus illis, qui durante Coneilio . hoc regnarunt, salus literarum: ne lux disciplinarum tolleret tenebras tam fructuosas, et vetus error succumbearet diuinae quidem illi, sed mundanarum opum sterili veritati.
61, Vid. Acta Philos P. II' cap. I. 27. p. 22I δ'
IV. cap. I. 28. P. 6183 P. VIII. cap. s. II. p. 297. et e. 8. β. a. p. 322. νγ Ee ardus Perius Diss contra Fonteium p. s6. En. aliud eiusdem testimonium in Praef. ad Tomum I. Thesauri sui aneed. p. 9. β. l . Hisoriae ecclesiasticae custus in Germania Catholica iam diu nullus es.
245쪽
Omnia fere religiosarum bibliothecarumpegmata et plutei Scholasticis Aristotelicoque theologicis scriptis onerati sunt, omnia scholasticis concertationibus et odogismis personant, in omneque libroruingenus inendas faepius, quam in criticorum, Pusium, exquisit rumque, Me quibus tamen haec nostra pras clara et publica studia nuda sunt. Ex una vero Academia Pontificiorum Viennensi disci
possunt omnes caeterae, certe Germanicae: cuius miseram conditionem non ita pridem descripsit in Viennae Historia noui ma so Κuehedecherus docens, uniuersas ibi disciplinas esse squalore obsitas, nec per Iesultas licere
cuiquam meliora tradere verioraque. De P
risiensi, hoc est, Gallicarum nobilissima Ac demia testis est Ricb. ου Simonius, inter illius Theologos esse perpaucos linguarum Graecae et Hebraicae peritos: probans ub praeterea Bossueti, illustris Episcopi, testimonio in Gai lia cognitionem traditionis ecclesiasticae haberi pro vera et perfecta eruditione theologica. Caeterum hostis ac pestis bonarum liuterarum veraeque eruditionis non est sola illo-xum hominum superstitio, verum etiam ce sura
o P. II. cap. 7. s. et s. Ibidem β. I2. nomina exhibentur hodiernorum hu1us Academiae Professorum. quibus vellem adieeisset titulos librorum libellorumque ab iis editorum, mihi certe ignotissimorum. t) T. IV. Epist. select. 47 P. 39s. M P, 399. . . '
246쪽
s sura γ) nimium immitis librorum typis ex- . scribendorum, et edicta de libris diuersarum sectarum ob haud legendis. Quantum eruditionis progressibus obsit censura illa, non ita pridem Pritanius, ipse Pontificius, agnouit et et ingemuit. Nouimus, inquit, γέ neIibi configendum foret cum indocili quorundam Censorum inscitia atque impotentia, dimissis
theologicis ac philosopbicis studiis, se totos
τoniecerunt in eruditionem profanam, inde δε nou aequa laus, certe minus periculi, et plus quietis exspectandum fuerat. Non ergo sita pergit, priuatis tantum sudiis inscitur ab hisce
ix Quo tempore librorum eensura orta sit, docet Baugetus Iudic. T. I. P. I. cap. 8. et si. Vid. et Carama in Summa Consilii Lateranensis a Leone X. habiti p. 6 o. γ Iam olim Ostprianus epist. 4s. negauit, legendi libros haereticos facultatem promiscue permittendam esse. Non facile promenda sunt, inquit, et incaute ac temere
publicanda, quae discordioso stylo scripta audientibus scandalum moueant, et fratres incerta opinione confundant. Sed loquitur vir sanctus de hominibus illiteratis. Lite. Tatis autem eripere quiduis legendi et examinandi libertatem, id vero tyrannicum est et bonis omnibus dete-
sandum. En Arnobis sententiam lib. III. p. 6I: Intereia pere scripta, et pullieatam velle submergere lectionem, non est Deos defendere, seu veritatis testsficationem timere. In Geνhardi Confess. Cathol. lib. II. art. VIII. cap. 2. de abolitione librorum haereticorum agitur, et Pontificia doctrina relieitur. Quid φ ipse Launoius ridet ac exagiatat Indices paparum prolibitorior lib. VII. epist. Ia. P. s I. R. ab Lib. II. de ingeniorum moderatione in relisi. nis negotio cap. s. p. 266.
247쪽
I9ahisce Censioribus, sed publicae etiam utilitati, flet Ecclesae, quae scriptoribus theologisque - indiget non assentatoribus, dum scribunt, neque zelo immoderatoi eruentibus, dum iudia eant, iisolida eruditione refertis, et omni superstitione et agfectu vacuis. Crudelis autem illa librorum contra inueteratas opiniones scriptorum damnatio eousque is) prouecta, Vt vel inspicere eos nefas sit, quam originem
quemque scopum habeat, sub illo iugo gemens exponit Paulus GC9 Sarpius.
LXIV. Voniendum nunc erat ad praesens . saeculum, cuius iam quinque et quadraginta . anni elapsi sunt. Sed quo propius statum ho- .diernum reip. literariae ipsi inspicimus, eo minus necessarium videtur, longa hic defungi narratione. Quam multi, quam Varii, quam, que
a) Vid. Desii Gresseri hominis non quidem indocti, sed plane ineruditi, volumen de iure et more prohibendi, expurgandi et abolendi libros haereticos et noxios. Caeterunt facile concedimus, esse libros, qui iure ab iis, qui reip. praesunt, legi vetentur. Imo accidit aliquanado, ut iure quis vetetur libros edere posthac: id quod nostra aetas vidit in duobus doctissimis viris, H. H. et S. E quorum alter parum religiose codicem sacruin interpretabatur, alter parum religiose pro religione nostra propugnabat.
uat Conringius in Dedicatione Machiauelli Pet incipi prae . missa p. 6. Leonem X. Papam primum omnium intenuise vim libron um prohibitoriam, vetitis legi disentientium sculptis omnibus sub excommunicationis Poena: quod inquitin hactenus cavebat Oxemplo.
248쪽
que boni libri hoc saeculo sint ubique terra-'rum ac gentium editi, loquuntur Acita erudiatorum et similes Germanica, Gallica, Italica, Anglica et Belgica lingua composivi libelli. Quid praeterea gestum sit in Helicone, docent Noua literaria, quae Lipsitae, et postea alibi
quoque locorum, iam longo tempore eduntur. In primis commendatas volo Krausianas singulorum annorum Praefationes, in quibus quippe diligenter exponitur, quid quaeque disciplina incrementi e recens emissis libris acceperit, et quae praeterea resp. literatae fausta conti gerint. LXV. Vidit etiam hoc saeculum nouum Maecenatem vel potius Augus um, Petrum, Russorum monarcham, qui summa opum vi ciues suos doctrina liberali impertire et barbariet tenebras ex toto orbe suo expellere studuit,
eoque fine duas Academias, alteram Μο- stoinae, alteram d Petroburgi condiditi
P. 383. Hane tamen Academiam iam eoneidisse, accepi his diebus a quodam ex hae urbe reduce. De superioris aeui studiis literariis Russorum doctissime agit D. Petrus Κοhlius in sua Introductione in historiam hieruriam bla
De statu Academiae Petroburgensis exstat fide digna epistola in GeAM ten nituum 726. p. 382. sqq. Postea G. A. H auellis x7 . edidit breuem Historiani huius Academiae. De fruAibus huius Academiae vid. Adiu σπα. 1726. p. 334. sqq. et irast. p. 337; Noua lite'
249쪽
Portugallia eb quoque Regis sui Ioannis U
studium erga literas admirata est, et multo
plures, quam olim, libros γ vidit prodire ex
ossicinis suis typographicis. HOlmiae etiam, quae caput est Sueciae, nuper nata est Societas scientiarum Regia. Caetera Europa merito sibi gratulatur de selicitatis suae literatae perpetuitate, deque suorum Principum pacis amore ac studio. Vna enim haec est vox Μusarum omnium: Nuda satus besio, ν rem te poscimus omnes. Ita equidem seribe-ham anni I 32. initio. Nunc a. 1734. otium ciuile nonnihil quidem interpellauit furor Mariatis, sed non fuit ea re impeditus Rex Magnae Britanniae, GEORGIvs II. pacisci titulo quia posteritate insigniatur, dignissimus, quo minus nouam in terris suiS Germanicis conderet
raria Lat. Lips 1 M. p. 2o6; Gelebrie nitungen I 29p. 121. sqq. meberi veranderata Rusianae, edit. 172I. p. I sq. Hist. Bilῶν Saal P. VIII. p. 692. Non est tamen flentio praetereundum, pluribus Petroburgicis Professoribus nuper placuisse repetere sedes priores et ad nos in
60 Vid. Acta eruae I 27. p. I. sqq. et p. 323. et A. I73O. P. 433. Aemulatio aliarum quoque Lusitaniae urbiuin incolas incessit, ac relatum legimus, in pluribus frequentari collegia siue conellia literaria. γγ Vid. Gelebrie nitungen I726. , p. 867. De Ams Aeademiae historicae, ab hoc Rege a. ITI9. conditae, vid. Acta eruditorum I737. P. 49. g Vid. Meder Sachf. gen nitvngen I 3I. p. 698. R. et in Ghlii Gel. Zeit. x o. et secutis annis singulis. Vid. etiam Rathi ii Vitae eruditorum hodie florentium T. II. P. 493. ,
250쪽
. Academiam, cui Deus precor etiam atque etiamin faueat prolixe, scholamque hanc GEORGIAM AUGUSTAM faciat suae ipsitus gloriae Communisque humanae utilitatis seminarium lHaec quoniam scribo Gottingae, mearum par- . tium esse duco, nomina proferre Professorum, quos adhue accepit haec Academia. THEOLOGI sunt Iaz. Willi. Feuertinus, Magnus
usius, Ioach. Oporinus, Christoph. Aug.
Heumannus, Georgius Hem. Ribouius: e traordinarii, Io. Frid. Cotta, Christianus Xort-holtus. TVRIS CON svLTI : Georgius Christianus Gebauerus, Io. Salomo Brunquellius, Tobias Iacobus Reinbarthus, Io. Frid. Mah-lius, Gottfridus Masiouius, Gottlibius Samuel Treuerus, Io. Iaz. Schmausus, Henr. Christi nus Senckenbergius, Georgius Henr. mrerus, Georgius Ludovicus Mehmerus, Io. Chrisstianus Oaprothius: extraordinarii, Gottfrudus Sellius, Christianus Ludovicus Scherdius, Christianus Gonlibius Riccius. MEDICI :Georgius Gottiobius Richterus, Io. Wilheu, mus Asire rus, Albertus Hasserus, Io. Andr.
Segnerus, lo. Gottis. Brentilius: extraordinarius, IO. Iac. Huberus. PHILOSOPHI et
PHILOLOGI: Gottlibius Sam Treuerus, IO. Iae. Schmausus, C. A. Heumannus, Io. David Koelerus, io. Matth. Gesnerus, Sam. Christ. Hosimannus, Io. Frid. Cotta, Io. Andr. SNn rus,IO. Fr.Pentherus, Ludovicus Mart. Lahlius,